Το πρώτο ελληνικό δάνειο, 9 Φεβρουαρίου του 1824. Πώς άρχισε η χρεοκοπία που μας έγινε συνήθεια...

Δημήτρης Καπράνος

Για να λέμε "την πάσα αλήθεια", το νέο ελληνικό κράτος, γεννήθηκε χρεωμένο! Και αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί φυσικό για ένα υπό σχηματισμό κράτος, το οποίο ακόμη μαχόταν για την ελευθερία του, αλλά και
ταυτόχρονα σπαρασσόταν από εσωτερικές έριδες...Η χρεοκοπία, λοιπόν, ίσως είναι η πρώτη συγγενής (από γεννησιμιού, δηλαδή) πάθηση που παρουσίασε η Ελλάδα και από την οποία δεν λέει να συνέλθει!

Για παράδειγμα, αναφέρουμε ότι το 1823, τότε που βρισκόταν στα πρόθυρα ένας ακόμη εμφύλιος πόλεμος, το "Βουλευτικό" (η Βουλή, δηλαδή) δανείστηκε 1.500 γρόσια από ένα Μοναστήρι!
Να σημειώσουμε ακόμη ότι στον "Κρατικό αντιπρόσωπο", τον οποίο έστειλαν οι πρόκριτοι στην Κεφαλονιά για να προσκαλέσει τον Λόρδο Βύρωνα, δεν υπήρξε η δυνατότητα να του καταβληθούν τα δεκαπέντε τάληρα για τα έξοδά του!
Κι όμως, αν υπήρχε μια χρηστή διαχείριση, από κάποια ειδική επιτροπή, η οποία θα αναλάμβανε να διαχειριστεί τα λάφυρα των μαχών αλλά και την κτηματική περιουσία που εγκατέλειπαν οι Τούρκοι, αν λειτουργούσε έστω και υποτυπωδώς το υπό διαμόρφωση ελληνικό κράτος, δεν θα χρεοκοπούσε.

Όπως, όμως, γράφει ο καθηγητής Α. Ανδρεάδης "Τα κτήματα και τα λάφυρα υπεβάλλοντο εις τακτικόν πλιατσικολόγημα"!
Από τότε...
Έτσι, δυο μόλις χρόνια μετά την κήρυξη της επανάστασης, το 1823, η κατάσταση της -ανύπαρκτης- εθνικής οικονομίας είχε φθάσει στο μηδέν και ο έξωθεν δανεισμός πρόβαλε ως η μόνη εφικτή λύση. Και την λύση αυτή είχε αναλάβει να βρει ο Ηπειρώτης πρόκριτος Ανδρέας Λουριώτης, αγωνιστής του 1821 και πολιτικός, με σπουδές οικονομικών και πολιτικών επιστημών στη Γερμανία και στη Γαλλία.
Ο Λουριώτης μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και, με την κήρυξη της Επανάστασης, επέστρεψε στην Ελλάδα για να υπηρετήσει τον Αγώνα.
Εστάλη μαζί με τον Ιωάννη Ορλάνδο και Ιωάννη Ζαΐμη στο Λονδίνο, με σκοπό τη σύναψη δανείου για τις ανάγκες του Αγώνα . Γραμματέας της επιτροπής, ήταν ο μετέπειτα αποκληθείς "εθνικός δικαστής" Αναστάσιος Πολυζωίδης.
Είχε προηγηθεί αποστολή στην Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, καθώς δεν βρέθηκαν φορείς πρόθυμοι να δανείσουν τους μαχόμενους για την ελευθερία τους Έλληνες.
Ο Λουριώτης τότε πρότεινε το Λονδίνο, όπου είχε ιδρυθεί η "Φιλελληνική εταιρεία" και υπήρχαν δείγματα φιλελληνισμού και μεταξύ τραπεζιτικών στελεχών.
Τον Μάρτιο του 1823, ο Λουριώτης και η επιτροπή του επιστρέφουν στην Ελλάδα και εκθέτουν την κατάσταση στους προεστούς.
Μπορεί κράτος να μην υπήρχε, αλλά η ελληνική αναβλητικότητα, πρόδρομος της μετέπειτα ανίκητης γραφειοκρατίας, είχε ήδη δώσει τα δείγματά της. Και από συζήτηση σε συζήτηση, φθάσαμε στον Ιανουάριο του 1824, όπου άρχισαν οι παλινωδίες και οι καυγάδες, για να φθάσουμε στον Ιούνιο για να ληφθεί απόφαση προκειμένου να αποσταλεί τελικά επισήμως η επιτροπή στο Λονδίνο με σκοπό την σύναψη επισήμου δανείου "μέχρι τέσσερα εκατομμύρια ισπανικά τάληρα" για την χώρα!
Ο καυγάς ήταν οξύτατος, για το αν η Επιτροπή θα εκπροσωπούσε το "Βουλευτικό" ( υπό την επιρροή του Αλ. Μαυροκορδάτου και του Λαζ. Κουντουριώτη) ή το "Εκτελεστικό", την κυβέρνηση δηλαδή.

Και μέσα σε καυγάδες και ίντριγκες, έφθασε ο Ιανουάριος του 1824 για να "σαλπάρει" ( στις 14) η επιτροπή για την αγγλική πρωτεύουσα!
Να σημειωθεί επίσης ότι ένα μήνα πριν, τον Δεκέμβριο του 1823, βρισκόταν στο Μεσολόγγι ο λόρδος Βύρων με 20.000 τάληρα για τον αγώνα, τα οποία τελικώς αποδείχθηκαν "δανεικά κι αγύριστα" αφού ουδέποτε επεστράφησαν η δε διαχείρισή τους υπήρξε αδιαφανέστατη!
Κι έτσι, φθάσαμε στις 9 Φεβρουαρίου του 1824, για να συνάψει η Ελλάδα το πρώτο της δάνειο, ονομαστικής αξίας 800.000 λιρών στερλινών, το οποίο ονομάσθηκε "Δάνειο της Ανεξαρτησίας", με υποθήκη "εθνικές γαίες και τα έσοδα των τελωνείων, αλυκών και ιχθυοτροφείων!". Σας θυμίζει κάτι;
Α, να σημειώσουμε ότι από το αρχικό ποσό αφαιρέθηκαν "έξοδα φακέλου", προμήθειες, οι δόσεις ενός χρόνου, οι τόκοι δυο χρόνων και .. κάτι ψιλά!
Πόσα πήραμε τελικά στα χέρια μας από τις 800.000; Μόλις 250.000! Αυτό είναι που λένε κάποιοι "τα λεφτά πήγαν υπέρ πίστεως και πατρίδος"...

Αλλά τα λεφτά δεν ήταν αρκετά ενώ στην Ελλάδα είχε ξεσπάσει εμφύλιος σπαραγμός μεταξύ στρατιωτικών (υπό τον Θ. Κολοκοτρώνη) και πολιτικών (υπό τον Αλ. Μαυροκορδάτο). Έτσι η επιτροπή παρέμεινε στο Λονδίνο, με σκοπό να συνάψει νέο δάνειο, "για να βγάλει πέρα" η επαναστατημένη αλλά και εσωτερικά σπαρασσόμενη Ελλάδα!

Η τριμελής ελληνική επιτροπή φαίνεται ότι εν τω μεταξύ ¨την είχε μάθει τη δουλειά" κι έτσι, τον Ιανουάριο του 1825, έπεσε το δεύτερο "Δάνειο της Ανεξαρτησίας" αυτή την φορά ύψους ήταν 2.000.000 λιρών, που θα τα εισέπραττε η Ελλάδα σε δώδεκα δόσεις, με τόκο 5%.
Πόσα τελικά έφθασαν στην Ελλάδα; Μόλις 230.115 λίρες, ένα σελίνι και μία πέννα!

Γράφει ο καθηγητής Ανδρέαδης: "Με το δεύτερο, κολοσσιαίο για την εποχή δάνειο, όχι μόνο ήταν δυνατή η τελική επικράτηση των Ελλήνων αλλά και μπορούσαν να αγοραστούν ατμόπλοια τα οποία θα εμπόδιζαν την απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Όμως, αντί του ισοπόσου των 70.000.000 χρυσών φράγκων για τα οποία δεσμεύθηκε η χώρα ( 2.000.000 λίρες), εισπράχθηκαν 37.000.000 χρυσά φράγκα, από τα οποία τα δύο τρίτα έμειναν στην Αγγλία και ...κατεσπαταλήθησαν κατά τον απαισιότερον τρόπον υπό των εκδοτών του δανείου και δήθεν φιλελλήνων τραπεζιτών! Αλλά και τα περιελθόντα εις την Ελλάδα 13.500.000 φράγκα εχρησιμοποιήθησαν κυρίως εις τους απαισίους εμφυλίους πολέμους και όταν έφθασεν ο Ιμπραήμ (1826), το ταμείον ήτο όσον κενόν κατά τας παραμονάς της εισβολής του Δράμαλη!"
Αθάνατη Ελλάδα...

Πηγή: Reporter.gr