Με αυτή την κουλτούρα δεν λύνεται το δημογραφικό

Με το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας έχει ασχοληθεί εδώ και πολλά χρόνια η Βουλή

Αν κανείς γνωρίζει μέτρα που έχουν ληφθεί από τις εκάστοτε κυβερνήσεις ας μας τα πει. Αντίθετα, οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις των τελευταίων ετών πρόσθεσαν νέα αντικίνητρα στην γέννηση παιδιών.

Του π. Βασιλείου Θερμού, Ψυχιάτρου παιδιών καί εφήβων. Δρ. Θεολογικής Σχολής του Παν/μιου Αθηνών. 

Αναπληρωτής καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών

Εύκολα ξεμπερδεύει κανείς με συνθήματα του τύπου «όλη η Ευρώπη έχει υπογεννητικότητα, όχι μόνο εμείς» ή «δεν νοείται να καλούμε τον κόσμο να κάνει παιδιά για να έχουμε μεγαλύτερο στρατό απέναντι στην Τουρκία» κτλ. Φυσικά λένε αλήθειες αλλά
αποκρύπτουν πολλές άλλες.

Σε πρόσφατη εκδήλωση της Ελληνικής Εταιρείας Περιγεννητικής Ιατρικής στην οποία είχα την τιμή να προσκληθώ ως ομιλητής, προσπάθησα να περιγράψω αθέατες παραμέτρους τις οποίες θεωρώ καίριες για το δημογραφικό.

 Εν συντομία αυτές είναι οι εξής:

-Στην παραδοσιακή κοινωνία η απόκτηση παιδιών λειτουργούσε και σαν επένδυση. Τα χρήματα που το μεγάλωμα ενός παιδιού απαιτούσε τότε ήταν ελάχιστα, ενώ από την εφηβεία ήδη άρχιζε και να ”αποδίδει” οικονομικά. Τα παιδιά αποτελούσαν εργατικά χέρια, ενώ γηροκομούσαν και τους γονείς τους.

Αντίθετα, στην εποχή μας η απόκτηση παιδιών είναι σοβαρή οικονομική ζημιά, χωρίς κανένα απολύτως μακροπρόθεσμο οικονομικό όφελος. Τότε γιατί πασχίζουν κάποια ζευγάρια με κάθε τρόπο να αποκτήσουν παιδί και υποβάλλονται σε θυσίες υγείας και χρήματος; Επειδή η απόκτηση παιδιού σήμερα αποτελεί ψυχική επένδυση. Γινόμενος κάποιος πατέρας ή μητέρα αυτοπραγματώνεται, αισθάνεται ολοκληρωμένος, η ζωή του αποκτά περισσότερο νόημα.

Συνεπώς είναι εύλογο η συντριπτική πλειονότητα των ζευγαριών να αρκείται στα 1-2 παιδιά, αφού ούτε χρήματα αισθάνεται ότι έχει για περισσότερα, αλλά και επειδή τους αρκούν για να νοιώσουν συναισθηματική πληρότητα. 
Τα κίνητρα είναι εντελώς διαφορετικά από το απώτερο παρελθόν, γι’ αυτό και το αποτέλεσμα προκύπτει τόσο ριζικά αλλιώτικο.

-Το στοιχείο της αυτοπραγμάτωσης ανοίγει τον δρόμο για γονείς οι οποίοι επιτελούν την δική τους αυτοπραγμάτωση μέσω της θρησκευτικής τους πίστης. 
Πράγματι, το μεγαλύτερο μέρος των πολυτέκνων είναι συνειδητοί Χριστιανοί, οι οποίοι συνδέουν την τεκνογονία με το θρησκευτικό νόημα της ζωής τους.

(Παρεμπιπτόντως, θα άξιζε να επαινεθούν και να ενισχυθούν γι’ αυτή την συμβολή τους στο μέλλον της κοινωνίας μας και όχι να ‘τιμωρούνται’ με τα οικονομικά μέτρα ή να λοιδορούνται σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας όπου κάποιοι επαγγελματίες δυστυχώς εκλαμβάνουν εξ αρχής την πολυτεκνία ως ένδειξη πολιτισμικής καθυστέρησης. 
Το πλήθος των επιστημόνων πολυτέκνων διαψεύδει αυτή την προκατάληψη).

-Ότι η κουλτούρα της εποχής μας είναι εγωκεντρική δεν χρειάζεται επιχειρηματολογία, νομίζω. Εκείνο που επείγει είναι να διακρίνουμε ποιες από τις εγωκεντρικές πτυχές της επιδεινώνουν το δημογραφικό.
 Εδώ θα περιελάμβανα
 α) τον στόχο να μεγαλώσει το παιδί ”σαν βασιλιάς”, να μην του λείπει τίποτε, κάτι που προφανώς αποθαρρύνει την απόκτηση περισσότερων παιδιών, αλλά και καταστρέφει ψυχικά όσα παιδιά μεγαλώνουν έτσι, 
β) τον απαράδεκτα υψηλό αριθμό των καισαρικών, όπου η εγωκεντρικότητα κάποιων μαιευτήρων εντοπίζει την εγωκεντρική φοβία κάποιων εγκύων και την επαυξάνει, 
γ) την αδιανόητα εκτεταμένη χρήση της άμβλωσης αντί της αντισύλληψης, με αποτέλεσμα να έχει συνέπειες για την μελλοντική γονιμότητα της γυναίκας, 
δ) την αδιαπραγμάτευτη απαίτηση να διατηρήσουμε ένα συγκεκριμένο βιοτικό επίπεδο, παραβλέποντας πως το δημιουργικό έργο της τεκνογονίας ξυπνά μέσα μας αισθήματα που δεν αποτιμώνται σε χρήμα και αναπτύσσει την προσωπικότητά μας σε δρόμους που δεν έχουμε φαντασθεί.

Ειρωνεία, κατά την γνώμη μου, αποτελεί εδώ η αγωνία μας ότι με την μετανάστευση από την Αφρική και την Ασία θα αλλοιωθεί η φυσιογνωμία της χώρας μας. 

Ας το μεταφράσουμε σε πιο απλά λόγια: αυτοί που επιμένουν να κάνουν λίγα παιδιά ανησυχούν ότι θα τους εκτοπίσουν εκείνοι οι οποίοι κάνουν πολλά.
 Και αντί να κάνουν οι ίδιοι περισσότερα, απαιτούν από τους άλλους να καθίσουν στον τόπο τους! Και την πίττα σωστή και τον σκύλο χορτάτο.
 Ζητούν να παραμείνει αδιαπραγμάτευτος ο τρόπος ζωής τους αντί να αγωνιστούν να επιβιώσουν με τις δικές τους δυνάμεις στη νέα ”αγορά” των λαών.

Πώς μπορεί να γίνει αυτό; 
Από την οικονομία γνωρίζουμε ότι αποφεύγουμε τον ανταγωνισμό μόνο με κρατική προστασία. Στο θέμα που μας απασχολεί η προστασία ζητιέται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από τις κυβερνήσεις των κρατών της. 
Αυτό ισχύει για όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς και εμείς δεν αποτελούμε εξαίρεση. Χάνουν την ζωτικότητά τους και απαιτούν περιοριστικά μέτρα για να προστατέψουν όση τους απέμεινε.

Αντιλαμβανόμαστε, συνεπώς, ότι το δημογραφικό πρόβλημα συνιστά κυρίως ζήτημα κουλτούρας. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε την οικονομική διάσταση, βέβαια, διότι αυτή έχει την δύναμη να δώσει κίνητρο για παιδί σε όσα ζευγάρια δεν επηρεάζονται έντονα από τις νοοτροπίες τις οποίες περιέγραψα. 
Όμως, έχω την γνώμη ότι για τον μεγαλύτερο αριθμό ζευγαριών ακόμη και ένα πλέγμα γενναιόδωρων μέτρων δεν θα επαρκούσε για να φέρει τον δείκτη γεννήσεων στο σημείο το οποίο απαιτείται προκειμένου ένα έθνος να αποκτήσει μέλλον και ζωτικότητα.

Ζούμε σε έναν άλλο πολιτισμό σε σύγκριση με τους παππούδες μας. Είναι πολλά τα καλά του, όλοι το ξέρουμε, αλλά τώρα βιώνουμε μια ευάλωτη πλευρά του.

Οι κοινωνίες, όπως και τα άτομα, για να είναι ώριμες χρειάζεται να αναλαμβάνουν την ευθύνη των επιλογών τους.

ΠΗΓΗ: huffingtonpost.gr