Επανάσταση των Μπολσεβίκων - Η επέτειος μιας ενοχλητικής επανάστασης στη Ρωσία του Πούτιν

Η επέτειος μιας ενοχλητικής επανάστασης στη Ρωσία του Πούτιν

Από τη Γαλλία μέχρι την Αμερική και από την Ελλάδα μέχρι την Κίνα, οι επαναστάσεις που άλλαξαν το πεπρωμένο των λαών τιμώνται ως εθνικές εορτές. Ούτε οι εσωτερικές συγκρούσεις τους, κάποτε πολύ αιματηρές, ούτε τα συχνά αμφιλεγόμενα αποτελέσματά τους εμπόδισαν τις επόμενες γενιές να αντλούν έμπνευση και τις πολιτικές ηγεσίες νομιμοποίηση από την κληρονομιά τους στις δύσκολες στιγμές.

Η διπλή Ρωσική Επανάσταση του 1917 –του Φεβρουαρίου, που ανέτρεψε τον τσάρο, και του
Οκτωβρίου, που έδωσε την εξουσία στους μπολσεβίκους– αποτελεί χτυπητή εξαίρεση. Οι στρατιωτικές παρελάσεις και οι μαζικές εκδηλώσεις παρουσία της πολιτικής ηγεσίας έχουν από καιρό μετατοπισθεί στον Μάιο, στην επέτειο της αντιφασιστικής νίκης κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Αντιθέτως, η επέτειος των 100 χρόνων από τη δεύτερη και αποφασιστική εξέγερση του 1917, την ερχόμενη Τρίτη (7 Νοεμβρίου, με το παλιό ημερολόγιο), θα περάσει σχεδόν απαρατήρητη στη χώρα που τη γέννησε. Βέβαια, το ρωσικό Κ.Κ. θα τη γιορτάσει με μια νοσταλγική πορεία, αρκετοί ιστορικοί θα μιλήσουν σε συνέδρια και κάποιες εκθέσεις θα είναι αφιερωμένες στην εικαστική κληρονομιά της Ρωσικής Πρωτοπορίας. 
Ωστόσο, το επίσημο κράτος θα μείνει μακριά από αυτή τη «δύσκολη», αν όχι και «ενοχλητική» επέτειο.

 Ο πρώτος, αυτονόητος λόγος βρίσκεται στην κατάρρευση του σοβιετικού συστήματος, την περίοδο 1989-1992, που άφησε τη χώρα σε ιδεολογικό κενό.

 Τα όσα ακολούθησαν επί εποχής Γέλτσιν κάθε άλλο παρά εδραίωσαν μια καινούργια, ανθεκτική εθνική μυθολογία, πιο κοντινή στις δυτικές, φιλελεύθερες αξίες. 

Ανήκουστο πλιάτσικο των ολιγαρχών επί του κοινωνικού πλούτου, πτώση του προσδόκιμου επιβίωσης που δεν είχε προηγούμενο σε εποχή ειρήνης, ένας Ρώσος πρόεδρος που ο Κλίντον αρεσκόταν να τον μεθάει για να σπάει πλάκα, μια έκπτωτη υπερδύναμη που δικαίωνε τον κυνικό αφορισμό του Χέλμουτ Σμιτ περί «Δημοκρατίας της Ανω Βόλτας, οπλισμένης με πυρηνικά όπλα».

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, ο Βλαντιμίρ Πούτιν εξέφραζε τα συναισθήματα της πλειονότητας των Ρώσων όταν χαρακτήριζε, το 2006, τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης «τη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του εικοστού αιώνα». Κι αυτό, παρότι ο Ρώσος ηγέτης, που έκανε σκοπό της ζωής του την ανόρθωση της χώρας του και την ανάκτηση της χαμένης περηφάνιας της, κάθε άλλο παρά ως συνεχιστής της κομμουνιστικής παράδοσης εμφανίζεται. Τον Ιανουάριο του 2016, εξαπέλυσε από τη Σταυρούπολη δριμεία επίθεση εναντίον των μπολσεβίκων για την καταστολή των πολιτικών αντιπάλων τους και κατηγόρησε τον Λένιν ότι έβαλε «ωρολογιακή βόμβα» στη συνοχή του ρωσικού κράτους όταν αναγνώρισε την αυτοδιάθεση των εθνών.

Η ομιλία στο Σότσι

Τον περασμένο μήνα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επανήλθε στις δύσκολες σχέσεις του με τη Ρώσικη Επανάσταση, με ομιλία του στο διεθνές φόρουμ της Λέσχης Βαλντάι, στο Σότσι. «Η επανάσταση», υποστήριξε ο Ρώσος πρόεδρος, «είναι πάντα αποτέλεσμα ενός διπλού ελλείμματος: από τη μια, εκείνων που θέλουν σώνει και καλά να παγώσουν μια υφιστάμενη τάξη πραγμάτων η οποία ξεκάθαρα χρειάζεται να αλλάξει και, από την άλλη, εκείνων που ανυπομονούν να επιταχύνουν την εξέλιξη των πραγμάτων, συνδαυλίζοντας εμφύλιες διαμάχες».

Δεν παρέλειψε, ωστόσο, να προσθέσει ότι «η σοσιαλιστική ιδεολογία, αν και ουτοπική, υπήρξε ισχυρός παράγοντας προοδευτικών μετασχηματισμών σε όλον τον κόσμο» και ότι «πολλά επιτεύγματα της Δύσης στον εικοστό αιώνα, όπως το κοινωνικό κράτος, ήρθαν ως απάντηση στην πρόκληση της Σοβιετικής Ενωσης».

Υπάρχει άλλος ένας προφανής λόγος που η σημερινή ρωσική ηγεσία δεν αισθάνεται άνετα απέναντι σε επαναστατικές επετείους: έχοντας επενδύσει στην αποκατάσταση της «σταθερότητας» και της «τάξης», μετά το χάος της εποχής Γέλτσιν, βλέπει τις λεγόμενες «έγχρωμες επαναστάσεις» στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Γεωργίας και της Ουκρανίας ως αμερικανικής έμπνευσης στρατηγήματα για την περικύκλωση ή και την τελική διάσπαση της Ρωσίας.

Γεγονός είναι ότι μπορεί το σοβιετικό καθεστώς να κατέρρευσε, αλλά η ρωσοφοβία της Δύσης ζει και, συχνά, βασιλεύει. 

Το τελευταίο τεύχος του Economist, με αφορμή την επέτειο των 100 ετών από την Οκτωβριανή Επανάσταση, έχει στο εξώφυλλό του τον Βλαντιμίρ Πούτιν κάτω από τον τίτλο «Ενας τσάρος γεννιέται». 

Η ασυνήθιστη υπερβολή –στις μέσα σελίδες του το ίδιο περιοδικό αναγνωρίζει ότι ο Πούτιν έχει την υποστήριξη του 80% των ομοεθνών του– απλώς επιβεβαιώνει ότι η αντιπαλότητα ισχυρών κύκλων της Δύσης με τη Ρωσία δεν απορρέει κυρίως από διαφορές αξιών, αλλά από τα συγκρουόμενα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων, που επιβιώνουν των επαναστάσεων και των ανατροπών ευκολότερα από τα καθεστώτα και τις ιδεολογίες τους.

SPUTNIK, INDEPENDENT, Καθημερινή