Παγκόσμιος πολίτης

Υπάρχει μια έντονη τάση τις τελευταίες δεκαετίες να μιλάμε για παγκόσμιο πολίτη. Δεν μιλάμε για Έλληνα, Γάλλο, Ιταλό πολίτη, αλλά για Ευρωπαίο πολίτη ή παγκόσμιο πολίτη. Πρόκειται για έναν τύπο ανθρώπου, δηλαδή, που ξεπερνά τα σύνορα του κράτους του και ανήκει σε όλον τον κόσμο και όχι μόνο στην «πόλη» του. Καμία σχέση δεν υπάρχει με τον κοσμοπολίτη, που ορίζει έναν τρόπο ζωής και μια συμπεριφορά bon viveur.

Από τη Δρ. Ελένη Παπαδοπούλου*

Στην αρχαιότητα, ο πολίτης συνδεόταν με την πόλη-κράτος. Η ιδιότητα αυτή είχε ένα νόημα μέσα στα όριά της, καθώς η πόλη-κράτος καθόριζε τις υποχρεώσεις του και τα δικαιώματά του. Μέσα σε αυτήν, ο πολίτης είχε δικαίωμα να εκλέγει και να εκλέγεται, ενώ λογοδοτούσε στους συμπολίτες του για τις

επιλογές του.

Στις σύγχρονες δημοκρατίες, οι πολίτες πάλι συνδέθηκαν με σύνορα, με τα κράτη όπου είχαν γεννηθεί και κατοικούσαν.

Οι σύγχρονες δημοκρατίες συνέδεσαν τον πολίτη με το Σύνταγμα, το οποίο αναφέρει τα δικαιώματά του και τις υποχρεώσεις του, που ισχύουν εντός των ορίων του κράτους του.

Μέσα στα σύνορά του, ο πολίτης έχει το δικαίωμα να εκλέγει την κυβέρνηση που θέλει να τον εκπροσωπεί και να βάζει και ο ίδιος υποψηφιότητα για κάποια θεσμική θέση. Κοινώς, ο πολίτης μπορεί να ασκεί εξουσία και να έχει δικαιώματα εντός των ορίων του κράτους, όπου έχει και τις υποχρεώσεις του.

Ο Έλληνας πολίτης δεν έχει τα ίδια δικαιώματα με τον Γάλλο πολίτη στη Γαλλία και ο Ιταλός πολίτης δεν μπορεί να ψηφίζει για ελληνική κυβέρνηση.

Με την παγκοσμιοποίηση έπρεπε να σπάσει αυτός ο δεσμός των πολιτών με το κράτος. Επρεπε να μην αισθάνεσαι ότι ανήκεις στην «πόλη» σου, ότι από εκεί πηγάζουν τα δικαιώματά σου, μέσα στα οποία είναι και να επιλέγεις ποιος θα σε κυβερνήσει.
Επινοήθηκε λοιπόν ο άκυρος όρος «παγκόσμιος πολίτης», ο οποίος διδάσκεται και στα σχολεία, που ορίζει αυτόν ο οποίος «ενδιαφέρεται και συμμετέχει ενεργά στα παγκόσμια προβλήματα».

Αποσυνδέθηκε από το Σύνταγμα, που διασφαλίζει τα πολιτικά δικαιώματα, καθώς η παγκόσμια διακυβέρνηση δεν έχει ανάγκη από ψηφοφόρους. Ωστόσο, πολίτης χωρίς Σύνταγμα και χωρίς κράτος δεν νοείται.

Κάποιος που θα «ανήκει» στον πλανήτη -γιατί όχι και στον γαλαξία ή στο υπερπέραν-, που θα ενδιαφέρεται περισσότερο για τα προβλήματα στην άλλη άκρη του κόσμου ή για παγκόσμια θέματα τα οποία δεν μπορεί να επηρεάσει καν και αμελεί τα δικά του κρίσιμα ζητήματα δεν είναι παγκόσμιος πολίτης. Είναι παγκόσμιος ηλίθιος. Και η καταπάτηση των δικαιωμάτων του και ο αφανισμός του είναι θέμα χρόνου.

*Διδάκτωρ Διδακτικής Γλωσσών και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Paris III – Sorbonne Nouvelle

newsbreak,