Παραμένει στην... εντατική η Δημοκρατία στις ΗΠΑ

Γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν απλώς ένα σύμπτωμα και οι ΗΠΑ εξακολουθούν να κινδυνεύουν από αυτούς που διαδίδουν ψέμματα αντί για την αλήθεια. Οι ευθύνες του Ρεπουμπλικανικού κόμματος και ο ρόλος της άκρας Δεξιάς

 του Martin Wolf

Να τι συνέβη. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump επιβεβαίωνε για μήνες, χωρίς αποδείξεις, πως δεν θα μπορούσε να ηττηθεί σε μια δίκαιη εκλογική διαδικασία. Απέδωσε την ήττα του σε νοθεία.

Τέσσερις στους πέντε Ρεπουμπλικάνους εξακολουθούν να συμφωνούν. Ο πρόεδρος πίεσε αξιωματούχους να ανατρέψουν τις ψήφους των πολιτειών τους. Αφού απέτυχε, επεδίωξε να

εκφοβίσει τον αντιπρόεδρό του και το Κογκρέσο ώστε να απορρίψουν τις εκλογικές ψήφους που υπέβαλλαν οι πολιτείες. Υποκίνησε επίθεση στο Καπιτώλιο, προκειμένου να πιέσει το Κογκρέσο να το πράξει. Εκατόν σαράντα επτά μέλη του Κογκρέσου, περιλαμβανομένων οκτώ γερουσιαστών, ψήφισαν ώστε να απορριφθούν οι ψήφοι των πολιτειών.

Εν συντομία, ο κ. Trump έκανε απόπειρα πραξικοπήματος. Ακόμα χειρότερα, η ευρεία πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων συμφωνεί με τους λόγους διάπραξής του. Ένας τεράστιος αριθμός ομοσπονδιακών νομοθετών συναίνεσαν. Το πραξικόπημα απέτυχε, επειδή τα δικαστήρια απέρριψαν τις υποθέσεις που δεν είχαν αποδείξεις, και επειδή οι πολιτειακοί αξιωματούχοι έκαναν τη δουλειά τους. Αλλά δέκα πρώην υπουργοί Αμυνας ένοιωσαν την ανάγκη να προειδοποιήσουν τον στρατό να μην ανακατευτεί.

Τον Μάρτιο του 2016, πριν καν κερδίσει ο κ. Trump την υποψηφιότητα των Ρεπουμπλικάνων, υποστήριξα πως ήταν μια σοβαρή απειλή. Ήταν ξεκάθαρο πως του έλλειπαν οι ποιότητες που απαιτείται να έχει ο ηγέτης μιας σπουδαίας δημοκρατίας. Αλλά, όπως αποδείχθηκε, είχε ένα «ελαφρυντικό», αυτό της σοβαρής ανικανότητας.

Πώς θα αντιδρούσατε αν σας έλεγαν την παρακάτω ιστορία για μια δημοκρατία: ένα «μεγάλο ψέμα» για νοθευμένες εκλογές τις οποίες έχασε ξεκάθαρα ο νυν πρόεδρος, τα κομματικά ΜΜΕ διέδωσαν το ψέμα αυτό, οι ψηφοφόροι το πίστεψαν, ένας αγριεμένος όχλος επιτέθηκε στο νομοθετικό σώμα και νομοθέτες υποστήριξαν πως οι εκλογές πρέπει να ανασταλούν ως αντίδραση στις αμφιβολίες που δημιούργησαν τα ψέματα αυτά; Θα συμπεραίνατε πως η δημοκρατία αυτή βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο.

Οι ΗΠΑ δεν είναι ένα πλειοψηφικό πολίτευμα. Μικρές πολιτείες έχουν δυσανάλογη δύναμη ψήφου και ορισμένες πολιτείες έχουν ιστορικό ρατσιστικής καταστολής ψήφων. Αλλά οι εκλογές υποτίθεται πως αποφασίζουν ποιος έχει την εξουσία. Πώς μπορεί να δουλέψει αυτό αν οι περισσότεροι ψηφοφόροι του ενός εκ των δυο κυρίαρχων κομμάτων πιστεύουν πως οι χαμένες εκλογές είναι κλεμμένες εκλογές; Πώς μπορεί να αποκτηθεί εξουσία ειρηνικά και να κρατηθεί νόμιμα; Τι άλλο μένει ως αποφασιστικός παράγοντας, εκτός από τη βία;

Όπως επιβεβαιώνει ο Timothy Snyder του Yale, “η μετα-αλήθεια είναι προ-φασισμός, και ο Trump υπήρξε ο μετα-αλήθεια πρόεδρός μας». Αν η αλήθεια είναι υποκειμενική, η ισχύς πρέπει να αποφασίζει. Τότε δεν μπορεί να υπάρχει αληθινή δημοκρατία, μόνο συμμορίες αντίπαλων τραμπούκων ή η κυρίαρχη συμμορία του αφεντικού.

Οι αισιόδοξοι θα πρέπει να συμφωνήσουν πως αυτή ήταν μια πολύ κακή στιγμή για την παγκόσμια αξιοπιστία της δημοκρατίας των ΗΠΑ, προς ικανοποίηση των αυταρχικών ηγετών σε όλον τον κόσμο. Αλλά, όπως μπορεί να επισημάνουν, πέρασε αυτή τη δοκιμασία της φωτιάς και είναι τώρα, για μια ακόμα φορά, έτοιμη να ανανεώσει την υπόσχεσή της, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, όπως έπραξε τη δεκαετία του 1930, υπό τον Franklin Roosevelt, σε μια περίοδο ακόμα πιο επικίνδυνη από τη σημερινή.

Αλίμονο, δεν το πιστεύω αυτό. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα σαπίζει από τις ανταρσίες. Γνωρίζω πως μόλις το γράψω αυτό ο κόσμος θα αρχίσει να παραπονιέται για τη βία και τους σοσιαλιστές στα αριστερά. Αλλά δεν βρίσκεται απολύτως κανένα ισοδύναμο του κ. Trump στους κορυφαίους Δημοκρατικούς. Αυτοί οι προ-φασίστες βρίσκονται στα δεξιά.

Το χειρότερο είναι πως ο ίδιος ο κ. Trump δεν είναι η ασθένεια, αλλά ένα σύμπτωμα της. Ο James Murdoch διακήρυξε πρόσφατα πως «η λεηλασία του Καπιτωλίου αποτελεί θετική απόδειξη πως αυτό που νομίζαμε ότι ήταν επικίνδυνο, είναι πράγματι πολύ επικίνδυνο. Τα μέσα εκείνα που προπαγανδίζουν ψέματα στο ακροατήριό τους έχουν εξαπολύσει προδοτικές και ανεξέλεγκτες δυνάμεις που θα είναι μαζί μας για χρόνια.» Μήπως αναφέρονταν στο Fox News, το δηλητηριώδες δημιούργημα του πατέρα του, Rupert;

Ο ρόλος της φούσκας των δεξιών μέσων ενημέρωσης στη δημιουργία του μετά-αλήθεια κόσμου του Τραμπισμού είναι εμφανής. Το ίδιο είναι και η χρηματοδοτούμενη από την πλουτοκρατία μακρά πορεία μέσα από τους θεσμούς. Το δικαστικό σώμα που δημιουργήθηκε από αυτό έφερε τους ένοπλους πολίτες, τις αόρατες πολιτικές συνεισφορές και την εκτίναξη της ανισότητας που τώρα θέτουν σε κίνδυνο τη δημοκρατική σταθερότητα.

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το πώς η Ρεπουμπλικανική ελίτ έχει μετατρέψει σε όπλο την πολιτική του ακραίου διχασμού, ενός τόσο φριχτού μέρους της ιστορίας των ΗΠΑ, προκειμένου να προσελκύσει τους ψήφους που χρειάζεται για μειώσεις φόρων και απορρύθμιση. Οι λευκοί χωρίς πτυχία πανεπιστημίου βιώνουν πρόωρους «θανάτους από απελπισία». Αλλά οι φιλελεύθεροι και οι εθνοτικές μειονότητες είναι οι πραγματικοί αντίπαλοι της δεξιάς.

Όσο η πολιτική της δεξιάς παραμένει ως έχει, ο κίνδυνος που αποκαλύφθηκε από τις εκλογές δεν θα εξαερωθεί. Οι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου θα επιδιώξουν να διασφαλίσουν πως θα αποτύχει ο νέος πρόεδρος Joe Biden. Οι φανατικοί και καριερίστες θα συνεχίσουν να συνδυάζονται. Η τρελή δεξιά προπαγάνδα θα συνεχίσει να ξεχύνεται. Τι είδους άνθρωπο φαντάζεται κανείς πως θα επιλέξει ένα τέτοιο κίνημα ως τον επόμενο υποψήφιό του για την προεδρία; Έναν παραδοσιακό συντηρητικό όπως ο Mitt Romney;

Ο κ. Trump έχει δείξει τον δρόμο. Πολλοί θα προσπαθήσουν να ακολουθήσουν. Όσο ο στόχος τόσων πολλών Ρεπουμπλικάνων είναι να κάνουν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αποτύχει και τους πλούσιους πλουσιότερους, κατ’ αυτόν τον τρόπο θα πρέπει να λειτουργεί η πολιτική τους.

Έχουμε φτάσει σε σημείο καμπής στην ιστορία. Οι ΗΠΑ είναι η ισχυρότερη και με τη μεγαλύτερη επιρροή δημοκρατία του κόσμου. Παρά τα λάθη και τα ελαττώματα της, ήταν το παγκόσμιο μοντέλο και ο προστάτης των δημοκρατικών αξιών. Υπό τον κ. Trump, αυτό εξαφανίστηκε. Υπήρξε ένας συνεπής αντίπαλος των αξιών και των φιλοδοξιών που ενσάρκωνε το δημοκρατικό ιδεώδες.

Ο κ. Trump απέτυχε. Επιπλέον, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του, κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί πως ήταν πράγματι απειλή. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Αν η αμερικανική πολιτική εκτυλιχθεί όπως φαίνεται πιθανό να γίνει, θα υπάρχουν περισσότεροι Trump. Ένας από αυτούς, πιο ικανός και αδίστακτος, μπορεί να πετύχει. Για να αποτραπεί αυτό το ενδεχόμενο, η αμερικανική πολιτική πρέπει τώρα να στραφεί και να σεβαστεί την αλήθεια και μια συμμετοχική εκδοχή του πατριωτισμού.

Η Ρώμη ήταν αναμφίβολα η τελευταία δημοκρατική υπερδύναμη. Αλλά οι πλούσιοι και ισχυροί κατέστρεψαν εκείνη τη δημοκρατία, φέρνοντας μια στρατιωτική δικτατορία, 1.800 χρόνια πριν γεννηθούν οι ΗΠΑ.

Η αμερικανική δημοκρατία επιβίωσε της δοκιμασίας του Trump. Αλλά πρέπει ακόμα να σωθεί από τον θάνατο.

FT.COM

 

 euro2day.gr