Όψεις Αποκρυφισμού: Τα Φυλακτά

Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Γεωργόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Τα φυλακτά είναι μία πανάρχαια πρακτική, που χρησιμοποιούνταν σε πλήθος παγανιστικών λατρειών και χώρων ως μέσα προστασίας, υποτιθέμενου ελέγχου των πνευμάτων ή και αυτών των φυσικών δυνάμεων.

Στην αρχαία Αίγυπτο λ.χ. το πλέον διαδεδομένο φυλακτό ήταν το λεγόμενο ”Μάτι του Ώρου”, ενώ στην αρχαία Ελλάδα ήταν γνωστά ως περιάμματα και περίαπτα. Τα φυλακτά όμως

σήμερα είναι παρόντα και στον αποκρυφιστικό χώρο και μάλιστα με πολλές μορφές.

Διαφημίζονται, προβάλλονται και πωλούνται ως αντικείμενα που εμπεριέχουν μαγικές δυνάμεις, οι οποίες προφυλάσσουν, δήθεν, όποιον τα έχει, από αρρώστιες, βάσκανο μάτι, εμπόδια κάθε είδους, από μαγεία και κάθε μορφή κακοδαιμονίας. Άλλοτε προωθούνται ως μέσα, τύχης, επιτυχίας, απόκτησης πλούτου, γονιμότητας, κ.α. Το πρόβλημα μάλιστα γίνεται ακόμα πιο σύνθετο και μεγαλύτερο, όταν τέτοιου είδους πεποιθήσεις συνδυάζονται με προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες, που επίσης είναι παρούσες και βασανίζουν πλήθος ανθρώπων που τις πιστεύουν.

Στον ευρύτερο αποκρυφιστικό χώρο διαφημίζονται φυλακτά από διάφορα υλικά, σε πολλά και ποικίλα σχήματα, μεγέθη, χρώματα κ.λπ. Φορούνται, συνήθως, στο λαιμό ή στο χέρι. Άλλοτε τοποθετούνται σε ευδιάκριτο σημείο στα σπίτια, σε δωμάτια, αλλά και σε επαγγελματικούς χώρους.

Δεν είναι μάλιστα τυχαίο το γεγονός, ότι αποκρυφιστικά σύμβολα, όπως ο λεγόμενος Αιγυπτιακός σταυρός (Ankh) να παρουσιάζεται ως εξαιρετικό φυλακτό σύμβολο δύναμης και προστασίας.

Μία επιπλέον κατηγορία τέτοιων φυλακτών στον αποκρυφιστικό χώρο περιέχουν επιγραφές, ξόρκια, φράσεις θρησκευτικού περιεχόμενου, λ.χ. ονόματα αγγέλων συνήθως λαμβανόμενα από απόκρυφιστικές πηγές, σύμβολα, φιγούρες ή και σχέδια, ως μέσα άμυνας και προστασίας από αρνητική ενέργεια.

Τα φυλακτά στο χώρο του αποκρυφισμού είναι παρόντα και στον πλέον σκληρό πυρήνα του, σε τελετές, δηλαδή, μαγείας ως μέσα, υποτίθεται, προφύλαξης του μάγου από μη ελεγχόμενες ενέργειες των πνευμάτων που επικαλείται. Σε νεοεποχίτικους χώρους θα συναντήσουμε επίσης την παρουσία και τη χρήση φυλακτών. Εδώ όμως η διαφήμισή τους και η ερμηνεία του τρόπου λειτουργίας τους έχει νεοποχίτικη λεκτική επένδυση, όπως λ.χ., ότι τα φυλακτά είναι ενεργειακά μέσα προστασίας, ενεργειακοί αγωγοί, συσσωρευτές θετικής ενέργειας, όργανα προστασίας μέσω δονήσεων, που εκπέμπουν ή συντονισμών. Απέναντι σʼ αυτή την αποκρυφιστική ζοφερή και θλιβερή πραγματικότητα υπάρχει η χριστιανική πραγματικότητα.

Η αποκρυφιστική περί φυλακτών αντίληψη σε συν δυασμό με τις δεισιδαιμονίες και τις προκαταλήψεις ανήκουν σʼ αυτά που, συν τοις άλλοις, ο πιστός αποτάχθηκε ως έργα και λατρεία του διαβόλου την ιερή στιγμή του αγίου βαπτίσματός του.

Ο χριστιανός γεύεται τον πλούτο και την ευλογία της ελευθερίας, που του δώρησε ο Χριστός. Στη συνάφεια αυτή μπορούμε να αντιληφθούμε την χριστιανική κριτική κατά του φαινόμενου, ήδη από τα αρχαία χρόνια, όπως αυτή καταγράφεται σε απόσπασμα που αποδίδεται στον Μέγα Αθανάσιο. Επισημαίνει σχετικά ο ιερός πατέρας: «Τα γαρ περίαπτα και αι γοητείαι μάταια βοηθήματα υπάρχουσιν. Ει δε τις αυτοίς κέχρηται, γινωσκέτω τούτο σαφώς, ότι εαυτόν εποίησεν αντί πιστού άπιστον, αντί χριστιανού εθνικόν, αντί δε συνετού ασύνετον, αντί δε λογικού αλόγιστον» (PG 26, 1320A). Επιπλέον, σε αντίθεση με τον αποκρυφιστικό συμφυρμό περί φυ λακτών, ο χριστιανός έχει ως α – κατάλυτο όπλο τον Τίμιο Σταυρό του Κυρίου.

Ο ιερός Δαμασκηνός, συνοψίζοντας τη διαχρονική πίστη της Εκκλησίας, μας υπενθυμίζει, με την αξεπέραστη θεολογική του α κρίβεια, σχετικά με τον Τίμιο Σταυρό ότι: «Ούτος θυρεός και όπλον και τρόπαιον κατά του Διαβόλου. Ούτος σφραγίς, ίνα μη θίγη ημών ο ολοθρεύων, ως φησιν η Γραφή. Ούτος των κειμένων ανάστασις, των εστώτων στήριγμα, ασθενών βακτηρία, ποιμαινομένων ράβδος, επιστρεφόντων χειραγωγία, προκοπτόντων τελείωσις, ψυχής σωτηρία και σώματος, πάντων κακών αποτρόπαιον, πάντων αγαθών πρόξενος, αμαρτίας αναίρεσις, φυτόν αναστάσεως, ξύλον ζωής αιωνίου» (Έκδοσις Ακριβής Ορθοδόξου Πίστεως, 4, 11).

pemptousia