Ο Νίγηρας είναι χώρα με έκταση περίπου 1.2 εκατ. τ.χλμ. και πληθυσμό περίπου 24, 5 εκατ. κατοίκους. Ο Νίγηρας βρίσκεται γεωγραφικά κάτω από την έρημο της Σαχάρας που καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας και πήρε το όνομά του από τον ποταμό Νίγηρα. Στη χώρα ζουν διάφορες εθνοφυλετικές ομάδες με τις μεγαλύτερες από αυτές να είναι οι Χάουσα, οι Τζερμά-Σονγκχάι και οι
Γκουρμά. Οι περισσότεροι κάτοικοι του Νίγηρα είναι αγρότες και κτηνοτρόφοι και ζουν κατά νομάδες.Η χώρα έγινε ανεξάρτητη από την Γαλλία στις 3 Αυγούστου 1960 και είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Έχει πρωτεύουσα την πόλη Νιαμέ με περίπου 775 χιλιάδες κατοίκους, επίσημη γλώσσα της χώρας είναι η Γαλλική και οι κάτοικοί της είναι κατά 80 % μουσουλμάνοι σουνίτες, ενώ υπάρχουν και περίπου 5% Χριστιανοί καθολικοί. Το κλίμα του Νίγηρα είναι γενικώς τροπικό. Η χώρα κυριαρχείται κατά ένα πολύ μεγάλο μέρος της από την στεπική λωρίδα γης νότια της ερήμου Σαχάρα που ονομάζεται στέπα Σαχέλ.
Ο Νίγηρας, εκτός από την ακραία φτώχια, μαστίζεται και από την τζιχαντιστική βία. Στις 4 Μαΐου του 2009 θεμελιώθηκε ένα νέο εργοστάσιο εξόρυξης ουρανίου στα βόρεια της χώρας, το οποίο είναι το μεγαλύτερο στην αφρικανική ήπειρο και το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο. Στις 18 Φεβρουαρίου 2010 εκδηλώθηκε επιτυχημένο πραξικόπημα και ο τότε πρόεδρος Μαμαντού Ταντζά ανατράπηκε και αιχμαλωτίστηκε από στασιαστές του στρατού. Η δημοκρατία αποκαταστάθηκε έπειτα από τη διεξαγωγή των γενικών εκλογών του 2011.
Τον Δεκέμβριο του 2020 έγιναν εκλογές στο Νίγηρα και πρόεδρος αναδεχθεί ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και ηγέτης του σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Μοχάμεντ Μπαζούμ. Στις 26 Ιουλίου 2023 εκδηλώθηκε πραξικόπημα στον Νίγηρα, όπου η προεδρική φρουρά συνέλαβε τον πρόεδρο Μπαζούμ και ο διοικητής της προεδρικής φρουράς στρατηγός Αμπντουραμάν Τιανί αυτοανακηρύχθηκε αρχηγός.
Αυτό ήταν το πέμπτο κατά σειρά στρατιωτικό πραξικόπημα από τότε που η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1960 και το πρώτο από το 2010. Υπήρξαν επίσης αρκετές απόπειρες πραξικοπήματος στο Νίγηρα, η πιο πρόσφατη από τις οποίες έλαβε χώρα το 2021, όταν στρατιωτικοί αντιφρονούντες προσπάθησαν ανεπιτυχώς να καταλάβουν το προεδρικό μέγαρο δύο ημέρες πριν από την ορκωμοσία του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου της χώρας Μοχάμεντ Μπαζούμ.
Το πραξικόπημα της 26ης Ιουλίου 2023 στο Νίγηρα ήρθε επίσης στον απόηχο μιας σειράς και από άλλα και σχετικώς πρόσφατα στρατιωτικά πραξικοπήματα σε γείτονες χώρες, όπως στη Γουινέα, το Μάλι και το Σουδάν το έτος 2021, και δύο στη Μπουρκίνα Φάσο τον Ιανουάριο και τον Σεπτέμβριο του 2022, γεγονότα που οδήγησαν στο να χαρακτηριστεί η περιοχή ως «ζώνη πραξικοπημάτων».
Στην περιοχή του Αφρικανικού Σαχέλ έχουν γίνει πάνω από 100 πραξικοπήματα τα τελευταία 50 χρόνια, εκ των οποίων ελάχιστα απασχόλησαν τόσο πολύ τον διεθνή Τύπο όπως αντιθέτως έγινε τώρα με την πρόσφατη περίπτωση του Νίγηρα. Ο απομακρυνθείς πρόεδρος Μπαζούμ μίλησε στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς τον Μάη του 2023, τονίζοντας πως «είναι μηδενική η περίπτωση στρατιωτικού πραξικοπήματος στο Νίγηρα» και δύο μήνες μετά τις δηλώσεις του αυτές ο ίδιος ανετράπη.
Ο Νίγηρας είναι μέλος της 15μελούς Δυτικοαφρικανικής Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης ή ECOWAS ή CEDEAO, η οποία έχει ήδη αναστείλει τη συμμετοχή της Γουινέας, του Μάλι και της Μπουρκίνα Φάσο λόγω των εκεί επιτυχημένων πραξικοπημάτων τα τελευταία χρόνια. Η ECOWAS ιδρύθηκε στις 28 Μαΐου 1975 με την υπογραφή της συνθήκης του Λάγος και η αποστολή της είναι η προώθηση της ενοποίησης και της ειρήνης στην περιοχή.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζ.Μπορέλ τόνισε ότι «η ΕΕ καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο το πραξικόπημα στον Νίγηρα. Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών συνιστούν σοβαρή επίθεση στη σταθερότητα και τη δημοκρατία στον Νίγηρα». Με τον Λευκό Οίκο των ΗΠΑ να αναφέρει ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις» πως η Ρωσία βρίσκεται πίσω από το πραξικόπημα στον Νίγηρα, στην έβδομη κατά σειρά στρατιωτική κατάληψη εξουσίας που γίνεται σε διάστημα λιγότερο των τριών χρόνων στη Δυτικοκεντρική Αφρική.
Τον Μάιο που μας πέρασε, και ενώ η Γαλλία πυρπολούνταν από τους εξεγερμένους πολίτες της και ενώ συνάμα πολλοί λαοί της Αφρικής συνεχίζουν να δίνουν και νέους αγώνες για την οριστική απελευθέρωσή τους από την δυτικότροπη αποικιοκρατία, ο Μοχάμεντ Μπαζούμ, που πολλοί θεωρούσαν ως τον μεγαλύτερο σύμμαχο της Δύσης στην περιοχή του Σαχέλ, ήταν από τους λίγους ηγέτες που έβρισκε να πει κάτι καλό τον πρόεδρο της Γαλλίας Μακρόν.
Ο πρόεδρος Μπαζούμ στην ουσία δικαιολογούσε και την δική του απόφαση να επιτρέψει την αύξηση της γαλλικής στρατιωτικής παρουσίας και επιρροής στο Νίγηρα, μόλις έδιωξαν το γαλλικό στρατό οι γειτονικές χώρες και ήδη ο ίδιος δεχόταν σφοδρή κριτική εντός της χώρας του, όπου οι κακές μνήμες της δυτικόστροφης αποικιοκρατίας ζωντάνευαν και πάλι. Μετά το Μάιο υπήρξε μια κατακόρυφη πτώση της δημοφιλίας του Μ. Μπαζούμ λόγω της φιλογαλλικής του θέσης όσο ομοίως και της γενικότερης φιλοδυτικής του στάσης.
Η Γαλλία έχει μια τεράστια βάση στη Νιαμέ και οι ΗΠΑ έχουν επίσης μια τεράστια βάση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) στο Αγκαντέζ. Ο Άντονι Μπλίνκεν έγινε στα μέσα Μαρτίου του 2023 ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ που επισκέφθηκε τη Νιαμέ και ανάμεσα στα άλλα τόνισε την «στρατηγική θέση και σημασία» όπως και «τις δημοκρατικές αξίες» που μοιράζονται Νίγηρας και ΗΠΑ. Μετά τον Μπλίνκεν, ακολούθησε και η επίσκεψη στη Νιαμέ του Υπουργού Αφρικής της Βρετανίας, Άντριου Μίτσελ.
Η στρατηγική θέση του Νίγηρα έχει μεγαλώσει τα τελευταία δυο χρόνια, κυρίως από τα επιτυχημένα πραξικοπήματα και τις γεωστρατιωτικές ανατροπές σε Μπουργκίνα Φάσο, Μάλι, Τσαντ. Και έκτοτε, πλην του Νίγηρα, σε καμία άλλη χώρα του αφρικανικού Σαχέλ δεν υπήρχε φιλικό περιβάλλον για τη Δύση. Σε όλες αυτές τις χώρες η γεωπολιτική κατάσταση στρεφόταν αρκετά γρήγορα υπέρ της Ρωσίας, μέσα στο ρευστό σκηνικό που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Και για αυτόν ακριβώς το λόγο και η απουσία του προέδρου Μπαζούμ από την Σύνοδο Ρωσίας – Αφρικής, που έλαβε χώρα στην Αγία Πετρούπολη στο τέλος του Ιούλη του 2023, θεωρήθηκε ως μια γεωπολιτική «νίκη» για τη Δύση όσο επίσης και σε μια αντίστοιχη «ήττα» για την Ρωσία. Σχεδόν όλα τα συστημικά ΜΜΕ της Δύσης έκαναν λόγο για «αποτυχία σε σχέση με προηγούμενες αντίστοιχες» συνόδους και ότι η ρωσική επιρροή στην Αφρική μειώνεται, ενώ και η Ρωσία καταδίκασε το εν λόγω πραξικόπημα στον ΟΗΕ.
Οι λαοί στις πρώην γαλλικές αποικίες της Αφρικής ένοιωθαν ότι απέκτησαν την εικονική «ανεξαρτησία της σημαίας», αλλά όχι εντούτοις την αληθινή ανεξαρτησία τους και μετά την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αντέδρασαν σχεδόν ομαδικά, βλέποντας να αναδύεται μια νέα παγκόσμια και πολυπολική τάξη. Πολλοί ηγέτες της Αφρικής που συμμετείχαν στην τελευταία Σύνοδο της Αγίας Πετρούπολης, όπως είναι και ο 35χρονος Ιμπραήμ Τραορέ της Μπουρκίνα Φάσο, άρχισαν να μιλούν για έναν «πολυπολικό κόσμο» υπό τον όρο τον «ισότιμων σχέσεων»
Από την αρχή του 2022 έλαβαν χώρα μια σειρά από αλλαγές και σημαντικά γεγονότα στην περιοχή της αφρικανικής ζώνης του Σαχέλ, όπως ήταν τα πολλαπλά πραξικοπήματα, οι διάφορες γαλλικές παρεμβάσεις «κατά της τρομοκρατίας» και οι στρατιωτικές επεμβάσεις κατά των ακραίων ισλαμιστών της Μπόκο Χαράμ, της αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) που διαφέντευαν και λυμαίνονταν την περιοχή.
Δυο μέρες μετά το πραξικόπημα, η Αφρικανική Ένωση (ECOWAS) ζήτησε την αποχώρηση των πραξικοπηματιών και την αποκατάσταση του προέδρου του Νίγηρα εντός 15 ημερών. Στις 30 Ιουλίου, οι ηγέτες των 15 κρατών της ECOWAS απέστειλαν στους πραξικοπηματίες του Νίγηρα τελεσίγραφο: Ήταν έτοιμες να επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις όσο επίσης και να παρέμβουν στρατιωτικά αν δεν γινόταν άμεση αποκατάσταση της νομιμότητας και εάν δεν επανερχόταν ο εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας Μπαζούμ στην εξουσία εντός μιας εβδομάδας.
Αξίζει να τονισθεί ότι μετά τα πραξικοπήματα σε Μάλι και Μπουρκίνα Φάσο, δεν υπήρξαν τέτοιες ή αντίστοιχες απειλές, αλλά υπήρξαν μόνο οικονομικές κυρώσεις και διπλωματικές ψυχρότητες. Μάλιστα δε, οι ηγεσίες σε Μάλι, Γουινέα και Μπουρκίνα Φάσο τόνιζαν πως σε περίπτωση στρατιωτικής επίθεσης στο Νίγηρα, θα απαντήσουν σαν να δέχονταν και οι ίδιες επίθεση.
Η πλειοψηφία των αναλυτών θεωρεί πιθανότερο ότι το πραξικόπημα έλαβε χώρα για εσωτερικούς λόγους μιας και ο Μ. Μπαζούμ σχεδίαζε να προχωρήσει άμεσα σε αλλαγές στις Ένοπλες Δυνάμεις. Αλλαγές που εντούτοις δεν άρεσαν στο στράτευμα και ειδικά στους πραξικοπηματίες, μιας και αυτές τις αλλαγές τις ήθελε η Γαλλία και οι δυτικοί σύμμαχοι. Πολλοί ήταν αυτοί στο Νίγηρα και αλλαχού που έβλεπαν με πολύ κακό μάτι την άτυπη «συμφωνία» η Γαλλία να κρατά ήρεμη την Αφρική και τις ΗΠΑ να στηρίζουν στρατιωτικά αυτή την «ισορροπία» συν-εκμετάλλευσης του πλούτου της Αφρικής.
Το πρόβλημα του Νίγηρα είναι πολύ μεγάλο για τη Γαλλία γιατί δίνει ένα ακόμη βαρύ πλήγμα στην διεθνή της ισχύ και εικόνα. Η Γαλλία είναι τέταρτη σε αποθέματα χρυσού στον κόσμο (2.452 τόνοι το 2022) και τούτο διότι «φυλάσσει» άτοκα πάνω από το 90% των αποθεμάτων χρυσού 15 αφρικανικών κρατών και πρώην γαλλικών αποικιών. Τα κράτη της Αφρικής όχι μόνο έχουν τον χρυσό τους στη Γαλλία και εισέτι οι Γάλλοι τους κλέβουν και το ορυκτό ουράνιο, είναι επίσης τα ίδια κράτη που δανείζονται με τόκο από τη Γαλλία και μάλιστα έναντι του δικού τους χρυσού που βρίσκεται στο Παρίσι από το 1945.
Η Αφρική πλέον «κοχλάζει» και στην μεσοδυτική περιοχή του Σαχέλ. Ο αλγερινός πρόεδρος A. Taboun, για το ενδεχόμενο να υπάρξει ξένη στρατιωτική επέμβαση στον Νίγηρα, δήλωσε: «Απορρίπτουμε κατηγορηματικά οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση. Άλλωστε δυο χώρες είναι έτοιμες να μπουν στη μάχη στο πλευρό των κινηματιών του Νίγηρα, το Μάλι και η Μπουρκίνα Φάσο». Ο πρόεδρος του Μάλι, Ιμπραήμ Μ. Κεϊτά, έχει δηλώσει, μαζί με την Μπουρκίνα Φάσο, ότι «κάθε επέμβαση κατά του Νίγηρα θα σημάνει αυτομάτως κήρυξη πολέμου στις δύο χώρες».
Έτι, στις 9 Αυγούστου 2023, καταγράφηκε μια χτυπητή αποτυχία της αμερικανικής διαμεσολάβησης στο Νίγηρα, καθώς η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ επισκέφτηκε εσπευσμένα το Νίγηρα, και παρά τις δημόσιες απειλές προς τη νέα κυβέρνηση για την συνεργασία της με την ρωσική Wagner, έφυγε άπρακτη και εμφανώς απογοητευμένη από την συνάντησή της με τους ηγέτες της στρατιωτικής κυβέρνησης και χωρίς να μπορέσει καν να συναντήσει τον έκπτωτο πρόεδρο.
Στη συνέχεια θα καταγράψω κάποιους σχετικούς και πρόσφατους τίτλους και υπότιτλους από τα διεθνή ΜΜΕ σε σχέση με το Νίγηρα. Διαβάστε: «Ο κύβος ερρίφθη: O ECOWAS διέταξε στρατιωτική εισβολή στον Νίγηρα: H Αφρική αντιμέτωπη με τον μεγαλύτερο πόλεμο της Ιστορίας της.. Ενεργοποιήθηκε η Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης του ECOWAS».. «Πρόεδρος της Ακτής Ελεφαντοστού A. Ouattara: Οι ηγέτες της Δυτικοαφρικανικής Ένωσης (ECOWAS) συμφώνησαν να ξεκινήσουν μια στρατιωτική επιχείρηση στον Νίγηρα το συντομότερο δυνατό».
Επίσης: «94 Γάλλοι γερουσιαστές έγραψαν επιστολή-κόλαφο στον Μ. Μακρόν: “Χάσαμε όλη την Αφρική”… Χιλιάδες πολιορκούν την γαλλική βάση στο Νίγηρα: “Κάτω η Γαλλία, Κάτω η ECOWAS”.. “Wagner προστάτεψέ μας».. «Επικίνδυνα διχασμένη η Δυτική Αφρική για μία εισβολή στον Νίγηρα.. Παγκόσμια αγωνία για τις δραματικές εξελίξεις.. Οι Ρώσοι Wagner δεν ενεπλάκησαν στο πραξικόπημα του Νίγηρα αλλά θα… μπουν στο παιχνίδι».. «Ρωσική μελέτη δείχνει γενικευμένη σύρραξη στην Αφρική: Ήττα της Νιγηρίας θα φέρει καταστροφή στη Δύση.. Ο πόλεμος θα διαλύσει τους ενεργειακούς αγωγούς της ΕΕ»..
Κλείνοντας, θα καταγράψω και την δική μου κεντρική σκέψη: Η επίσκεψη του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Α. Μπλίνκεν στο Νίγηρα τον Μάρτιο του 2023 έκανε κατά συγκυριακή σύμπτωση το νέο «θαύμα» και στην μεσοδυτική Αφρική. Αφού βρίσκονταν πάνω στις σιωνιστικές φωτιές και συγκρούσεις ολόκληρη η Βόρεια και μεσοανατολική Αφρική, καιρός ήταν να μπουν και οι νέες φωτιές και στην μεσοδυτική Αφρική. Δυστυχώς, έρχεται και στην περιοχή του Σαχέλ κάτι το μεγάλο, το τρομακτικό και το αιματηρό. Δεν θα σταματήσουν οι Εβραίοι σιωνιστές της Μεγάλης Επανεκκίνησης εάν δεν μειώσουν ραγδαία τον παγκόσμιο πληθυσμό.
https://www.facebook.com/profile.php?id=100000270536476
ΗΛΙΑΣ Δ. ΚΑΛΛΙΩΡΑΣ, PhD
Διεθνολόγος Καθηγητής, Συγγραφέας
Πρώην Βουλευτής Φθιώτιδας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου