"History never repeats itself, but it does often rhyme." Mark Twain
Στο σημερινό άρθρο θέλω να επιστήσω την προσοχή σε ένα νέο στοιχείο το οποίο τους επόμενους μήνες θα μπορούσε να προκαλέσει αναταράξεις στην οικονομική συμπεριφορά των νοικοκυριών και κατά συνέπεια τη διεθνή οικονομία και κυρίως τις μικρές περιφερειακές οικονομίες (σαν την δική μας), η οποία όταν "συναχώνονται" οι ΗΠΑ, η Ευρώπη ή η Κίνα παθαίνει "πνευμονία"…
Το στοιχείο αυτό είναι οι καταθέσεις. Είναι γνωστό πως το διεθνές lockdown κατά την διάρκεια της πανδημία εκτίναξε σε όλο τον κόσμο τις καταθέσεις των νοικοκυριών.
Άπαντες βρεθήκαμε κλεισμένοι στα σπίτια μας με τα επιδόματα και τις ενισχύσεις που έφτασαν αρκετά τρισ. δολάρια και ευρώ να πέφτουν σαν καταιγίδα επί πληττόμενων και μη…
Ένα μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων μεταγγίστηκε στις καταθέσεις των νοικοκυριών, ενώ το σύνολο προστέθηκε στο δημόσιο χρέος που… αρμενίζει πλέον σε εύφλεκτες περιοχές…
Αμέσως μετά την πανδημία ακολούθησε μια έκρηξη ζήτησης προϊόντων και υπηρεσιών. Η στέρηση της περιόδου του "lockdown" οδήγησε στην έκρηξη της αναπλήρωσης των χαμένων μικρών και μεγάλων απολαύσεων.
Εν τω μεταξύ, η ανωμαλία στις παγκόσμιες αλυσίδες τροφοδοσίας που προκάλεσε η πανδημία κλιμάκωσε ελλείψεις, φόβους, τιμές και ζήτηση…
Η περίοδος του πανδημικού "κλειδώματος" φαίνεται πως έχει επηρεάσει αρκετά τον ψυχισμό και τις συμπεριφορές ενός σημαντικού τμήματος του παγκόσμιου πληθυσμού.
Μετά την πανδημία πολλοί βλέπουν τη ζωή με άλλο μάτι και μειώνουν τις ώρες απασχόλησης σε σύγκριση με την ώρα που θέλουν να περάσουν διασκεδάζοντας, ταξιδεύοντας ή στο σπίτι με την οικογένεια τους…
Τις συνέπειες της αλλαγής αυτών των συμπεριφορών σε συνδυασμό με την έλλειψη εργατικών χεριών λόγω δημογραφικής γήρανσης και υπερκατανάλωσης (σήμερα γιατί κανένας δεν γνωρίζει τι μας επιφυλάσσει το αύριο), έχουμε αρχίσει να τις βιώνουμε με την "νεκρανάσταση" του πληθωρισμού και το οικονομικό και χρηματιστηριακό μπουμ που ακολούθησε την πανδημία…
Ένα σημαντικό μέρος της έκρηξης της ζήτησης που ακολούθησε την πανδημία οφείλεται στην στέρηση απολαύσεων της περιόδου του "κλειδώματος" και την σημαντική αύξηση των καταθέσεων.
Σύμφωνα με το διάγραμμα των Economist που δημοσιεύουμε, οι καταθέσεις των ιδιωτών στις ΗΠΑ εκτινάχθηκαν από τα 150 δισ. τον μήνα πριν την πανδημία περίπου σε 550 δισ. δολάρια τον μήνα.
Με το τέλος της πανδημίας και των "κλειδωμάτων" οι μηνιαίες καταθέσεις άρχισαν να μειώνονται έχοντας επιστρέψει αυτή την περίοδο σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά που ήταν πριν τον "Covid-19".
Κάποιες μελέτες ειδικών υποστηρίζουν πως στους επόμενους 2-3 μήνες θα "εξατμιστούν" και τα τελευταία υπόλοιπα αυτών των καταθέσεων.
Σύμφωνα με τον Economist: "…το περασμένο έτος η επιτυχία της αμερικανικής οικονομίας στηρίχθηκε σε τρεις πυλώνες: Μια υγιή αγορά εργασίας, πτώση του πληθωρισμού και ισχυρές δαπάνες που τροφοδοτήθηκαν από τις αποταμιεύσεις που συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αυτός ο τελευταίος πυλώνας μπορεί να αρχίσει να υποχωρεί. Έρευνα των Hamza Abdelrahman και Luiz Oliveira της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Σαν Φρανσίσκο δείχνει ότι οι Αμερικανοί έχουν "κάψει" περισσότερο από το 90% των "υπερβολικών αποταμιεύσεων" που συγκέντρωσαν το 2020 και το 2021…".
Για την Ευρώπη και τη Κίνα δεν υπάρχουν παρόμοια στοιχεία. Σύνηθες είναι όμως να ακολουθούν τις εξελίξεις που συμβαίνουν στην μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη με κάποια καθυστέρηση.
Στην Ελλάδα, στον βαθμό που οι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ξοδεύουν τις καταθέσεις των επιδομάτων της πανδημίας και σε ταξίδια, είναι λογικό οι καταθέσεις ακόμη να αυξάνονται.
Αν όμως μια ύφεση στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ μειώσει τις ροές χρήματος προς τον νότο, τα κακά "μαντάτα" θα φτάσουν και εδώ…
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η χρεοκοπία του 2010 προέκυψε 1-2 χρόνια μετά το κραχ του 2008, το οποίο οδήγησε τα διεθνή κεφάλαια σε αποφάσεις αποφυγής του υψηλού ρίσκου, κάτι που έθεσε χώρες του νότου όπως η Ελλάδα εκτός αγορών…
Καλύτερα το προλαμβάνειν παρά το πληρώνειν, λοιπόν..
Η μεγάλη εικόνα…
H περίοδος που ξεκίνησε μετά την αναταραχή που προκάλεσε στη διεθνή οικονομία η πανδημία του "covid-19" και τον πόλεμο που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θυμίζει την περίοδο του μεσοπολέμου. Τούτο το έχουμε ξαναγράψει εδώ και το έχω αναλύσει διεξοδικά στο βιβλίο μου "Η επερχόμενη Αταξία" που κυκλοφόρησε στην αρχή του καλοκαιριού.
Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος τελείωσε το 1918 και πριν τελειώσει είχε ξεκινήσει η πανδημία της "Ισπανικής Γρίπης" η οποία στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες εκατομμύρια…
Τα δεινά του πολέμου και ο φόβος της πανδημίας που ακολούθησε συνέβαλαν στην καλλιέργεια στη Δύση συμπεριφορών "άδραξε τη μέρα" ή μην αφήνεις για αύριο μια ευχαρίστηση που μπορείς να απολαύσεις σήμερα…
Η δεκαετία που ακολούθησε έμεινε στη ιστορία για την χαλαρότητα των ηθών, το ηδονιστικό κλίμα, την εκρηκτική οικονομική ανάπτυξη, την αύξηση του χρέους, την εκτόξευση των χρηματιστηρίων και την μαζική εφαρμογή τεχνολογικών καινοτομιών όπως η αυτοκίνηση, το ραδιόφωνο, το τηλέφωνο….
Η συγκυρία αυτή θυμίζει σε πολλά σημεία την περίοδο του διανύουμε.
Η περίοδος αυτή πριν ένα αιώνα τελείωσε με το "κραχ του 1929". Η ύφεση που ακολούθησε ενίσχυσε τα πολιτικά άκρα και έφερε στην εξουσία τους ναζιστές του Χίτλερ και τους φασίστες του Μουσολίνι και του Φράνκο.
Η άνοδος του στρατηγού Φράνκο στην εξουσία με στρατιωτικό πραξικόπημα οδήγησε στον ισπανικό εμφύλιο, όπου δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά τα σύγχρονα όπλα της εποχής.
Αν όμως μια ύφεση στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ μειώσει τις ροές χρήματος προς τον νότο, τα κακά "μαντάτα" θα φτάσουν και εδώ…
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η χρεοκοπία του 2010 προέκυψε 1-2 χρόνια μετά το κραχ του 2008, το οποίο οδήγησε τα διεθνή κεφάλαια σε αποφάσεις αποφυγής του υψηλού ρίσκου, κάτι που έθεσε χώρες του νότου όπως η Ελλάδα εκτός αγορών…
Καλύτερα το προλαμβάνειν παρά το πληρώνειν, λοιπόν..
Η μεγάλη εικόνα…
H περίοδος που ξεκίνησε μετά την αναταραχή που προκάλεσε στη διεθνή οικονομία η πανδημία του "covid-19" και τον πόλεμο που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θυμίζει την περίοδο του μεσοπολέμου. Τούτο το έχουμε ξαναγράψει εδώ και το έχω αναλύσει διεξοδικά στο βιβλίο μου "Η επερχόμενη Αταξία" που κυκλοφόρησε στην αρχή του καλοκαιριού.
Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος τελείωσε το 1918 και πριν τελειώσει είχε ξεκινήσει η πανδημία της "Ισπανικής Γρίπης" η οποία στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες εκατομμύρια…
Τα δεινά του πολέμου και ο φόβος της πανδημίας που ακολούθησε συνέβαλαν στην καλλιέργεια στη Δύση συμπεριφορών "άδραξε τη μέρα" ή μην αφήνεις για αύριο μια ευχαρίστηση που μπορείς να απολαύσεις σήμερα…
Η δεκαετία που ακολούθησε έμεινε στη ιστορία για την χαλαρότητα των ηθών, το ηδονιστικό κλίμα, την εκρηκτική οικονομική ανάπτυξη, την αύξηση του χρέους, την εκτόξευση των χρηματιστηρίων και την μαζική εφαρμογή τεχνολογικών καινοτομιών όπως η αυτοκίνηση, το ραδιόφωνο, το τηλέφωνο….
Η συγκυρία αυτή θυμίζει σε πολλά σημεία την περίοδο του διανύουμε.
Η περίοδος αυτή πριν ένα αιώνα τελείωσε με το "κραχ του 1929". Η ύφεση που ακολούθησε ενίσχυσε τα πολιτικά άκρα και έφερε στην εξουσία τους ναζιστές του Χίτλερ και τους φασίστες του Μουσολίνι και του Φράνκο.
Η άνοδος του στρατηγού Φράνκο στην εξουσία με στρατιωτικό πραξικόπημα οδήγησε στον ισπανικό εμφύλιο, όπου δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά τα σύγχρονα όπλα της εποχής.
Ο βομβαρδισμός της Γκουέρνικα από τα γερμανικά αεροπλάνα έχει μείνει στην ιστορία χάρη και στον πίνακα του Πάμπλο Πικάσο.
Οι δημοκρατίες και η ΕΣΣΔ από τη μία πλευρά, όπως η ναζιστική Γερμανία από την άλλη, στήριξαν τις αντιμαχόμενες παρατάξεις, με ένα τρόπο που θυμίζει το πόλεμο στην Ουκρανία σήμερα.
Μοιάζει να έχουμε εισέλθει σε μια ταραχώδη και ενδιαφέρουσα δεκαετία το τέλος της οποίας είναι δύσκολο κάποιος να προβλέψει…
Ο ίδιος δεν πιστεύω πως η ιστορία επαναλαμβάνεται αλλά βρίσκομαι εγγύτερα σε αυτό που έλεγε ο Μαρκ Τουεν, πως ομοιοκαταληκτεί…
Καλό τέλος Καλοκαιριού λοιπόν…
Μοιάζει να έχουμε εισέλθει σε μια ταραχώδη και ενδιαφέρουσα δεκαετία το τέλος της οποίας είναι δύσκολο κάποιος να προβλέψει…
Ο ίδιος δεν πιστεύω πως η ιστορία επαναλαμβάνεται αλλά βρίσκομαι εγγύτερα σε αυτό που έλεγε ο Μαρκ Τουεν, πως ομοιοκαταληκτεί…
Καλό τέλος Καλοκαιριού λοιπόν…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου