ΙΟΒΕ: Σημαντικές ανισότητες στην περιφερειακή ανάπτυξη – Στην Αττική το 50% του ΑΕΠ

Σημαντική ετερογένεια με τάσεις μάλιστα ενίσχυσης των ανισοτήτων μεταξύ των διάφορων περιοχών της χώρας αναδεικνύει η πρώτη έκθεση του ΙΟΒΕ για τις κοινωνικές οικονομικές τάσεις στις

ελληνικές περιφέρειες που παρουσιάστηκε χθες σε συνεργασία με το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών.

Όπως φαίνεται από τη μελέτη που πραγματοποίησε το ΙΟΒΕ, το μισό του συνολικού ΑΕΠ της χώρας παράγεται στην Αττική, ενώ η περιφέρεια της πρωτεύουσας πραγματοποιείται πάνω από το ένα τρίτο των συνολικών επενδύσεων και πάνω από το μισό των συνολικών εξαγωγών. Συνολικά παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας στις περιφέρειας των δύο μεγάλων αστικών κέντρων (Αττική και Κ. Μακεδονία).

Έντονες αποκλίσεις παρουσιάζει και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο για παράδειγμα στην Αττική είναι υπερδιπλάσιο από αυτό στο Βόρειο Αιγαίο και την Ανατ. Μακεδονία και Θράκη. Υψηλή εξωστρέφεια (σύνολο εξαγωγών και εισαγωγών ως ποσοστό του ΑΕΠ) καταγράφουν οι περιφέρειες Πελοποννήσου (140%), Αττικής (76%) και Κεντρικής Μακεδονίας (57%). Στον αντίποδα, ιδιαίτερα χαμηλός είναι ο δείκτης σε Ν. Αιγαίο (4%), Βόρειο Αιγαίο (6%) και τα νησιά του Ιονίου (9%).

Σημαντικές ανισότητες μεταξύ των περιφερειών καταγράφονται και στην ανταγωνιστικότητα, όπως αποτυπώνεται στον σχετικό Δείκτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και αυτό χωρίς να παρατηρείται τάση σύγκλισης σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ. Ο Δείκτης Περιφερειακής Ανταγωνιστικότητας (ΔΠΑ) είναι υψηλότερος από τον αντίστοιχο δείκτη στο σύνολο της χώρας μόνο στην Αττική, ενώ οι περιφέρειες με λιγότερο καλές επιδόσεις σε θέματα ανταγωνιστικότητας απέκλιναν περισσότερο από τον μέσο όρο κατά την κρίση της πανδημίας, παρουσιάζοντας υποχώρησης κατά τα έτη 2019 με 2022.

Τα βασικά ευρήματα της μελέτης ανά τομέα έχουν ως εξής:

Δημογραφικές τάσεις: Η μείωση και γήρανση του πληθυσμού της χώρας, αποτελούν μείζον εθνικό πρόβλημα. Ο πληθυσμός μειώνεται από το 2010, σημειώνοντας σωρευτική μείωση κατά 5,9% έως το 2022. Αντίστοιχη τάση εμφανίζουν και οι περιφέρειες, με ενδεικτικές όμως ετερογένειες, καθώς η ηπειρωτική Ελλάδα συρρικνώνεται πληθυσμιακά γρηγορότερα από τη νησιωτική Ελλάδα. Ο πληθυσμός στη Δυτική Μακεδονία, την Κεντρική Ελλάδα και την Πελοπόννησο έχει συρρικνωθεί περίπου στο 10%, ενώ το Βόρειο, το Νότιο Αιγαίο, και οι Ιόνιοι Νήσοι έχουν καταγράψει μικρότερη μείωση, γύρω στο 2%. Η Κρήτη είναι η μόνη περιφέρεια στην Ελλάδα που παρουσιάζει οριακά θετικό ρυθμό πληθυσμιακής ανάπτυξης.

Οικονομική Δραστηριότητα και Επιχειρηματικότητα: Καταγράφεται, όπως είναι αναμενόμενο, υψηλή συγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας στις περιφέρειες των δύο μεγάλων αστικών κέντρων, όπου πραγματοποιείται πάνω από το μισό των συνολικών επενδύσεων. Η περιφέρεια Αττικής συνεισφέρει σχεδόν το μισό του συνολικού ΑΕΠ, πάνω από το ένα τρίτο των συνολικών επενδύσεων και πάνω από το μισό των συνολικών εξαγωγών. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ παρουσιάζει έντονες αποκλίσεις (στην Αττική καταγράφεται με διαφορά και το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ), ενώ σημειώνεται υψηλή αναπτυξιακή δυναμική των περιφερειών της νησιωτικής Ελλάδα σε σχέση με τις περιφέρειες της ηπειρωτικής Ελλάδας. Στην ηπειρωτική Ελλάδα, οι περισσότερες περιφέρειες που φιλοξενούν σημαντικές βιομηχανικές μονάδες, κατόρθωσαν το 2021 να ανακτήσουν το προ πανδημίας επίπεδο του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα υψηλή εξωστρέφεια.

insider.gr/oikonomia/