Το Πατριαρχείο της Σερβίας

Η Α.Μ. ο Πατριάρχης Σερβίας κ.κ. Ειρηναίος

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

         

   Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας έχει παράλληλη πορεία με αυτήν της Ελλάδος. Είναι και αυτή Μαρτυρική Εκκλησία.

 Όπως στην Ελλάδα έτσι και στην Σερβία η στενή σχέση της Εκκλησίας, κληρικών και λαϊκών, με την σερβική αντίσταση στην Οθωμανική αυτοκρατορία και γενικά με την επί πολλούς αιώνες και δια πολλών δοκιμασιών διαφύλαξη της ιδιοπροσωπίας των Σέρβων οδήγησε στην
αναπόσπαστη σύνδεση της Ορθοδοξίας με την σερβική ταυτότητα.

 Γι’ αυτό και στην Ορθοδοξία ολοψύχως ανήκει το σύνολο των Σέρβων.  

Η Σερβική Εκκλησία, κληρικοί και λαϊκοί,  έως και σήμερα, στις εκτός Σερβίας πρώην γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες, αποτελεί το καταφύγιο και την πηγή ελπίδας, υπομονής και δύναμης. Στο Κοσσυφοπέδιο, στην κοιτίδα του σερβικού έθνους, γκρεμίστηκαν εκκλησιές και μοναστήρια και φονεύθηκαν χιλιάδες Σέρβων.   
Μοναστήρια αρχαία, όπως η Γκρατσάνιτσα, είναι σύμβολα ειρηνικής και πνευματικής αντίστασης.

Ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούσιτς, τον Ιανουάριο του 2018,  επισκέφθηκε τους Σέρβους στο Κοσσυφοπέδιο και στην Μετόχια, καθώς και το μοναστήρι Μπάνισκα. 

Κτήτορες του είναι  ο βασιλιάς Άγιος Μιλούτιν και η σύζυγός του Βυζαντινή πριγκίπισσα Σιμωνίδα, γι’ αυτό και οι Σέρβοι θεωρούν την εν λόγω Μονή σύμβολο των αδελφικών δεσμών τους με τον Ελληνισμό.

Από τις αρχές του Αυγούστου 2018 οι σχέσεις Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου τείνουν πάλι να πάρουν εκρηκτικές διαστάσεις. 

Η ισλαμική και αλβανόψυχη κυβέρνηση  του Κοσσυφοπεδίου δεν τήρησε τη συμφωνία των Βρυξελλών, του 2013, με την οποία θα έπρεπε να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της, για να εξασφαλιστεί ήρεμη και χωρίς φόβο ζωή των Σέρβων που παραμένουν σ’ αυτό. 

Αντίθετα ο πρόεδρός του Χασίμ Θάτσι προέβη σε εμπρηστικές δηλώσεις, ότι τα σύνορα του Κοσσυφοπεδίου με την Σερβία «πρέπει να επαναπροσδιοριστούν ή να διορθωθούν».

Η Σερβική κυβέρνηση σκέπτεται να προχωρήσει στην ντε φάκτο αυτονόμηση των περιοχών του Κοσσυφοπεδίου, που ζουν οι Σέρβοι, για να τους προστατεύσει. Αν συμβεί αυτό, δεν αποκλείεται η έναρξη πάλι πολεμικής σύρραξης.

Με τη σκέψη της Σερβικής κυβέρνησης δεν συμφωνεί ο Επίσκοπος Ράσκας και Πριζρένης Θεοδόσιος, εκκλησιαστικός ηγέτης των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου. 

Όπως δήλωσε μια νέα σύγκρουση θα φέρει νέα αιματοχυσία και ένα νέο κύμα προσφύγων Σέρβων, που θα υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να σώσουν τις ζωές τους. 

Το καλύτερο, κατά την άποψή του, είναι η ειρηνική διευθέτηση των θεμάτων, με βάση τις αποφάσεις των διεθνών οργάνων και την υποστήριξη της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ, που υπάρχει ακόμη στο Κοσσυφοπέδιο.

 Οι Σέρβοι πάντως έχουν πικρή εμπειρία από τους διεθνείς οργανισμούς, λόγω της μεροληψίας που έδειξαν υπέρ των Κοσοβάρων τα προηγούμενα χρόνια. 

Σημειώνεται ότι παρά την παρουσία της διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο εξακολουθούν να δολοφονούνται Σέρβοι και να καταστρέφονται εκκλησιές, μοναστήρια και κατοικίες τους...  

Το Κοσσυφοπέδιο έχει ανακηρύξει την ανεξαρτησία του, την οποία έχουν αναγνωρίσει 111 κράτη – μέλη του ΟΗΕ. 

Δεν το έχουν αναγνωρίσει, μεταξύ των άλλων, η Σερβία, η Ρωσία, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Κίνα, η Ρουμανία και η Ισπανία. 

Στις 4 Αυγούστου ο πρόεδρος Βούσιτς επισκέφθηκε τον Πατριάρχη Ειρηναίο και συζήτησαν τρόπους στήριξης των εκτός Σερβίας Σέρβων στην πρώην Γιουγκοσλαβία. 

Με απόφασή της η Σύνοδος της Σερβικής Εκκλησίας, που συνεδρίασε αρχές Αυγούστου 2018 στο Πετς του Κοσσυφοπεδίου, μετονομάζεται σε Πατριαρχείο Σερβίας και Πεκίου, για να δηλώνει το πνευματικό και ιστορικό λίκνο της.  

Στην περιοχή της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης παρέμειναν τριών ειδών Σέρβοι, όσοι παρέμειναν στην Ορθόδοξη  Εκκλησία και στο κυριλλικό αλφάβητο, όσοι εξισλαμίσθηκαν (Μουσουλμάνοι) και όσοι υπέκυψαν στον Πάπα, εκλατινίσθηκαν και άλλαξαν σε λατινικό το αλφάβητό τους (Κροάτες). 

Η Βοσνία – Ερζεγοβίνη, των 3,5 εκατομμυρίων κατοίκων  είναι  παράδειγμα «μη κράτους». Παρά τον εκεί αιματηρότατο πόλεμο λύση δεν υπήρξε. 

Αντίθετα η Τουρκία επιχειρεί να εκτουρκίσει τη χώρα με τους εκμουσουλαμνισμένους Βόσνιους και στην επιχείρησή της  αυτή έχει ένθερμο υποστηρικτή της τον πρόεδρο της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης Μπακίρ Ιζετμπέκοβιτς. 

Ο μουσουλμάνος αξιοπρεπής μουσουλμάνος δημοσιογράφος Νετζάντ Λάτιτς δήλωσε στο γαλλικό περιοδικό «Le Point» (16 Aυγούστου 2018, σελ 31): «Ντρέπομαι για τον πρόεδρό μας. Μετά τον εκλογή του ο Ιζετμπέκοβιτς δήλωσε ότι ο Ερτντογάν είναι πρόεδρος της Τουρκίας, αλλά επίσης δικός μας πρόεδρος. Δηλαδή είναι ένας πανισλαμικός λαϊκιστής! 

Χρησιμοποιεί τη Βοσνία – Εζεγοβίνη στον πόλεμό του κατά της Ευρώπης, και έτσι απολαμβάνει την υποστήριξη των φανατικών μουσουλμάνων...Εγώ είμαι Βόσνιος μουσουλμάνος, όχι Τούρκος».  Πλησιάζοντας οι εκλογές στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη, κατά τον μήνα Οκτώβριο, το πολιτικό κλίμα στη χώρα γίνεται όλο και πιο βαρύ. Η λεκτική κλιμάκωση μεταξύ Σέρβων, Κροατών και Μουσουλμάνων κάθε μέρα παίρνει χαρακτήρα όλο και πιο πολεμικό. Οι Σέρβοι της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης αντιδρούν στο να υποταχθούν στους μουσουλμάνους της χώρας. Πολύ περισσότερο στον Ερντογάν.

 Από τους υπόλοιπους σλάβους της πρώην Νοτιοσλαβίας (Γιουγκοσλαβίας) οι Σλοβένοι, ως οι Κροάτες, προσχώρησαν στον Πάπα και στην δυτική κουλτούρα, χωρίς να έχουν το ίδιο μίσος προς τους Σέρβους. 

Αισθάνονται πάντως ως οι επαρχιώτες, που μπήκαν στην μπουρζουαζία του άστεως και επιθυμούν να λησμονήσουν τις ρίζες τους... 

Οι δε περί τα Σκόπια κατοικούντες σλάβοι είναι περισσότεροι οι αισθανόμενοι αδελφικά προς τους Βουλγάρους και λιγότεροι προς τους Σέρβους.  

Μουσουλμάνοι υπάρχουν, πλην της Βοσνίας, πολλοί εις Αλβανία και Σκόπια, λιγότεροι, σε ποσοστό, στις άλλες χώρες της πρώην Νοτιοσλαβίας, στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία.

 Η Τουρκία επιχειρεί όλους να τους θέσει υπό την κηδεμονία της και να σχηματίσει ένα δυναμικό μουσουλμανικό τόξο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

           

 Το Πατριαρχείο της Σερβίας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα εκεί όπου έχει εμπλακεί η πολιτική στα εκκλησιαστικά ζητήματα. 

Το θετικό γι’ Αυτό είναι ότι, έως τώρα έχει καλή σχέση και συνεργασία με την Σερβική κυβέρνηση. 

Η Σερβική Εκκλησία διαποιμαίνει και τους Σέρβους που κατοικούν εκτός των συνόρων της Σερβίας, στο Μαυροβούνιο (90%), στην Κροατία (20%), στην Βοσνία – Ερζεγοβίνη (33%) και στα Σκόπια, όπως επίσης στη σερβική διασπορά, που κατοικεί στην υπόλοιπη Ευρώπη και στην Αμερική.

           

 Για την Σερβική Εκκλησία  το πρόβλημα με τη σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων είναι παρόμοιο με αυτό που αντιμετωπίζει η Ρωσική Εκκλησία στην Ουκρανία. 

Στη γειτονική χώρα υπό την δικαιοδοσία της Σερβικής Εκκλησίας είναι η αυτόνομη κανονική Εκκλησία,  με την ονομασία Αρχιεπισκοπή Αχρίδος και με Αρχιεπίσκοπο τον Ιωάννη. 

Η εν λόγω Αρχιεπισκοπή ενώ αναγνωρίζεται ως η κανονική Εκκλησία της γειτονικής χώρας από όλες τις τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, δεν αναγνωρίζεται από το κράτος των Σκοπίων. 

Αντίθετα αυτό διώκει απηνώς τον Προκαθήμενό της, παρά την σε βάρος του καταδικαστική οριστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις 12 Ιουλίου 2018 οι Σκοπιανές Αρχές κατέσχον αυθαιρέτως το διαβατήριο του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη.

Το Σκοπιανό κράτος αναγνωρίζει τους σχισματικούς κληρικούς που αυθαίρετα αποσχίσθηκαν από το Πατριαρχείο της Σερβίας και αποτέλεσαν την «Εκκλησία της Μακεδονίας». Αυτοί επιχειρούν να παρακάμψουν την Σερβική Εκκλησία και να πάρουν την Αυτοκεφαλία από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως στο οποίο έχουν προσφύγει η κυβέρνησή τους και οι ίδιοι. Φυσικά το Πατριαρχείο της Σερβίας  έχει διαμηνύσει στο Φανάρι ότι θα αντιδράσει με κάθε τρόπο  σε τυχόν μονομερείς και αυθαίρετες ενέργειές του στους Ορθοδόξους των Σκοπίων, σε ποίμνιο δηλαδή που είναι υπό την δικαιοδοσία του.

             

 Στην πολιτικής προέκτασης  επιδίωξη τους προσέγγισαν το Φανάρι και την Βουλγαρική Εκκλησία! Και από εκεί που το Φανάρι ήταν κατά του εθνοφυλετισμού, τώρα συζητά να δώσει αυθαιρέτως στους Σκοπιανούς αυτοκεφαλία, να τους ανεξαρτητοποιήσει δηλαδή από την Σερβική Εκκλησία, χωρίς να έχει την έγκρισή της! 

Μια δηλαδή ακόμη αιτία σχίσματος αιωρείται στην Ορθοδοξία.

         

   Το Πατριαρχείο της Σερβίας αντιμετωπίζει πρόβλημα και με την Ορθόδοξη Εκκλησία του Μαυροβουνίου. 

Οι Μαυροβούνιοι είναι Σέρβοι, περίπου 600.000, περίπου όλοι Ορθόδοξοι και θεωρείται ότι μοιάζουν με τους Έλληνες Μανιάτες και Σφακιανούς. 

Λόγω του πολύ ορεινού εδάφους της περιοχής τους ήσαν ανυπότακτοι στους Οθωμανούς. Συν τω χρόνω, αντί να αποτελούν συνεκτικό κρίκο και πρωτοπορία στην ενότητα των Σέρβων θέλησαν να ανεξαρτητοποιηθούν από τους αδελφούς τους, βεβαίως δεχόμενοι πλούσια δώρα από τις ισχυρές δυτικές δυνάμεις. 

Και το πέτυχαν.

Για να ολοκληρωθεί η αποστασία επιζητεί η πολιτική τους ηγεσία να γίνει αυτοκέφαλη η Εκκλησία του νέου κράτους. 

Προς τούτο ένας σχισματικός επίσκοπος αυτοανακηρύχθηκε Αρχιεπίσκοπος Μαυροβουνίου και πήρε μαζί του έναν παλαιοημερολογίτη, του κλίματος του Έλληνα Κυπριανού και έναν ακόμη που προέρχεται από τη Νότια Αμερική...Επόμενο είναι να ζητήσει και αυτός Αυτοκεφαλία από το Φανάρι, το οποίο ενώ στην Ελλάδα υποστηρίζει ότι το όμαιμο, ομόγλωσσο και ομόδοξο δεν πρέπει να διαταράσσονται από πρόσκαιρες πολιτικές συνθήκες,  φαίνεται ότι αυτές ακριβώς αξιοποιεί, χωρίζει λαούς και Εκκλησίες, και επιχειρεί  να κατασκευάσει φαναριώτικα προτεκτοράτα!

          

  Το Πατριαρχείο της Σερβίας έχει λάβει σαφή θέση υπέρ του Πατριαρχείου της Μόσχας στο Ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα. 

Ο Μητροπολίτης Μπάτσκας Ειρηναίος προέβη στην ακόλουθη αυστηρή δήλωση για το Ουκρανικό και το Σκοπιανό εκκλησιαστικό ζήτημα:

            «Ο Οικουμενικός Πατριάρχης είναι πρώτος στην τιμή, δηλαδή πρώτος μεταξύ ίσων. Ως εκ τούτου ο Παναγιώτατος αν θέλει να λάβει μια μονομερή και αυταρχική απόφαση για την υπόθεση των Σκοπίων και της Ουκρανίας, αυτό θα αποτελούσε έκφραση μεγάλης συγχύσεως και πνευματικό σφάλμα. Επίσης με βάση το εκκλησιαστικό και κανονικό δίκαιο μια τέτοια απόφαση θα ήταν παντελώς άκυρη. Εάν κάτι τέτοιο συμβεί κάτω από την επιρροή πολιτικών και άλλων πιέσεων, θα οδηγήσει τα πράγματα σε έντονη αντίθεση και αντίσταση, όχι μόνον εις τον σλαβικόν ορθόδοξον κόσμον, αλλά εις ολόκληρον την Οικουμενικήν Ορθοδοξίαν».

Ο ίδιος ο Σέρβος Πατριάρχης Ειρηναίος στη Μόσχα, στις 23 Μαΐου 2018,  και κατά την τελετή απονομής εις αυτόν του βραβείου του Διεθνούς Κοινωνικού Ιδρύματος για την ενότητα των Ορθοδόξων λαών είπε μεταξύ των άλλων:

«Η Σερβική Εκκλησία στηρίζει απεριόριστα την ενότητα και την ακεραιότητα της Ορθοδόξους Εκκλησίας της Ρωσίας και καταδικάζει απερίφραστα τις ενέργειες των ουνιτών και των σχισματικών, οι οποίοι σχίζουν τον Χιτώνα του Χριστού πλησίον της βαπτισματικής κολυμβήθρας του Κιέβου, προδίδοντας τον Χριστόν και παραδίδοντας τον πιστό λαό στους εχθρούς της Πίστεως... Όποιος βοηθάει τους σχισματικούς της Ουκρανίας είναι εχθρός όχι μόνον της Ρωσικής Εκκλησίας και του ρωσικού κόσμου, αλλά και όλων των Ορθοδόξων Σλαβικών λαών και της Οικουμενικής Ορθοδοξίας». Σαφείς οι αιχμές του Πατριάρχου Σερβίας κατά του Φαναρίου και αυστηρή η προειδοποίηση για τα όσα κακά με ευθύνη Του επέρχονται στην Ορθοδοξία.-

http://aktines.blogspot.com