Αλλά ίσως θα έπρεπε να σκεφτόμαστε τη Βαϊμάρη και τον πληθωρισμό που κατέστρεψε την Ευρώπη.
Μετά τον Μεγάλο Πόλεμο, ευρύτερα γνωστός ως Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, οι νικητές σύμμαχοι εξανάγκασαν τον Κάιζερ Γουλιέλμο Β', τον τελευταίο Γερμανό αυτοκράτορα, σε παραίτηση…
Έτσι έληξε μια δυναστεία 300 ετών....
Η Βαϊμάρη γεννήθηκε ως πείραμα, σαν μια νέα δημοκρατία.
Το αποτέλεσμα ήταν εντελώς καταστροφικό για τη χώρα και τον κόσμο.
Το έναυσμα ήταν οι πολεμικές αποζημιώσεις και τα μέσα με τα οποία πληρώθηκαν.
«Η υποτίμηση του μάρκου την περίοδο 1914 - 1923» έγραψε ο λαμπρός οικονομολόγος Lionel Robbins το 1937 (επομένως δύο χρόνια πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο) «είναι ένα από τα εξαιρετικά γεγονότα στην Ιστορία του εικοστού αιώνα - όχι μόνο λόγω του μεγέθους του, αλλά και λόγω των επιπτώσεών του».
«Η υποτίμηση του μάρκου την περίοδο 1914 - 1923» έγραψε ο λαμπρός οικονομολόγος Lionel Robbins το 1937 (επομένως δύο χρόνια πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο) «είναι ένα από τα εξαιρετικά γεγονότα στην Ιστορία του εικοστού αιώνα - όχι μόνο λόγω του μεγέθους του, αλλά και λόγω των επιπτώσεών του».
«Κατέστρεψε τον πλούτο των πιο στέρεων στοιχείων της γερμανικής κοινωνίας», έγραψε, «και άφησε πίσω του μια ηθική και οικονομική ανισορροπία, καλλιεργώντας το έδαφος για τις καταστροφές που ακολούθησαν.
Ο Hitler είναι το θετό παιδί του πληθωρισμού.
Οι οικονομικοί σπασμοί της Μεγάλης Ύφεσης ήταν, εν μέρει τουλάχιστον, προϊόν στρεβλώσεων του συστήματος διεθνούς δανεισμού που είχαν προκαλέσει οι καταστροφές του.
Αν θέλουμε να κατανοήσουμε τη σημερινή θέση της Ευρώπης, δεν πρέπει να παραμελήσουμε τη μελέτη του μεγάλου γερμανικού πληθωρισμού.
Αν θέλουμε να υπάρξει μεγαλύτερη σταθερότητα στο μέλλον, πρέπει να μάθουμε να αποφεύγουμε τα λάθη από τα οποία προήλθε».
Για τον Robbins αλλά και για κανέναν άλλο δεν ήταν δυνατό να προβλέψει την καταστροφή της Ευρώπης, που θα ακολουθούσε τα επόμενα χρόνια.
Το κόστος του ναζιστικού πολιτικού κινήματος ήταν εμφανές.
Οι πλήρεις συνέπειες ήταν ασύλληπτες.
Τι είναι αυτός ο πληθωρισμός στον οποίο αναφέρεται;
Δυστυχώς, δεν γίνεται κατανοητό σήμερα, παρόλο που, όπως είπε ο Robbins, ήταν τότε «το πιο κολοσσιαίο πράγμα του είδους του στην ιστορία» μέχρι εκείνο το σημείο.
Ας κάνουμε, όμως, μια αναδρομή στο παρελθόν, πριν από τον Μεγάλο Πόλεμο, όταν άρχισαν όλα αυτά.
Ερωτευμένες με τις προοπτικές για επιστημονικό οικονομικό σχεδιασμό και την άνοδο των νέων τεχνολογιών, οι κυβερνήσεις της Δύσης δημιούργησαν αυτό που ονομάζονταν κεντρικές τράπεζες.
Ξεκίνησαν στη Γερμανία και γρήγορα εξαπλώθηκαν στην Αγγλία και τελικά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η ιδέα πίσω από την ύπαρξη μιας κεντρικής τράπεζας ήταν ο τερματισμός τραπεζικών κρίσεων, η εξομάλυνση του επιχειρηματικού κύκλου και, αν μπορείτε να το πιστέψετε, η ήττα και η τιθάσευση των πληθωριστικών πιέσεων.
Το πρόβλημα ήταν ότι η κεντρική τράπεζα έδωσε στις κυβερνήσεις ένα νέο εργαλείο που δεν είχαν ποτέ: τη δυνατότητα να τυπώσουν νόμισμα, μέσα από αύξηση των δαπανών, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουν στη εργαλείο της φορολογίας.
Οι δασμοί είχαν πέσει σε δυσμένεια ως ροή εσόδων και ο φόρος εισοδήματος ήταν τότε πολύ χαμηλός, οπότε το «τυπογραφείο» ήταν μεγάλος πειρασμός.
Ο παραδοσιακός τρόπος επίλυσης των συγκρούσεων μεταξύ των εθνών ήταν η διπλωματία.
Ο πόλεμος ήταν και είναι δαπανηρός, και οι πολίτες δεν θέλουν να πληρώνουν…
Συνεπώς, χρειάζεται πρώτα να πειστούν ότι είναι απαραίτητος για την εθνική ασφάλεια.
Στη δεκαετία του 1910, με τις κεντρικές τράπεζες διαθέσιμες να καλύψουν τη διαφορά, οι εθνικές συγκρούσεις εύκολα μπορούσαν να κλιμακωθούν…
Οι παλιές πολυεθνικές μοναρχίες είχαν καταρρεύσει και το φλέγον ερώτημα «τι θα τις αντικαθιστούσε;» ήταν παντού παρόν.
Επιπλέον, η κυβέρνηση είχε και άλλα νέα εργαλεία: νέες μορφές πυρομαχικών, δυνατότητες αεροπορικής μάχης, μεγαλύτερα όπλα και βόμβες, ακόμη και δηλητηριώδες αέριο.
Οι πολιτικοί, παράλληλα, ανέμεναν από τις κεντρικές τράπεζες να τα καταστήσουν όλα δυνατά.
Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, κάθε μεγάλη δύναμη κατέφευγε στο τυπογραφείο, αλλά η Γερμανία περισσότερο από τις άλλες.
Μετά την ήττα, το γερμανικό νόμισμα ήταν ήδη αδύναμο.
Μόλις παρουσιάστηκαν οι σκληροί όροι ειρήνης των Βερσαλλιών το 1919, οι οποίοι απαιτούσαν από τη Γερμανία να πληρώσει αποζημιώσεις σε σκληρό νόμισμα, χρυσό ή μάρκα με χρυσό, ο πειρασμός να λειτουργήσουν τα πιεστήρια αποδείχθηκε πολύ μεγάλος.
Τότε ήταν που ξεκίνησε… πραγματικά η δράση.
Η γερμανική βιομηχανία και η γεωργία είχαν σοβαρά χρέη, και η μεταπολεμική κυβέρνηση βρισκόταν σε συνεχείς διαπραγματεύσεις με τους νικητές του πολέμου.
Ως αποτέλεσμα, στράφηκαν στο τυπογραφείο και τελικά προκάλεσαν την πλήρη κατάρρευση του νομίσματος και της κοινωνίας.
Αλλά αυτό δεν ήταν η πρώτη συνέπεια.
Το πρώτο αποτέλεσμα ήταν μια άγρια οικονομική φρενίτιδα κατά την οποία η χρηματιστηριακή αγορά σημείωσε άνθηση 70%.
Δεν υπήρχε έλλειψη θέσεων εργασίας, δεν έλειπαν οι ευκαιρίες, δεν υπήρχαν όρια στην κερδοσκοπία.
Αυτή η αίσθηση φρενίτιδας και ενθουσιασμού δεν κράτησε πολύ, καθώς άρχισε η νομισματική υποτίμηση - στην αρχή αργά και μετά με μια μανία που δεν είχε υπάρξει ποτέ ξανά στη σύγχρονη εποχή.
Αναπτύχθηκε το 1921, αλλά μέσα σε 14 μήνες οργίασε: από τα τέλη του 1922 έως τα τέλη του 1923.
Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος ένα καρβέλι ψωμί έφτασε από τα 160 μάρκα στα 200 δισεκατομμύρια μάρκα.
Δηλαδή, το νόμισμα άξιζε λιγότερο από το χαρτί στο οποίο ήταν τυπωμένο.
Μάλιστα, διάφοροι μελετητές αναφέρουν ιστορίες με ανθρώπους που κουβαλούσαν χαρτονομίσματα σε καροτσάκια στο κατάστημα, μόνο για να κλέψουν το καρότσι και να μείνουν τα χρήματα στο τραπέζι.
Το χειμώνα του 1923–1924, χρησιμοποιούνταν συνήθως ως καύσιμο θέρμανσης.
Ο Bresciani-Turroni σχολιάζει: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο πληθωρισμός δεν θα είχε λάβει τόσο τεράστιες διαστάσεις αν δεν είχε ευνοηθεί από ανθρώπους που αντλούσαν μεγάλα κέρδη από αυτόν.
Είναι σαφές από τις συζητήσεις που έγιναν το 1922 και το 1923 στο Οικονομικό Συμβούλιο του Ράιχ ότι εκπρόσωποι αυτών των τάξεων χρησιμοποίησαν την επιρροή τους στην κυβέρνηση για να εμποδίσουν τη μεταρρύθμιση των δημοσίων οικονομικών και να σαμποτάρουν όλες τις προτάσεις για τη σταθεροποίηση του γερμανικού συναλλάγματος, το οποίο αποδέχτηκαν μόνο όταν, επιτέλους, μια οικονομική καταστροφή απείλησε τη Γερμανία.
Η αλήθεια είναι πως η υποτίμηση τελικά οφειλόταν σε συνωμοσία των βιομηχανικών τάξεων, που ευημέρησαν λόγω της συνεχιζόμενης πτώσης της αξίας του εθνικού νομίσματος, καθώς μίκρυνε το βάρος εξυπηρέτησης των δανείων τα οποία είχαν λάβει.
Πολιτική
Η επίδραση στην πολιτική ήταν καταστροφική.
Ο πόλεμος είχε χαρίσει στον θάνατο πολλούς νεαρούς άνδρες, ενώ οι τραυματίες βίωναν τεράστια απογοήτευση λόγω του τρόπου με τον οποίο λειτουργούσε το σύστημα.
Είχαν επιβιώσει από τις μάχες, αλλά τώρα τα ιδανικά τους κατέρρεαν - μπροστά στις αποδείξεις ότι το παλιό καθεστώς είχε οδηγήσει τη χώρα στην καταστροφή.
Η ηθική πυξίδα της χώρας καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό, οι θεσμοί της πίστης χρεοκόπησαν και η κάποτε ισχυρή πολιτιστική υποδομή αντικαταστάθηκε για λίγο από μια σύντομη εμπιστοσύνη στη δημιουργία χρημάτων.
Μοιραία, ο κόσμος άρχισε να πεινάει για μια νέα απάντηση και αποδιοπομπαίο τράγο για τα τρομερά βάσανά του.
Ο Hitler πούλησε με ευκολία το αφήγημα της Άριας φυλής ενώ πονηρά δαιμονοποίησε τον λαό των Εβραίων.
Πέρασαν 15 ολόκληρα χρόνια πριν ξεσπάσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, που οδήγησε σε έναν άλλο και χειρότερο γύρο καταστροφής για τη χώρα και τον κόσμο.
Το μάθημα αυτό έφερε μια μεταπολεμική αφοσίωση στο σφιχτό χρήμα και ένα ισχυρό γερμανικό νόμισμα.
Ωστόσο, μετά την ευρωπαϊκή νομισματική ολοκλήρωση, αυτή η αντίληψη άρχισε να ξεθωριάζει…
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ακολούθησε στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ τυπώνοντας μαζικά χρήμα, εκατό χρόνια μετά τη μεγαλύτερη καταστροφή του αιώνα.
Γερμανικός πληθωρισμός
Και ο Robbins καταλήγει ως εξής: «Ο μεγάλος γερμανικός πληθωρισμός «εκμηδένισε την οικονομία.
Κατέστησε αδύνατη τη μεταρρύθμιση του εθνικού προϋπολογισμού. Εμπόδισε τη λύση του ζητήματος των αποζημιώσεων.
Κατέστρεψε ανυπολόγιστες ηθικές και πνευματικές αξίες.
Προκάλεσε μια σοβαρή επανάσταση στις κοινωνικές τάξεις.
Λίγοι άνθρωποι συσσώρευσαν πλούτο και σχημάτισαν μια τάξη σφετεριστών της εθνικής περιουσίας, ενώ εκατομμύρια άτομα περιέπεσαν σε ακραία φτώχεια.
Ήταν μια οδυνηρή ενασχόληση και ένα συνεχές μαρτύριο αναρίθμητων οικογενειών. δηλητηρίασε τον γερμανικό λαό διαδίδοντας σε όλες τις τάξεις το πνεύμα της κερδοσκοπίας, εκτρέποντάς τους από τη σωστή και τακτική εργασία…
Παράλληλα ήταν η αιτία μιας αδιάκοπης πολιτικής και ηθικής αναταραχής.
Είναι, πράγματι, αρκετά εύκολο να καταλάβουμε, γιατί το ρεκόρ των θλιβερών ετών 1919 - 1923 βαραίνει πάντα σαν εφιάλτης τον γερμανικό λαό».
Η ιστορία και η πρακτική της νομισματικής πολιτικής δεν είναι βοηθητική της ιστορίας αλλά κεντρική.
Είναι επίσης αλήθεια ότι πολλές χώρες στον κόσμο υπέφεραν από την εκτύπωση χρημάτων εν καιρώ πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο Hitler είναι το θετό παιδί του πληθωρισμού.
Οι οικονομικοί σπασμοί της Μεγάλης Ύφεσης ήταν, εν μέρει τουλάχιστον, προϊόν στρεβλώσεων του συστήματος διεθνούς δανεισμού που είχαν προκαλέσει οι καταστροφές του.
Αν θέλουμε να κατανοήσουμε τη σημερινή θέση της Ευρώπης, δεν πρέπει να παραμελήσουμε τη μελέτη του μεγάλου γερμανικού πληθωρισμού.
Αν θέλουμε να υπάρξει μεγαλύτερη σταθερότητα στο μέλλον, πρέπει να μάθουμε να αποφεύγουμε τα λάθη από τα οποία προήλθε».
Για τον Robbins αλλά και για κανέναν άλλο δεν ήταν δυνατό να προβλέψει την καταστροφή της Ευρώπης, που θα ακολουθούσε τα επόμενα χρόνια.
Το κόστος του ναζιστικού πολιτικού κινήματος ήταν εμφανές.
Οι πλήρεις συνέπειες ήταν ασύλληπτες.
Τι είναι αυτός ο πληθωρισμός στον οποίο αναφέρεται;
Δυστυχώς, δεν γίνεται κατανοητό σήμερα, παρόλο που, όπως είπε ο Robbins, ήταν τότε «το πιο κολοσσιαίο πράγμα του είδους του στην ιστορία» μέχρι εκείνο το σημείο.
Ας κάνουμε, όμως, μια αναδρομή στο παρελθόν, πριν από τον Μεγάλο Πόλεμο, όταν άρχισαν όλα αυτά.
Ερωτευμένες με τις προοπτικές για επιστημονικό οικονομικό σχεδιασμό και την άνοδο των νέων τεχνολογιών, οι κυβερνήσεις της Δύσης δημιούργησαν αυτό που ονομάζονταν κεντρικές τράπεζες.
Ξεκίνησαν στη Γερμανία και γρήγορα εξαπλώθηκαν στην Αγγλία και τελικά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η ιδέα πίσω από την ύπαρξη μιας κεντρικής τράπεζας ήταν ο τερματισμός τραπεζικών κρίσεων, η εξομάλυνση του επιχειρηματικού κύκλου και, αν μπορείτε να το πιστέψετε, η ήττα και η τιθάσευση των πληθωριστικών πιέσεων.
Το πρόβλημα ήταν ότι η κεντρική τράπεζα έδωσε στις κυβερνήσεις ένα νέο εργαλείο που δεν είχαν ποτέ: τη δυνατότητα να τυπώσουν νόμισμα, μέσα από αύξηση των δαπανών, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουν στη εργαλείο της φορολογίας.
Οι δασμοί είχαν πέσει σε δυσμένεια ως ροή εσόδων και ο φόρος εισοδήματος ήταν τότε πολύ χαμηλός, οπότε το «τυπογραφείο» ήταν μεγάλος πειρασμός.
Ο παραδοσιακός τρόπος επίλυσης των συγκρούσεων μεταξύ των εθνών ήταν η διπλωματία.
Ο πόλεμος ήταν και είναι δαπανηρός, και οι πολίτες δεν θέλουν να πληρώνουν…
Συνεπώς, χρειάζεται πρώτα να πειστούν ότι είναι απαραίτητος για την εθνική ασφάλεια.
Στη δεκαετία του 1910, με τις κεντρικές τράπεζες διαθέσιμες να καλύψουν τη διαφορά, οι εθνικές συγκρούσεις εύκολα μπορούσαν να κλιμακωθούν…
Οι παλιές πολυεθνικές μοναρχίες είχαν καταρρεύσει και το φλέγον ερώτημα «τι θα τις αντικαθιστούσε;» ήταν παντού παρόν.
Επιπλέον, η κυβέρνηση είχε και άλλα νέα εργαλεία: νέες μορφές πυρομαχικών, δυνατότητες αεροπορικής μάχης, μεγαλύτερα όπλα και βόμβες, ακόμη και δηλητηριώδες αέριο.
Οι πολιτικοί, παράλληλα, ανέμεναν από τις κεντρικές τράπεζες να τα καταστήσουν όλα δυνατά.
Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, κάθε μεγάλη δύναμη κατέφευγε στο τυπογραφείο, αλλά η Γερμανία περισσότερο από τις άλλες.
Μετά την ήττα, το γερμανικό νόμισμα ήταν ήδη αδύναμο.
Μόλις παρουσιάστηκαν οι σκληροί όροι ειρήνης των Βερσαλλιών το 1919, οι οποίοι απαιτούσαν από τη Γερμανία να πληρώσει αποζημιώσεις σε σκληρό νόμισμα, χρυσό ή μάρκα με χρυσό, ο πειρασμός να λειτουργήσουν τα πιεστήρια αποδείχθηκε πολύ μεγάλος.
Τότε ήταν που ξεκίνησε… πραγματικά η δράση.
Η γερμανική βιομηχανία και η γεωργία είχαν σοβαρά χρέη, και η μεταπολεμική κυβέρνηση βρισκόταν σε συνεχείς διαπραγματεύσεις με τους νικητές του πολέμου.
Ως αποτέλεσμα, στράφηκαν στο τυπογραφείο και τελικά προκάλεσαν την πλήρη κατάρρευση του νομίσματος και της κοινωνίας.
Αλλά αυτό δεν ήταν η πρώτη συνέπεια.
Το πρώτο αποτέλεσμα ήταν μια άγρια οικονομική φρενίτιδα κατά την οποία η χρηματιστηριακή αγορά σημείωσε άνθηση 70%.
Δεν υπήρχε έλλειψη θέσεων εργασίας, δεν έλειπαν οι ευκαιρίες, δεν υπήρχαν όρια στην κερδοσκοπία.
Αυτή η αίσθηση φρενίτιδας και ενθουσιασμού δεν κράτησε πολύ, καθώς άρχισε η νομισματική υποτίμηση - στην αρχή αργά και μετά με μια μανία που δεν είχε υπάρξει ποτέ ξανά στη σύγχρονη εποχή.
Αναπτύχθηκε το 1921, αλλά μέσα σε 14 μήνες οργίασε: από τα τέλη του 1922 έως τα τέλη του 1923.
Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος ένα καρβέλι ψωμί έφτασε από τα 160 μάρκα στα 200 δισεκατομμύρια μάρκα.
Δηλαδή, το νόμισμα άξιζε λιγότερο από το χαρτί στο οποίο ήταν τυπωμένο.
Μάλιστα, διάφοροι μελετητές αναφέρουν ιστορίες με ανθρώπους που κουβαλούσαν χαρτονομίσματα σε καροτσάκια στο κατάστημα, μόνο για να κλέψουν το καρότσι και να μείνουν τα χρήματα στο τραπέζι.
Το χειμώνα του 1923–1924, χρησιμοποιούνταν συνήθως ως καύσιμο θέρμανσης.
Ο Bresciani-Turroni σχολιάζει: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο πληθωρισμός δεν θα είχε λάβει τόσο τεράστιες διαστάσεις αν δεν είχε ευνοηθεί από ανθρώπους που αντλούσαν μεγάλα κέρδη από αυτόν.
Είναι σαφές από τις συζητήσεις που έγιναν το 1922 και το 1923 στο Οικονομικό Συμβούλιο του Ράιχ ότι εκπρόσωποι αυτών των τάξεων χρησιμοποίησαν την επιρροή τους στην κυβέρνηση για να εμποδίσουν τη μεταρρύθμιση των δημοσίων οικονομικών και να σαμποτάρουν όλες τις προτάσεις για τη σταθεροποίηση του γερμανικού συναλλάγματος, το οποίο αποδέχτηκαν μόνο όταν, επιτέλους, μια οικονομική καταστροφή απείλησε τη Γερμανία.
Η αλήθεια είναι πως η υποτίμηση τελικά οφειλόταν σε συνωμοσία των βιομηχανικών τάξεων, που ευημέρησαν λόγω της συνεχιζόμενης πτώσης της αξίας του εθνικού νομίσματος, καθώς μίκρυνε το βάρος εξυπηρέτησης των δανείων τα οποία είχαν λάβει.
Πολιτική
Η επίδραση στην πολιτική ήταν καταστροφική.
Ο πόλεμος είχε χαρίσει στον θάνατο πολλούς νεαρούς άνδρες, ενώ οι τραυματίες βίωναν τεράστια απογοήτευση λόγω του τρόπου με τον οποίο λειτουργούσε το σύστημα.
Είχαν επιβιώσει από τις μάχες, αλλά τώρα τα ιδανικά τους κατέρρεαν - μπροστά στις αποδείξεις ότι το παλιό καθεστώς είχε οδηγήσει τη χώρα στην καταστροφή.
Η ηθική πυξίδα της χώρας καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό, οι θεσμοί της πίστης χρεοκόπησαν και η κάποτε ισχυρή πολιτιστική υποδομή αντικαταστάθηκε για λίγο από μια σύντομη εμπιστοσύνη στη δημιουργία χρημάτων.
Μοιραία, ο κόσμος άρχισε να πεινάει για μια νέα απάντηση και αποδιοπομπαίο τράγο για τα τρομερά βάσανά του.
Ο Hitler πούλησε με ευκολία το αφήγημα της Άριας φυλής ενώ πονηρά δαιμονοποίησε τον λαό των Εβραίων.
Πέρασαν 15 ολόκληρα χρόνια πριν ξεσπάσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, που οδήγησε σε έναν άλλο και χειρότερο γύρο καταστροφής για τη χώρα και τον κόσμο.
Το μάθημα αυτό έφερε μια μεταπολεμική αφοσίωση στο σφιχτό χρήμα και ένα ισχυρό γερμανικό νόμισμα.
Ωστόσο, μετά την ευρωπαϊκή νομισματική ολοκλήρωση, αυτή η αντίληψη άρχισε να ξεθωριάζει…
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ακολούθησε στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ τυπώνοντας μαζικά χρήμα, εκατό χρόνια μετά τη μεγαλύτερη καταστροφή του αιώνα.
Γερμανικός πληθωρισμός
Και ο Robbins καταλήγει ως εξής: «Ο μεγάλος γερμανικός πληθωρισμός «εκμηδένισε την οικονομία.
Κατέστησε αδύνατη τη μεταρρύθμιση του εθνικού προϋπολογισμού. Εμπόδισε τη λύση του ζητήματος των αποζημιώσεων.
Κατέστρεψε ανυπολόγιστες ηθικές και πνευματικές αξίες.
Προκάλεσε μια σοβαρή επανάσταση στις κοινωνικές τάξεις.
Λίγοι άνθρωποι συσσώρευσαν πλούτο και σχημάτισαν μια τάξη σφετεριστών της εθνικής περιουσίας, ενώ εκατομμύρια άτομα περιέπεσαν σε ακραία φτώχεια.
Ήταν μια οδυνηρή ενασχόληση και ένα συνεχές μαρτύριο αναρίθμητων οικογενειών. δηλητηρίασε τον γερμανικό λαό διαδίδοντας σε όλες τις τάξεις το πνεύμα της κερδοσκοπίας, εκτρέποντάς τους από τη σωστή και τακτική εργασία…
Παράλληλα ήταν η αιτία μιας αδιάκοπης πολιτικής και ηθικής αναταραχής.
Είναι, πράγματι, αρκετά εύκολο να καταλάβουμε, γιατί το ρεκόρ των θλιβερών ετών 1919 - 1923 βαραίνει πάντα σαν εφιάλτης τον γερμανικό λαό».
Η ιστορία και η πρακτική της νομισματικής πολιτικής δεν είναι βοηθητική της ιστορίας αλλά κεντρική.
Είναι επίσης αλήθεια ότι πολλές χώρες στον κόσμο υπέφεραν από την εκτύπωση χρημάτων εν καιρώ πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Από το 1915 και μετά, οι Ηνωμένες Πολιτείες τα κράτη αντιμετώπισαν σοβαρό πληθωρισμό και, τελικά, μια ύφεση από το 1921 έως το 1923, που μείωσε 8,7% το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ).
Η κυβέρνηση τότε απάντησε αφήνοντας τη διόρθωση να πραγματοποιηθεί χωρίς σημαντικές δημοσιονομικές ή ρυθμιστικές παρεμβάσεις.
Το επόμενο έτος, η οικονομική ανάκαμψη βρισκόταν σε εξέλιξη.
Αυτό είναι το μοντέλο, ο σωστός τρόπος για να διορθωθούν τα ανθρωπογενή οικονομικά προβλήματα: πρώτα σταματήστε να δημιουργείτε περισσότερα προβλήματα.
Μακάρι όλες οι κυβερνήσεις να ακολουθούσαν αυτόν τον δρόμο, τότε και τώρα.
bankingnews.gr
Η κυβέρνηση τότε απάντησε αφήνοντας τη διόρθωση να πραγματοποιηθεί χωρίς σημαντικές δημοσιονομικές ή ρυθμιστικές παρεμβάσεις.
Το επόμενο έτος, η οικονομική ανάκαμψη βρισκόταν σε εξέλιξη.
Αυτό είναι το μοντέλο, ο σωστός τρόπος για να διορθωθούν τα ανθρωπογενή οικονομικά προβλήματα: πρώτα σταματήστε να δημιουργείτε περισσότερα προβλήματα.
Μακάρι όλες οι κυβερνήσεις να ακολουθούσαν αυτόν τον δρόμο, τότε και τώρα.
bankingnews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου