[Η εισβολή του κορωνοϊού στην Ευρώπη ανέτρεψε το αξιακό σύστημα των
δυτικών κοινωνιών. Τώρα που δεν μπορούμε να φιλήσουμε, να αγκαλιάσουμε,
να χαϊδέψουμε αγαπημένα μας πρόσωπα ανασύραμε και πάλι έννοιες,
εκτοπισμένες από την καθημερινότητά μας: αλτρουϊσμός, αλληλεγγύη,
φιλανθρωπία, ηρωισμός…
Το βιβλίο του Γάλλου φιλόσοφου Ρομπέρ Ρεντεκέρ: Φρουροί της ανθρωπότητας: φιλοσοφία του
ηρωισμού και της αγιότητας, έρχεται πάνω στην ώρα που αναζητούμε νέες αξίες.
Συνέντευξη του συγγραφέα στον Kévin Boucaud-Victoire]
43 μέχρι σήμερα Ιταλοί γιατροί, και άγνωστος αριθμός νοσηλευτών, έχασαν τη ζωή τους στον αγώνα τους να σώσουν άρρωστους συμπατριώτες τους!..
Marianne: Γράφετε ότι ο «ηρωισμός είναι ένα αγώνας ταχύτητας, η αγιότητα μια διαδρομή μεγάλων αποστάσεων. Ο ηρωισμός δεν έχει διάρκεια και δεν υπάρχει
Robert Redeker. : Αυτές οι δύο ανθρώπινες συμπεριφορές μοιάζουν από το απλό γεγονός ότι αποτελούν την κορύφωση της ανθρώπινης φύσης, οι ήρωες και οι άγιοι είναι ό,τι υψηλότερο δημιουργεί το ανθρώπινο είδος μας. Από τη μια, και οι δύο ξεχωρίζουν από την πίστη τους σε μια απόλυτη απαίτηση και από την αυτο-εγκατάλειψη, την ανιδιοτέλεια. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά υποδηλώνουν την ελευθερία. Τι είναι ελευθερία; Αντίσταση στον εαυτό μας, τις επιθυμίες μας, κυριαρχία επ’ αυτών, απάρνησή τους. Ελεύθερος σημαίνει άρνηση του εαυτού μας υποταγή σε αυτούς που μας διαμορφώνουν, μας μεγαλώνουν, θυσία του εαυτού μας για κάτι που δεν αφορά στον εαυτό μας. Για να είμαστε ελεύθεροι, τελικά, πρέπει να καταφέρουμε να απαλλαγούμε από το εγωιστικό εγώ, αυτό που στιγματίζει ο Πασκάλ. Ο άγιος και ο ήρωας είναι τα πρωτότυπα της ελευθερίας. Από την άλλη, και οι δύο καταγράφουν τη θυσία τους σε μια δια-ιστορική αλυσίδα, δηλαδή μια παράδοση. Η εκτεινόμενη στο χρόνο ακολουθία αγίων και ηρώων συνθέτουν μια ιστορία. Δεν θα υπήρχε ιστορία της Γαλλίας χωρίς αυτήν την αλυσίδα…
Σύμφωνα με εσάς, ο ήρωας μπορεί να υπάρχει στιγμιαία. Εντούτοις, στους Ελληνες ο ήρωας είναι ημίθεος, υπεράνθρωπος… Δεν είναι μάλλον μόνιμος;
Ο ηρωισμός είναι αστραπή. Η αγιότητα είναι ανηφορικός δρόμος. Η αστραπή είναι αρκετά συγκρίσιμη με τη μυστικιστική στιγμή. Ακόμη κι αν επιζήσει με την πράξη του, αν δεν πεθάνει στην πιο λαμπρή στιγμή του, εκείνη που του δίνει δόξα, ο ήρωας έχει παγιωθεί αιωνίως στη στιγμή της ηρωικής του ενέργειας. Από αυτή την άποψη, ποτέ δεν γερνάει. Αν δεν πεθαίνει, αυτός που επιβιώνει, έστω και αν διατηρεί το ίδιο όνομα, είναι άλλος… Ο αληθινός ήρωας δεν είναι ποτέ δούλος του εγώ του, είναι, όπως και ο άγιος, απελευθερωμένος από αυτό. Η ατυχία του ήρωα είναι ότι μερικές φορές επιβιώνει μετά την αστραπή. Ενδέχεται, τότε, να φτάσει στην κατάσταση που στιγματίζει ο Πεγκύ: η μυστικιστική στιγμή να υποβαθμίζεται σε μικροπολιτική. Σε αυτή τη θλιβερή περίπτωση, ο ήρωας διαχειρίζεται το συμβολικό κεφάλαιο που απόκτησε κατά την ηρωική στιγμή για να αποκτήσει γόητρο, χρήμα, δύναμη. Πρόκειται για έναν άλλο θάνατο, λιγότερο ένδοξο, πιο ολέθριο.
Γιατί χρειαζόμαστε ήρωες και αγίους;
Mπορεί να δώσει κανείς πολλές απαντήσεις. Από τη μια, εκφράζουν την κοινωνική και πολιτική ενότητα. Μας συνενώνουν γύρω από την ανάμνησή τους. Είναι ένα είδος κόλλας που βοηθά τον κοινωνικό και πολιτικό δεσμό να κρατήσει. Επιτρέπουν αυτό το δεσμό να βυθίσει τις ρίζες του στο απώτερο παρελθόν. Γίνονται σύχρονες προσωπικότητες αν και έχουν πεθάνει πριν πολύ καιρό. Από την άλλη, όταν εμφανίζονται, δένουν το σχισμένο ιστό της πολιτικής ή θρησκευτικής ή θεολογικο-πολιτικής ιστορίας μιας κοινότητας. Είναι επισκευαστές. Και οι μεν και οι δε ανταποκρίνονται στην βασικότερη πνευματική ανάγκη – κάποιοι θα έλεγαν απλώς: ψυχο-κοινωνική-ανθρώπινη, την ανάγκη θαυμασμού. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο Ντεκάρτ θεωρούσε το θαυμασμό πρώτο από όλα τα πάθη, το βασικό πάθος που χρησιμεύει ως έδαφος καλλιέργειας όλων των άλλων. Οι ήρωες και οι άγιοι, λοιπόν, αξίζουν το θαυμασμό. Είναι φρουροί της ανθρωπότητας, αντιστέκονται στη μετριότητα.
Γιατί οι δύο αυτές μορφές είναι σπάνιες στην κοινωνία μας;
Δυο φορές ο Αγιος Σπυρίδων έσωσε την Κέρκυρα από επιδημία πανώλης (1630 και 1673). Με απόφαση του Ενετού διοικητή της νήσου καθιερώθηκε την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου να τελείται παλλαϊκή λιτάνευση του αγίου σκηνώματός του.
Πρώτον, δυσφημίστηκαν από την αντι-κουλτούρα των δεκαετιών του 1950 και του 1960, η οποία στη συνέχεια έγινε κυρίαρχη κουλτούρα, η κουλτούρα που ταίριαζε με την καταναλωτική κοινωνία. Η παράλληλη κατάρρευση ενός θεσμού όπως η Εκκλησία, η αποξένωση των μαζών από τα μεγάλα εθνικά ή επαναστατικά αφηγήματα, η αναιμία των πολιτικών κομμάτων και των συνδικάτων, δημιούργησαν ένα έντονα ατομικιστικό αδιάφορο κλίμα, και μερικές φορές εχθρικό, προς τους αγίους και τους ήρωες.
Επειτα, οι αξίες που υποστήριζαν τον ηρωισμό και που ο ηρωισμός απεικόνιζε, επικύρωνε, είναι ύποπτες ότι έχουν το πνευματικό άρωμα ενός κόσμου από τον οποίο θέλουμε να απαλλαγούμε. Δεν θέλουμε πλέον να πιστεύουμε στον κόσμο που παρήγαγε ήρωες και αγίους. Δεν θέλουμε πλέον να πιστεύουμε στις αξίες που δημιούργησαν αυτόν τον κόσμο. Αλλά και επειδή δεν μπορούμε πλέον να πιστεύουμε, γιατί δεν έχουμε πλέον τη δύναμη να πιστέψουμε. Επειδή δεν θέλουμε πλέον και δεν μπορούμε πλέον να θαυμάζουμε. Αυτός είναι ο σύγχρονος μηδενισμός, ο μηδενισμός μιας πνευματικά εξαντλημένης κοινωνίας.
Τέλος, η αγιότητα και ο ηρωισμός έχουν δυσκολίες. Υπερβολικές δυσκολίες, χωρίς αμφιβολία. Όλα στην κοινωνία μας ωθούν στην ευκολία. Θέλουμε να κάνουμε εύκολη και την ορθογραφία! Μέσα από αυτή τη λατρεία της ευκολίας, καταργούμε την προσπάθεια πάνω στον εαυτό μας, την πνευματική προσπάθεια. Επομένως δεν υπάρχει θέση για ηρωισμό και αγιότητα
Στη φιλελεύθερη κοινωνία κυριαρχεί η υπόνοια: πίσω από κάθε αλτρουιστική χειρονομία αναζητούμε πλέον προσωπικά κίνητρα. Σ’ αυτές τις συνθήκες, είναι δυνατόν να υπάρξουν ήρωες και άγιοι;
Βλέπει επίσης σ’ αυτούς, και προπαντός, συμφέροντα, φθηνά κίνητρα. Ορισμένοι συνδέουν την αγιότητα με την ψυχιατρική. Άλλοι βλέπουν στον ηρωισμό την επιβίωση ενός αρχαίου, πατριαρχικού κόσμου. Θεωρητικά, αυτές οι δύο ανθρώπινες συμπεριφορές είναι αδύνατες σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Ωστόσο, η φύση τους είναι να εμφανίζονται παρ’ όλα αυτά, παρά τις αδυναμίες αυτές, σαν να σπάζουν ένα παγιωμένο πλαίσιο. Η απίστευση έκπληξη της χειρονομίας του Aρνώ Μπερτράμ* το επιβεβαιώνει.
Από τον Στηβ Τζομπς στη Λαίδη Γκαγκά, περνώντας από τον Kυλιάν Εμπαπέ, τον Μπαράκ Ομπάμα ή τον Mάικλ Τζόρνταν, η εποχή μας δεν πάσχει μάλλον από πληθώρα ηρώων;
Αυτές οι μορφές είναι, όλες τους, κυρίως προϊόντα της παγκόσμιας βιομηχανίας του θεάματος. Καμιά απ’ αυτές δεν είναι ανιδιοτελής, καμιά δεν είναι έτοιμη να προσφέρει τον εαυτό της, να γίνει προσφορά η ίδια. Καμιά απ’ αυτές δεν είναι έτοιμη να εγκαταλείψει την υπερπροβολή του εγώ. Η δράση τους κατευθύνεται από την κοινωνική επιτυχία, το χρήμα. Δεν υπάρχει σ’ αυτή πνευματική απαίτηση. Ο ήρωας πηγαίνει μάλλον προς την απώλειά του. Πρέπει να χάσουμε πολλά, να εγκαταλείψουμε πολλά, για να έχουμε την ευκαιρία να γίνουμε μια μέρα ήρωες.
Σε αντίθεση με αυτά τα είδωλα, οι ήρωες και οι άγιοι δεν επιδιώκουν τη ματαιοδοξία, τα χρήματα ή την εξουσία – θυσιάζονται. Δεν προτάσουν, όπως αυτά τα είδωλα, το εγώ, αλλά τις οντότητες στις οποίες προσφέρουν τη ζωή τους: το έθνος, την πατρίδα, το Θεό, την ανθρωπότητα. Κάθε ήρωας ξεκόβει από την κυρίαρχη ιδεολογία του «εγώ», του γενικευμένου ηδονισμού, της προσωπικής ανάδειξης. Σε αντίθεση με αυτά τα είδωλα, οι ήρωες και οι άγιοι δρουν ελεύθερα, δηλ. σε πλήρη αντίθεση με την ευκολία, την παθητικότητα και τη δουλεία που προωθούν τα είδωλα. Με λίγα λόγια, οι ήρωες και οι άγιοι υπηρετούν σήμερα το δόγμα που σήμερα μισείται: το δόγμα της ελευθερίας.
Περισσότερο από τους αγίους και τους ήρωες, δεν έχουμε ανάγκη από πολίτες με συναίσθηση των καθηκόντων τους και ενδιαφέρον για το κοινό καλό;
O π. Τζουζέπε Μπαρντέλι, 72 ετών, χάρισε ζωή σε έναν νεαρό Ιταλό, φορέα κορωνοϊού, δίνοντάς του τον αναπνευστήρα του που τον κρατούσε στη ζωή!…Αλλοι έξι ιερωμένοι στο Μπέργκαμο έχασαν αυτές τις μέρες τη ζωή τους υπηρετώντας άρρωστους συνανθρώπους τους.
Και τα δυο πάνε μαζί. Η απώλεια ενδιαφέροντος για τους ήρωες και τους αγίους, η κατάχωσή τους στις κατακόμβες της συλλογικής ζωής, συνδέεται με την εξασθένιση της συναίσθησης των καθηκόντων, με τη μετάλλαξη του πολίτη σε ατομικιστή καταναλωτή. Η κατάρρευση της σύνδεσης με την ιστορία – το ό,τι αποτελούμε ένα έθνος – φάροι της οποίας αποτελούν οι ήρωες και οι άγιοι (με την έννοια ότι βοηθούν μια συλλογτικότητα να επιβιώνει στο χρόνο, παρ’ όλες τις θύελες και τις καταιγίδες του) εξηγεί την ύφεση της κοινωνικής ευθύνης, την αδιαφορία ορισμένων κοινοτήτων και μάλιστα ορισμένων γενεών για το εθνικό πεπρωμένο, τη μίζερη αναδίπλωση στους κοινοτισμούς, τον εκφυλισμό των πολιτών σε οπαδούς κομμάτων. Οταν μια χώρα δεν τιμά τις μεγάλες μορφές του παρελθόντος της, φτάνοντας μέχρι και να τις διακωμωδεί, τότε χάνει κάθε ίχνος συναίσθησης καθηκόντων.
* Ο Αρνώ Μπελτράμ (1973-2018), ανώτερος αξιωματικός της Γαλλικής Χωροφυλακής, προσφέρθηκε να αντικαταστήσει, με τίμημα τη ζωή του, έναν όμηρο κατά τη διάρκεια τρομοκρατικής επίθεσης στις 23 Μαρτίου 2018.
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
Πηγή: https://www.marianne.net/societe/notre-societe-est-elle-encore-capable-de-produire-des-saints-et-des-heros
anixneuseis.gr
Το βιβλίο του Γάλλου φιλόσοφου Ρομπέρ Ρεντεκέρ: Φρουροί της ανθρωπότητας: φιλοσοφία του
ηρωισμού και της αγιότητας, έρχεται πάνω στην ώρα που αναζητούμε νέες αξίες.
Συνέντευξη του συγγραφέα στον Kévin Boucaud-Victoire]
43 μέχρι σήμερα Ιταλοί γιατροί, και άγνωστος αριθμός νοσηλευτών, έχασαν τη ζωή τους στον αγώνα τους να σώσουν άρρωστους συμπατριώτες τους!..
Marianne: Γράφετε ότι ο «ηρωισμός είναι ένα αγώνας ταχύτητας, η αγιότητα μια διαδρομή μεγάλων αποστάσεων. Ο ηρωισμός δεν έχει διάρκεια και δεν υπάρχει
Robert Redeker. : Αυτές οι δύο ανθρώπινες συμπεριφορές μοιάζουν από το απλό γεγονός ότι αποτελούν την κορύφωση της ανθρώπινης φύσης, οι ήρωες και οι άγιοι είναι ό,τι υψηλότερο δημιουργεί το ανθρώπινο είδος μας. Από τη μια, και οι δύο ξεχωρίζουν από την πίστη τους σε μια απόλυτη απαίτηση και από την αυτο-εγκατάλειψη, την ανιδιοτέλεια. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά υποδηλώνουν την ελευθερία. Τι είναι ελευθερία; Αντίσταση στον εαυτό μας, τις επιθυμίες μας, κυριαρχία επ’ αυτών, απάρνησή τους. Ελεύθερος σημαίνει άρνηση του εαυτού μας υποταγή σε αυτούς που μας διαμορφώνουν, μας μεγαλώνουν, θυσία του εαυτού μας για κάτι που δεν αφορά στον εαυτό μας. Για να είμαστε ελεύθεροι, τελικά, πρέπει να καταφέρουμε να απαλλαγούμε από το εγωιστικό εγώ, αυτό που στιγματίζει ο Πασκάλ. Ο άγιος και ο ήρωας είναι τα πρωτότυπα της ελευθερίας. Από την άλλη, και οι δύο καταγράφουν τη θυσία τους σε μια δια-ιστορική αλυσίδα, δηλαδή μια παράδοση. Η εκτεινόμενη στο χρόνο ακολουθία αγίων και ηρώων συνθέτουν μια ιστορία. Δεν θα υπήρχε ιστορία της Γαλλίας χωρίς αυτήν την αλυσίδα…
Σύμφωνα με εσάς, ο ήρωας μπορεί να υπάρχει στιγμιαία. Εντούτοις, στους Ελληνες ο ήρωας είναι ημίθεος, υπεράνθρωπος… Δεν είναι μάλλον μόνιμος;
Ο ηρωισμός είναι αστραπή. Η αγιότητα είναι ανηφορικός δρόμος. Η αστραπή είναι αρκετά συγκρίσιμη με τη μυστικιστική στιγμή. Ακόμη κι αν επιζήσει με την πράξη του, αν δεν πεθάνει στην πιο λαμπρή στιγμή του, εκείνη που του δίνει δόξα, ο ήρωας έχει παγιωθεί αιωνίως στη στιγμή της ηρωικής του ενέργειας. Από αυτή την άποψη, ποτέ δεν γερνάει. Αν δεν πεθαίνει, αυτός που επιβιώνει, έστω και αν διατηρεί το ίδιο όνομα, είναι άλλος… Ο αληθινός ήρωας δεν είναι ποτέ δούλος του εγώ του, είναι, όπως και ο άγιος, απελευθερωμένος από αυτό. Η ατυχία του ήρωα είναι ότι μερικές φορές επιβιώνει μετά την αστραπή. Ενδέχεται, τότε, να φτάσει στην κατάσταση που στιγματίζει ο Πεγκύ: η μυστικιστική στιγμή να υποβαθμίζεται σε μικροπολιτική. Σε αυτή τη θλιβερή περίπτωση, ο ήρωας διαχειρίζεται το συμβολικό κεφάλαιο που απόκτησε κατά την ηρωική στιγμή για να αποκτήσει γόητρο, χρήμα, δύναμη. Πρόκειται για έναν άλλο θάνατο, λιγότερο ένδοξο, πιο ολέθριο.
Γιατί χρειαζόμαστε ήρωες και αγίους;
Mπορεί να δώσει κανείς πολλές απαντήσεις. Από τη μια, εκφράζουν την κοινωνική και πολιτική ενότητα. Μας συνενώνουν γύρω από την ανάμνησή τους. Είναι ένα είδος κόλλας που βοηθά τον κοινωνικό και πολιτικό δεσμό να κρατήσει. Επιτρέπουν αυτό το δεσμό να βυθίσει τις ρίζες του στο απώτερο παρελθόν. Γίνονται σύχρονες προσωπικότητες αν και έχουν πεθάνει πριν πολύ καιρό. Από την άλλη, όταν εμφανίζονται, δένουν το σχισμένο ιστό της πολιτικής ή θρησκευτικής ή θεολογικο-πολιτικής ιστορίας μιας κοινότητας. Είναι επισκευαστές. Και οι μεν και οι δε ανταποκρίνονται στην βασικότερη πνευματική ανάγκη – κάποιοι θα έλεγαν απλώς: ψυχο-κοινωνική-ανθρώπινη, την ανάγκη θαυμασμού. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο Ντεκάρτ θεωρούσε το θαυμασμό πρώτο από όλα τα πάθη, το βασικό πάθος που χρησιμεύει ως έδαφος καλλιέργειας όλων των άλλων. Οι ήρωες και οι άγιοι, λοιπόν, αξίζουν το θαυμασμό. Είναι φρουροί της ανθρωπότητας, αντιστέκονται στη μετριότητα.
Γιατί οι δύο αυτές μορφές είναι σπάνιες στην κοινωνία μας;
Δυο φορές ο Αγιος Σπυρίδων έσωσε την Κέρκυρα από επιδημία πανώλης (1630 και 1673). Με απόφαση του Ενετού διοικητή της νήσου καθιερώθηκε την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου να τελείται παλλαϊκή λιτάνευση του αγίου σκηνώματός του.
Πρώτον, δυσφημίστηκαν από την αντι-κουλτούρα των δεκαετιών του 1950 και του 1960, η οποία στη συνέχεια έγινε κυρίαρχη κουλτούρα, η κουλτούρα που ταίριαζε με την καταναλωτική κοινωνία. Η παράλληλη κατάρρευση ενός θεσμού όπως η Εκκλησία, η αποξένωση των μαζών από τα μεγάλα εθνικά ή επαναστατικά αφηγήματα, η αναιμία των πολιτικών κομμάτων και των συνδικάτων, δημιούργησαν ένα έντονα ατομικιστικό αδιάφορο κλίμα, και μερικές φορές εχθρικό, προς τους αγίους και τους ήρωες.
Επειτα, οι αξίες που υποστήριζαν τον ηρωισμό και που ο ηρωισμός απεικόνιζε, επικύρωνε, είναι ύποπτες ότι έχουν το πνευματικό άρωμα ενός κόσμου από τον οποίο θέλουμε να απαλλαγούμε. Δεν θέλουμε πλέον να πιστεύουμε στον κόσμο που παρήγαγε ήρωες και αγίους. Δεν θέλουμε πλέον να πιστεύουμε στις αξίες που δημιούργησαν αυτόν τον κόσμο. Αλλά και επειδή δεν μπορούμε πλέον να πιστεύουμε, γιατί δεν έχουμε πλέον τη δύναμη να πιστέψουμε. Επειδή δεν θέλουμε πλέον και δεν μπορούμε πλέον να θαυμάζουμε. Αυτός είναι ο σύγχρονος μηδενισμός, ο μηδενισμός μιας πνευματικά εξαντλημένης κοινωνίας.
Τέλος, η αγιότητα και ο ηρωισμός έχουν δυσκολίες. Υπερβολικές δυσκολίες, χωρίς αμφιβολία. Όλα στην κοινωνία μας ωθούν στην ευκολία. Θέλουμε να κάνουμε εύκολη και την ορθογραφία! Μέσα από αυτή τη λατρεία της ευκολίας, καταργούμε την προσπάθεια πάνω στον εαυτό μας, την πνευματική προσπάθεια. Επομένως δεν υπάρχει θέση για ηρωισμό και αγιότητα
Στη φιλελεύθερη κοινωνία κυριαρχεί η υπόνοια: πίσω από κάθε αλτρουιστική χειρονομία αναζητούμε πλέον προσωπικά κίνητρα. Σ’ αυτές τις συνθήκες, είναι δυνατόν να υπάρξουν ήρωες και άγιοι;
Βλέπει επίσης σ’ αυτούς, και προπαντός, συμφέροντα, φθηνά κίνητρα. Ορισμένοι συνδέουν την αγιότητα με την ψυχιατρική. Άλλοι βλέπουν στον ηρωισμό την επιβίωση ενός αρχαίου, πατριαρχικού κόσμου. Θεωρητικά, αυτές οι δύο ανθρώπινες συμπεριφορές είναι αδύνατες σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Ωστόσο, η φύση τους είναι να εμφανίζονται παρ’ όλα αυτά, παρά τις αδυναμίες αυτές, σαν να σπάζουν ένα παγιωμένο πλαίσιο. Η απίστευση έκπληξη της χειρονομίας του Aρνώ Μπερτράμ* το επιβεβαιώνει.
Από τον Στηβ Τζομπς στη Λαίδη Γκαγκά, περνώντας από τον Kυλιάν Εμπαπέ, τον Μπαράκ Ομπάμα ή τον Mάικλ Τζόρνταν, η εποχή μας δεν πάσχει μάλλον από πληθώρα ηρώων;
Αυτές οι μορφές είναι, όλες τους, κυρίως προϊόντα της παγκόσμιας βιομηχανίας του θεάματος. Καμιά απ’ αυτές δεν είναι ανιδιοτελής, καμιά δεν είναι έτοιμη να προσφέρει τον εαυτό της, να γίνει προσφορά η ίδια. Καμιά απ’ αυτές δεν είναι έτοιμη να εγκαταλείψει την υπερπροβολή του εγώ. Η δράση τους κατευθύνεται από την κοινωνική επιτυχία, το χρήμα. Δεν υπάρχει σ’ αυτή πνευματική απαίτηση. Ο ήρωας πηγαίνει μάλλον προς την απώλειά του. Πρέπει να χάσουμε πολλά, να εγκαταλείψουμε πολλά, για να έχουμε την ευκαιρία να γίνουμε μια μέρα ήρωες.
Σε αντίθεση με αυτά τα είδωλα, οι ήρωες και οι άγιοι δεν επιδιώκουν τη ματαιοδοξία, τα χρήματα ή την εξουσία – θυσιάζονται. Δεν προτάσουν, όπως αυτά τα είδωλα, το εγώ, αλλά τις οντότητες στις οποίες προσφέρουν τη ζωή τους: το έθνος, την πατρίδα, το Θεό, την ανθρωπότητα. Κάθε ήρωας ξεκόβει από την κυρίαρχη ιδεολογία του «εγώ», του γενικευμένου ηδονισμού, της προσωπικής ανάδειξης. Σε αντίθεση με αυτά τα είδωλα, οι ήρωες και οι άγιοι δρουν ελεύθερα, δηλ. σε πλήρη αντίθεση με την ευκολία, την παθητικότητα και τη δουλεία που προωθούν τα είδωλα. Με λίγα λόγια, οι ήρωες και οι άγιοι υπηρετούν σήμερα το δόγμα που σήμερα μισείται: το δόγμα της ελευθερίας.
Περισσότερο από τους αγίους και τους ήρωες, δεν έχουμε ανάγκη από πολίτες με συναίσθηση των καθηκόντων τους και ενδιαφέρον για το κοινό καλό;
O π. Τζουζέπε Μπαρντέλι, 72 ετών, χάρισε ζωή σε έναν νεαρό Ιταλό, φορέα κορωνοϊού, δίνοντάς του τον αναπνευστήρα του που τον κρατούσε στη ζωή!…Αλλοι έξι ιερωμένοι στο Μπέργκαμο έχασαν αυτές τις μέρες τη ζωή τους υπηρετώντας άρρωστους συνανθρώπους τους.
Και τα δυο πάνε μαζί. Η απώλεια ενδιαφέροντος για τους ήρωες και τους αγίους, η κατάχωσή τους στις κατακόμβες της συλλογικής ζωής, συνδέεται με την εξασθένιση της συναίσθησης των καθηκόντων, με τη μετάλλαξη του πολίτη σε ατομικιστή καταναλωτή. Η κατάρρευση της σύνδεσης με την ιστορία – το ό,τι αποτελούμε ένα έθνος – φάροι της οποίας αποτελούν οι ήρωες και οι άγιοι (με την έννοια ότι βοηθούν μια συλλογτικότητα να επιβιώνει στο χρόνο, παρ’ όλες τις θύελες και τις καταιγίδες του) εξηγεί την ύφεση της κοινωνικής ευθύνης, την αδιαφορία ορισμένων κοινοτήτων και μάλιστα ορισμένων γενεών για το εθνικό πεπρωμένο, τη μίζερη αναδίπλωση στους κοινοτισμούς, τον εκφυλισμό των πολιτών σε οπαδούς κομμάτων. Οταν μια χώρα δεν τιμά τις μεγάλες μορφές του παρελθόντος της, φτάνοντας μέχρι και να τις διακωμωδεί, τότε χάνει κάθε ίχνος συναίσθησης καθηκόντων.
* Ο Αρνώ Μπελτράμ (1973-2018), ανώτερος αξιωματικός της Γαλλικής Χωροφυλακής, προσφέρθηκε να αντικαταστήσει, με τίμημα τη ζωή του, έναν όμηρο κατά τη διάρκεια τρομοκρατικής επίθεσης στις 23 Μαρτίου 2018.
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
Πηγή: https://www.marianne.net/societe/notre-societe-est-elle-encore-capable-de-produire-des-saints-et-des-heros
anixneuseis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου