Τύμβος Αμφίπολης: Εκπληκτικά γεωμετρικά ευρήματα - Μήπως ήταν κάτι παραπάνω από ένας τάφος;

Το ταφικό μνημείο στον τύμβο Καστά της Αμφίπολης αποδεικνύεται ότι πρόκειται για μία μoναδική κατασκευή στην περιοχή όχι απλώς με γεωμετρική ακρίβεια αλλά και με διαστάσεις και αναλογίες που δείχνουν πέρα από την αταβιστική διασύνδεσή του με τα μημεία της κλασικής Ελλάδας και μία γνώση γεωμετρίας και σχηματισμών που ξεπερνούν το ... φυσιολογικο για τις γνώσεις που υπήρχαν στην εποχή εκείνη

Οπως αναφέρει ο σχεδιαστής-ζωγράφος Γεράσιμος Γερολυμάτος στο
peritexnisologos.blogspot.gr "μερικές σχέσεις εκπληκτικών αναλογιών καταδεικνύουν μια ασυνήθιστα υψηλή διαφορά κλίμακας μεταξύ των δομικών παραμέτρων".

Τι συμβαίνει με αυτό το απίστευτο μνημείο; Μήπως είναι τελικά, κάτι παραπάνω από ένας απλός τάφος;

Το σχέδιο 1, είναι μια ελεύθερη καταγραφή των δεδομένων και τοποθέτηση των στοιχείων πάνω σε μια ελαφρώς επικλινή κάτοψη του Τύμβου χωρίς κλίμακα. Ο Τύμβος είναι προσανατολισμένος σε κατεύθυνση νοτιοδυτική.

Το σχέδιο 2, υπό κλίμακα 1/1000, είναι μια πλήρης κάτοψη του Τύμβου, όπου αποτυπώνεται με σχετική ακρίβεια η αναλογική σχέση του τάφου με εμβαδό περίπου 100 τ.μ., ως προς την επιφάνεια του υπόλοιπου τύμβου των 20 περίπου στρεμμάτων (20.000 τ.μ.). Δηλαδή μια αναλογία της τάξης του 1/200! Υπάρχει επίσης και μια υψομετρική αποτύπωση τόσο του Τύμβου, όσο και του μαρμάρινου Λέοντα με την βάση του που βρισκόταν στο κέντρο πάνω σε αυτόν.

Η πρώτη εντύπωση από το συγκεκριμένο σχέδιο, δεν προκαλεί έκπληξη για το πράγματι μεγάλο μέγεθος του τύμβου, όσο για το «μικρό» μέγεθος του τάφου.
Ο συντριπτικά «άδειος» χώρος, υποβάλλει στην σκέψη πολλά ερωτήματα σχετικά με το φαινομενικό ή αληθινό κενό του. Ποια λογική μπορεί να εξυπηρετούσε η σπατάλη χρόνου και χρημάτων για τη διαμόρφωση ενός τόσο μεγάλου χώρου και το κτίσιμο μιας τεράστιας περιβόλου, αν ο τελικός σκοπός ήταν πράγματι η κατασκευή ενός μνημείου με τις γνωστές διαστάσεις;
Το σχέδιο 3, που αφορά μια τομή του Τύμβου υπό κλίμακα 1/1000, καταδεικνύει από άλλη οπτική γωνία τις σχέσεις των μεγεθών.
Του ταφικού μνημείου από τη μια, ως προς τον συνολικό όγκο του τύμβου από την άλλη. Σχέση, που με αναλογία 1/8 προς την διάμετρο του, όπως θα παρατηρήσετε, μόνο «αναλογική» δε θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί.
Μάλιστα, τα 7/8 του ακόμα άγνωστου πυρήνα του τύμβου, προκαλούν την κοινή λογική με την σκέψη, πως υπάρχουν ακόμη πολλά να βρεθούν, ίσως από «άλλες» εισόδους και σε «άλλους» θαλάμους. Η υψομετρική αποτύπωση στο σχέδιο περιλαμβάνει το σύνολο του ύψους μαζί με τον Λέοντα στην κορυφή του Τύμβου.

Στο σχέδιο 4, υπό κλίμακα 1/150, σε μια πιο λεπτομερή τομή αυτή την φορά του ταφικού μνημείου, αποτυπώνω τις καταχώσεις των θαλάμων Α-Β-Γ και την πιθανή διαδρομή των τυμβωρύχων μέχρι τον νεκρικό θάλαμο στην περίπτωση που αυτός είναι συλημένος.
Σχετικά με αυτό, έχω μια διαφορετική άποψη που θα καταθέσω σε μελλοντικό άρθρο ειδικά για την σύληση και την ύπαρξη των χωμάτων εντός του ταφικού μνημείου. Διότι, δεν είναι απίθανο η προσπέλαση των τυμβωρύχων στον τάφο να μην έγινε οριζόντια, δηλαδή από την είσοδο, αλλά από πάνω με την διάνοιξη κάθετου φρέατος.

Θα αναφέρω ακόμα μερικές σχέσεις εκπληκτικών αναλογιών, που καταδεικνύουν μια ασυνήθιστα υψηλή διαφορά κλίμακας μεταξύ των δομικών παραμέτρων. Π.χ:

1. Ο ένας από τους ταφικούς θαλάμους με μήκος 6 μέτρων, θα χωρούσε περίπου άλλες 26, 3 φορές, συνεχόμενα πάνω στον άξονα της διαμέτρου των 158,40 μέτρων.
2. Το πλάτος της εισόδου του ταφικού μνημείου, με 4,5 έως 5 μέτρα άνοιγμα, αναλογεί στο 1/100 της συνολικής περιμέτρου της περιβόλου, που είναι περίπου 500 μέτρα (497μ., για την ακρίβεια)
3. Ο Λέων, με ύψος 5.30 μέτρα, ίσα-ίσα που θα χωρούσε όρθιος ή ξαπλωτός μέσα στον προθάλαμο των Σφιγγών, ενώ με τη βάση του μαζί (15,30 μ.) φτάνει το μήκος δυόμισι θαλάμων (άνω των 2/3 δηλαδή του μήκους του ταφικού μνημείου με τα έως τώρα δεδομένα)!
4. Ακόμη, το μήκος της περιβόλου αντιστοιχεί στο άθροισμα 25 ταφικών μνημείων στη σειρά και με 32,6 φορές το ύψος του Λέοντα με την βάση του.

Τελικά, αφού όπως όλοι λένε «μιλάει» η γεωμετρία, οι αναλογίες του Τύμβου μας δείχνουν, πως ίσως βρισκόμαστε στην αρχή μόνο μιας συγκλονιστικά μεγάλης αρχαιολογικής περιπέτειας που θα μας αποκαλύψει πολλά.

Ανεξάρτητα, λοιπόν, από το τι θα βρεθεί μέσα στον τάφο το επόμενο χρονικό διάστημα, έχω την πεποίθηση ότι ο Τύμβος κρύβει μέσα του πολλά περισσότερα μυστικά, που στην ουσία θα καθιστούν τις αναλογικές σχέσεις των μερών πιο αρμονικές.

Θεωρώ δε απόλυτα αναγκαία την διενέργεια επιπλέον τομών σε διάφορα σημεία της επιφάνειας του, ακόμη και στο κέντρο του κατακόρυφου άξονα του Λέοντα.
Θα ήταν επίσης σημαντικό, να απαντηθεί από τους αρχαιολόγους και το ζήτημα του προσανατολισμού του Λέοντα και της βάσης του, αφού ήταν ουσιαστικό και εμφανές στοιχείο της διάταξης του Τύμβου και όχι απλά διακοσμητικό.

Στην περίπτωση αυτή, θα είχε ενδιαφέρον να διασαφηνιστεί, αν ο Λέοντας βρισκόταν όχι μόνο στον ίδιο άξονα με το μνημείο (πράγμα που συμβαίνει έτσι και αλλιώς ανάμεσα στο κέντρο και σε ένα σημείο του κύκλου), αλλά κυρίως, αν ήταν μετωπικά ευθυγραμμισμένος προς την είσοδο του τάφου με κατεύθυνση νοτιοδυτική, ή αν ήταν στραμμένος προς άλλη κατεύθυνση.
Αν η είσοδος που έχει βρεθεί είναι η μοναδική, τότε η καλλιτεχνική συμμετρία και ο συμβολισμός, θα απαιτούσαν την πρώτη εκδοχή της μετωπικής ευθυγράμμισης, αν και αυτό θα ενείχε τον κίνδυνο της υπόδειξης του σημείου της εισόδου για μια πιο ασφαλή ανακάλυψη της από τυμβωρύχους».

Πάντως με την πρόοδο των ανασκαφών και τα όποια ευρήματα έρχονται στα χέρια των αρχαιολόγοι φαίνεται να επιβεβαιώνεται η θεωρεία πως ο τάφος είναι μακεδονικός-ελληνικός και χρονολογείται την περίοδο 325-300 π.Χ.

Ωστόσο, κάποιοι αρχαιολόγοι, έρχονται να ανατρέψουν αυτή τη θεωρία και υποστηρίζουν ότι ο τάφος δεν είναι ελληνικός, αλλά ρωμαϊκός και σχετίζεται με Ρωμαίο στρατηγό και όχι μακεδόνα νεκρό.
Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις της καθηγήτριας Κλασσικής Αρχαιολογίας, Όλγας Παλαγγιά, η οποία ανατρέπει όλα τα ως σήμερα δεδομένα για την Αμφίπολη.
Μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό, είπε:
«Όταν άρχισε αυτή η ανασκαφή, έσπευσαν να δηλώσουν ότι επειδή είναι μεγάλο τεχνικό έργο, είναι του Δεινοκράτη, του αρχιτέκτονα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μάλιστα υπέθεσαν ότι ο Λέων της Αμφιπόλεως συνδέεται με τον τύμβο αλλά αυτό δεν ισχύει. Πρώτα ολοκληρώνουμε την ανασκαφή και μετά βγάζουμε συμπεράσματα».
Και συνέχισε: «Η μέθοδος συμπερασμάτων είναι ανορθόδοξη. Στοιχεία επι της ουσίας δεν έχουν παρουσιαστεί. Βασίζουν τα συμπεράσματά τους στην τυπολογία των γλυπτών που έχουν ανακαλυφθεί».
«Το μνημείο δεν είναι Μακεδονικό. Είναι Ρωμαϊκό, όπως τα περισσότερα μνημεία στην περιοχή. Εκτιμώ ότι στον τάφο βρίσκεται κάποιος από τους Ρωμαίους στρατηγούς που έπεσαν στη μάχη των Φιλίππων» ανέφερε χαρακτηριστικά η κυρία Παλαγγιά.
Μάλιστα, απέδωσε τον ισχυρισμό της αυτό στο γεγονός ότι «σε Μακεδονικούς τάφους δε συναντώνται Καρυάτιδες και σφίγγες» και συμπλήρωσε πως «ο τάφος που είναι σαν μεγάλο τούνελ δε συνάδει με την τυπολογία των μακεδονικών τάφων».
Σε δηλώσεις της μάλιστα πριν από λίγες μέρες στα «Νέα» η  καθηγήτρια είπε πως θεωρεί ότι ο τάφος είναι ρωμαϊκός και πως οι Καρυάτιδες είναι το κλειδί της υπόθεσης για τις σωστές απαντήσεις.
«Τέτοιου είδους γλυπτική δεν υπάρχει επ΄ ουδενί σε μακεδονικούς τάφους. Σφίγγες σε τάφους συναντούμε στην αρχαϊκή Αθήνα, αλλά όχι στα κλασικά χρόνια. Επομένως είναι περίεργο να τις βρίσκουμε σε μακεδονικό τάφο. Αντίθετα, στα ρωμαϊκά χρόνια δεν υπάρχουν μόνο σε τάφους αλλά αποτελούν το σύμβουλο του αυτοκράτορα Αυγούστου. Οι Καρυάτιδες ήταν το αγαπημένο του διακοσμητικό στοιχείο», είπε.
«Κλειδώνουν τη χρονολόγηση του μνημείου στη ρωμαϊκή εποχή και όχι νωρίτερα από τον 1ο αιώνα π.Χ.. Είναι αρχαϊστικές, δηλαδή φορούν λοξό ιμάτιο, όπως οι αρχαίες κόρες, αλλά το κεφάλι τους μοιάζει κλασικό και το έχει φτιάξει ο Πραξιτέλης. Πρόκειται για μία σύνθεση που συνηθιζόταν στα ρωμαϊκά χρόνια από την αγάπη για το παρελθόν», συνέχισε.
Η εκτίμηση που έκανε η κυρία Παλαγγιά είναι ότι στον τάφο της Αμφίπολης θαμμένοι είναι οι πεσόντες από τη μάχη των Φιλίππων.
Πλούσιο ταφικό μνημείο, λαμπρή κατασκευή

Πάντως αυτό που έχει «μαρτυρήσει» ο τάφος της Αμφίπολης στους αρχαιολόγους είναι πως πρόκειται για ένα μνημείο που χρειάστηκε τουλάχιστον 1 χρόνος για να κατασκευαστεί.
Δεν πρόκειται για τάφο κάποιου που πέθανε μόλις τότε και θα είχε ταφεί άμεσα. Ο τάφος της Αμφίπολης είναι προς τιμήν κάποιου νεκρού που είχε πεθάνει πολύ νωρίτερα.

Ο πλούτος της διακόσμησης, τα πολύτιμα μάρμαρα, τα αγάλματα, ο περίβολος των 500 μέτρων, το χώμα που σκέπαζε το μνημείο, ο Λέων της Αμφίπολης, όλα τα στοιχεία που έχουν ευρεθεί ως τώρα, καταδεικνύουν ένα ταφικό μνημείο μοναδικό στο είδος του, για κάποιον ή κάποιους πολύ διακεκριμένους «ενοίκους».
Ορισμένες πληροφορίες, μάλιστα, αναφέρουν, ότι πολλά από τα μάρμαρα του τάφου είχαν «δανειστεί» οι Ρωμαίοι της αρχαιότητας προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν στο χτίσιμο των οικιών τους, στην ευρύτερη περιοχή!

Οπως έγινε γνωστό από το υπουργείο Πολιτισμού η κατάσταση του τρίτου θαλάμου επιβάλλει πολύ προσεκτικές κινήσεις από εδώ και στο εξής, αφού η πίεση που έχει δεχθεί το μνημείο, αλλά και το χωμάτινο τείχος ύψους 4.5 μέτρων δυσχεραίνουν τις προσπάθειες των εργασιών.
Οι αρχαιολόγοι πάντως θα επικεντρωθούν στην αφαίρεση του χώματος από τον τρίτο θάλαμο και θα προχωρήσουν με προσεκτικά βήματα.
Μάλιστα όλα γίνονται με πολύ μικρή ταχύτητα τόσο για να μην προκληθεί κάποια καταστροφή στο μνημείο, αλλά και το κυριότερο για να μην κινδυνεύσει κάποιος από τους εργαζόμενους μέσα στον τύμβο.
Περισσότερα αναμένεται να γίνουν γνωστά την Παρασκευή, από τη γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία θα έχει στα χέρια της τη μελέτη στατικότητας και τότε θα αποφασιστεί πως θα συνεχιστούν οι εργασίες.