Του Paul Robinson, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα.
Γράφει για τη ρωσική και σοβιετική ιστορία, τη στρατιωτική ιστορία και τη στρατιωτική ηθική και είναι συγγραφέας του ιστολογίου Irrussianality.
Κάνει tweets στο @Irrussianality.
Το νέο έτος ξεκίνησε με τον ίδιο τρόπο που τελείωσε το προηγούμενο: με προβλέψεις ότι η Ρωσία θα μπορούσε να εισβάλει στην Ουκρανία πριν λιώσει το χιόνι. Πίσω από αυτές τις ανεκπλήρωτες ακόμη προφητείες, ωστόσο, κρύβονται κάποιες αρκετά επισφαλείς υποθέσεις.
Υπάρχουν δύο παράγοντες πίσω από κάθε πιθανή απειλή: η ικανότητα και η πρόθεση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ρωσία έχει στη διάθεσή της τη στρατιωτική δύναμη που απαιτείται για να εισβάλει στην Ουκρανία. Το ερώτημα είναι αν προτίθεται να το πράξει. Η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι προτίθεται να το κάνει βασίζεται στην υπόθεση ότι η Ρωσία είναι ένας κακόβουλος παράγοντας, με πρόθεση να κάνει κακά πράγματα για να κάνει κακά πράγματα.
Χαρακτηριστικό αυτού του είδους σκέψης είναι ένα άρθρο της Anne Applebaum που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο The Atlantic.
Το νέο έτος ξεκίνησε με τον ίδιο τρόπο που τελείωσε το προηγούμενο: με προβλέψεις ότι η Ρωσία θα μπορούσε να εισβάλει στην Ουκρανία πριν λιώσει το χιόνι. Πίσω από αυτές τις ανεκπλήρωτες ακόμη προφητείες, ωστόσο, κρύβονται κάποιες αρκετά επισφαλείς υποθέσεις.
Υπάρχουν δύο παράγοντες πίσω από κάθε πιθανή απειλή: η ικανότητα και η πρόθεση. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ρωσία έχει στη διάθεσή της τη στρατιωτική δύναμη που απαιτείται για να εισβάλει στην Ουκρανία. Το ερώτημα είναι αν προτίθεται να το πράξει. Η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι προτίθεται να το κάνει βασίζεται στην υπόθεση ότι η Ρωσία είναι ένας κακόβουλος παράγοντας, με πρόθεση να κάνει κακά πράγματα για να κάνει κακά πράγματα.
Χαρακτηριστικό αυτού του είδους σκέψης είναι ένα άρθρο της Anne Applebaum που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο The Atlantic.
Αναλύοντας τις προθέσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, η Applebaum λέει στους αναγνώστες ότι ο Πούτιν στοχεύει "να ενισχύσει την απολυταρχία του, να υπονομεύσει όλες τις δημοκρατίες - και να ωθήσει τη ρωσική πολιτική επιρροή όσο πιο μακριά μπορεί να φτάσει.
Να διαλύσει το ΝΑΤΟ. Να καταστρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Να απομακρύνει την αμερικανική επιρροή από την Ευρώπη και παντού αλλού, για πάντα". Στην πορεία, επιδιώκει επίσης "να πραγματοποιήσει το μακροχρόνιο όνειρό του να αφαιρέσει την Ουκρανία από τον χάρτη".
Αυτές είναι φιλόδοξες προθέσεις! Δεν είναι μόνο ξεκάθαρα μη ρεαλιστικές - η εξάλειψη της αμερικανικής επιρροής "παντού" και "για πάντα"! - αλλά ο Πούτιν δεν έχει δηλώσει ποτέ δημοσίως καμία από αυτές, ούτε μία φορά. Ο προσδιορισμός των επιθυμιών των άλλων είναι δύσκολος, επειδή προϋποθέτει να μπεις στο μυαλό τους. Για να γίνει αυτό, αξίζει να δίνουμε προσοχή σε αυτά που λένε. Αλλά ο Πούτιν δεν έχει πει ποτέ ότι επιθυμεί να "αφαιρέσει την Ουκρανία από τον χάρτη", να "υπονομεύσει όλες τις δημοκρατίες" (στην πραγματικότητα, έχει καλές σχέσεις με πολλά δημοκρατικά κράτη, όπως το Ισραήλ, η Ινδία και η Αρμενία), να "διαλύσει το ΝΑΤΟ", να "καταστρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση" και ούτω καθεξής. Η Applebaum τα βγάζει απλώς από το μυαλό της.
Οι προθέσεις των ανθρώπων μπορούν επίσης να συναχθούν από αυτό που κάνουν. Για τους Applebaums του κόσμου, το ιστορικό της Ρωσίας είναι ένα ιστορικό επιθετικότητας - εναντίον της Ουκρανίας, της Γεωργίας και των ΗΠΑ, με τη μορφή υποτιθέμενης εκλογικής παρέμβασης και άλλα παρόμοια. Από αυτό συμπεραίνουν ένα μοτίβο και προβλέπουν ότι η επιθετικότητα του παρελθόντος θα επαναληφθεί στο μέλλον.
Το πρόβλημα με αυτού του είδους την ανάλυση είναι ότι λειτουργεί μόνο αν επιλέγεις τα κατάλληλα παραδείγματα και στη συνέχεια ερμηνεύεις αυτά τα παραδείγματα με τρόπο που ενισχύει τις προκαταλήψεις σου.
Αυτές είναι φιλόδοξες προθέσεις! Δεν είναι μόνο ξεκάθαρα μη ρεαλιστικές - η εξάλειψη της αμερικανικής επιρροής "παντού" και "για πάντα"! - αλλά ο Πούτιν δεν έχει δηλώσει ποτέ δημοσίως καμία από αυτές, ούτε μία φορά. Ο προσδιορισμός των επιθυμιών των άλλων είναι δύσκολος, επειδή προϋποθέτει να μπεις στο μυαλό τους. Για να γίνει αυτό, αξίζει να δίνουμε προσοχή σε αυτά που λένε. Αλλά ο Πούτιν δεν έχει πει ποτέ ότι επιθυμεί να "αφαιρέσει την Ουκρανία από τον χάρτη", να "υπονομεύσει όλες τις δημοκρατίες" (στην πραγματικότητα, έχει καλές σχέσεις με πολλά δημοκρατικά κράτη, όπως το Ισραήλ, η Ινδία και η Αρμενία), να "διαλύσει το ΝΑΤΟ", να "καταστρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση" και ούτω καθεξής. Η Applebaum τα βγάζει απλώς από το μυαλό της.
Οι προθέσεις των ανθρώπων μπορούν επίσης να συναχθούν από αυτό που κάνουν. Για τους Applebaums του κόσμου, το ιστορικό της Ρωσίας είναι ένα ιστορικό επιθετικότητας - εναντίον της Ουκρανίας, της Γεωργίας και των ΗΠΑ, με τη μορφή υποτιθέμενης εκλογικής παρέμβασης και άλλα παρόμοια. Από αυτό συμπεραίνουν ένα μοτίβο και προβλέπουν ότι η επιθετικότητα του παρελθόντος θα επαναληφθεί στο μέλλον.
Το πρόβλημα με αυτού του είδους την ανάλυση είναι ότι λειτουργεί μόνο αν επιλέγεις τα κατάλληλα παραδείγματα και στη συνέχεια ερμηνεύεις αυτά τα παραδείγματα με τρόπο που ενισχύει τις προκαταλήψεις σου.
Σύμφωνα με την Applebaum, για παράδειγμα, η Ρωσία "εισέβαλε" στη Γεωργία το 2008 και αυτό αποδεικνύει την έμφυτη κακία της.
Η πραγματικότητα του πολέμου στη Γεωργία το 2008, ωστόσο, είναι μάλλον διαφορετική - ήταν η γεωργιανή πλευρά που έριξε τους πρώτους πυροβολισμούς. Το μοτίβο δεν είναι ακριβώς αυτό που φαντάζεται η Applebaum.
Στην πραγματικότητα, η λεπτομερής ανάλυση της ρωσικής συμπεριφοράς αποκαλύπτει σημαντική προσοχή και αυτοσυγκράτηση, ακόμη και όταν χρησιμοποιεί στρατιωτική ισχύ.
Στην πραγματικότητα, η λεπτομερής ανάλυση της ρωσικής συμπεριφοράς αποκαλύπτει σημαντική προσοχή και αυτοσυγκράτηση, ακόμη και όταν χρησιμοποιεί στρατιωτική ισχύ.
Δεν υπάρχει απολύτως κανένα προηγούμενο στη μετασοβιετική εποχή για κάτι σαν μια εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία που να έχει ξεκινήσει χωρίς καμία απολύτως πρόκληση.
Αυτό είναι ένα σημείο που επισημαίνεται εύστοχα σε ένα άρθρο του Ρώσου δημοσιογράφου Leonid Radzikhovsky στο The Insider, ένα έντυπο που δεν φημίζεται ακριβώς για το ότι είναι υπέρ του Πούτιν - αντιθέτως, αποτελεί τακτικό αγκάθι για τις ρωσικές αρχές και έχει χαρακτηριστεί ως "ξένος πράκτορας" από το Υπουργείο Δικαιοσύνης λόγω των δεσμών με υπερπόντιες χρηματοδοτήσεις. Ο Radzikhovsky σχολιάζει ότι όσοι πιστεύουν ότι η Ρωσία θα εισβάλει στην Ουκρανία υποθέτουν ότι ο Πούτιν είναι μανιακός στο πρότυπο του Αδόλφου Χίτλερ. Αλλά δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να πιστεύουμε ότι είναι.
Το 2008, σημειώνει ο Radzikhovsky, οι Ρώσοι είχαν καταστρέψει τον γεωργιανό στρατό. Θα μπορούσαν να είχαν κατακτήσει πλήρως τη Γεωργία αν ήθελαν. Αντ' αυτού, γύρισαν πίσω και πήγαν σπίτι τους. Θα έκανε κάτι τέτοιο ο Χίτλερ; Σίγουρα όχι.
Ομοίως, το 2014, μετά τη μάχη του Ιλοβάισκ, ο δρόμος ήταν ανοιχτός για τους φιλορώσους αυτονομιστές να προχωρήσουν όσο πιο δυτικά ήθελαν, "για να καταλάβουν την Οδησσό, το Χάρκοβο και να προχωρήσουν προς το Κίεβο".
Αυτό είναι ένα σημείο που επισημαίνεται εύστοχα σε ένα άρθρο του Ρώσου δημοσιογράφου Leonid Radzikhovsky στο The Insider, ένα έντυπο που δεν φημίζεται ακριβώς για το ότι είναι υπέρ του Πούτιν - αντιθέτως, αποτελεί τακτικό αγκάθι για τις ρωσικές αρχές και έχει χαρακτηριστεί ως "ξένος πράκτορας" από το Υπουργείο Δικαιοσύνης λόγω των δεσμών με υπερπόντιες χρηματοδοτήσεις. Ο Radzikhovsky σχολιάζει ότι όσοι πιστεύουν ότι η Ρωσία θα εισβάλει στην Ουκρανία υποθέτουν ότι ο Πούτιν είναι μανιακός στο πρότυπο του Αδόλφου Χίτλερ. Αλλά δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να πιστεύουμε ότι είναι.
Το 2008, σημειώνει ο Radzikhovsky, οι Ρώσοι είχαν καταστρέψει τον γεωργιανό στρατό. Θα μπορούσαν να είχαν κατακτήσει πλήρως τη Γεωργία αν ήθελαν. Αντ' αυτού, γύρισαν πίσω και πήγαν σπίτι τους. Θα έκανε κάτι τέτοιο ο Χίτλερ; Σίγουρα όχι.
Ομοίως, το 2014, μετά τη μάχη του Ιλοβάισκ, ο δρόμος ήταν ανοιχτός για τους φιλορώσους αυτονομιστές να προχωρήσουν όσο πιο δυτικά ήθελαν, "για να καταλάβουν την Οδησσό, το Χάρκοβο και να προχωρήσουν προς το Κίεβο".
Θα μπορούσε εύκολα να τους ακολουθήσει ο ρωσικός στρατός και οι Ουκρανοί δεν θα ήταν σε θέση να αντισταθούν.
Το Κίεβο ισχυρίζεται ότι οι δυνάμεις της Μόσχας είχαν ενσωματωθεί στο πλευρό των αυτονομιστών - μια θέση που η Ρωσία έχει διαψεύσει σταθερά.
Όποια και αν είναι η περίπτωση, δεν προχώρησαν περαιτέρω στην Ουκρανία.
Τίποτα από όλα αυτά δεν υποδηλώνει ότι ο Πούτιν ή η ρωσική ηγεσία στο σύνολό της είναι χιτλερικοί τρελοί που είναι αποφασισμένοι να εισβάλουν και να καταλάβουν μια ξένη χώρα. Αντίθετα, υποδεικνύει ένα σύστημα που είναι έτοιμο να χρησιμοποιήσει βία όταν είναι απαραίτητο, αλλά το οποίο θέτει πολύ αυστηρά όρια όταν το κάνει. Αυτό είναι, φυσικά, κάπως διαφορετικό από την προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους, οι οποίοι έχουν δείξει ότι είναι αρκετά πρόθυμοι να εμπλακούν σε ολοκληρωτικό πόλεμο, όπως έκαναν στην εισβολή τους στο Ιράκ.
Ένας άλλος τρόπος προσδιορισμού της πρόθεσης είναι μέσω αυτού που οι αναλυτές των υπηρεσιών πληροφοριών αποκαλούν "πίνακες ενδείξεων και προειδοποιήσεων".
Τίποτα από όλα αυτά δεν υποδηλώνει ότι ο Πούτιν ή η ρωσική ηγεσία στο σύνολό της είναι χιτλερικοί τρελοί που είναι αποφασισμένοι να εισβάλουν και να καταλάβουν μια ξένη χώρα. Αντίθετα, υποδεικνύει ένα σύστημα που είναι έτοιμο να χρησιμοποιήσει βία όταν είναι απαραίτητο, αλλά το οποίο θέτει πολύ αυστηρά όρια όταν το κάνει. Αυτό είναι, φυσικά, κάπως διαφορετικό από την προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους, οι οποίοι έχουν δείξει ότι είναι αρκετά πρόθυμοι να εμπλακούν σε ολοκληρωτικό πόλεμο, όπως έκαναν στην εισβολή τους στο Ιράκ.
Ένας άλλος τρόπος προσδιορισμού της πρόθεσης είναι μέσω αυτού που οι αναλυτές των υπηρεσιών πληροφοριών αποκαλούν "πίνακες ενδείξεων και προειδοποιήσεων".
Καταρτίζονται λίστες με ενδείξεις που, αν εντοπιστούν, υποδηλώνουν ότι επίκειται κάποιο μελλοντικό γεγονός. Όσο περισσότεροι από αυτούς παρατηρούνται, τόσο πιο πιθανό και επικείμενο είναι το εν λόγω γεγονός.
Στην περίπτωση του πολέμου, ένας δείκτης είναι οι προσπάθειες της κρατικής ηγεσίας να προετοιμάσει το λαό της.
Στην περίπτωση του πολέμου, ένας δείκτης είναι οι προσπάθειες της κρατικής ηγεσίας να προετοιμάσει το λαό της.
Είναι σπάνιο για ένα κράτος να μπει στον πόλεμο από το πουθενά. Πρέπει πρώτα να τεθούν οι πολιτικές βάσεις, ώστε ο πληθυσμός να το αποδεχτεί. Έτσι, αν εντοπίσετε μια αύξηση της κρατικής ρητορικής για πόλεμο, έχετε λόγους να υποψιάζεστε εχθρική πρόθεση.
Αλλά όπως επισημαίνει ο πρώην αναλυτής των καναδικών μυστικών υπηρεσιών Egor Evsikov σε άρθρο του την περασμένη εβδομάδα για το διαδικτυακό περιοδικό iAffairs, δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει στη Ρωσία. Αντιθέτως, λέει ο Evsikov,
"Τα [ρωσικά] μέσα ενημέρωσης επικεντρώνονται κυρίως στο Covid-19, στην ανάπτυξη εμβολίων και στην οικονομία.
Αλλά όπως επισημαίνει ο πρώην αναλυτής των καναδικών μυστικών υπηρεσιών Egor Evsikov σε άρθρο του την περασμένη εβδομάδα για το διαδικτυακό περιοδικό iAffairs, δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει στη Ρωσία. Αντιθέτως, λέει ο Evsikov,
"Τα [ρωσικά] μέσα ενημέρωσης επικεντρώνονται κυρίως στο Covid-19, στην ανάπτυξη εμβολίων και στην οικονομία.
Οι εντάσεις με το ΝΑΤΟ και η κατάσταση στην Ουκρανία αναφέρονται, αλλά κυρίως για να διακωμωδήσουν την κάλυψη των δυτικών μέσων ενημέρωσης σχετικά με το ενδεχόμενο η Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία ή για να τονίσουν την ανάγκη αποκλιμάκωσης μέσω της διπλωματίας".
Αυτό δεν είναι καθόλου ενδεικτικό του πολέμου. "Μια πιο αληθοφανής εξήγηση για τη ρωσική συγκέντρωση [δυνάμεων κοντά στην Ουκρανία] είναι ότι ο Πούτιν θέλει να σηματοδοτήσει την πρόθεσή του να επέμβει σε περίπτωση που η Ουκρανία επιχειρήσει να ανακαταλάβει εδάφη που έχουν καταληφθεί από φιλορώσους αυτονομιστές", υποστηρίζει ο Evsikov. Αυτό φαίνεται να είναι ένα σωστό συμπέρασμα.
Διαψεύδει επίσης αυτό που ο Ραντζικιόφσκι αποκαλεί "δυτικούς πολιτικούς και, μετά από αυτούς, ένα πλήθος πολιτικών επιστημόνων, δημοσιογράφων και άλλων πόρνων [που] φωνάζουν για την εισβολή στην Ουκρανία".
Αυτό δεν είναι καθόλου ενδεικτικό του πολέμου. "Μια πιο αληθοφανής εξήγηση για τη ρωσική συγκέντρωση [δυνάμεων κοντά στην Ουκρανία] είναι ότι ο Πούτιν θέλει να σηματοδοτήσει την πρόθεσή του να επέμβει σε περίπτωση που η Ουκρανία επιχειρήσει να ανακαταλάβει εδάφη που έχουν καταληφθεί από φιλορώσους αυτονομιστές", υποστηρίζει ο Evsikov. Αυτό φαίνεται να είναι ένα σωστό συμπέρασμα.
Διαψεύδει επίσης αυτό που ο Ραντζικιόφσκι αποκαλεί "δυτικούς πολιτικούς και, μετά από αυτούς, ένα πλήθος πολιτικών επιστημόνων, δημοσιογράφων και άλλων πόρνων [που] φωνάζουν για την εισβολή στην Ουκρανία".
Σίγουρα ξέρουν καλύτερα;
Πράγματι, το ξέρουν. Αλλά τους βολεύει να λένε το αντίθετο. Για οποιονδήποτε λόγο, έχουν αποφασίσει ότι η ένταση με τη Ρωσία είναι προς το συμφέρον τους, και αν η αλήθεια μπαίνει εμπόδιο σε αυτό, τότε η αλήθεια να πάει στο διάολο.
Όπως καταλήγει ο Radzikhovsky: "Όλοι οι πρόεδροι, οι γερουσιαστές, οι καθηγητές πολιτικών επιστημών, οι διάσημοι δημοσιογράφοι και οι δημοσιογράφοι δεν μπορούν να λένε ψέματα με τόση θρασύτητα! Φυσικά και μπορούν. Το ψέμα είναι η τέχνη τους, και αν δεν πουν ψέματα, τι θα πουν;". Πράγματι, τι;
Οι δηλώσεις, οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται σε αυτή τη στήλη είναι αποκλειστικά του συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα εκείνες του RT.
rt.com
ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΠΟ ΤΟ RUSSIA TODAY : Corfiatiko.blogspot.com
Όπως καταλήγει ο Radzikhovsky: "Όλοι οι πρόεδροι, οι γερουσιαστές, οι καθηγητές πολιτικών επιστημών, οι διάσημοι δημοσιογράφοι και οι δημοσιογράφοι δεν μπορούν να λένε ψέματα με τόση θρασύτητα! Φυσικά και μπορούν. Το ψέμα είναι η τέχνη τους, και αν δεν πουν ψέματα, τι θα πουν;". Πράγματι, τι;
Οι δηλώσεις, οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται σε αυτή τη στήλη είναι αποκλειστικά του συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα εκείνες του RT.
rt.com
ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΠΟ ΤΟ RUSSIA TODAY : Corfiatiko.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου