Financial Times: Οκτώ απαντήσεις για την τραπεζική ένωση στην Ευρώπη

Η Ε.Ε. μηχανεύτηκε τον τελικό πολιτικό συμβιβασμό για την τραπεζική της ενοποίηση, το πιο φιλόδοξο έργο μετά τη δημιουργία του ενιαίου νομίσματος και τις καθοριστικές μεταρρυθμίσεις με τις οποίες αντιμετωπίστηκε η χρηματοπιστωτική κρίση.

Τα κρίσιμα στοιχεία μέσα από οκτώ ερωτήματα:

Έχει ολοκληρωθεί η τραπεζική ενοποίηση;

Με τη συμφωνία της Πέμπτης, η δομή έχει πάνω-κάτω στηθεί. Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δεν θα είναι πλέον οι μόνες αρμόδιες για τις μεγάλες εγχώριες τράπεζες. Αυτές θα εποπτεύονται κεντρικά και αν αποτυγχάνουν θα γίνεται να κλείνουν ακόμη κι αν δεν το επιθυμεί το αντίστοιχο κράτος, χρησιμοποιώντας κεφάλαια από το κοινό ταμείο των 55 δισ. ευρώ. Η συγκέντρωση εξουσίας και δυνάμεων συνιστά μια εκ βάθρων αλλαγή που συμφωνήθηκε μέσα σε μόλις δύο χρόνια. Είναι όμως και μια μπερδεμένη πρώτη απόπειρα, κατά τους επικριτές πολύ περίπλοκη και γεμάτη εθνικές δικλίδες ασφαλείας.

Το σύστημα διακοπής λειτουργίας των τραπεζών ήταν το δυσκολότερο κομμάτι;

Ναι. Λίγα πράγματα ήταν πιο πολύτιμα για τους υπουργούς Οικονομικών όσο η απόφαση για το πότε θα πρέπει να πεθάνει μια τράπεζα – και λίγα ήταν τόσο δύσκολο να γίνουν αποδεκτά όσο το μοίρασμα του κόστους κατάρρευσης ξένων τραπεζών. Χρειάστηκαν αμέτρητες συναντήσεις, προσχέδια και μεταμεσονύκτιες διαπραγματεύσεις για να καθιερωθούν οι βασικοί κανόνες του μηχανισμού Single Resolution Mechanism. Οι τελευταίες έγιναν την Πέμπτη, τερματίζοντας τη μακρά αντιπαράθεση μεταξύ ευρωβουλευτών και κρατών μελών, που απειλούσε να προκαλέσει σοβαρή καθυστέρηση στις μεταρρυθμίσεις. Η τελευταία συνεδρίαση είχε διάρκεια ρεκόρ, 16 ωρών, και ολοκληρώθηκε στις 7 τα ξημερώματα.

Πώς συνδέονται όλα αυτά με την κρίση χρεών της ευρωζώνης;

Πρόκειται για την πιο χειροπιαστή μεταρρύθμιση που προκύπτει από τις κρίσεις του 2011 και του 2012. Είναι επίσης η καλύτερη ελπίδα που έχει η ευρωζώνη για να διαλύσει τις ανησυχίες για κρυμμένα προβλήματα στις τράπεζές της. Οι μεγάλες τράπεζες της περιοχής νιώθουν ήδη τα δόντια της ΕΚΤ, της νέας κεντρικής εποπτικής αρχής, με την εξέταση των ισολογισμών τους. Ωστόσο για έναν τουλάχιστον ακόμη χρόνο, οι τραπεζικές κρίσεις θα αντιμετωπίζονται με εθνικά εργαλεία. Οι κάτοχοι μειωμένης εξασφάλισης τραπεζικών ομολόγων (junior) θα υποχρεωθούν να συνεισφέρουν στις διασώσεις – αλλά το κράτος θα επωμιστεί το υπόλοιπο κόστος, είτε από τα κρατικά ταμεία, είτε από δάνεια διάσωσης. Η τραπεζική ένωση θα τονώσει την εμπιστοσύνη, αλλά ο κύριος στόχος της είναι να αντιμετωπίσει την επόμενη τραπεζική κρίση, όχι να λύσει τη σημερινή.

Η Γερμανία εξασφάλισε τις δικλίδες ασφαλείας που ζητούσε;

Επί έξι μήνες, αν όχι παραπάνω, οι συνομιλίες για την τραπεζική ενοποίηση καθορίζονται κυρίως από τη θέληση ενός ανδρός: του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Wolfgang Schäuble. Οι έντονες ανησυχίες του για το μοίρασμα του κόστους και τη συγκέντρωση εξουσιών οπωσδήποτε έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο αποτέλεσμα.
Η μεγάλη παραχώρηση ήταν η συγκέντρωση του ελέγχου ενός μεγάλου ποσού κεφαλαίων, που θα πληρώσουν οι τράπεζες – μια μορφή αμοιβαιοποίησης που δεν έχει ξαναεμφανιστεί από τότε που ξέσπασε η κρίση. Το τίμημα για αυτό περιλάμβανε τη διασφάλιση ότι την τελική απόφαση για το κλείσιμο μιας τράπεζας θα την έχουν οι υπουργοί Οικονομικών της Ε.Ε., όχι οι Βρυξέλλες. Ο κ. Schäuble απαιτούσε επίσης δικλίδες στα δικαιώματα ψήφου για να εξασφαλίσει ότι οι μεγάλες χώρες θα εξακολουθήσουν να έχουν γνώμη με μεγάλη βαρύτητα στο πότε θα χρησιμοποιηθούν τα κοινά χρήματα. Επίσης απορρίφθηκαν οι φιλόδοξες ιδέες για back-up του ταμείου.

Δηλαδή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πραγματικά υποχρέωσε το Βερολίνο να υποχωρήσει;

Σίγουρα, όσον αφορά τη χρηματοδότηση. Στις 4.30 π.μ. την Πέμπτη, μια ομάδα από νομοθέτες και αξιωματούχους, στεκόταν περιμένοντας τον κ. Schäuble που μόλις είχε ξυπνήσει στο Βερολίνο, για να δεχτεί τη συμβιβαστική πρόταση. Πέρασαν πάνω από 90 λεπτά πριν υποχωρήσει, πάνω απ’ όλα στο να είναι διαθέσιμο προς κοινή χρήση το 60% των κεφαλαίων του Ταμείου ήδη από τον δεύτερο χρόνο. Το Βερολίνο επέμενε ότι ο ρυθμός της αμοιβαιοποίησης θα πρέπει να γίνει αναλόγως με το πρόγραμμα εισφορών, οι οποίες εκτείνονται σε οκτώ χρόνια. Επίσης μειώθηκε ο έλεγχος που θα έχουν τα κράτη μέλη στη λήψη αποφάσεων, δίνοντας μεγαλύτερο ρόλο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Έτσι, λοιπόν, ξεκαθαρίζουν οι ανησυχίες ότι θα είναι περίπλοκη διαδικασία;

Οι αποφάσεις πρέπει να περάσουν από μια περίπλοκη μάζα επιτροπών. Από την αρχή μέχρι το τέλος, πάνω από 100 αξιωματούχοι, επόπτες και τεχνοκράτες θα έχουν επίσημη ψήφο για το κλείσιμο μιας τράπεζας. Και αυτό πρέπει να γίνει μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο. Οι υποστηρικτές ισχυρίζονται ότι το αναθεωρημένο σύστημα φτιάχνει τις ισορροπίες έτσι ώστε το συμβούλιο εκκαθαρίσεων που βρίσκεται στον πυρήνα να είναι όσο το δυνατόν ανεξάρτητο. Επιβάλλονται επίσης χρόνια όρια, έτσι ώστε οι μάχες για τους όρους μεταξύ των Βρυξελλών και των υπουργών Οικονομικών να μην μπορούν να ξεπεράσουν τις 24 ώρες.

Και η χρηματοδότηση; Έχει σημασία ότι αρχίζει νωρίτερα η αμοιβαιοποίηση;

Το κλείσιμο μιας τράπεζας είναι ακριβή υπόθεση. Ακόμη κι αν γινόταν πλήρης αμοιβαιοποίηση, το ταμείο θα κινδύνευε να στερέψει, ειδικά κατά τη διάρκεια των οκτώ μεταβατικών ετών μέχρι να φτάσει σε πλήρη ισχύ. Το 2020, για παράδειγμα, τα κοινά κεφάλαια θα ανέρχονται στα περίπου 20 δισ. ευρώ (σχεδόν τα διπλάσια απ’ όσα δεχόταν αρχικά η Γερμανία). Με αυτά μπορεί να καλύπτονται τυχόν ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης, ειδικά με δεδομένους τους νέους αυστηρότερες κανόνες για την επιβολή ζημιών στους ομολογιούχους των τραπεζών. Αλλά η παροχή ρευστότητας για να χρηματοδοτηθεί μια διατεταγμένη τραπεζική εκκαθάριση είναι άλλη υπόθεση. Στην κατάρρευση της Dexia απαιτήθηκαν κρατικές εγγυήσεις ύψους σχεδόν 80 δισ. ευρώ.

Μήπως αρχίσουν πολύ σύντομα να μιλάνε για μεταρρυθμίσεις στις μεταρρυθμίσεις;

Πιθανόν. Όταν γίνονται μεγάλες παραχωρήσεις στις Βρυξέλλες, ο δρόμος για περισσότερη συγκέντρωση γίνεται ευκολότερος. Αλλά υπάρχουν ξεκάθαρα όρια στο τι μπορεί να γίνει σε αυτήν την περίπτωση. Η Γερμανία απαίτησε να καθοριστεί η αμοιβαιοποίηση του ταμείου με ξεχωριστή παράλληλη συμφωνία, μεταξύ των κρατών μελών. Έτσι υπάρχει δυνατότητα βέτο στις αλλαγές των όρων. Στην περίπτωση που χαλαρώσει κάποιος κανόνας της Ε.Ε. όσον αφορά το «κούρεμα» των τραπεζικών ομολογιούχων, αίρονται οι υποχρεώσεις προς το ταμείο. Είναι ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο για τη Γερμανία και άλλους, αν τυχόν η πλειοψηφία αποφασίσει κανόνες που δεν θέλουν. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρούσε παράνομη αυτήν την παράλληλη συμφωνία, αλλά έκανε πίσω για να διευκολύνει την υπογραφή της συμφωνίας.

από το greekamericannewsagency.com