Από τις εποχές της φούσκας της Σοφοκλέους στα τέλη της περασμένης δεκαετίας, όταν από τον Έβρο μέχρι τη Γαύδο όλοι οι Έλληνες μιλούσαν σαν βετεράνοι χρηματιστές, είχαν να παρεισφρήσουν στην καθημερινότητά μας τόσο πολλές… μυστηριώδεις λέξεις και αρκτικόλεξα από τον κόσμο των αγορών και της οικονομίας.
Ομόλογα, “σουαπ”, “σπρεντ”, “σορτάρισμα”, ΔΝΤ: Όσοι νιώθουν… χαμένοι στη μετάφραση της οικονομικής κρίσης και δεν έχουν καμία διάθεση να εντρυφήσουν περισσότερο, μπορούν να παρηγορούνται γνωρίζοντας ότι ακόμα και υπουργοί Οικονομικών, νομπελίστες και χρηματιστές δηλώνουν ευθαρσώς ότι οι σύγχρονες αγορές είναι υπερβολικά περίπλοκες για να τις κατανοήσουν πλήρως. Για όσους πάλι δεν απελπίζονται, η “ΜτΚ” παρουσιάζει σήμερα την αλφαβήτα της εποχής…
Ανεργία
Συνεπεία της ύφεσης, έχει προβλεφθεί από τα πλέον επίσημα χείλη (του αρμόδιου υπουργού Ανδρέα Λοβέρδου) αλλά και από ξένους αναλυτές (με πλέον πρόσφατη την Deutsche Bank) η εκτίναξή της φέτος σε “ισπανικά επίπεδα”, δηλαδή κοντά στο 20%.
Bund
“Χαϊδευτική” ονομασία για τα ομόλογα που εκδίδει η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, και αποτελούν τη βάση υπολογισμού του διαβόητου spread για τα ομόλογα των άλλων χωρών.
CDS (credit default sawps, συμφωνίες ανταλλαγής κινδύνων αθέτησης)
Τα “χρηματοοικονομικά όπλα μαζικής καταστροφής”, όπως τα έχει ονομάσει ο μεγαλύτερος επενδυτής στην ιστορία Γουόρεν Μπάφετ, αποτελούν “φρούτο” της δεκαετίας του 1990. Είναι στην ουσία ασφαλιστικά συμβόλαια, τα οποία καλύπτουν τον αγοραστή π.χ. ενός ομολόγου (όπως μία τράπεζα) σε περίπτωση αθέτησης πληρωμής ή χρεοκοπίας του εκδότη του ομολόγου (όπως η Ελλάδα). Η αξία τους για την ασφάλιση ελληνικών ομολόγων εκτινάχθηκε λόγω της σπέκουλας περί χρεοκοπίας, επιτρέποντας στους κατόχους ελληνικών CDS, που τα είχαν πάρει όσο ήταν φτηνά ποντάροντας στο ότι κάποια στιγμή θα γίνουν ανάρπαστα επειδή θα κλονιστεί η αξιοπιστία της χώρας μας, να βγάλουν τεράστια κέρδη. Το πρόβλημα με τα CDS είναι στη βάση του εξαιρετικά απλό: Ενώ απαγορεύεται να κάνετε εσείς μία ασφάλεια πυρός για το σπίτι του γείτονα, διότι θα έχετε κάθε συμφέρον να πάρει φωτιά, για να εισπράξετε την αποζημίωση, στην περίπτωση των CDS υπάρχουν κάτοχοι ασφαλιστήριων συμβολαίων του ελληνικού χρέους, που δεν έχουν έννομο ασφαλιστικό συμφέρον, δηλαδή δεν έχουν στην κατοχή τους το υπό ασφάλιση αντικείμενο (δηλαδή ελληνικά ομόλογα)!
Δημόσιο έλλειμμα
Πρόκειται για τα χρήματα (ευρώ στην περίπτωσή μας) εκφρασμένα ως ποσοστό του ΑΕΠ, που “μπαίνει μέσα” σε μια χρονιά το κράτος. Η δραματική αναθεώρηση του ελλείμματος από την κυβέρνηση μετά την εκλογή της (σε μια επανάληψη της απογραφής της ΝΔ) αποτέλεσε μία από τις αφορμές για την εξαπόλυση επίθεσης κατά της Ελλάδας, καθώς καταρράκωσε την αξιοπιστία της χώρας. Αγγίζει σήμερα το 13% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να το ρίξει κάτω από το 3% μέσα σε μία τριετία.
Επιτήρηση
Καθεστώς στο οποίο εντάσσονται οι κατά συρροήν παραβάτες του Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο θέτει συγκεκριμένα όρια για το δημόσιο έλλειμμα (και το χρέος), προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι οι χώρες της ζώνης του ευρώ δεν κάνουν καθεμιά του κεφαλιού της. Στην πράξη βέβαια το Σύμφωνο έχει γίνει “σουρωτήρι” και όχι μόνο από την Ελλάδα. Μόνο η Ελλάδα όμως έχει υπαχθεί σε τόσο προχωρημένο στάδιο της διαδικασίας επιτήρησης, που προβλέπει ουσιαστικά την παράδοση των κλειδιών της οικονομίας στις Βρυξέλλες, οι οποίες, από κοινού με το Συμβούλιο της ΕΕ (και την “τεχνική υποστήριξη του IMF - ΔΝΤ) επιβλέπουν την πορεία του προϋπολογισμού και των μεταρρυθμίσεων και επιβάλλουν, σε περίπτωση αποκλίσεων, πρόσθετα μέτρα.
Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο
Ιδέα που κυκλοφόρησε εσχάτως στην Ευρώπη, αλλά συναντά πολλές αντιδράσεις. Οι εμπνευστές της θα το ήθελαν να λειτουργεί ως εναλλακτικός θεσμός του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τις χώρες της Ευρώπης. Δηλαδή ως οργανισμός που θα δανείζει με αυστηρούς όρους κεφάλαια σε χώρες οι οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα χρηματοδότησης από τις αγορές.
Ζώνη του ευρώ
Με 16 κράτη-μέλη πλέον, η ευρωζώνη περνά σήμερα τη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία της. Δείχνει να δικαιώνει όσους έλεγαν εξαρχής ότι δεν νοείται κοινό νόμισμα χωρίς κοινή οικονομική και φορολογική πολιτική. Τεράστιο πρόβλημα αποδεικνύεται η συνύπαρξη υπερ-ανταγωνιστικών χωρών που δεν ξοδεύουν (βλ. Γερμανία) με χώρες μειωμένης ανταγωνιστικότητας που ξοδεύουν πέρα από τις δυνάμεις τους (βλ. Ελλάδα). Οι περισσότεροι αναλυτές πάντως εκτιμούν ότι η ευρωζώνη θα επιβιώσει από την κρίση και ίσως βγει ισχυρότερη και βαθύτερα ενοποιημένη.
Ηλεκτρονική Δευτερογενής Αγορά Τίτλων (ΗΔΑΤ)
Εκεί αγοράζονται και πωλούνται τα ομόλογα που εκδίδει το κράτος μετά τη δημοπρασία τους. Εκεί ανεβοκατεβαίνουν τα spread, και από την εικόνα της συγκεκριμένης αγοράς μπορεί κανείς να δει με τι όρους θα δανειστεί το κράτος όταν θα εκδώσει ξανά ομόλογα.
IMF
Έτσι το αποκαλεί ο Γιώργος Παπανδρέου, σε εμάς είναι όμως γνωστότερο με τα ελληνικά αρχικά ΔΝΤ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο). Πρόκειται για οργανισμό που δημιουργήθηκε με τις συμφωνίες του Μπρετόν Γουντς του 1944 και παρέχει πιστώσεις σε χώρες με προβλήματα, με αντάλλαγμα την εφαρμογή συγκεκριμένων, επίπονων και όχι πάντα επιτυχημένων μεταρρυθμίσεων. Η προσφυγή στο ΔΝΤ για κεφάλαια εάν το επιτόκιο δανεισμού μας παραμείνει στα ύψη αποτελεί διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια της κυβέρνησης έναντι της ΕΕ, καθώς οι Ευρωπαίοι δεν θα ήθελαν με τίποτα να δουν τον εδρεύοντα στην Ουάσιγκτον οργανισμό να μπλέκει στις υποθέσεις τους.
Κερδοσκόποι
Οι αγορές είναι εξορισμού κερδοσκοπικές, εν πάση περιπτώσει όμως ο όρος αναφέρεται συνήθως σε μεγάλα επενδυτικά σχήματα (funds), που δραστηριοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο και δουλειά τους είναι να τοποθετούν τα λεφτά των πελατών τους σε όσο το δυνατόν πιο επικερδείς επενδύσεις. Τα funds “σορτάρισαν” άγρια τα ελληνικά ομόλογα, βγάζοντας πολλά λεφτά. Οι κυβερνήσεις ετοιμάζονται να πάρουν την εκδίκησή τους και να επιβάλουν έστω και όψιμα αυστηρούς κανόνες διαφάνειας και λειτουργίας. Ίσως μάλιστα απαγορεύσουν τελείως τον “τζόγο” με τα CDS όταν δεν υπάρχει έννομο ασφαλιστικό συμφέρον στην αγοραπωλησία.
Λιτότητα
Η τρέχουσα περίοδος λιτότητας είναι η πιο δραματική στη σύγχρονη ιστορία της χώρας και θα διαρκέσει τουλάχιστον μία τριετία. Θεωρητικά στο τέλος της η οικονομία θα έχει γίνει πιο ανταγωνιστική και τα δημόσια οικονομικά υγιέστερα. Ο κίνδυνος είναι μήπως δεν υπάρχουν τότε υγιείς Έλληνες.
Μέρκελ, Άγκελα
Η γερμανίδα καγκελάριος είναι κεντρικό πρόσωπο του ελληνικού δράματος, κυρίως διότι προσπαθεί να έχει και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Δηλαδή και το ευρώ (και κατ’ επέκταση την ευρωζώνη) να σώσει, και την Ελλάδα να “τιμωρήσει”, και να μη μας αφήσει στο έλεος των κερδοσκόπων, και να μην ξεσηκώσει τη γερμανική κοινή γνώμη και τα συνταγματικά δικαστήρια δίνοντας λεφτά στην Ελλάδα, και λιτότητα να μας επιβάλει, και στη χώρα της να συνεχίσουν να κρατάνε τα ευρώ στα πορτοφόλια τους συντηρώντας το τεράστιο εμπορικό μας έλλειμμα με τη Γερμανία. Γίνονται όλα αυτά μαζί; Ίσως μόνο σε κάποιο μύθο από το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν…
Νομισματική Ένωση
Σύμφωνα με ορισμένους, αποτελεί την πηγή των δεινών μας. Βάσει του σκεπτικού του κινήματος της “επιστροφής στη δραχμή”, η απώλεια της εξουσίας άσκησης νομισματικής πολιτικής (για την ακρίβεια η εκχώρησή της στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) στερεί από την Ελλάδα τη δυνατότητα υποτίμησης του νομίσματος, που θα έκανε φθηνότερα τα προϊόντα μας στις ξένες αγορές και θα περιόριζε τις εισαγωγές. Κατ’ άλλους, η Ελλάδα εκτός ευρωζώνης θα είχε κηρύξει πτώχευση προ πολλού…
Ξένος παράγων
Δημοφιλής θεωρία, σύμφωνα με την οποία τα προβλήματα της Ελλάδας οφείλονται στον “ξένο παράγοντα”, που ιστορικά επιβουλεύεται τη χώρα. Περιορισμένης αξιοπιστίας, πάντως, δεδομένου ότι ο ξένος παράγων επί 35 χρόνια δεν διαχειρίστηκε με τόσο λαμπρά αποτελέσματα την ελληνική οικονομία.
Ομόλογο
Τίτλος χαμηλού ρίσκου, που εκδίδεται από μεγάλες επιχειρήσεις, οργανισμούς και χώρες, για την εξασφάλιση ζεστού χρήματος από την αγορά. Ένα παράδειγμα: Σε μία έκδοση 10ετών ομολόγων με επιτόκιο 6% από την Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι ο αγοραστής πληρώνει την ονομαστική αξία του ομολόγου στο δημόσιο, το οποίο στη συνέχεια και επί δέκα χρόνια πληρώνει τον τόκο του 6%. Στο πέρας της δεκαετίας, η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει στον κάτοχο του ομολόγου (που μπορεί να έχει αλλάξει στο μεταξύ χέρια) το αρχικό κεφάλαιο.
Οίκοι αξιολόγησης
Πρόκειται για επιχειρήσεις -ουσιαστικά η αγορά ελέγχεται από τρεις μόλις κολοσσούς, τη Moody’s, την S&P και τη Fitch- που βαθμολογούν την αξιοπιστία χωρών και επιχειρήσεων, ώστε οι αγοραστές του χρέους τους να γνωρίζουν τι ρίσκο αναλαμβάνουν (και να απαιτούν ανάλογο επιτόκιο). Η υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας έδωσε το έναυσμα για την ανελέητη επίθεση που δέχθηκε η χώρα μας, εκτοξεύοντας το κόστος δανεισμού. Μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης, βρέθηκαν στο στόχαστρο διεθνώς για την αξιοπιστία και την αμεροληψία τους. Επίσης δυναμώνουν οι φωνές που απαιτούν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να πάψει να βασίζεται στις δικές τους αξιολογήσεις για να κρίνει αν τα ομόλογα μιας χώρας είναι αποδεκτά ως ενέχυρο για να μπορούν να αντλούν φθηνή ρευστότητα οι τράπεζες.
Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης
Πρόκειται ουσιαστικά για τριετείς προγραμματικές δηλώσεις κάθε κυβέρνησης της ευρωζώνης ενώπιον της Κομισιόν και των εταίρων της για το τι θα πράξει σε όλα τα οικονομικά μέτωπα προκειμένου να συμμορφώνεται με τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας (ουσιαστικά να διατηρεί έλλειμμα το πολύ 3% επί του ΑΕΠ της). Υποβάλλεται και εγκρίνεται από την ΕΕ, η οποία λόγω επιτήρησης μπορεί πλέον, αν κρίνει ανέφικτη την εφαρμογή του, να ζητά διορθωτικά μέτρα με ελάχιστα περιθώρια αντίδρασης από την ελληνική κυβέρνηση.
PIGS
Στα αγγλικά σημαίνει “γουρούνια” και στον χώρο της οικονομίας, των αγορών και του ξένου Τύπου είναι ο ευρύτατα διαδεδομένος και άκρως υποτιμητικός όρος για τις χώρες της επονομαζόμενης “περιφέρειας της ευρωζώνης”, δηλαδή την Πορτογαλία, την Ιρλανδία (ή/και την Ιταλία), την Ελλάδα και την Ισπανία. Σχηματίζεται από τα λατινικά αρχικά των εν λόγω χωρών.
Spread (άνοιγμα)
Το “καπέλο” που πρέπει να πληρώνει η Ελλάδα στους επενδυτές για να αγοράσουν τα δικά της ομόλογα, σε σχέση με τα αντίστοιχα γερμανικά bund. Τις καλές εποχές, προτού μπούμε στο μάτι των αγορών και των εταίρων μας, το spread ήταν αμελητέο. Με την κρίση ξεπέρασε κάποια στιγμή τις 400 μονάδες βάσης (δηλαδή αν οι Γερμανοί δανείζονται με επιτόκιο 3%, εμείς δανειζόμαστε με 7%), και σήμερα, μετά την εξαγγελία των μέτρων και τις θολές υποσχέσεις στήριξης των εταίρων μας, κινείται στις 300 μονάδες βάσης. Η κυβέρνηση θέλει να το ρίξει στις 200 μονάδες, αλλιώς το κόστος δανεισμού καθίσταται απαγορευτικό.
Σορτάρισμα (ανοιχτή πώληση)
Ουσιαστικά πρόκειται για ένα στοίχημα που βάζει ο επενδυτής σε βάρος ενός νομίσματος, μιας μετοχής ή, εν προκειμένω, των ελληνικών ομολόγων. Το σύστημα δουλεύει ως εξής: Ο επενδυτής δανείζεται από τον κάτοχο ελληνικών ομολόγων (π.χ. από μία τράπεζα) 100 ελληνικά ομόλογα Χ αξίας, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να τα επιστρέψει στον δανειστή στο μέλλον. Ο επενδυτής πουλάει στη συνέχεια τα ομόλογα και προσδοκά ότι η αξία τους θα πέσει, ώστε όταν κληθεί να “κλείσει τη θέση του”, δηλαδή να αγοράσει τον ίδιο αριθμό ομολόγων και να τα επιστρέψει στον ιδιοκτήτη τους, να βγάλει κέρδος.
Τρισέ, Ζαν Κλοντ
Ο γάλλος επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας βλέπει τον τελευταίο χρόνο της θητείας του να στοιχειώνεται από τον ελληνικό εφιάλτη. Φυσικά θέλει πάση θυσία να αποφύγει να συνδέσει το όνομά του με την κατάρρευση της ευρωζώνης ή με την ταπείνωση τυχόν παρέμβασης του ΔΝΤ για το ξελάσπωμα ενός κράτους-μέλους της. Έχει αποκλείσει από την πρώτη στιγμή το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας.
Ύφεση
Άγνωστη λέξη τη δεκαπενταετία των υψηλότατων ρυθμών ανάπτυξης της Ελλάδας, που αποδείχθηκε ότι βασιζόταν δυστυχώς στα πήλινα πόδια του δανεισμού. Αν δεν γίνει κάποιο θαύμα και η χώρα αποκτήσει ξαφνικά αποτελεσματική, ολοκληρωμένη και μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή πολιτική, μια μακρά περίοδος ύφεσης θα αποτελέσει το καταστροφικότερο αποτέλεσμα της κρίσης και της λιτότητας. Ορισμένοι (η Deutsche Bank μεταξύ αυτών) μιλούν για μείωση του ΑΕΠ φέτος κατά 4%. Αν συμβεί αυτό, ουσιαστικά θα πάει στράφι και η λιτότητα, διότι με μειωμένο ΑΕΠ αυξάνονται τόσο το έλλειμμα όσο και το χρέος.
Φόροι
Νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα υποστούν φέτος τη μεγαλύτερη φορολογική λαίλαπα της σύγχρονης ιστορίας. Μεταξύ των άλλων αυξήθηκαν οι φόροι σε καύσιμα, τσιγάρα και συντελεστές ΦΠΑ, ενώ εικάζεται ότι την άνοιξη θα ανακοινωθεί και νέο πακέτο, καθώς ήδη το Πρόγραμμα Σταθερότητας εμφανίζει επικίνδυνες αστοχίες.
Χρέος, δημόσιο
Πρόκειται για το σύνολο των οφειλών του δημόσιου τομέα, οι οποίες φυσικά αυξάνονται χρόνο με το χρόνο όταν η χώρα καταγράφει ελλείμματα. Διακρίνεται σε εσωτερικό χρέος, δηλαδή χρέη προς πιστωτές εντός Ελλάδος, και σε εξωτερικό χρέος, δηλαδή χρέη σε πιστωτές του εξωτερικού. Η Ελλάδα εμφανίζει το υψηλότερο δημόσιο χρέος στην Ευρώπη (αγγίζει το 130% του ΑΕΠ), ενώ μόνο φέτος θα πληρώσουμε περί τα 13 δισ. ευρώ σε τόκους για την εξυπηρέτησή του.
Ψυχολογία
Αποτελεί κατά τους οικονομολόγους το άλφα και το ωμέγα στην οικονομία. Χαμηλή ψυχολογία σημαίνει ότι τα νοικοκυριά δεν καταναλώνουν, οι επιχειρήσεις δεν επενδύουν, οι τράπεζες δεν δανείζουν. Βάσει δημοσκοπήσεων, οι Έλληνες είναι σήμερα ο πιο απαισιόδοξος λαός της Ευρώπης.
πηγη:www.makthes.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου