Γράφουν οι: Ειρήνη Αντωνίου, Μαρία-Κωνσταντίνα Κοντσέ, Γεωργία Τσαλγίνη
Μετά την εκλογική αναμέτρηση της 4ης Απριλίου 2021, στη Βουλγαρία προέκυψε μια σημαντική αναδιαμόρφωση του Βουλγαρικού Κοινοβουλίου σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Τρία κόμματα παρέμειναν εντός και τρία νέα εισήλθαν στη Βουλή, αφήνοντας εκτός τις υπόλοιπες κομματικές οντότητες, οι οποίες δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το εκλογικό όριο του 4% να.
Νικητής του εκλογικού αγώνα αναδείχθηκε για τέταρτη συνεχόμενη φορά το κόμμα Citizens for European Development of Bulgaria (GERB) του Boyko Borissov, το οποίο κατέκτησε, ωστόσο, μόνο
το 26,18% των ψήφων.Δεύτερο ήρθε το νεοσύστατο κόμμα There Are Such People (ΙΤΝ), του καλλιτέχνη Slavi Trifonov, με το εντυπωσιακό ποσοστό του 17,66%, ενώ ακολούθησαν το Bulgarian Socialist Party (BSP) με 15,01%, το Movement for Rights and Freedoms (MRF) με 10,51% και η εκλογική συμμαχία Democratic Bulgaria με ποσοστό 9,45%. Το εκλογικό όριο κατέκτησε, επίσης, ο συνασπισμός Stand Up! Mafia, Get Out! (ISMV) με 4,72%.
Οι εκλογές, οι οποίες για πρώτη φορά μετά το 2009 δεν ήταν πρόωρες, πραγματοποιήθηκαν κάτω από τις αντίξοες συνθήκες του COVID-19. Ωστόσο, η πανδημία από μόνη της δεν μπορεί να δικαιολογήσει τα χαμηλά ποσοστά συμμετοχής, η οποία άγγιξε μόλις το 47,8% στις 31 εκλογικές περιφέρειες, εν αντιθέσει του 51% στις εκλογές του 2017. Επιπλέον, τα παλαιότερα κόμματα βρέθηκαν αντιμέτωπα με μία σημαντική μείωση των ποσοστών τους, σε αντίθεση με τις εντυπωσιακές επιδόσεις των πρωτοεμφανιζόμενων κομμάτων ΙΤΝ, DB και ISMV.
Η αυξημένη αποχή και τα μειωμένα ποσοστά των παραδοσιακών κομμάτων, δηλώνουν την απογοήτευση της βουλγαρικής κοινωνίας από το κομματικό σύστημα και την κυβερνητική διαφθορά.
Το συντηρητικό κόμμα, GERB, του Boyko Borissov, πρωταγωνιστεί στη βουλγαρική πολιτική σκηνή επί σειρά ετών, καθώς αποτελεί νικητή όλων των κοινοβουλευτικών αναμετρήσεων από το 2009. Ωστόσο, φέτος, αν και κέρδισε για ακόμη μία φορά τις εκλογές, εξασφάλισε μειωμένο ποσοστό σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Μάλιστα, σε ορισμένες περιφέρειες, όπως το Burgas, το Ruse, το Stara Zagora και τη Sofia 23, Sofia 24 και Sofia 25, η πτώση αυτή ξεπέρασε τις 10 μονάδες.
Αναλυτικότερα, η απόδοσή του άγγιξε μόλις 26,18% των συνολικών ψήφων, κατακτώντας 75 θέσεις στο Βουλγαρικό Κοινοβούλιο. Η νίκη του κόμματος εξασφαλίστηκε από τις περιφέρειες Haskov, Pernik, Sofia Region και Lovech, όπου συγκέντρωσε πάνω από 35%. Σημαντικό είναι να αναφερθεί, πως η προεκλογική Βουλγαρία ταλανίστηκε από διαδηλώσεις κατά του Πρωθυπουργού Borissov. Κατά καιρούς χιλιάδες Βούλγαροι πολίτες, ιδίως στη Σόφια, διαδήλωναν αιτούμενοι την παραίτηση του Πρωθυπουργού.
Το λαϊκιστικό κόμμα του μουσικού και παρουσιαστή Slavi Trifonov, ΙΤΝ, το οποίο κατέκτησε το 17,66% των ψήφων και 51 έδρες στο κοινοβούλιο, τάσσεται κατά της διαφθοράς και της πολιτικής ελίτ, απορροφώντας έτσι ένα μεγάλο μέρος της ψήφου διαμαρτυρίας.
Σύμφωνα με την Gallup International, η πλειοψηφία των υποστηρικτών των διαδηλώσεων, κατά τη περίοδο 2020-2021, ψήφισε τα κόμματα ITN και BSP, με ποσοστό 22% αντίστοιχα. Το κόμμα ΙΤΝ φαίνεται, επίσης, να αποδυνάμωσε τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της αναμέτρησης του 2017, GERB και BSP, ενώ παράλληλα έπεισε και μερίδα των αναποφάσιστων, κερδίζοντας επιπλέον ψήφους. Τέλος, το κόμμα ΙΤΝ κατάφερε να κερδίσει το 30% της διασποράς, απέχοντας σημαντικά από τα υπόλοιπα κόμματα. Ο ρόλος του καθίσταται, λοιπόν, σημαντικός για το νεοσύστατο Βουλγαρικό Κοινοβούλιο, καθώς μπορεί να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα στο σχηματισμό κυβέρνησης. Ωστόσο, ο Trifonov, μένοντας πιστός στην ατζέντα του έχει δηλώσει ότι αποκλείει τη πιθανότητα συνασπισμού τόσο με το κόμμα GERB, όσο και με τα κόμματα BSP και MRF.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρωτοφανής πτώση του BSP, που βρίσκεται στη 3η θέση, καθώς το κόμμα κατέλαβε το χαμηλότερο ποσοστό που είχε κερδίσει ποτέ στην σύγχρονη ιστορία της χώρας. Συγκεκριμένα, τη 4η Απριλίου συγκέντρωσε 15%, δηλαδή 43 έδρες, ενώ το 2017 είχε συγκεντρώσει το ποσοστό 27,2%, παρουσιάζοντας πτώση της τάξεως του 12%. Το εν λόγω κόμμα τάσσεται στους κόλπους της κεντροαριστεράς και χαρακτηρίζεται σοσιαλδημοκρατικό. Η σημαντικότερη περιφέρειά του είναι η Yambol (27,7%), ενώ κατόρθωσε να συγκεντρώσει μόλις πάνω από το 20% στις περιφέρειες Veliko Tarnovo, Plovid Oblast και Vidin. Επιπρόσθετα, το κόμμα είχε μεγαλύτερη απήχηση κυρίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, διότι οι νεότεροι μετά τη σωρεία διαδηλώσεων τάχθηκαν με το κόμμα ITN.
Το κόμμα MRF φαίνεται να έχει τη πιο σταθερή εκλογική εικόνα σε σύγκριση με το 2017, κρατώντας το ποσοστό του στο 10,51%, με μικρή αύξηση από τις τελευταίες εθνικές εκλογές, και τις έδρες του στις 30. Έχοντας ως επικεφαλής τον Τουρκοβούλγαρο Mustafa Karadayi, το κόμμα MRF εκπροσωπεί παραδοσιακά την τουρκική μειονότητα της χώρας. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2019, οι Τούρκοι αποτελούν το 8,8% του βουλγαρικού πληθυσμού και συγκεντρώνονται κυρίως στις περιφέρειες Kardzhali, Razgrad, Targovishte, Silistra και Shumen, όπου και το κόμμα εξασφάλισε τα μεγαλύτερα ποσοστά. Σύμφωνα με την Gallup International, τα 2/3 από εκείνους που ψήφισαν και αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι ψήφισαν υπέρ του κόμματος MRF. Όπως φαίνεται και στο διάγραμμα, τα ποσοστά των πιο ισχυρών περιφερειών του κόμματος MRF σχεδόν ταυτίζονται με τα δημογραφικά στοιχεία των περιοχών, όπου κατοικούν οι περισσότεροι Τουρκοβούλγαροι.
To νεοσύστατο κόμμα DB αποτελεί μια εκλογική συμμαχία των κομμάτων Yes, Bulgaria!, Democrats for a Strong Bulgaria και The Greens, το οποίο συγκέντρωσε 9,4% των ψηφων και 27 έδρες.
Η στήριξη στο κόμμα αυτό προέρχεται κυρίως από ποικίλες μεταρρυθμιστικές συγκυρίες της βουλγαρικής κοινωνίας, καθώς και από την καλλιέργεια αρνητικού κλίματος κατά του Borissov. Ενδοχώρια, οι εκλογικές περιοχές Sofia 23 και Sofia 24 έδωσαν 28,48% και 24,43% αντίστοιχα, ενώ για την είσοδό του στη Βουλή καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε το ποσοστό 17,57%, που συγκέντρωσε από τους Βούλγαρους της Διασποράς.
Τις θέσεις του κοινοβουλίου συμπληρώνει το κόμμα ISMV, το οποίο αποτελεί ένα πρωτοεμφανιζόμενο λαϊκιστικό κόμμα, με πολιτικό αρχηγό την Maya Manalova, που κατέκτησε 14 έδρες και ποσοστό 5,08%.
Η Manalova κατόρθωσε να συγκεντρώσει περίπου 40.000 ψήφους από τους τέως ψηφοφόρους του κόμματος BSP. To κόμμα ISMV παρουσίασε σταθερή κατανομή ανά την περιφέρεια και κλείδωσε τη θέση του από τις περιοχές Strata Zagora (6,07%), Yambol (6,00%) και Burgas (5,89%). Το συγκεκριμένο κόμμα βρίσκει κοινή τομή με τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης την αντίθεση των προς το GERB και κατ’ επέκταση τον ίδιο, τον Boyko Borissov.
Στο νέο Βουλγαρικό Κοινοβούλιο σημαντικές απώλειες είχε η ακροδεξιά. Εκτός Βουλής παρέμειναν τα κόμματα του υπερ-εθνικιστικού συνασπισμού και μειοψηφικού εταίρου της κυβέρνησης Borissov, United Patriots (UP). Αν και οι UP είχαν κερδίσει το 9,07% των ψήφων το 2017, τα κόμματα του συνασπισμού κατέβηκαν φέτος είτε μεμονωμένα είτε με νέες συμμαχίες, μετά την οριστική διάλυση των UP, τον Ιούλιο του 2019.
Την είσοδό του στη Βουλή δεν κατάφερε να κερδίσει ούτε το ακροδεξιό λαϊκιστικό κόμμα Volya, το οποίο είχε συγκεντρώσει το ποσοστό 4,15% στις τελευταίες εκλογές.
Το τελευταίο, μαζί με το εθνικιστικό κόμμα και πρώην μέλος των UP, National Front for the Salvation of Bulgaria (NFSB) και άλλα μικρότερα κόμματα, κατέβηκαν στις εκλογές ως συνασπισμός με το όνομα Patriotic Coalition. Το ποσοστό τους, ωστόσο, περιορίστηκε στο 2,37%. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί πως το εκλογικό όριο δεν κατάφερε να ξεπεράσει και το κόμμα Bulgarian National Movement (VMRO), το οποίο ήταν επίσης ένα από τα κόμματα του συνασπισμού UP και αποτελούσε μέρος της κυβέρνησης. Φέτος, κατέβηκε στις εκλογές στηριζόμενο μόνο στις δικές του δυνάμεις και συγκέντρωσε το 3,64% των ψήφων.
Το μεγαλύτερο ερώτημα εγείρεται γύρω από τον σχηματισμό κυβέρνησης. Μπορεί το κόμμα GERB να έλαβε τις περισσότερες ψήφους στις κοινοβουλευτικές εκλογές της 4ης Απριλίου, δεν κατάφερε, όμως, να κερδίσει την πλειοψηφία.
Ο Borissov, ως ηγέτης του πρώτου κόμματος αναμένεται να πάρει σύντομα εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον Πρόεδρο Roumen Radev. Με μόνο 75 έδρες, το κόμμα είναι απαραίτητο να προχωρήσει στο σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού, προκειμένου να συμπληρώσει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία των 121 εδρών και να κυβερνήσει, για άλλη μια τετραετία, τη χώρα.
Σε περίπτωση που το κόμμα GERB δεν καταφέρει να συνεργαστεί με κάποιον από τους μέχρι πρότινος αντιπάλους του, η εντολή σχηματισμού θα ανατεθεί στον Trifonov, ηγέτη του κόμματος ΙΤΝ. Εάν ο Trifonov αποτύχει να συγκεντρώσει την πλειοψηφία, ο Πρόεδρος Radev έχει το δικαίωμα να προσφέρει εντολή σε μια κοινοβουλευτική ομάδα της επιλογής του. Αν δεν ευοδωθεί ούτε αυτή η προσπάθεια, ο Πρόεδρος υποχρεούται, σύμφωνα με το σύνταγμα, να διαλύσει το Κοινοβούλιο, να ορίσει ημερομηνία νέων εκλογών και να ορίσει προσωρινή κυβέρνηση.
Συμπερασματικά, η συνεργασία μεταξύ των εκλεγμένων κομμάτων προβλέπεται να είναι δύσκολη. Σύμφωνα με τις δηλώσεις των πολιτικών αρχηγών, τα μικρότερα κόμματα δεν προτίθενται να συνεργαστούν με τον Borissov, ενώ είναι πιο θετικά προσκείμενα προς το κόμμα ΙΤΝ. Ο πρώην πρωθυπουργός επιθυμεί από την πλευρά του την συνεργασία του με το κόμμα ΙΤΝ, ωστόσο ο Trifonov είχε δηλώσει πολλάκις ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να προχωρήσει στον σχηματισμό συνασπισμού με τα ακόλουθα κόμματα GERB, BSP και MRF.
Βιβλιογραφία
BNR Bulgarian National Radio. (2021, April 10). One week after elections the political configuration in Bulgaria remains unclear. https://bnr.bg/en/post/101451523/one-week-after-the-elections-the-political-configuration-in-bulgaria-remains-unclear
BNT. (2021, April 10). Пълен списък: Вижте кои са депутатите в 45-ото Народно събрание. BNT News. https://bntnews.bg/news/palen-spisak-vizhte-koi-sa-deputatite-v-45-oto-narodno-sabranie-1103449news.html
Europe Elects [@EuropeElects]. (2021, April 4). Bulgaria: During today’s national parliament election, Gallup International asked supporters of the 2020-2021 protest who they voted for in today’s election. Twitter. https://twitter.com/EuropeElects/status/1378767255660605443
Europe Elects [@EuropeElects]. (2021, April 6). Bulgaria: 100% of the votes of the 4 April national parliament elections have been counted. Twitter. https://twitter.com/EuropeElects/status/1379418838706622469
IFES. Election for Bulgarian National Assembly. Election Guide. https://www.electionguide.org/elections/id/3595/
International Galup, (2021, April 5) Demographic structure Vote. https://www.gallup-international.bg/en/44696/demographic-structure/
Results click bg. ( 2021, April 4), Interactive map. https://results.cik.bg/pi2021/map/index.html
RFE/RL’s Bulgarian Service. (2021, April 7). Bulgarian PM Seeks Coalition Government But Says Effort ‘Unlikely To Succeed’. Radio Free Europe/Radio Liberty. https://www.rferl.org/a/bulgarian-pm-seeks-government-coalition-success-unlikely/31191806.html
Sapviktor. (2017, Μάρτιος 6) Βουλγαρία Σημαία Ουρανό . [Φωτογραφία]. Pixabay. https://pixabay.com/el/photos/%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%8C-2115804/
Sofia Globe Staff. (2021, April 13). Bulgaria’s newly-elected Parliament to hold first sitting on April 15. Sofia Globe. https://sofiaglobe.com/2021/04/13/bulgarias-newly-elected-parliament-to-hold-first-sitting-on-april-15/
Αλατσατιανού, Σ. Νεοφυτίδης, Β. Βουνίδη, Θ. & Αντωνίου Ε. (2021, Απρίλιος 5). Κοινοβουλευτικές Εκλογές Βουλγαρία 2021: Κυβέρνηση Συνασπισμού ή Επαναληπτικές Εκλογές. Balkans in-site. https://balkansinsite.pollsandpolitics.gr/koinovoyleytikes-ekloges-voylgaria-2021/
Νικολαϊδου, Μ. Μουράκης, Γ. (2021, Απρίλιος 14). Οι μεγάλες πολιτικές ανατροπές και τα αίτια τους. EPT News https://www.ertnews.gr/roi-idiseon/voylgaria-oi-megales-politikes-anatropes-kai-ta-aitia-toys/?fbclid=IwAR1ch9-GyCwMNgXjuyGuuibRw3AQtxhRjQhQ0PXd3ywtJroiezD0yrTGwxY
Χρηστίδης, Γ. (2021, Απρίλιος 6). Βουλγαρικές εκλογές 4ης Απριλίου: ο Μπορίσοφ πληγωμένος αλλά όχι τελειωμένος. Liberal. https://www.liberal.gr/news/boulgarikes-ekloges-4is-apriliou-o-mporisof-pligomenos-alla-ochi-teleiomenos/368401
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου