Επαγγέλματα & κλάδοι με προοπτικές στην Ελλάδα της κρίσης

Ποια είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος στην Ελλάδα της κρίσης;

 Tου Μιχάλη Μάρκου, MBA*

Διατηρεί τα πρωτεία στην ανεργία η Ελλάδα καθώς τα υψηλότερα επίπεδα ανεργίας στην ΕΕ καταγράφονται στην Ελλάδα (21% τον Ιούλιο) και στην Ισπανία (16,7%).
Τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας σημειώθηκαν στην Τσεχία (2,7%), στη Γερμανία (3,6%) και στη Μάλτα (4,1%).

Τον Σεπτέμβριο, το επίπεδο της
ανεργίας μειώθηκε στην ευρωζώνη στο 8,9% από 9% τον Αύγουστο, ενώ το ίδιο διάστημα, η ανεργία στην ΕΕ παρέμεινε σταθερή στο 7,5%.
 Ένα χρόνο πριν, τον Σεπτέμβριο του 2016, η ανεργία στην ευρωζώνη και στην «ΕΕ των 28» ήταν 9,9% και 8,4% αντιστοίχως.

 Ειδικότερα στην Ελλάδα, ο αριθμός των ανέργων τον Ιούλιο διαμορφώθηκε στα 1,010 εκατομμύρια. Το ποσοστό ανεργίας στους άνδρες διαμορφώθηκε στο 17,5% και στις γυναίκες στο 25,3%.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατανομή της ανεργίας, λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, το χαμηλότερο ποσοστό παρουσιάζεται στους κατόχους μεταπτυχιακού διπλώματος, ενώ τα υψηλοτέρα ποσοστά σημειώνονται τόσο σε εκείνους που έχουν ολοκληρώσει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση όσο και σε εκείνους που έχουν πτυχίο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. ΑΝΕΡΓΙΑ ΚΑΤΑ ΟΜΑΔΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Επίπεδο Εκπαίδευσης	Ομάδες ηλικιών
	ετών 15-19	ετών 20-24	ετών 25-29	ετών 30-44	ετών 45-64	65 ετών και άνω	Σύνολα
Μεταπτυχιακό Τίτλο	0,0	1,1	2,6	2,0	0,2	0,0	6,0
Πτυχίο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης	0,0	16,8	29,6	13,7	2,0	0,0	62,2
Μετα-Δευτεροβάθμια Τεχνική-Επαγγελματική Εκπαίδευση	0,0	10,4	8,2	5,9	0,8	0,0	25,3
Απολυτήριο Μέσης Εκπαίδευσης	11,4	30,6	18,7	18,7	7,8	0,0	87,2
Έχουν τελειώσει την Γ΄ Τάξη Μέσης Εκπαίδευσης	3,2	3,6	1,9	5,4	2,4	0,0	16,5
Απολυτήριο Στοιχειώδους Εκπαίδευσης	1,9	2,7	1,7	4,8	3,9	0,4	15,4
Δεν τελείωσαν τη Στοιχειώδη Εκπαίδευση	0,0	0,4	0,3	0,2	0,0	0,0	0,8
Δεν Φοίτησαν Καθόλου σε Σχολείο	0,0	0,0	0,3	0,4	0,0	0,0	0,7
Και των δύο φύλων	16,6	65,6	63,4	51,1	17,1	0,4	214,1

Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι ένα πτυχίο από την τριτοβάθμια εκπαίδευση (ΤΕΙ ή ΑΕΙ) δεν εξασφαλίζει άμεση απορρόφηση στην αγορά εργασίας. Μάλιστα πρόσφατη έρευνα ανέδειξε ότι σχεδόν οι μισοί Έλληνες πτυχιούχοι παρακολουθούν εκπαιδευτικά αντικείμενα που δεν έχουν ζήτηση στην αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα σχεδόν οκτώ στους δέκα εργοδότες να μην μπορούν να βρουν εργαζόμενους με τα κατάλληλα προσόντα.
Οπότε, η επιλογή ενός τομέα σπουδών που έχει μέλλον και θα  προσφέρει υψηλά ποσοστά επαγγελματικής αποκατάστασης είναι ύψιστης σημασίας για τους νέους στην Ελλάδα της κρίσης.  

Ποια είναι, όμως, τα «επαγγέλματα και οι κλάδοι του μέλλοντος»;
Το 2011, σε με μια έρευνα της McKinsey, oι 8 τοπ κλάδοι στην Ελλάδα που θα δημιουργούσαν θέσεις εργασίας μέχρι το 2020 (σε 2 χρόνια από σήμερα) ήταν: η φαρμακοβιομηχανία (για τα γενόσημα), η ιχθυοκαλλιέργεια, ο ιατρικός τουρισμός,  η φροντίδα των ηλικιωμένων και των χρόνια ασθενών, η δημιουργία περιφερειακού διαμετακομιστικού κέντρου εμπορευμάτων, η διαχείριση αποβλήτων/απορριμμάτων, οι εξειδικευμένες κατηγορίες τροφίμων και η δημιουργία και ανάπτυξη προγραμμάτων κλασικών σπουδών.

Αντίστοιχα, σε παγκόσμια κλίμακα, η έρευνα έδειχνε ότι οι τοπ 10 κλάδοι που αναμενόταν τα επόμενα χρόνια να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, καλύτερες συνθήκες εργασίας, υψηλότερες απολαβές, προοπτικές ταχύτερης ανέλιξης & απασχόλησης και να συνεισφέρουν τα μέγιστα στα φορολογικά έσοδα, ήταν η αποκατάσταση (εξειδικευμένοι θεραπευτές, λογοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές, κτλ), το διαδίκτυο (ιστοσελίδες και Social Media), η κατασκευή αυτοκινήτων, η διαχείριση των αποβλήτων, η αειφόρος ανάπτυξη και βιωσιμότητα, οι ξένες γλώσσες (διερμηνείς, εκπαιδευτές, μεταφραστές, κτλ), η υγειονομική περίθαλψη, η οφθαλμολογία, η λογιστική και η ασφάλεια.

Δυστυχώς, από το 2011 που πραγματοποιήθηκε η έρευνα, έως και σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 5 (!) εκλογικές αναμετρήσεις και έχουν επιβληθεί 3 (!) μνημόνια, αναδεικνύοντας το ιδιαίτερα ασταθές και απρόβλεπτο πολιτικό (και οικονομικό) περιβάλλον της Ελλάδας.

Σήμερα, τελευταίες μελέτες αναφέρουν ότι πράγματι υπάρχουν κάποια επαγγέλματα που θα έχουν θετικές προοπτικές στην αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια και θα προσφέρουν καλύτερες συνθήκες εργασίας, υψηλότερες απολαβές και προοπτικές ταχύτερης ανέλιξης.

Πρώτοι και καλύτεροι κλάδοι απασχόλησης στην Ελλάδα της κρίσης παραμένουν η Ναυτιλία και ο Τουρισμός, που  εξακολουθούν να αποτελούν τους 2 κύριους και βασικότερους πυλώνες της ελληνικής οικονομίας, οι όποιοι προσφέρουν πρόσφορο έδαφος για επαγγελματική αποκατάσταση. Οι ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις έχουν καταφέρει να διατηρηθούν παγκοσμίως και, ακόμη και στις δύσκολες μέρες, καταφέρνουν να δίνουν ευκαιρίες στους νέους που επιθυμούν να εργαστούν σε αυτές. Τα δε τουριστικά επαγγέλματα και κυρίως η Διοίκηση Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων αποτελούν μία ακόμη καλή επιλογή, καθώς ο τουρισμός συνεχίζει να θεωρείται ένας από τους βασικούς «εργοδότες» της χώρας μας, που δημιουργεί τις περισσότερες θέσεις εργασίας για τους νέους.

Επίσης τα επαγγέλματα Υγείας βρίσκονται ψηλά στη λίστα, καθώς συνεχίζουν να απορροφούν αρκετό κόσμο. Παραμένει κλάδος με ζήτηση, καθώς η γήρανση του πληθυσμού, αλλά και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής ενδεχομένως να φέρουν αύξηση της απασχόλησης στον κλάδο. Μελέτες κάνουν λόγο για δημιουργία 2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας πανευρωπαϊκά τα επόμενα χρόνια.
Το ίδιο ισχύει και για τη Διαιτολογία, καθώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας δεν επιτρέπουν σε αρκετούς να ασχοληθούν με τη διατροφή και την υγεία τους, με αποτέλεσμα να ζητούν συχνά τις συμβουλές και τη βοήθεια των ειδικών.

Η Πληροφορική είναι ένας ακόμη τομέας που κατάφερε να μείνει σχεδόν ανεπηρέαστος από την κρίση. Η ζήτηση για ανθρώπους που ασχολούνται με την ψηφιακή τεχνολογία, τις επικοινωνίες, τα social media αλλά και το ηλεκτρονικό εμπόριο αυξάνεται διαρκώς. Είναι ο κλάδος που αντέχει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο στην κρίση, παρουσιάζοντας μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης. Συνήθως υπάρχουν πάρα πολλές αγγελίες για θέσεις εργασίας, ενώ συχνά πυκνά κολοσσοί του κλάδου θα αναζητήσουν υπαλλήλους για συγκεκριμένους τομείς και νέα προγράμματα (πχ. Social media marketing, τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική, ηλεκτρονική διακυβέρνηση, cloud computing, κτλ).

Η Ενέργεια και η Πράσινη Τεχνολογία είναι επίσης ένας κλάδος που ανεβαίνει δυναμικά και αναμένεται να πρωταγωνιστήσει τα επόμενα χρόνια.
 Η Πράσινη  ανάπτυξη και επιχειρηματικότητα (ΑΠΕ, ανακύκλωση, ενεργειακή αποδοτικότητα  των κτιρίων, διαχείριση αποβλήτων και ενεργειακή αξιοποίηση, εξοικονόμηση ενέργειας, κ.λπ.) είναι  στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας οικονομίας στο μέλλον και τη δημιουργία και διατήρηση χιλιάδων θέσεων εργασίας.
 Οι θέσεις απασχόλησης που θα δημιουργήσουν οι πάσης φύσεως ενεργειακές επενδύσεις,  τόσο  κατά  τη  φάση  της  υλοποίησής  τους  και  κατασκευής  των  υποδομών  (πχ. κατασκευή  θερμικών  σταθμών  παραγωγής  ηλεκτρικής  ενέργειας,  κατασκευή  και  τοποθέτηση  αγωγών πετρελαίου ή φυσικού αερίου, ερευνητικές γεωτρήσεις για πετρέλαιο ή φυσικό αέριο, εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ, κλπ) όσο και στη φάση λειτουργίας τους, είναι πολύ σημαντικές.
Και βέβαια, οι επενδύσεις που συνδέονται με την ενέργεια επηρεάζουν άμεσα πολλούς άλλους κλάδους μέσω της απασχόλησης που θα δημιουργήσουν, των πρώτων υλών και  εξειδικευμένων  συστημάτων  που  απαιτούν και  της γενικότερης ζήτησης  που  θα προκαλέσουν.

Τέλος, ο κλάδος τροφίμων & ποτών και η γεωργία αποτελούν σταθερές αξίες στην αγορά εργασίας και είναι από τους βασικούς κινητήριους μοχλούς της ελληνικής οικονομίας. Βάσει πρόσφατης έρευνας του ΙΟΒΕ, το 2011 το ποσοστό του εργατικού δυναμικού στον τομέα των Τροφίμων & Ποτών στο σύνολο της απασχόλησης στη μεταποίηση άγγιζε το 28%, το οποίο αυξήθηκε σταδιακά στο 36% το 2016.
Ο δε αγροτικός τομέας φαίνεται να αντέχει (ακόμα) στην κρίση παρ’ όλες τις ασφυκτικές πιέσεις που έχει υποστεί. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, o γεωργικός τομέας συμβάλλει στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) κατά 2,9%, ενώ ταυτόχρονα καλύπτει το 14% της απασχόλησης.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 1,2% και 5%.

Στην Ελλάδα της κρίσης, σημαντικό ποσοστό νέων στρέφονται ξανά προς τις αγροτικές εργασίες ή χρησιμοποιούν τη δύναμη της τεχνολογίας για να δώσουν λύσεις σε βασικά προβλήματα του κλάδου και να αυτοματοποιήσουν διαδικασίες που φάνταζαν πολύπλοκες. Η γεωργία και ο πρωτογενής τομέας παραγωγής μπορούν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας και στη δημιουργία θέσεων εργασίας με δεδομένη τη συνεχόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και την απαιτουμένη κάλυψη των διατροφικών τους αναγκών.
Το νέο περιβάλλον το οποίο θα προκύψει μετά την οικονομική ύφεση θα είναι πιο ανταγωνιστικό και πιο απαιτητικό σε όλους τους κλάδους και τα επαγγέλματα. Οι προαναφερθέντες κλάδοι θα έχουν τη δυνατότητα, κατά τη διάρκεια των επόμενων χρόνων, όχι μόνο να διατηρήσουν τις ήδη υπάρχουσες αλλά να δημιουργήσουν και καινούργιες θέσεις εργασίας.

Συνεπώς, σήμερα ένας νέος που θα κάνει τις σωστές επιλογές σύμφωνα με τις ανάγκες και τον παλμό της αγοράς εργασίας, έχει περισσότερες πιθανότητες να αποκατασταθεί επαγγελματικά και να πραγματοποιήσει τα όνειρά του.
Επίσης, η επιλογή ενός καλού προπτυχιακού ή μεταπτυχιακού προγράμματος στα προαναφερθέντα πεδία μπορεί να του δώσει όλα τα εφόδια που χρειάζονται για να καταφέρει να διακριθεί και να εξελιχθεί στο σύγχρονο ανταγωνιστικό εργασιακό περιβάλλον.
Ωστόσο, από μόνα τους δεν αποτελούν εγγύηση για την επαγγελματική αποκατάσταση, μιας και πάντα θα απαιτείται ο επαγγελματισμός, η όρεξη, η κοινωνικότητα, η θετική διάθεση και η σκληρή δουλειά.

 *Διευθυντικό Στέλεχος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων & Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing

insurancedaily.gr