Στιγμιότυπο από την εκδήλωση της Eurolife ERB με τους
Α. Σαρρηγεωργίου (πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος Eurolife ERB) και
Prem Watsa (πρόεδρος & CEO Fairfax Financial Holdings).
Από τον Νίκο ΧρυσικόπουλοΚάθε χρόνο η διοίκηση, τα στελέχη, οι επικεφαλής των εταιρειών στις
οποίες έχει επενδύσει η Fairfax Financial Holdings Limited σε όλο τον κόσμο, καθώς και οι μέτοχοι του ομίλου, συγκεντρώνονται στο εμβληματικό συνεδριακό κέντρο Roy Thomson Hall στο Τορόντο προκειμένου να ακούσουν τον επικεφαλής της καναδικής εταιρείας, Prem Watsa, να πραγματοποιεί τον απολογισμό των επενδυτικών κινήσεων της χρονιάς και να δίνει το στίγμα της στρατηγικής για την επόμενη.
Η προσοχή του κοινού είναι δεδομένη: Πρόκειται για έναν άνθρωπο που ξεκίνησε από τη Χάιντεραμπαντ της Ινδίας με λίγα δολάρια στην τσέπη, για να βρει στον Καναδά τη "Γη της Επαγγελίας", να δημιουργήσει έναν επενδυτικό οργανισμό με περιουσιακά στοιχεία 30 δισ. δολαρίων σήμερα και να κερδίσει το προσωνύμιο "ο Ουόρεν Μπάφετ του Καναδά".
Με την ίδια προσοχή άκουσαν όσοι παρευρέθηκαν την περασμένη Δευτέρα στην εκδήλωση του ασφαλιστικού ομίλου Eurolife ERB, που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του στο περιστύλιο του Ζαππείου Μεγάρου, αλλά και δύο ημέρες μετά, την Τετάρτη, στο Μέγαρο Μουσικής, στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης του ΣΕΒ, τον πρόεδρο της Fairfax Financial Holdings Limited να μιλά για την προσωπική του πορεία, τα πιστεύω και τη φιλοσοφία του, την επενδυτική στρατηγική της Fairfax, την επιλογή να επενδύσει στην Ελλάδα και τις θετικές προοπτικές για τη χώρα.
"Πολύ τυχερός"
Ο Watsa ήταν αφοπλιστικός μιλώντας για τη ζωή του. Το τρίτο από τα τέσσερα παιδιά μιας οικογένειας δασκάλων, σπούδασε μηχανικός, αλλά αποφάσισε ότι ο κόσμος των επιχειρήσεων έχει περισσότερο ενδιαφέρον.
Βρήκε δουλειά ως πωλητής κλιματιστικών και παράλληλα σπούδαζε. Κατάφερε να αποφοιτήσει από το University of Western Ontario Business School, αργότερα Richard Ivey School of Business, και η πρώτη του δουλειά ήταν ασφαλιστής.
"Ξέρετε πώς πήρα τη δουλειά; Υπήρχαν τέσσερις υποψήφιοι, αλλά την ημέρα του interview ήμουν ο μόνος που εμφανίστηκε", διηγήθηκε στην εκδήλωση του Ζαππείου, με το κοινό να ξεσπά σε γέλια. Ως ασφαλιστής, μυείται στην τέχνη των πωλήσεων αλλά και στην επενδυτική στρατηγική του Benjamin Graham από τον μέντορά του, John Watson.
Στο επίκεντρο της επενδυτική του στρατηγικής είναι ο χρόνος : "Είμαστε μακροπρόθεσμοι επενδυτές σε ό,τι κάνουμε", είπε. "Οι αρχές που μας διέπουν είναι η διαφάνεια, η εντιμότητα και η ακεραιότητα. Δουλεύουμε σκληρά, αλλά όχι εις βάρος της οικογένειάς μας. Εάν μια επιχείρηση είναι επιτυχημένη, όλοι ευνοούνται. Οι πελάτες, οι εργαζόμενοι, οι μέτοχοι, η κοινωνία. Όταν οι επιχειρήσεις ευημερούν, ευημερεί και η κοινωνία", ήταν ορισμένες από τις παραδοχές του. Τη φιλοσοφία αυτή αποτυπώνει και η ονομασία της εταιρείας Fairfax, που αποτελεί το αρκτικόλεξο για τη φράση "Fair and friendly Aquisitions" , δηλαδή δίκαιες και φιλικές εξαγορές.
Μάλιστα, αποκάλυψε πως εμπνευστής της ονομασίας ήταν μια γραμματέας της εταιρείας και όχι κάποια καλοπληρωμένη εταιρεία συμβούλων!
Όσο για το εάν υπήρχε κάποιο μυστικό πίσω από την επιτυχία της Fairfax, που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 με 10 εκατ. δολάρια και σήμερα διαθέτει περιουσιακά στοιχεία 30 δισ. δολαρίων, ο επικεφαλής της δεν δίστασε να παραδεχτεί: "Ήμουν πολύ τυχερός, δεν πίστευα ποτέ ότι θα μπορούσαμε να πετύχουμε ό,τι καταφέραμε. Ο Καναδάς είναι μια απίστευτη χώρα, που δίνει σε όλους ευκαιρίες. Εάν είσαι αποφασισμένος να δουλέψεις σκληρά, τα περιθώρια επιτυχίας είναι τεράστια".
Πώς διοικεί, πώς επιλέγει
Με συνομιλητή τον Αλέξανδρο Σαρρηγεωργίου, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου Eurolife ERB, ο Watsa στην εκδήλωση του Ζαππείου, παρουσία εκπροσώπων της πολιτικής, των τραπεζών, των επικεφαλής μεγάλων επιχειρήσεων της χώρας και θεσμικών παραγόντων, μίλησε και για τον τρόπο που επιλέγει τους επενδυτικούς του στόχους, αλλά και για το μοντέλο διοίκησης της Fairfax.
Ο Watsa, που έχει στο ενεργητικό του επιτυχημένες προβλέψεις, όπως με την ιαπωνική κρίση του '90 ή τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, και θεωρείται σημείο αναφοράς στον διεθνή επενδυτικό στίβο, ανέφερε πως αυτή την περίοδο υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες στις αγορές.
Ως επενδυτής, τόνισε ότι το πρώτο πράγμα που κοιτάζει σε μια εταιρεία είναι το managementτης. "Αυτό είναι το πιο βασικό για εμάς.
Υπάρχουν και άλλα πράγματα, οικονομικοί δείκτες, στοιχεία, όμως το πιο βασικό είναι εάν η φιλοσοφία της διοίκησης ταιριάζει με το μοντέλο μας".
Όπως εξήγησε, αυτό συμβαίνει διότι η Fairfax επιτρέπει απόλυτη ελευθερία κινήσεων στις εταιρείες που εξαγοράζει. "Έχουμε υιοθετήσει μια αποκεντρωμένη διοικητική φιλοσοφία και, για τον λόγο αυτό, είναι απολύτως σημαντικό στοιχείο η ποιότητα του management κάθε εταιρείας του ομίλου μας". Πράγματι, η Fairfax είναι από τις λίγες περιπτώσεις ομίλων όπου 30 άνθρωποι σε ένα γραφείο στο Τορόντο "ελέγχουν" έναν όμιλο 22.000 ανθρώπων σε όλο τον κόσμο...
Πώς ήρθε η Fairfax στην Ελλάδα
Η αρχή έγινε με τη Eurobank Properties, νυν Grivalia, το 2012, εν μέσω μιας εξαιρετικά ταραχώδους περιόδου για το μέλλον της χώρας στην Ευρωζώνη, λίγες εβδομάδες μετά τις διπλές εκλογές εκείνης της χρονιάς, όταν η Fairfax απέκτησε τότε το 15% των μετοχών της Eurobank Properties, της εταιρείας επενδύσεων σε ακίνητα του ομίλου Eurobank, με την αξία της συναλλαγής να ανέρχεται στα 43 εκατ. ευρώ.
Είχε προηγηθεί εκτενής έρευνα της ελληνικής αγοράς από τον Wade Burton, το Νο 2 της Fairfax, αλλά και επισκέψεις του ίδιου του Watsa στη χώρα. Ο Burton, αντιπρόεδρος της Hamblin Watsa, θυγατρικής της Fairfax, η οποία διαχειρίζεται κεντρικά όλες τις επενδύσεις του καναδικού ομίλου, βρέθηκε συχνά στην Ελλάδα με το mandate να χαρτογραφήσει την αγορά και να εντοπίσει πιθανές επενδυτικές ευκαιρίες.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το "Κεφάλαιο", ο Ινδοκαναδός επενδυτής είχε επισκεφθεί αρκετές φορές τον τότε πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά, υπουργούς, τραπεζίτες και τουλάχιστον τρεις Έλληνες επιχειρηματίες "πρώτης γραμμής". Κομβικό ρόλο για το deal, όμως, αλλά και εν πολλοίς για τον επενδυτικό ρόλο που απέκτησε η Fairfax στην Ελλάδα, είχε ο Γιώργος Χρυσικός, νυν επικεφαλής της Grivalia ΑΕΕΑΠ.
Σύμφωνα με όσα είχαν γίνει γνωστά από τις επαφές του σε ελληνικό έδαφος, ήδη από την περίοδο εκείνη ο επικεφαλής της Fairfax είχε αναφέρει πως οι αποτιμήσεις πολλών assets βρίσκονταν σε ελκυστικά επίπεδα και ότι υπήρχαν "ενδιαφέρουσες ευκαιρίες", ενώ είχε ενημερωθεί και για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που προωθούνταν. Στο τελευταίο δεν μετείχε, αλλά ενίσχυσε στη συνέχεια το ποσοστό του στη Eurobank Properties, η οποία μετονομάστηκε σε Grivalia, ενώ είχε αποκτήσει (σε ορισμένες διατηρεί) μικρές θέσεις σε εισηγμένες όπως η Jumbo και η Sarantis.
Ακολούθησε υποχρεωτική δημόσια πρόταση, μέσω της οποίας το ποσοστό της Fairfax στην Grivalia αυξήθηκε στο 41,5%, ενώ τον Φεβρουάριο του 2014 η Grivalia ενισχύθηκε μέσω ΑΜΚ με 193 εκατ. ευρώ. Ακολούθησαν τοποθετήσεις στην EFG Eurobank, στον Μυτιληναίο, η εξαγορά της Praktiker Hellas και τελευταία η απόκτηση του 80% της ασφαλιστικής εταιρείας Eurolife. Στην ελληνική τράπεζα η Fairfax ηγήθηκε ως anchor investor ομάδας επενδυτών, στην οποία συμμετείχαν οι Brookfield Asset Management, Capital Group, Mackenzie Funds, Fidelity Funds και η WLR Funds, που συμμετείχαν, στο πλαίσιο της τελευταίας ανακεφαλαιοποίησης, με κεφάλαια 1,3 εκατ. ευρώ. Η συμμετοχή της Fairfax ανήλθε σε 400 εκατ. ευρώ.
Ο ίδιος ο Watsa από την πρώτη στιγμή εμφανίστηκε ως ένθερμος υποστηρικτής των προοπτικών της Ελλάδας, την οποία, μάλιστα, είχε χαρακτηρίσει ως τη μεγαλύτερη επενδυτική ευκαιρία μετά την Ιρλανδία. Στις αρχές του 2013 ο Καναδός μεγαλοεπενδυτής διάβαινε επισήμως το κατώφλι του Μεγάρου Μαξίμου για να διαβεβαιώσει τον πρωθυπουργό, Αντ. Σαμαρά, ότι δεν βλέπει την Ελλάδα ευκαιριακά, αλλά έχει μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς, όπως άλλωστε είναι και η επενδυτική στρατηγική του ομίλου Fairfax. Την ίδια διαβεβαίωση έδωσε και στις αρχές του 2014, στη συνάντηση με τους κ.κ. Δραγασάκη και Σταθάκη, τότε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού αντίστοιχα, αλλά και με τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, τον περασμένο Μάιο και ξανά τα τελευταία 24ωρα, κάτι που δεν έχει πάψει να αναφέρει σε ιδιωτικές και δημόσιες συνομιλίες του.
Τρεις προϋποθέσεις για ανάκαμψη
Από τον Χάρη Φλουδόπουλο
"Τώρα είναι η ώρα για επενδύσεις στην Ελλάδα, κλείστε την αξιολόγηση και μετατρέψτε τη χώρα στον πιο φιλικό επενδυτικό προορισμό". Αυτό ήταν το μήνυμα που εξέπεμψε ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής που εισήλθε στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια της κρίσης και παρέμεινε σταθερά προσηλωμένος, παρά τις αντιξοότητες, τα προβλήματα και τα εμπόδια, στη στρατηγική του για τη χώρα μας.
Αυτός ήταν, άλλωστε, και ο λόγος που ο Prem Watsa ήταν ο κεντρικός ομιλητής στην απογευματινή Γενική Συνέλευση των μελών του ΣΕΒ, σε μια εκδήλωση στην οποία παρέστησαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός, μέλη του υπουργικού συμβουλίου, θεσμικοί φορείς και πολυάριθμοι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου.
Το "κλειδί" για να προσελκύσετε επενδύσεις, είπε απευθυνόμενος πρωτίστως στον Αλέξη Τσίπρα, τον οποίο και ευχαρίστησε για την προσήλωσή του στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων της χώρας προς τους δανειστές, είναι η ανοιχτή οικονομία: Είχα την ευκαιρία, ήμουν πραγματικά τυχερός να ξεκινήσω από το μηδέν σε μια χώρα που μου έδωσε όλες τις ευκαιρίες και την ελευθερία να αναπτυχθώ. Η οικονομική ελευθερία είναι η απάντηση στο τι ζητούν οι επιχειρηματίες και οι επενδυτές, είπε ο Prem Watsa, προσθέτοντας ότι οι επιχειρήσεις και οι επενδύσεις δημιουργούν θέσεις εργασίας. Και αυτό μπορεί να συμβεί και στην Ελλάδα.
Χειρότερα από το Κραχ του '29
Πάντως, ο Καναδός επενδυτής δεν κρύβει τα λόγια του για το μέγεθος της ελληνικής κρίσης. Αυτό που έχει περάσει η Ελλάδα τα τελευταία 8 χρόνια είναι ανεπανάληπτο και δεν συγκρίνεται ούτε με το Κραχ του '29 στις ΗΠΑ ή τη μεγάλη ασιατική κρίση του 1997.
Χάσατε 27% του ΑΕΠ, ο κατασκευαστικός κλάδος έχει πέσει 86%, οι πωλήσεις αυτοκινήτων έχουν πέσει 80% και οι καταναλωτικές δαπάνες 60%.
Περάσατε μια ανεπανάληπτη κρίση και σας αξίζουν συγχαρητήρια που επιβιώσατε. Όμως η άλλη όψη του νομίσματος της κρίσης είναι η ευκαιρία. Είμαι αισιόδοξος.
Κοιτώντας πίσω, περάσατε μια δύσκολη περίοδο, αλλά αυτή τελειώνει, ήταν το μήνυμα που εξέπεμψε.
Εκείνο που πρέπει να κάνετε είναι να κλείσετε το συντομότερο δυνατό την αξιολόγηση και να διώξετε την αβεβαιότητα, τόνισε.
Τα τρία βήματα για το πεπρωμένο
Για την επόμενη ημέρα μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης ο Καναδός μεγαλοεπενδυτής έθεσε ως προϋπόθεση για την ανάκαμψη τρία βασικά βήματα:
1. Την ένταξη της χώρας στο QE, που θα δώσει πρόσβαση σε πιο φθηνό δανεισμό για τις επιχειρήσεις.
2. Την άρση των capital controls, που θα επιτρέψει, όπως συνέβη στην Κύπρο, την εισροή σημαντικών κεφαλαίων.
3. Να αποκτήσει η Ελλάδα πρόσβαση στην αγορά των ομολόγων. Ακόμα και μεγαλύτερες χώρες στον κόσμο, όπως οι ΗΠΑ, θα χρεοκοπούσαν εάν δεν είχαν πρόσβαση στην αγορά ομολόγων.
"Εάν αποκτήσετε πρόσβαση στην αγορά ομολόγων, θα αποκτήσετε τον έλεγχο του πεπρωμένου σας", είπε ο κ. Watsa.
Σταθερά bullish για την Ελλάδα
Ο P. Watsa ποτέ δεν εγκατέλειψε τις προσδοκίες για απόδοση των επενδύσεων στην Ελλάδα και για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Ήδη από το 2014, σε επιστολή του προς τους μετόχους της Fsirfax, ο Watsa έκανε λόγο για "Οδύσσεια" στην Ελλάδα, που ξεκίνησε το 2012, όταν έγιναν οι πρώτες διερευνητικές επαφές.
Τότε έλεγε πως, "αν και δεν υπάρχουν βεβαιότητες στη ζωή, έχουμε την εντύπωση πως η ελληνική κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός έχουν ξεκάθαρα απορρίψει το ενδεχόμενο επιστροφής στη δραχμή και θα εφαρμόσουν το πρόγραμμα της τρόικας".
Ο Prem Watsa τονίζει πως η ελληνική οικονομία έχει πιάσει πάτο και, εάν υπάρχει πολιτική σταθερότητα, θα υπάρξει ισχυρή αντίδραση, όπως συνέβη με την Ιρλανδία προ ετών", συμπληρώνοντας πως "θα έρθει η ώρα μας για κέρδη στην Ελλάδα"...
Γιατί Ελλάδα
Ένα από τα πιο αισιόδοξα μηνύματα που εξέπεμψε ο Καναδός μεγαλοεπενδυτής ήταν η απάντησή του στο ερώτημα γιατί επένδυσε στην Ελλάδα.
"Είστε μια χώρα-μέλος της Ε.Ε., είστε άνθρωποι με επιχειρηματικό πνεύμα και έχετε εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό", τόνισε, πλέκοντας το εγκώμιο των ανθρώπων που διοικούν τις εταιρείες στις οποίες έχει τοποθετηθεί η Fairfax.
Για τη Eurolife: "Έχουμε επενδύσει σε πολλές ασφαλιστικές ανά τον κόσμο και η ελληνική εταιρεία είναι μια από τις καλύτερες επενδύσεις μας, η Eurobank διοικείται από ένα δίδυμο που θα μπορούσε να διοικήσει οποιαδήποτε τράπεζα παντού, οι επιδόσεις του ομίλου Μυτιληναίος είναι πραγματικά φανταστικές, ενώ η διοίκηση της Praktiker έχει καταφέρει να μην έχει ζημίες παρότι έχει μειωθεί 50% η κατανάλωση.
Τα επιτεύγματα των ανθρώπων εδώ είναι εκπληκτικά", ανέφερε, υπογραμμίζοντας το τεράστιο ταλέντο, το εκπληκτικό ανθρώπινο δυναμικό, τις εξαιρετικές υποδομές και την κουλτούρα των Ελλήνων ως τους βασικούς λόγους για την επένδυση και την παραμονή της Fairfax στην Ελλάδα.
*Αναδημοσίευση από το "Κεφάλαιο" που κυκλοφορεί.
απο το capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου