του Τζέιμς Λίντσεϊ*
Σε μία προσπάθεια να τιμωρήσει την εχθρική προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ένα δεύτερο γύρο κυρώσεων εναντίον 20 Ρώσων και μιας τράπεζας στην Αγία Πετρούπολη.
Αυτές προστίθενται στο πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και την απαγόρευση έκδοσης βίζας που ο Πρόεδρος Ομπάμα έδωσε εντολή τη Δευτέρα εναντίον 11 Ρώσων και Ουκρανών αξιωματούχων. Κάποιοι απ’ αυτούς δεν το
πήραν πολύ στα σοβαρά, ιδιαίτερα ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός Ντιμίτρυ Ρογκόζιν, που έγραψε στο Twitter ότι ο Ομπάμα άφησε «κάποιον φαρσέρ» να σχεδιάσει τις κυρώσεις.
Δημόσια, τουλάχιστον, οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ λένε ότι οι κυρώσεις στόχο έχουν να αναγκάσουν τη Ρωσία να επιστρέψει την Κριμαία στην Ουκρανία. Ιδιωτικά, όμως, μάλλον γνωρίζουν ότι αυτό είναι μάλλον απίθανο να συμβεί. Ο Πρόεδρος της Ρωσία Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επενδύσει πάρα πολλά πολιτικά στην προσάρτηση της Κριμαίας για να συγκινηθεί από την οικονομική τιμωρία.
Αντίθετα, οι κυρώσεις των ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να πετύχουν κάποιους λιγότερο φιλόδοξους (αλλά περισσότερο ρεαλιστικούς) στόχους.
Το σίγουρο είναι ότι τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη Ρωσία από το να διεισδύσει περισσότερο μέσα στην Ουκρανία. Επίσης, θα μπορούσαν να καταδείξουν ότι η αρπαγή εδαφών όπως στην Κριμαία έχει ένα τίμημα και άρα θα μπορούσε να αποτρέψει όποιον σκέφτεται παρεμφερείς πράξεις επιθετικότητας ακολουθώντας το παράδειγμα του Πούτιν.
Όλα αυτά εξαρτώνται από το κατά πόσο ο Πρόεδρος Ομπάμα επιτελέσει τέσσερα κρίσιμα καθήκοντα:
Να βάλει στο παιχνίδι όλη την Ευρώπη
Οι κυρώσεις είναι αποτελεσματικότερες όταν τις προσυπογράφουν άλλες μεγάλες οικονομίες. Αλλιώς, η χώρα-στόχος απλώς αναζητάει αλλού αγαθά και επενδύσεις. Το κατά πόσο η Ευρώπη θα υποστηρίξει σκληρές κυρώσεις, όμως, μένει να αποδειχθεί στο μέλλον. Αν και η περιοχή είναι ενωμένη ως προς την καταδίκη της προσάρτησης της Κριμαίας, τα κράτη είναι χωρισμένα ως προς το ποιος θα έπρεπε να αναλάβει τα κόστη της τιμωρίας της Μόσχας. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, φιλονικούν ως προς το αν το Παρίσι θα πρέπει να σταματήσει τις εξαγωγές όπλων στη Μόσχα και το αν το Λονδίνο θα πρέπει να θυσιάσει τα κέρδη από τις υπηρεσίες που παρέχει στους Ρώσους «ολιγάρχες».
Στις συζητήσεις που θα έχει την επόμενη εβδομάδα στη Χάγη, τις Βρυξέλλες και τη Ρώμη, ο Πρόεδρος Ομπάμα θα έχει ως στόχο το ξεπέρασμα αυτών των διαφωνιών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εν τέλει, η υποστήριξη δεν είναι πιθανό να προέλθει από ανερχόμενες δυνάμεις, όπως η Κίνα, η Βραζιλία και η Ινδία. Παρότι στο παρελθόν ήταν θερμοί υπερασπιστές του σεβασμού των κρατικών συνόρων, πλέον επιδιώκουν να μείνουν εκτός της σύγκρουσης της Κριμαίας.
Να αποκρούσει τα αντίποινα
Οι κυρώσεις δουλεύουν καλύτερα όταν η χώρα-στόχος δεν μπορεί να ανταποδώσει το χτύπημα. Δυστυχώς, η Ρωσία μπορεί να απαντήσει με αντίποινα στις ΗΠΑ και τους συμμάχους της· θα μπορούσε εμποδίσει την τάση παρεμπόδισης του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν – μάλλον μια από τις κορυφαίες προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Η Μόσχα επίσης θα μπορούσε να μην επιτρέψει άλλο σε προμήθειες για τα στρατεύματα των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν να περνούν μέσα από τη ρωσική επικράτεια, και άρα αφήνοντας την Ουάσινγκτον ευπρόσβλητη σε πιέσεις από το Πακιστάν, το οποίο ελέγχει την άλλη βασική οδό προμηθειών. Επίσης, 12 ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται από τη Ρωσία για πάνω από τις μισές εισαγωγές τους φυσικού αερίου· η ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών προμήθειας θα απαιτήσει χρόνο.
Να αποφύγει την κορύφωση της σύγκρουσης
Ο Πρόεδρος Ομπάμα θα μπορούσε να εφαρμόσει το οικονομικό αντίστοιχο της πυρηνικής προαίρεσης – να κλείσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ στην οποιαδήποτε εταιρεία, αμερικάνικη ή άλλη, που κάνει business με ρωσικές εταιρείες ή άτομα. Όμως, για την ώρα μια τέτοια κίνηση θα επηρέαζε ακόμη και τους πιο στενούς συμμάχους της Ουάσινγκτον.
Ακόμα χειρότερα, θα μπορούσαν να προκαλέσουν το αποτέλεσμα που η κυβέρνηση προσπαθεί να αποτρέψει – μια ρωσική κίνηση στην ανατολική Ουκρανία. Αν η Μόσχα αναγκαστεί να πληρώσει το μέγιστο τίμημα για τις παραβιάσεις της, ίσως αποφασίσει να αναζητήσει το μέγιστο κέρδος. Γι’ αυτό το λόγο, είναι πιθανό η Ουάσινγκτον να εντείνει τις κυρώσεις σε βάθος χρόνου, πάντα με το ένα μάτι στο τι συμβαίνει πάνω στο έδαφος, στην Ουκρανία.
Να δώσει χρόνο στις κυρώσεις
Οι κυρώσεις δεν επιφέρουν «πόνο» αμέσως. Μια χώρα που είναι στόχος κυρώσεων, και ιδιαίτερα μια χώρα με σημαντικά χρηματοπιστωτικά αποθέματα όπως η Ρωσία, μπορεί να αποκρούσει την οικονομική επιβολή για κάποιο χρόνο. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επέβαλλε τις πρώτες κυρώσεις στο Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα το 2006. Εφτά χρόνια πέρασαν προτού η Τεχεράνη αρχίσει να διαπραγματεύεται στα σοβαρά. Θα απαιτηθούν μήνες αν όχι χρόνια μέχρι η Μόσχα να αισθανθεί τις συνέπειες των πράξεών της. Ένα γεγονός που μπερδεύει την κατάσταση είναι ότι η Μόσχα μάλλον θα δεχθεί να πληρώσει ένα σημαντικό τίμημα για να διορθώσει αυτό που επιμένει ότι είναι ιστορικό σφάλμα.
Άρα, ακόμα κι αν ο Πρόεδρος Ομπάμα καταφέρει να πετύχει και τα τέσσερα αυτά καθήκοντα, δεν θα ικανοποιήσει τους επικριτές που ψάχνουν για άμεσα αποτελέσματα στην Κριμαία. Όμως, σε βάθος χρόνου οι κυρώσεις θα μπορούσαν να κοστίσουν πάρα πολλά οικονομικά στη Ρωσία, όπως έχουν κοστίσει και στο Ιράν. Και μόλις τεθούν σε εφαρμογή, η Ρωσία θα ανακαλύψει ότι θα είναι εγκλωβισμένη εκεί. Θα είναι πολιτικά δύσκολο για την Ουάσινγκτον και τους συμμάχους της να τις αποσύρουν – ακόμα και αν θέλουν.
Ακόμα χειρότερες για τη Ρωσία θα μπορούσαν να είναι οι επακόλουθες συνέπειες των κυρώσεων. Οι ξένες εταιρείες που απεχθάνονται το ρίσκο και την αβεβαιότητα μάλλον θα κοιτάξουν να επενδύσουν αλλού, ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες θα προσπαθήσουν να ελαττώσουν την εξάρτησή τους από έναν αρπακτικό γείτονα.
Καμία εξέλιξη δεν θα συνιστά καλή είδηση για μια σκληρωτική ρωσική οικονομία που βασίζεται έντονα στις τιμές ενέργειας. Έτσι, σε βάθος χρόνου ο κ. Ρογκόζιν και το αφεντικό του, ο κ. Πούτιν, ίσως συνειδητοποιήσουν ότι ακόμα και ένας φαρσέρ μπορεί να τους προκαλέσει πραγματικό πόνο.
*Ο Τζέιμς Λίντσεϊ είναι αντιπρόεδρος και διευθυντής μελετών στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (Council on Foreign Relations).
απο το fortunegreece.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου