Τα μυστήρια της νήσου Σοκότρα

 Του Κώστα Ράπτη

Τι εξηγεί το μένος των Χούθι της Υεμένης κατά του Ισραήλ; Η οργάνωση Ανσαρουλλάχ (όπως ονομάζεται επισήμως), η οποία ελέγχει την κυβέρνηση της Σανάα, αναδείχθηκε σε πρωταγωνιστή της μετά την 7η Οκτωβρίου μεσανατολικής κρίσης, αναλαμβάνοντας επιθέσεις με πυραύλους ή drones εναντίον του λιμένα Εϊλάτ του νοτίου Ισραήλ και

εμπορικών πλοίων που σχετίζονται με το εβραϊκό κράτος στην Ερυθρά Θάλασσα. 

Ο προφανής λόγος είναι η συμπαράσταση προς την πολιορκούμενη Γάζα, όπως επιβάλλεται σε ένα κίνημα αντιμπεριαλιστικής ιδεολογίας το οποίο εμπνέεται από την ζαϊδική σιιτική πίστη. Όμως υπάρχει και κάτι πολύ πλησιέστερα προς τα συμφέροντα και τα ενδιαφέροντα των Χούθι: η "κρυφή" ισραηλινή κατοχή μέρους της επικράτειάς της Υεμένης, με τη σύμπραξη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Πρόκειται για τη νήσο Σοκότρα, η οποία βρίσκεται στον χώρο όπου ο Κόλπος του Άντεν ανοίγεται στον Ινδικό Ωκεανό και απέχει 380 χιλιόμετρα από τις Ακτές της Αραβικής Χερσονήσου και 95 χιλιόμετρα από το Κέρας της Αφρικής. 

Η Διοσκορίδου νήσος, όπως ήταν γνωστή στην αρχαιότητα, κατοικούνταν από νεστοριανούς Χριστιανούς μέχρι τον 15ο αιώνα, οπότε καταλήφθηκε από το Σουλτανάτο της Μάχρα και παρέμεινε τμήμα του μέχρι το 1967, οπότε αυτό ενσωματώθηκε στην Λαϊκή Δημοκρατία της Νότιας Υεμένης, ευθύς μετά την απελευθέρωσή της από τους Βρετανούς. Από το 1990 το νησί ανήκει στην επανενωμένη Δημοκρατία της Υεμένης και δη στο κυβερνείο του Χαντραμάουτ.

Η Σοκότρα αποτελεί έναν από τους πιο εξωτικούς ταξιδιωτικούς προορισμούς στον κόσμο, καθώς η απουσία φυσικών λιμένων (που αποθάρρυνε λ.χ. σε παλαιότερους καιρούς την κατάκτησή της από τους Πορτογάλους) την έχει κρατήσει μακριά από τον έξω κόσμο επί αιώνες, ενώ η πανίδα και η χλωρίδα του νησιού είναι κατά το ένα τρίτο ενδημική. Οι περίπου 60.000 κάτοικοι της Σοκότρα και των τριών μικρότερων νησιών που την περιβάλλουν ομιλούν τα Σοκότρι, τα οποία αποτελούν μία από τις (υπό απειλή εξαφάνισης) νότιες αραβικές γλώσσες, πλησιέστερη προς τα αιθιοπικά, παρά προς τα αραβικά της Υεμένης.

Η πολιτική ιστορία του νησιού σημαδεύεται τα τελευταία χρόνια από τις περιπέτειες του εμφυλίου πολέμου που μαίνεται στην Υεμένη τα τελευταία εννέα χρόνια. 

Μετά την κατάληψη της πρωτεύουσας Σανάα στα τέλη του 2014 από την Ανσαρουλάχ σε συνεργασία με τον εθνικό στρατό, ο τότε πρόεδρος Χάντι, ο οποίος εξακολουθούσε να ελέγχει κυρίως το νότιο τμήμα της χώρας απευθύνθηκε στην Σαουδική Αραβία, η οποία σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες αραβικές χώρες και με την διακριτική αλλά καθοριστική βοήθεια ΗΠΑ, Γαλλίας και Βρετανίας, επενέβη στρατιωτικά και έθεσε την Υεμένη υπό ναυτικό αποκλεισμό, που προκάλεσε λιμό.

Ο ανταγωνισμός Σαουδικής Αραβίας και Εμιράτων

Όμως όχι μόνο η (μη διεθνώς αναγνωρισμένη) κυβέρνηση της Σανάα άντεξε τα πλήγματα, αλλά οι αντίπαλοί της βρέθηκαν σύντομα βυθισμένοι στους μεταξύ τους ανταγωνισμούς. 

Ακριβέστερα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία φιλοδοξούν να οικοδομήσουν μια "ναυτική αυτοκρατορία" στην περιοχή, έθεσαν υπό τον έλεγχό τους τα λιμάνια του νότου της Υεμένης και στήριξαν την δημιουργία αποσχιστικής κυβέρνησης (Μεταβατικό Συμβούλιο του Νότου), η οποία επιθυμεί την επιστροφή στην προ του 1990 διαίρεση και δεν υπακούει στην κυβέρνηση Χάντι (το σημερινό οκταμελές Προεδρικό Συμβούλιο).

Η Σοκότρα βρέθηκε έτσι να καταλαμβάνεται τον Μάρτιο του 2018 από εκατοντάδες Εμιρατιανούς στρατιώτες, ενώ αργότερα το ίδιο έτος κατέφθασε ο Εμιρατιανός στρατηγός Χαλφάν αλ Μαζρουέι, ο οποίος λειτουργεί ως ο de facto διοικητής του νησιού. Προκειμένου να κερδηθεί η νομιμοφροσύνη των κατοίκων διανεμήθηκαν χρηματικά βοηθήματα, αλλά και διαβατήρια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ενώ οι τηλεπικοινωνίες πέρασαν στα εμιρατιανά δίκτυα.

Τον Ιούνιο του 2020 το Μεταβατικό Συμβούλιο του Νότου ανάλαβε και τυπικά την διακυβέρνηση της Σοκότρα, εκδιώκοντας τις παλαιές τοπικές αρχές που χρονολογούνταν από την εποχή του Χάντι. Τρεις μήνες μετά, η συνυπογραφή από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα των Συμφωνιών του Αβραάμ για ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ, έδωσαν νέα διάσταση στην κατοχή της Σοκότρα.

Πράγματι, δεν άργησαν να εμφανιστούν οι πρώτοι "Ισραηλινοί τουρίστες" για τους οποίους διάχυτη είναι η υποψία ότι αποτελούν στρατιωτικούς συμβούλους, ενώ τον Φεβρουάριο του 2023 απομακρύνθηκαν οι κάτοικοι του Αμπντ αλ-Κούρι, δεύτερου μεγαλύτερου νησιού του αρχιπελάγους.

 Η Ανσαρουλάχ κατήγγειλε αμέσως ότι υλοποιείται κοινό Εμιρατιανό-Ισραηλινό σχέδιο δημιουργίας στρατιωτικής βάσης, σε περιοχή τεράστιας σημασίας, ιδίως ως προς την συλλογή πληροφοριών και τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών.

Οι Εμιρατιανοί ασφαλώς δεν ξεχνούν την βροχή ρουκετών που δέχθηκαν τον Ιανουάριο 2022 από την Ανσαρουλάχ και ευελπιστούν ότι θα τους ενδυναμώσει η συνεργασία με το Ισραήλ στον τομέα των πληροφοριών.

Η μετά την 7η Οκτωβρίου δραστηριοποίηση των δυνάμεων της Σανάα στην Ερυθρά Θάλασσα επιτάχυνε τις διεργασίες αυτές. Δημοσιογραφικές πληροφορίες θέλουν ισραηλινή κορβέτα να έχει ελλιμενισθεί στη Σοκότρα, προστατεύοντας την νεόδμητη βάση, ενώ νέα αποστολή Εμιρατιανών και Ισραηλινών συμβούλων κατέφθασε αεροπορικώς.

Όλα αυτά εξηγούν το γιατί η Σαουδική Αραβία εμφανίζεται απρόθυμη να συμμετάσχει στην υπό τις ΗΠΑ αποστολή "Φρουρός της Ευημερίας" κατά της Ανσαρουλάχ και αντιθέτως προκρίνει την εμπέδωση της εκεχειρίας με τη Σανάα και την δρομολόγηση ενός "συμπεριληπτικού" πολιτικού διαλόγου για το ζήτημα της Υεμένης.

Κάτι τέτοιο θα σήμαινε την σύγκλιση της Σανάα με το Προεδρικό Συμβούλιο και την από κοινού αντιμετώπιση του αποσχιστικού Μεταβατικού Συμβουλίου του Νότου και των Εμιρατιανών πατρώνων του. Άλλωστε η συμπόρευση του Ριάντ με το Άμπου Ντάμπι σε αυτά τα θέματα έχει λήξει προ πολλού.  

capital.gr