Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2023

Ιδού τα πεπραγμένα σας, κύριε Σημίτη

Του Σπύρου Δημητρέλη

Μια από τις κορυφαίες πολιτικές ειδήσεις των τελευταίων ημερών ήταν η εκδήλωση για να τιμηθεί ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. 

Η εκδήλωση σήκωσε πολύ θόρυβο εξαιτίας κυρίως δυο γεγονότων. Την παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη που προκάλεσε έντονη κριτική από τη δεξιά και καραμανλική τάση (όση υπάρχει ακόμη) στη Νέα Δημοκρατία και κυρίως την απουσία του

αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανου Κασσελάκη. 

Οι δηλώσεις Κασσελάκη για τους λόγους που δεν πήγε στην εκδήλωση προκάλεσαν θόρυβο: "Τι δουλειά έχω εγώ με όσους έχουν σπαταλήσει τόσα δισεκατομμύρια ευρώ του ελληνικού λαού; Ξεχνάμε τη διαπλοκή αυτών των ετών; Μόνο εκσυγχρονισμός δεν ήταν". Στον κ. Κασσελάκη απάντησε με σφοδρότητα η κα Άννα Διαμαντοπούλου προβλέποντας μάλιστα και το πολιτικό τέλος του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, με το, έμμεσο πλην σαφές, επιχείρημα ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ με αυτήν τη στάση του γύρισε την πλάτη στο κέντρο.

 Την ίδια άποψη φαίνεται να έχουν στο κυβερνητικό επιτελείο καθώς η ασκούμενη πολιτική προσομοιάζει πλέον σε σημαντικό βαθμό με την πολιτική Σημίτη, δηλαδή την πολιτική και μεταρρυθμιστική ηπιότητα προκειμένου να μην ενοχλείται ο κεντρώος ή μεσαίος χώρος ο οποίος "βγάζει κυβερνήσεις". Δεν είναι τυχαίο που στον κ. Κασσελάκη απάντησε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Παύλος Μαρινάκης παίρνοντας σαφώς θέση υπέρ του Κώστα Σημίτη: "Πριν μιλήσει ο κ. Κασσελάκης για χρέη καλό είναι να διαβάσει την πρόσφατη ιστορία πριν κάνει ανάλυση για την παλαιότερη αυτής".

Έχουν δημιουργηθεί τις τελευταίες δυο ημέρες δυο στρατόπεδα που προσεγγίζουν την οκταετή διακυβέρνηση Σημίτη διαμετρικά αντίθετα. Υπάρχει η μια πλευρά που επιχειρεί την αγιοποίηση και η άλλη που επιχειρεί την πλήρη απαξίωση και δαιμονοποίηση. Ας εστιάσουμε, όμως, σε αυτά που είπε ο ίδιος ο πρώην Πρωθυπουργός στην εκδήλωση για τον ίδιο και συγκεκριμένα στις νουθεσίες του προς τους κυβερνώντες, τωρινούς και μελλοντικούς. Είπε, μεταξύ άλλων:  "Προχωράς με τις ευρύτερες δυνατές συναινέσεις, αλλά συχνά κόντρα στο ρεύμα. Είναι το τίμημα που πρέπει να καταβληθεί, για να είναι το όφελος που θα προκύψει πολύ μεγαλύτερο. Γι' αυτό και πιστεύω, παρά τα εμπόδια, δεν πρέπει να διστάζουμε. Να έχουμε το θάρρος της γνώμης μας, το θάρρος να συνεισφέρουμε χωρίς δισταγμούς σε μια δημιουργική πρόοδο".

Δεν μπορεί κανείς να διαφωνήσει με τον πρώην πρωθυπουργό. Μόνο που κατά τη διάρκεια της οκταετούς διακυβέρνησής του δύσκολα θα εντοπίσει ο ιστορικός του μέλλοντος πεδία ή ζητήματα στα οποία ο κ. Σημίτης πήγε πραγματικά "κόντρα στο ρεύμα". 

Και επειδή, όπως λένε και οι ψυχολόγοι, τα καλύτερα παραδείγματα προς τους άλλους δίνονται με τις πράξεις μας και όχι με τα λόγια μας, καλό είναι να θυμηθούμε την περίοδο διακυβέρνησης Σημίτη και μερικά από τα πεπραγμένα της. 

Στο πεδίο της οικονομίας πράγματι σημειώθηκε ταχεία μεγέθυνση του εθνικού εισοδήματος. Ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης στην 8ετία 1996-2003 ήταν 4,01%. Ο πληθωρισμός, από 8,8% το 1995 είχε υποχωρήσει το 2003 στο 3,4%. 

Το δημόσιο χρέος σε απόλυτο αριθμό αυξήθηκε από τα 97,8 δισεκατομμύρια ευρώ το 1996 στα 167,8 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή αυξήθηκε κατά 71,5%. Πάμε και στο ιδιωτικό χρέος. Από 36,5% του ΑΕΠ το 1995, διπλασιάστηκε στο 69,68% του ΑΕΠ το 2003. Μπορεί κάποιος εύκολα να συνδέσει την ταχεία μεγέθυνση με τη μεγάλη αύξηση του δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους. Σε αυτό παραπέμπει και ένας ακόμη δείκτης.

 Οι πρωτογενείς (δηλαδή χωρίς δαπάνες εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους) κρατικές δαπάνες από 35,6% του ΑΕΠ το 1995 αυξήθηκαν στο 42,05% το 2003. Πρόκειται για μια αύξηση 7 εκατοστιαίων μονάδων που στο μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδοτήθηκε με δανεισμό.

Σε γενικές γραμμές αυτοί είναι οι αριθμοί της οικονομίας της διακυβέρνησης Σημίτη. Πίσω, όμως, από τους αριθμούς κρύβονται πολλά. Στον δείκτη διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας η Ελλάδα ήταν το 1996 και παρέμεινε στους πρωταθλητές της Ευρώπης. Μάλιστα υποχώρησε στον δείκτη διαφθοράς από την 30η θέση το 1996 στην 50η, αν και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι άρχισαν να καταμετρούνται και χώρες με καλύτερη βαθμολογία από την Ελλάδα.

Με τις δημόσιες δαπάνες, λοιπόν, και  το δημόσιο χρέος να αυξάνονται σημαντικά κατά τη διακυβέρνησή του και τη διαφθορά, τουλάχιστον, να μην καταπολεμείται, δύσκολα θα ανακαλύψει κάποιος ζητήματα στα οποία ο πρώην πρωθυπουργός πήγε κόντρα στο ρεύμα μέχρι τέλους. Αντιθέτως, οι δυο θητείες του βρίθουν υποχωρήσεων, διαχείρισης και κατευνασμού. 

 Ενδεικτικά:

- Ανοχή αν όχι προσυπογραφή της ανεξέλεγκτης δράσης μεγάλων επιχειρηματικών και μηντιακών συμφερόντων που τρέφονταν και πλούτιζαν με την ταχεία αύξηση των δημοσίων δαπανών και του δημόσιου χρέους. Υπό το, γερμανικής κατασκευής και προελεύσεως, δόγμα των "εθνικών πρωταθλητών" καταργήθηκε η έννοια του υγιούς ανταγωνισμού και δημιουργήθηκαν με κυβερνητική απόφαση ή ανοχή "εθνικοί προμηθευτές, εθνικοί κατασκευαστές", μόνιμοι πρωταθλητές κάθε είδους και σε κάθε σπορ. Εκτός ανταγωνισμού και εντός διαπλοκής.

- Όποιοι υπουργοί επιχείρησαν "να πάνε κόντρα στο ρεύμα" εκπαραθυρώθηκαν μόλις εκδηλώθηκαν αντιδράσεις.  

Χαρακτηριστικά παραδείγματα, ο κ. Τάσος Γιαννίτσης για το ασφαλιστικό που θα έσωζε την παρτίδα και θα αύξανε τις πιθανότητες να γλιτώσει η χώρα από τη χρεοκοπία που ήρθε αργότερα, ο κ. Γιώργος Φλωρίδης που επιχείρησε να βάλει τάξη στη διαφθορά του ποδοσφαίρου και ο κ. Αλέκος Παπαδόπουλος που επιχείρησε να σπάσει αυγά στο ΕΣΥ και τα καταστημένα συμφέροντά του

- Το "κλωθογύρισμα" σε μεγάλα διαρθρωτικά προβλήματα, όπως το τρύπιο βαρέλι της Ολυμπιακής και των ΔΕΚΟ, που δεν τόλμησε να αγγίξει ποτέ ουσιαστικά.

- Η ανοχή στην κυβερνητική διαφθορά. Αρκεί να θυμίσουμε τις περιπέτειες με τη δικαιοσύνη των Τσουκάτου, Τσοχατζόπουλου, Παπαντωνίου, Μαντέλη. Να θυμίσουμε ότι η εξεταστική επιτροπή στη Βουλή την περίοδο Σημίτη τα είχε βρει όλα καλά με τα εξοπλιστικά προγράμματα και ο Κώστας Σημίτης κραύγαζε από το βήμα της Βουλής "αν έχετε στοιχεία πηγαίνετε στον εισαγγελέα".

- Ο διχαστικός λαϊκιστικός λόγος για τη "δεξιά", ο οποίος εξυπηρετούσε μικροκομματικές σκοπιμότητες. Ο εναγκαλισμός με τον Κώστα Λαλιώτη ήταν μια από τις εσωκομματικές διασταυρώσεις "εκσυγχρονιστών" και "παπανδρεϊκών"

-το "ξεβλάχεμα" και το ηθικό παράδειγμα του lifestyle ήταν το βασικό πολιτιστικό συστατικό στην 8ετία 

Υπάρχουν βέβαια και τα θετικά. 

 Το σημαντικότερο, όλων, η ένταξη της Ελλάδας στο κοινό νόμισμα. 

Ωστόσο, η εκπλήρωση ονομαστικών επιδόσεων στην οικονομία και όχι διαρθρωτικών που θα έφερναν οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις που δεν έγιναν, άνοιξε διάπλατα τον δρόμο για τη νομοτελειακή χρεοκοπία της χώρας. Επιπλέον, η ιστορία έχει αποδείξει ότι η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ, όπως άλλωστε και παλαιότερα, στην ΕΟΚ, ήταν περισσότερο αποτέλεσμα πολιτικής απόφασης και λιγότερο πραγματικών επιδόσεων.

 Ο ρόλος των σχέσεων Σημίτη-Σρέντερ ήταν καταλυτικός για να ανοίξουν οι πόρτες της ευρωζώνης στην Ελλάδα. Ήταν τόσο φιλέλληνας ο Σρέντερ (που παρεμπιπτόντως είχε εναγκαλισθεί και τον σημερινό διεθνή ταραξία Βλαδίμηρο Πούτιν); 

Πάντως, όλως τυχαίως, εκείνη την περίοδο η Γερμανία εξασφάλισε σημαντικές ελληνικές παραγγελίες κάθε είδους (Siemens, άρματα Leopard, υποβρύχια HDW κα). Στα θετικά και η συμφωνία της Μαδρίτης με την Τουρκία η οποία άνοιγε τον δρόμο για βιώσιμη ειρηνική συνύπαρξη Ελλάδας - Τουρκίας με βασικό συστατικό την ευρωπαϊκή πορεία της γειτονικής χώρας (συμφωνία που δυστυχώς ακυρώθηκε από τον επόμενο Πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή).

 Και τέλος η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Θετική εξέλιξη αλλά δυο δεκαετίες μετά δεν έχει φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα της επανένωσης της νήσου και της επίλυσης του προβλήματος. Το αν το ισοζύγιο της διακυβέρνησης Σημίτη είναι θετικό ή αρνητικό για τη χώρα θα απαντηθεί στο μέλλον από τους ιστορικούς. Με τα δεδομένα, πάντως, αγιοποίηση δεν δικαιολογείται… 

 capital.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου