Μια έννοια που “μαγνητίζει” το ενδιαφέρον τόσο των οικονομολόγων όσο και των επιχειρηματιών είναι τα απροσδόκητα κέρδη.
Η συγκεκριμένη κατηγορία κερδών δεν υφίσταται δυνατότητα πρόβλεψης, λόγω ότι προκύπτουν από τυχαία συμβάντα.
Ο παράγοντας τύχη όσο και να υποτιμάται, παίζει τον δικό του ρόλο στην έκβαση της
πορείας μιας επιχείρησης.Η αποκόμιση κερδών “από το πουθενά” μόνο ευπρόσδεκτη μπορεί να είναι κι η κατανόηση της “πηγής κερδοφορίας” είναι ιδιάζουσας σημασίας.
Ας δούμε, λοιπόν, τι είναι τα απροσδόκητα κέρδη (windfall profits), πώς λειτουργούν, τις αιτίες από τις οποίες προκύπτουν, ποια η διαφορά με τα windfall gains, καθώς και σχετικά παραδείγματα.
Για αρχή να δούμε έναν ορισμό:
Τι είναι τα απροσδόκητα κέρδη;
Είναι μεγάλα, μη αναμενόμενα κέρδη που προκύπτουν από τυχερές περιστάσεις.
Γενικά, ξεπερνούν κατά πολύ τα ιστορικά πρότυπα και μπορεί να εμφανιστούν λόγω παραγόντων όπως:
- η απότομη αύξηση των τιμών ή
- η έλλειψη προσφοράς
Τα ανωτέρω είναι είτε προσωρινής φύσης είτε μεγαλύτερης διάρκειας.
Τα απροσδόκητα κέρδη αποκομίζονται, κυρίως, από έναν ολόκληρο κλάδο της βιομηχανίας αλλά μπορούν, επίσης, να αποκτηθούν από μια μεμονωμένη εταιρεία.
Ωστόσο, προκύπτουν κι αρνητικά γεγονότα, εξαιτίας της απότομα αυξημένης κερδοφορίας.
Τα απροσδόκητα κέρδη συνεπάγονται απροσδόκητους φόρους ή δαπάνες που επιβάλλονται από την κυβέρνηση λόγω των αυξημένων κερδών.
Πώς λειτουργούν;
Μεταξύ των λόγων που μπορεί να προκύψουν είναι:
- μια ξαφνική αλλαγή στη δομή της αγοράς,
- ένα εκτελεστικό διάταγμα από την κυβέρνηση,
- μια δικαστική απόφαση ή
- μια δραματική αλλαγή στην εμπορική πολιτική
Οι εταιρείες που επωφελούνται από απροσδόκητα κέρδη δεν είχαν προγραμματίσει γι’ αυτά, αλλά τα C-level στελέχη της θα ήταν, φυσικά, ευχαριστημένα να τα λάβουν.
Αυτά τα κέρδη μπορούν να έχουν ποικίλες χρήσεις, όπως αυξήσεις μερισμάτων ή ειδικό εφάπαξ μέρισμα, επαναγορές μετοχών, επανεπενδύσεις στην επιχείρηση για μελλοντική ανάπτυξη ή μείωση χρέους.
Τα απροσδόκητα κέρδη, επί του παρόντος, δε φορολογούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν κι έχουν καταβληθεί ήπιες προσπάθειες για την επανεισαγωγή του φόρου.
Στην Ελλάδα εφαρμόζεται φορολόγηση αυτού του είδους κερδών προς τους παρόχους ενέργειας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι υψηλές τιμές.
Αίτια εμφάνισής τους
Μπορεί να υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που προκαλούν αυτό το φαινόμενο.
Είναι σημαντικό να τους γνωρίζετε για να τους κατανοήσετε, ώστε να είστε σε θέση να τους λαμβάνετε υπόψη και να πληρώνετε σύμφωνα με τον φόρο απροσδόκητων κερδών.
#1 Πρόβλημα προσφοράς-ζήτησης
Ένα εμπόρευμα ή ένα αγαθό μπορεί να έχει υψηλή ζήτηση, αλλά η προσφορά είναι πιθανό να επηρεαστεί λόγω απρόβλεπτων συνθηκών.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, κάποιος που παρέχει την περιορισμένη προσφορά αυξάνει ασυνήθιστα την τιμή των αγαθών ή των υπηρεσιών.
Εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι οι καταναλωτές έχουν ανελαστική ζήτηση για το συγκεκριμένο αγαθό, εξαιτίας της έλλειψης άλλων παρόμοιων ή υποκατάστατων.
Αυτό σημαίνει πως θα συμβιβαστούν με την άνοδο των τιμών και δε θα μεταβάλλουν ιδιαίτερα τη ζήτησή τους.
Επομένως, η εκάστοτε εταιρεία, που λειτουργεί ως προσωρινό μονοπώλιο, κερδίζει ένα τεράστιο χρηματικό ποσό.
#2 Αλλαγή στις τιμές
Αναφερόμενος παραπάνω για μονοπώλιο, οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε μια μονοπωλιακή αγορά ενδέχεται να αλλάξουν την τιμή των προσφορών τους.
Αυτό το γεγονός μπορεί να οδηγήσει σε απροσδόκητα κέρδη, λόγω της μονοπωλιακής αγοράς.
Στην προκειμένη περίπτωση, οι πελάτες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αγοράσουν από την ίδια εταιρεία.
#3 Αποφάσεις της διοίκησης
Η διοίκηση μιας εταιρείας μπορεί να αποφασίσει να αυξήσει το μέρισμά της ή να δώσει ένα ειδικό μέρισμα εφάπαξ, οδηγώντας σε απροσδόκητα κέρδη για τους υφιστάμενους μετόχους.
Απροσδόκητα κέρδη (profits) έναντι απροσδόκητων κερδών (gains)
Μέχρι στιγμής, το παρόν άρθρο αναφερόταν στα απροσδόκητα κέρδη που στα αγγλικά μεταφράζουμε ως windfall profits.
Όμως, υπάρχουν και τα windfall gains, όρος που μεταφράζεται με παρόμοιο τρόπο.
Εντούτοις, οι δύο όροι διαφέρουν ως προς τη σημασία και, κυρίως, τη χρήση τους.
Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους, όπως:
Παραλήπτες
Τα απροσδόκητα κέρδη επηρεάζουν τις βιομηχανίες, τις εταιρείες και, μερικές φορές, τις μικρές επιχειρήσεις.
Ενώ έχουν, γενικά, αποδέκτες τις οντότητες, τα άτομα μπορούν, επίσης, να αντιμετωπίσουν απροσδόκητα κέρδη.
Ένα άτομο μπορεί να αντιμετωπίσει ένα απροσδόκητο κέρδος εάν το κερδίσει μέσω μιας επιχειρηματικής συναλλαγής.
Για παράδειγμα, άμα ένας ιδιοκτήτης σπιτιού αγοράσει ένα σπίτι για 10.000 $ και το πουλήσει για 200.000 $, η κυβέρνηση θεωρεί ότι αυτό το κέρδος είναι απροσδόκητο.
Αντίθετα, τα windfall gains έχουν μόνο μεμονωμένα άτομα σαν αποδέκτες κι, ομοίως με τα windfall profits, συμβαίνουν σχεδόν εντελώς τυχαία.
Για παράδειγμα, ένα άτομο που κερδίζει μια λαχειοφόρο αγορά δεν κερδίζει κέρδη μέσω μιας επιχειρηματικής συναλλαγής, αλλά ενός γεγονότος που του συνέβη εκτός εργασίας.
Ένα άλλο παράδειγμα gains που συμβαίνουν σε ένα άτομο περιλαμβάνει την κληρονομιά μιας χρηματικής ή ακίνητης περιουσίας.
Φόροι
Τα απροσδόκητα κέρδη λαμβάνουν, συχνά, απροσδόκητο φόρο.
Αυτός ο κρατικός φόρος ισχύει για εταιρείες που πραγματοποιούν σημαντικά κέρδη ως απάντηση στην υπερβολικά υψηλή ζήτηση για ένα προϊόν.
Ενώ ο απροσδόκητος φόρος δεν ισχύει για όλα τα profits, όσο υψηλότερο είναι το κέρδος μιας εταιρείας, τόσο υψηλότερος είναι ο συγκεκριμένος φόρος.
Ο απροσδόκητος φόρος στοχεύει στην ανακατανομή κεφαλαίων στις κοινωνικές ανάγκες.
Λόγου χάρη, μια εταιρεία μπορεί να πραγματοποιεί υψηλά απροσδόκητα κέρδη πουλώντας πόσιμο νερό στο κοινό μετά από έναν τυφώνα.
Ο φόρος που λαμβάνει η κυβέρνηση μπορεί να ισχύει για την ανοικοδόμηση της περιοχής και τη βοήθεια των προσπαθειών ανάκαμψης.
Όσον αφορά τα windfall gains, έχουν φόρους με βάση τη νομισματική πηγή.
Για τους νικητές της λαχειοφόρου αγοράς, το απροσδόκητο κέρδος τους έχει έναν σημαντικό απροσδόκητο φόρο.
Για χρήματα κληρονομιάς, ισχύουν ελάχιστοι έως καθόλου φόροι κατά τη μεταφορά.
Στην περίπτωση πολύτιμης περιουσίας, ορισμένοι φόροι εκτός του απροσδόκητου αποκλειστικά μπορεί να ισχύουν για το ποσό, αλλά ελάχιστα επηρεάζουν το συνολικό κέρδος του ατόμου.
Επειδή ο παραλήπτης δεν αγόρασε ή πούλησε τίποτα για να λάβει απροσδόκητο κέρδος, αυτός ο τύπος απροσδόκητου κέρδους, γενικά, λαμβάνει φορολογική απαλλαγή.
Αιτίες
Το windfall profit αναφέρεται σε μια απροσδόκητη αύξηση της κερδοφορίας για μια επιχείρηση ή μια οντότητα που προκαλείται από παράγοντες της αγοράς και δυνάμεις εκτός του ελέγχου της εταιρείας.
Η αντίδραση μιας εταιρείας στην κατάσταση μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση ή την άρνηση των κερδών.
Ενώ αμφότερα τα δύο είδη απροσδόκητων κερδών μπορεί να προκύψουν ξαφνικά, τα profits εμφανίζονται, συχνά, ως μια πλήρης έκπληξη για την οικονομική οντότητα.
Για παράδειγμα, μια εταιρεία μπορεί να λάβει windfall profits, λόγω μεγάλης έλλειψης πετρελαίου σε άλλη χώρα.
Προτού μπορέσουν να αναπτύξουν στρατηγική για την αύξηση της παραγωγής κέρδους, η σύγκρουση που προκάλεσε την έλλειψη επιλύεται και το απροσδόκητο κέρδος εξασθενεί.
Για windfall gains, τα άτομα μπορούν να προετοιμαστούν με κάποιους τρόπους πριν συμβεί.
Για παράδειγμα, αν σκοπεύουν να αγοράσουν ένα λαχείο ή να εκτιμήσουν ένα πιθανώς πολύτιμο αντικείμενο, μπορεί να υποψιαστούν ότι μπορούν να βγάλουν κέρδος και να λάβουν μέτρα προετοιμασίας.
Ένα παράδειγμα
Κατά καιρούς, οι αυξανόμενες τιμές του αργού πετρελαίου και του φυσικού αερίου έχουν δημιουργήσει απροσδόκητα κέρδη για πολλές εταιρείες ενέργειας.
Σε αυτόν τον κλάδο, η προσφορά κι η ζήτηση είναι οι κύριες δυνάμεις που καθορίζουν τα επίπεδα τιμών για τα εμπορεύματα.
Επομένως, οι απροσδόκητες ελλείψεις προσφοράς έχουν οδηγήσει σε απότομες και γρήγορες αυξήσεις των τιμών.
Το 2008, η τιμή ενός βαρελιού αργού πετρελαίου WTI “σκαρφάλωσε” πάνω από τα 140 δολάρια από 60 δολάρια το βαρέλι μόλις ένα χρόνο νωρίτερα.
Αρκετοί παράγοντες, τόσο από την πλευρά της προσφοράς όσο και από την πλευρά της ζήτησης, προέκυψαν για να αυξήσουν την τιμή.
Πιστεύεται ότι τα αίτια της απότομης ανόδου των τιμών του πετρελαίου ήταν:
- η αναταραχή στη Μέση Ανατολή,
- οι παρατεταμένες επιπτώσεις του τυφώνα Κατρίνα,
- οι διαταραχές της προσφοράς στη Βενεζουέλα και τη Νιγηρία,
- η ισχυρή ζήτηση από τις αναπτυσσόμενες χώρες κι
- η όρεξη για κερδοσκοπία από τους εμπόρους
Ακολούθησαν απροσδόκητα κέρδη για τους παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά αποδείχθηκαν βραχυπρόθεσμα.
Μόλις πέντε μήνες μετά την κορύφωση της τιμής, ένα βαρέλι πετρελαίου διαπραγματευόταν μόνο στα 40 δολάρια το βαρέλι.
Κι ένα συμπέρασμα
Ενώ οι ποικίλες εταιρείες ετοιμάζουν στρατηγικές κι επενδύουν βάσει των προβλέψεών τους για μελλοντικά κέρδη, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες αποκομίζουν κέρδη “ακούραστα”.
Μεταβολές στην προσφορά, τη ζήτηση, τα ρυθμιστικά μέτρα, καθώς και παγκόσμιες αλλαγές μπορούν να δράσουν ευνοϊκά για μια βιομηχανία, κυρίως, κι οι εν λόγω οργανισμοί να αυξήσουν την κερδοφορία τους.
Ωστόσο, τα διοικητικά στελέχη οφείλουν να λάβουν υπόψη, ότι τα απροσδόκητα κέρδη είναι προσωρινά και, ταυτόχρονα, συνοδεύονται από αντίστοιχη φορολογία από το κράτος.
Οπότε, πρέπει να είναι καλοδεχούμενα, όπως όλα τα κέρδη, λειτουργικά ή μη.
Εντούτοις, δεν πρέπει να υπολογίζονται για σχέδια που απαιτούν μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση, ούτε να συμπεριλαμβάνονται με τα υπόλοιπα είδη κερδών, επειδή δεν προέκυψαν από κάποια επιχειρηματική δραστηριότητα ή συμφωνία.
Με άλλα λόγια, δεν αντικατοπτρίζουν την απόδοση της εκάστοτε επιχείρησης.
Πηγή: Investopedia, Indeed, Wallstreetmojo
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου