Τι συμβαίνει στις αγορές όταν ανεβαίνουν τα επιτόκια: Το μάθημα της ιστορίας

Οι οικονομίες ανά τον κόσμο έχουν εισέλθει σε ένα κύκλο σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες, καθώς με τον πληθωρισμό να ίπταται σε ιστορικά υψηλά ή σε υψηλά δεκαετιών, η επιλογή για τις κεντρικές τράπεζες είναι μονόδρομος. 

Ωστόσο η σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής μέσω της μείωσης των επιτοκίων, είναι μια μετάβαση που είναι επίπονη όπως έχει δείξει η ιστορία στο παρελθόν συνήθως έπεται μια οικονομική ύφεση. Θα

επαναληφθεί η ιστορία ή σήμερα τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα; Οι αναλυτές πάντως εμφανίζονται κάπως πιο αισιόδοξοι. 

Όταν αυξάνονται τα επιτόκια γρήγορα και επιθετικά, το αποτέλεσμα είναι οι μετοχές να χάνουν σε αξία, οι αποδόσεις των ομολόγων να αυξάνονται και το δολάριο να ενισχύεται.

«Deja vu»

Θυμίζει κάτι αυτό; Μα ακριβώς την κατάσταση που επικρατεί στις αγορές επί του παρόντος. 

Οι αμερικανικές μετοχές είχαν τα τρία χειρότερα πρώτα τρίμηνα μιας χρονιάς από το 2002, το δολάριο σκαρφάλωσε σε υψηλό είκοσι ετών και οι αποδόσεις των ομολόγων εκτινάχθηκαν σε πολυετή υψηλά, με τις αρνητικές ή σχεδόν μηδενικές αποδόσεις να αποτελούν παρελθόν. Νωπές είναι ακόμη οι αναμνήσεις, από το τι έγινε στα βρετανικά ομόλογα. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία, θέλοντας να περιορίσουν τις απώλειές τους από τα αυξανόμενα επιτόκια, ενεργοποίησαν τα margin calls για να καλύψουν τη χασούρα τους και οι πωλήσεις αυτές συμπεριελάμβαναν τα βρετανικά ομόλογα, οι ρευστοποιήσεις των οποίων προκάλεσαν μια περιδίνηση πωλήσεων στην αγορά ομολόγων. 

Όταν αυτό το εκρηκτικό μείγμα κυοφορείται στις αγορές, το μόνο που κάνει είναι να προλειαίνει το έδαφος για μια οικονομική ύφεση.

Τα παραδείγματα του παρελθόντος με το τι ακολούθησε όταν οι κεντρικές τράπεζες επιδίδονταν σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων ουκ ολίγα. Η κατάρρευση των χρηματιστηρίων το 1987, το μαζικό sell-off στις αγορές ομολόγων το 1994 που οδήγησε στη χρεοκοπία της κομητείας Όραντζ στις ΗΠΑ, η χρεοκοπία της Ρωσίας το 1998 και φυσικά η μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση το διάστημα 2007/09. 

Αν η γενεσιουργός αιτία για την κρίση του 2007/09 ήταν τα ενυπόθηκα δάνεια στις ΗΠΑ δίχως εξασφαλίσεις, σήμερα ο μεγάλος προβληματισμός ανακύπτει από το αθρόο δανεισμό, των κυβερνήσεων, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Ο δανεισμός αυτός είναι απόρροια των αρνητικών, μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών επιτοκίων που είχαν υιοθετήσει οι κεντρικές τράπεζες προκειμένου να στηρίξουν τις οικονομίες τους οι οποίες σχεδόν είχαν ακινητοποιηθεί στη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, το χρέος σε ξένο νόμισμα των χωρών με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, το 2021 αυξήθηκε κατά 6,9%, διαμορφούμενο στα 9,3 τρισ. δολάρια, επίπεδο που συνιστά ρεκόρ. Βάσει των στοιχείων της Dealogic, έως το τέλος του επόμενου έτους οι κυβερνήσεις των αναδυόμενων αγορών πρέπει να αποπληρώσουν συνολικά 86 δισ. δολάρια χρέους σε αμερικανικό δολάριο. Το νόμισμα που όπως προαναφέρθηκε βρίσκεται σε υψηλό 20 ετών. 

Προ των πυλών η οικονομική ύφεση;

Βρισκόμαστε λοιπόν στον προπομπό μιας νέας οικονομικής ύφεσης; Σύμφωνα με τους αναλυτές αυτή βρίσκεται προ των πυλών (γι άλλους έχει ήδη φθάσει), ωστόσο ο αντίκτυπός της δεν θα είναι τόσο επίπονος όσο αυτός της περιόδου 2007/09.

Οι τράπεζες πλέον είναι καλύτερα θωρακισμένες, κεφαλαιακά επαρκείς για να αντιμετωπίσουν ένα μεγάλο οικονομικό σοκ κι άλλωστε αυτό είναι και το νόημα των stress tests τα οποία υιοθετήθηκαν μετά την κρίση του 2007. Επίσης οι κεντρικές τράπεζες διαθέτουν πλέον περισσότερα εργαλεία, ενώ και τα νοικοκυριά είναι πλέον πιο συνετά αναφορικά με τα χρέη που αναλαμβάνουν. 

«Μέχρι στιγμής δεν έχουν υπάρξει πραγματικά άσχημες εκπλήξεις», επισημαίνει ο Ουίλιαμ Ντάντλεϊ, πρώην πρόεδρος της Federal Reserve της Νέας Υόρκης.

«Δεν υπάρχουν ιδανικοί κύκλοι σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής», υποστηρίζει ο Μαρκ Σπίντελ Spindel, επικεφαλής επενδύσεων της MBB Capital Partners στην Ουάσιγκτον. «Μόνο διαλείμματα», προσθέτει.

Αξιωματούχοι του υπουργείου Οικονομικών δηλώνουν ότι δεν διακρίνουν κάποιο λόγο για κατάσταση συναγερμού, όμως οι συνθήκες στις αγορές είναι ένα πρόβλημα που παρακολουθούν. «Η μειωμένη ρευστότητα στις αγορές χρησιμεύει ως υπενθύμιση καθημερινά ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην παρακολούθηση των κινδύνων που ενέχουν για τις αγορές», δήλωσε τον περασμένο μήνα η Νίλι Λιάνγκ, υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ.

moneyreview.gr με πληφορορίες από WSJ