Είναι η δεύτερη φορά στην Ιταλία που τα δέκα τελευταία χρόνια η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης τεχνοκρατών ανατίθεται σε τραπεζίτη χωρίς η χώρα να έχει περιέλθει σε κατάσταση ανάγκης και ενώ το κοινοβούλιο λειτουργεί όπως συγκροτήθηκε από τις τελευταίες εκλογές.
Την πρώτη φορά η εντολή δόθηκε στον Μάριο Μόντι το 2011 και τώρα στον πρώην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι.
Είναι και η ελληνική περίπτωση με τον
τραπεζίτη, αντιπρόεδρο της ΕΚΤ κ. Λουκά Παπαδήμο το 2011, καίτοι στις εκλογές του 2009 που προηγήθηκαν, το ΠΑΣΟΚ με ποσοστό 44% είχε εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. Πόση επαφή με την κοινωνική πραγματικότητα μπορεί να έχει ένας τραπεζίτης; Είναι μνημειώδης η δήλωση του Μάριο Μόντι τον Φεβρουάριο του 2012 ως πρωθυπουργού, ο οποίος κάλεσε τους νέους “να συνηθίσουν στην ιδέα ότι δεν θα μπορούν να έχουν μια μόνιμη δουλειά για όλη τους τη ζωή” και χαρακτήρισε τη μόνιμη εργασία ως ‘βαρετή” και “μονότονη”.Ο Ντέιβιντ Ράνσιμαν, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Κέμπριτζ, χαρακτηρίζει αυτές τις επιλογές ανάθεσης εντολής σχηματισμού κυβέρνησης τεχνοκρατών ως πραξικοπήματα. Στο βιβλίο του «Πώς η Δημοκρατία τελειώνει» διαπιστώνει ότι η απότομη έκλειψη της Δημοκρατίας με στρατιωτικά πραξικοπήματα δεν παρατηρείται σήμερα σχεδόν πουθενά, αλλά αναστέλλεται με άλλους τρόπους ενώ συνεχίζει να λειτουργεί τυπικά με τη διενέργεια εκλογών και τη λειτουργία του Κοινοβουλίου. Όπως, π.χ. με τις κυβερνήσεις τεχνοκρατών, στην περίπτωση της Ελλάδας και της Ιταλίας με τις ευλογίες μάλιστα της ΕΚΤ και της ΕΕ. Ή, το παράδειγμα της λειτουργίας της ΕΕ με μη εκλεγμένα θεσμικά όργανα (Κομισιόν, Eurogroup) και διακοσμητικό το ρόλο του Ευρωκοινοβουλίου.
Αλλά και ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ στις «Δεκαεπτά αντιφάσεις (του κεφαλαίου)» διαπιστώνει ότι : «Δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις στην Ελλάδα και στην Ιταλία ανατράπηκαν ειρηνικά και για ένα διάστημα αντικαταστάθηκαν από “τεχνοκράτες” τους οποίους εμπιστεύονταν οι αγορές ομολόγων».
Όμως «τα οικονομικά είναι κοινωνική επιστήμη, μας λέει ο Ντάνι Ρόντκρικ, και η κοινωνία διαθέτει και άλλα μέσα λογιστικής κόστους πέρα από τις τιμές αγοράς». Έτσι, οι αγορές μπορούν και προωθούν τα συμφέροντα του κεφαλαίου με μια επίφαση δημοκρατική, χωρίς μάλιστα να συναντoύν αντιδράσεις. Όλα αυτά συμβαίνουν διότι ο ρόλος του πολίτη έχει περιοριστεί στην κάλπη κάθε τέσσερα χρόνια και η ψήφος έχει μετατραπεί σε λευκή επιταγή προς την πολιτική εξουσία. Η τεχνολογία εξατομίκευσε τη ζωή, οι συλλογικότητες διαλύθηκαν και η τηλεργασία που τόσο προβάλλεται και προωθείται, διότι απομονώνει τους εργαζόμενους, εκμηδενίζει κάθε αντίδραση.
Στην Ιταλία το πολιτικό σύστημα της Πρώτης Δημοκρατίας κατέρρευσε με την εξαφάνιση όλων των κομμάτων που το συνέθεταν (Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, Σοσιαλιστικό Κόμμα, ΚΚΙ) με την επιχείρηση Καθαρά Χέρια το 1992.
Για να οδηγηθεί με την “εξυγίανσή” του στον Μπερλουσκόνι, στον Μόντι, στον Σαλβίνι, στον Μπέπε Γκρίλο, σε μια πολιτική ατραξιόν που προσφέρει θέαμα αλλά βαθμιαία οδηγεί τη χώρα σε αδιέξοδα. Μάλιστα ο σημερινός πρόεδρος της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα, είναι ο ίδιος που τον Μάιο του 2018 άσκησε βέτο στην επιλογή της εκλεγμένης κυβέρνησης της Λέγκας του Βορρά και του Κινήματος των 5 Αστέρων, να τοποθετήσει τον ευρωσκεπτικιστή Πάολο Σαβόνα ως υπουργό Οικονομικών, επιστρέφοντας την Ιταλία στην ελληνική πολιτική σκηνή του 1965, στα Ιουλιανά.
Έχουμε περάσει δηλαδή, στη φάση της Μεταδημοκρατίας, όπως ονομάζει ο Κόλιν Κράουτς όλα αυτά τα συμπτώματα.
Στη Μεταδημοκρατία επιβιώνουν σχεδόν όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά της δημοκρατίας αλλά χάνεται το περιεχόμενο των δημοκρατικών αξιών. Όμως, στις συνθήκες αυτές κατορθώνει και επιβάλλεται ο αυταρχισμός των αγορών αξιοποιώντας τον εκλογικό δρόμο με τη επίκληση μάλιστα των δημοκρατικών θεσμών.
Μας το λένε ο Στήβ Λεβίτσκι και ο Ντάνιελ Ζίμπλατ στο βιβλίο τους «Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες»: «Το τραγικό παράδοξο στην περίπτωση του εκλογικού δρόμου προς τον αυταρχισμό, είναι ότι αυτοί που επιδιώκουν την κατάλυση της δημοκρατίας χρησιμοποιούν συχνά τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς ώστε σταδιακά, “ανεπαισθήτως”, ακόμη και νομιμοφανώς, να πετύχουν τον στόχο τους». Για να επεξηγήσουν: «Ο εκλογικός δρόμος προς την κατάλυση της δημοκρατίας είναι και πιο ύπουλος ίσως… Με την έννοια ότι έχουν την έγκριση εκλεγμένων νομοθετικών σωμάτων ή γίνονται αποδεκτές από τα δικαστήρια. Μάλιστα, συχνά παρουσιάζονται σαν προσπάθεια για μια “καλύτερη”, “πιο αποτελεσματική” δημοκρατία… Έτσι για πολλούς η διάβρωση και η “αποψίλωση” της δημοκρατίας δεν γίνεται καν αντιληπτή».
Και η Ελλάδα; Θα αναφερθεί ένα μόνον παράδειγμα, χαρακτηριστικό. Με τον Ν. 4555/2018 περί «Μεταρρύθμισης του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Εμβάθυνσης της Δημοκρατίας – Ενίσχυσης της συμμετοχής κ.α.» καθιερώνονταν από τις αρχές του 2020, η δυνατότητα διεξαγωγής τοπικού ή περιφερειακού δημοψηφίσματος. Αναιρέθηκε τον περασμένο Μάρτιο. Η απλή αναλογική για τις αυτοδιοικητικές εκλογές ανακαλείται ως δυσλειτουργική αντί να εναρμονίζεται λειτουργικά και επανερχόμαστε στην αρχή του ενός σε Δήμους και Περιφέρειες.
Μακροδημόπουλος Δημήτρης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου