Στην απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ( το κείμενο των Ύμνων του Εσπερινού και απόδοση τους στη νέα Ελληνική)

του Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης κυρού Διονυσίου

Η Εκκλησία εόρτασε πανηγυρικά πριν από οκτώ ημέρες την Κοίμηση και τη Μετάσταση της υπεραγίας Θεοτόκου και σήμερα, με την ίδια εορταστική διάθεση κλείνει την εορτή. 
 Με τους ωραιότερους ύμνους κήδεψε τη μητέρα της ζωής, τους ίδιους ύμνους, που σαν απόηχος ακούονται και σήμερα στην Ιερή ακολουθία.

Γιατί άλλη καλύτερη γλώσσα, για να εκφράσει το μυστήριο της πίστεως, η Εκκλησία δεν έχει παρά τη γλώσσα της ψαλμωδίας, που είναι μαζί ποίηση και μουσική στην πιο
απλή και καθαρή της μορφή.
Η Εκκλησία, δηλαδή ο λαός του Θεού εορτάζομε και τιμούμε τα πρόσωπα και τα γεγονότα της πίστεως, καθώς γράφει ο Απόστολος, «άδοντες και ψάλλοντες εν τη καρδία ημών τω Κυρίω». Ο ύμνος, το εκκλησιαστικό τροπάριο είναι η ζωντανή έκφραση της αμώμητης λατρείας της Ορθοδοξίας.

 Ας ξεχωρίσουμε λοιπόν κι ας αναλύσουμε ιεροπρεπώς κάποια τροπάρια της μεγάλης εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κι ας είναι αυτό σήμερα το κήρυγμα του θείου λόγου.
Ας μη ρωτήσουμε κι ας μη ζητήσουμε για να βρούμε ποιοι είναι οι ποιητές και οι μελουργοί των τροπαρίων.
Αυτό δεν έχει καμιά απολύτους σημασία. Είναι η Εκκλησία, ο λαός του Θεού. Η ιερά υμνογραφία είναι η φωνή της πίστεως, η παράδοση και η ζωή των γενεών των πιστών. Ποιος ρώτησε για τους ποιητές των δημοτικών τραγουδιών; Είναι ο κάθε λαός μέσα στις ιστορικές περιπέτειες και τους αγώνες του. Το ίδιο και του μεγάλου θησαυρού της υμνογραφίας ποιητής είναι η Εκκλησία· κι αν κάπου ακούονται κάποια ονόματα ιερών ποιητών και υμνογράφων, αλλά και τα ονόματα αυτά και τα πρόσωπα μένουν πάλι και είναι πνευματική περιουσία της Εκκλησίας.
Τα τρία λοιπόν ανώνυμα τροπάρια της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που ψάλλονται στην αρχή του Εσπερινού, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά και γνωστά της Εκκλησιαστικής υμνολογίας. Στη γλώσσα της ψαλμωδίας ονομάζονται αυτόμελα, που θα πει πως έχουν ένα δικό τους και ξεχωριστό μουσικό μέλος. Θέλουν να είναι εξόδια άσματα στην Κοίμηση της Θεοτόκου, αλλά η πίστη της Εκκλησίας τα μετατρέπει σε εγκωμιαστικό χαιρετισμό προς τη μητέρα της ζωής. Αν δεν υπάρχει θάνατος για τους πιστούς, όταν εκδημούν από το σώμα και ενδημούν προς το Θεό, πώς λοιπόν μπορεί να πέθανε η Παναγία Παρθένος Μαριάμ; Παράδοξο πραγματικά είναι το θαύμα· «η πηγή της ζωής εν μνημείω τίθεται και κλίμαξ προς ουρανόν ο τάφος γίνεται». Η γυναίκα λοιπόν που γέννησε τη ζωή του κόσμου απέθανε, άλλ’ όμως το πανάχραντο σώμα της ανέβηκε στον ουρανό. Σαν άνθρωπος και η Θεοτόκος πληρώνει το κοινό χρέος, αποθνήσκει και ενταφιάζεται με κάθε ιερή τάξη στη Γεθσημανή από τους Αποστόλους. Αλλά ύστερ’ από τρεις ημέρες το καθαρότατο και αμόλυντο σώμα της δεν βρίσκεται στον τάφο. Ο τάφος που για κάθε άνθρωπο, μέχρι την ημέρα της κοινής αναστάσεως, είναι το κρεβάτι της αναπαύσεως του και το χωνευτήρι του κορμιού του, για την Υπεραγία Θεοτόκο γίνεται η κλίμακα που την ανεβάζει στον ουρανό.
Η Εκκλησία μπροστά σ’ αυτό το γεγονός χαιρετίζει τη Γεθσημανή, που έγινε το άγιο τέμενος της Θεοτόκου. Ύστερα στέκει με έκσταση και μιλάει με θαυμασμό στη Δέσποινα του κόσμου, γιατί αυτή και πρώτα υπήρξε θρόνος του Υψίστου και τώρα μετέστη από τη γη στον ουρανό. Τέλος βλέπει να δοξάζουν την κοίμηση της άγιας Παρθένου όλες οι αγγελικές δυνάμεις στον ουρανό κι όλοι οι άνθρωποι στη γη, οι βασιλιάδες κι ο λαός. Κι αντί να ξεφύγει από το στόμα της κάποιος λυπητερός λόγος, η Εκκλησία ξεσπάει και στα τρία τροπάρια στο «χαίρε» του Αγγέλου· «Κεχαριτωμένη, χαίρε μετά σου ο Κύριος». Αυτός είναι ο μοναδικός χαιρετισμός του ουρανού προς τη γη, το μήνυμα που έφερε ο Άγγελος προς την αγνή Παρθένο της Ναζαρέτ. «Ο Κύριος μετά σου» είπε ο αρχάγγελος Γαβριήλ, και η Εκκλησία συμπληρώνει, ερμηνεύοντας το μυστήριο της θείας ενανθρωπήσεως «ο παρέχων τω κόσμω διά σου το μέγα έλεος». Γιατί όλο το μυστήριο της θείας οικονομίας για τη σωτηρία του άνθρωπου είναι η έκφραση του ελέους και της αγάπης του Θεού, που θύρα για να μπει σαν άνθρωπος στον κόσμο, μεταχειρίστηκε μια ταπεινή παιδούλα, τήν παρθένο Μαρία.
* * *
Μέσα στην υμνολογία της εορτής ξεχωρίζουν οι δυό Κανόνες, που φέρουν τα ονόματα των δυό μεγάλων ποιητών της Εκκλησίας, του Κοσμά και του Δαμάσκηνου. Είναι δυο άνθρωποι αυτοί, που μεγάλωσαν κι έζησαν πολύν καιρό μαζί και με θεοκίνητη γλώσσα ύμνησαν όλες τις μεγάλες Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές της Εκκλησίας. Για να μπορέσουμε, όχι να καταλάβουμε την ποιητική και φιλολογική αξία των εκκλησιαστικών ύμνων, αλλά να αισθανθούμε και να ζήσουμε την ιερή ομορφιά τους, δεν χρειάζεται να είμαστε θεολόγοι και φιλόλογοι. Φτάνει μόνο να μιλά μέσα μας η πίστη· όχι αόριστα και άχρωμα η θρησκευτική πίστη, αλλά η πίστη της Εκκλησίας. Γιατί άλλο πράγμα είναι να μιλάμε τάχα για θρησκεία κι άλλο πράγμα να μιλά μέσα μας η πίστη κι ο κόσμος της Εκκλησίας. Τα τροπάρια της κάθε εορτής, τα τροπάρια τώρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, για τα οποία είναι σήμερα ο λόγος, δεν είναι απλώς θρησκευτικοί ύμνοι, αλλά είναι τροπάρια της λατρείας της Εκκλησίας.

Σταματάμε στον Ειρμό, δηλαδή στο πρώτο τροπάριο του πρώτου Κανόνα, που είναι η Καταβασία της πρώτης Ωδής. Είναι τάχα άγνωστα και ακατάληπτα αυτά που λέμε τώρα;
Άλλ’ αυτό ακριβώς εννοούμε, όταν λέμε ότι πρέπει να μιλά μέσα μας η πίστη και ο κόσμος της Εκκλησίας.
Το μεγάλο μας σχολείο, ένα σχολείο στο όποιο φοιτάμε σ’ όλη μας τη ζωή, είναι η Εκκλησία. Δεν είναι τώρα για να πούμε και να διδάξουμε τί είναι Κανόνας και τί είναι Ειρμός και τί είναι Ωδή και τί είναι Καταβασία· αυτά δεν μαθαίνονται σαν κάθε γνώση στο σχολείο, αλλά όπως η μητρική γλώσσα μέσα στο σπίτι· ο κάθε ορθόδοξος χριστιανός, που κάθε Κυριακή και εορτή συνήθισε να είναι στην Εκκλησία, έμαθε και ξέρει τί λέγεται και τί γίνεται εδώ μέσα. Η κοινή θεία λατρεία της Εκκλησίας δεν είναι μόνο προσευχή, αλλά είναι και διδασκαλία, μια διδασκαλία εποπτική, σαν στο καλύτερο πρότυπο σχολείο.

Σταματάμε λοιπόν στην Καταβασία της πρώτης Ωδής. Είναι το τροπάριο, που ξεχωρίζει μέσα στην ακολουθία του Όρθρου, που ψάλλεται πανηγυρικά σ’ έναν καθαρά ελληνικό ήχο. Γιατί αυτό εννοούμε όταν λέμε και το καυχιόμαστε πώς η Ορθοδοξία είναι Ελληνική. Το σώμα της είναι ευαγγελικό και μόνο το ένδυμά της είναι Ελληνικό· η γλώσσα και η μουσική της ορθόδοξης λατρείας είναι ελληνικά. Κι όπου ακόμα μεταφράστηκαν οι ιερές ακολουθίες και η θεία Λειτουργία σε άλλες εθνικές γλώσσες κι εκεί κάτω από τη μετάφραση φαίνεται η ελληνική γλώσσα κι ακούμε τη φωνή της.
Η Καταβασία λοιπόν της πρώτης Ωδής της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ακούεται σαν ένα γνώριμο στ’ αφτιά μας ελληνικό δημοτικό τραγούδι. «Πεποικιλμένη τη θεία δόξη, η ιερά και ευκλεής, Παρθένε, μνήμη σου, πάντας συνηγάγετο προς ευφροσύνην τους πιστούς…». Μη σας τρομάζει που λέμε για τραγούδι. Ο άγιος της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ο Σκιαθίτης Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης έλεγε κι έγραφε πως τα τροπάρια της Εκκλησίας είναι τα τραγούδια του Θεού. Και η Καταβασία, για την οποία τώρα είναι ο λόγος, έγινε αφορμή για να γράψει ένα από τα μικρά διηγήματα του με τον τίτλο: «Η πεποικιλμένη».
Να σε μια πρόχειρη μετάφραση τα παραπάνω λόγια της Καταβασίας· «Στολισμένη με τη θεία δόξα η ιερή και παινεμένη, Παρθένε, μνήμη σου, σύναξε όλους τούς πιστούς, για να γιορτάσουν με χαρά…».

 Τί είναι λοιπόν οι εορτές μας; Τί είναι οι ετήσιες πανηγύρεις της Εκκλησίας; Είναι οι ιερές συνάξεις των πιστών στη μνήμη των προσώπων και των γεγονότων της πίστεως. Αυτό το τονίζομε πάντα· όχι κάποιων ιδεών ή πολιτικών σχημάτων, αλλά των προσώπων και των γεγονότων, γιατί ενυπόστατη και εμπράγματη είναι η πίστη της Εκκλησίας.

Η Εκκλησία εορτάζει όχι την ελευθερία, αλλά τον άγιο Ελευθέριο· όχι την ειρήνη, αλλά την άγια Ειρήνη· όχι την μητέρα, αλλά τον Ευαγγελισμό και την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου· όχι τον ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ, αλλά το Πάσχα και τα Χριστούγεννα.
Γιατί η πίστη και η λατρεία της Εκκλησίας δεν είναι κάποια θεωρητική και, ιδεολογική διδασκαλία, αλλά κήρυγμα γεγονότων, βίος και ζωή αγίων προσώπων του Ιησού Χριστού, της Υπεραγίας Θεοτόκου και όλων των Άγιων.

 Στην Εκκλησία δεν υπάρχει η αγιοσύνη σαν ένα ιδεολογικό σχήμα, αλλά υπάρχουν άγιοι άνθρωποι. Στην Εκκλησία δεν υπάρχει μια αόριστη πίστη στο «υπέρτατο ον», που δεν θα πει τίποτα, αλλά υπάρχει η πίστη στην αγία και ομοούσιο και ζωοποιό και αδιαίρετη Τριάδα· στον Πατέρα, που ακούσαμε τη φωνή του στη Βάπτιση και στη Μεταμόρφωση· στο Υιό, που αναστράφηκε μεταξύ μας σαν άνθρωπος· και στο Άγιο Πνεύμα, που το είδαμε στον Ιορδάνη «ωσεί περιστεράν» και στην Πεντηκοστή «εν είδει πύρινων γλωσσών». Αυτά λοιπόν τα πρόσωπα και τα γεγονότα συνάζουν κάθε φορά τους πιστούς, για να εορτάσουν γεμάτοι χαρά και πνευματική ευφροσύνη.

Σ’ έναν ύμνο ακόμα της εορτής της Κοιμήσεως θα σταματήσουμε και θα κλείσουμε το σημερινό κήρυγμα.
Είναι το Κοντάκιο.
Ας μη ρωτάμε πάλι γιατί λέγεται Κοντάκιο και τί στην εκκλησιαστική υμνογραφία είναι το Κοντάκιο. Αυτό είν’ ένα μάθημα για άλλη περίσταση· άλλ’ αυτό μόνο μπορούμε να πούμε τώρα, πώς το Κοντάκιο είναι ο ύμνος που ψάλλεται στη θεία Λειτουργία από τους ιερείς μέσα στο άγιο Βήμα πριν από το «Άγιος ο Θεός…». Το Κοντάκιο στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, αλλά και σε κάθε εορτή, είναι το τροπάριο που με πολύ σύντομο και επιγραμματικό τρόπο συνοψίζει όλη την υπόθεση της εορτής. Να πώς το ακούσαμε από το χορό των ιερέων τώρα πριν από λίγο· «Την εν πρεσβείαις ακοίμητον Θεοτόκον και προστασίαις αμετάθετον ελπίδα, τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν, ως γαρ ζωής μητέρα προς την ζωήν μετέστησεν, ο μήτραν οικήσας αειπάρθενον».

Θα προσπαθήσω να μεταφέρω στη γλώσσα μας όσο μπορώ καλύτερα τα λόγια του τροπαρίου αυτού, προσθέτοντας έναν ελαφρό σχολιασμό. Την Υπεραγία Θεοτόκο, που ακοίμητα πρεσβεύει για κάθε πιστό, που όλη μας η ελπίδα είναι στην προστασία της, ο τάφος κι ο θάνατος δεν την κράτησε, γιατί σαν μητέρα της ζωής την πήρε στη ζωή εκείνος που σαρκώθηκε μέσα της «εκ Πνεύματος Αγίου». Δεν κοιμήθηκε, αλλά πρεσβεύει ακοίμητα για μας· δεν μας άφησε, αλλά μας προστατεύει πάντα. Ο τάφος κι ο θάνατος δεν μπόρεσαν να την κρατήσουν.
 Πώς θα γινότανε τάχα αυτό; Αυτή γέννησε το Χριστό, που είναι η ζωή, κι ο Χριστός την πήρε στα χέρια του μαζί του.

 Γι’ αυτό λοιπόν και σήμερα και πάντα στη θεία Λειτουργία αυτή είναι η δική μας θερμή δέηση και προσευχή προς το Σωτήρα Χριστό· «Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου, Σώτερ, σώσον ημάς». Αμήν.

agioritikovima.gr



Παραθέτουμε το κείμενο των Ύμνων του Εσπερινού και απόδοση τους στη νέα Ελληνική για τους πιστούς που ίσως δυσκολεύονται στην κατανόηση τους.
                                                                                                                                                                                                                                *

Μετά τό «Κύριε ἐκέκραξα» ψάλλονται τά παρακάτω τροπάρια.

 Ἦχος α΄. Αὐτόμελον.

Ὢ τοῦ παραδόξου θαύματος! ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, ἐν μνημείῳ τίθεται, καὶ κλῖμαξ πρὸς οὐρανόν, ὁ τάφος γίνεται. Εὐφραίνου Γεθσημανῆ, τῆς Θεοτόκου τὸ ἅγιον τέμενος.Βοήσωμεν οἱ πιστοί, τὸν Γαβριὴλ κεκτημένοι ταξίαρχον, Κεχαριτωμένη χαῖρε, μετὰ σοῦὁ Κύριος, ὁ παρέχων τῷ κόσμῳ διὰ σοῦ τὸ μέγα ἔλεος.
(Ω τι παράδοξο θαύμα! Η πηγή της ζωής τοποθετείται στο μνήμα και ο τάφος γίνεται σκάλα που οδηγεί στον ουρανό. Γεθσημανή να ευφραίνεσαι, που γίνεσαι της Θεοτόκου το άγιο τέμενος. Ας ψάλλουμε οι πιστοί, έχοντας αρχηγό τον ἀρχάγγελο Γαβριήλ. Χαίρε Κεχαριτωμένη, μαζί σου είναι ο Κύριος, που δίνει στον κόσμο με τις πρεσβείες σου το μέγα έλεός του.)

Βαβαὶ τῶν σῶν μυστηρίων ἁγνή! τοῦὙψίστου θρόνος, ἀνεδείχθης Δέσποινα, καὶ γῆθεν πρὸς οὐρανόν, μετέστης σήμερον. Ἡ δόξα σου εὐπρεπής, θεοφεγγέσιν ἐκλάμπουσα χάριτι, Παρθένοι σὺν τῇ Μητρὶ τοῦ Βασιλέως πρὸς ὕψος ἐπάρθητε. Κεχαριτωμένη χαῖρε, μετὰ σοῦὁ Κύριος, ὁ παρέχων τῷ κόσμῳ, διὰ σοῦ τὸ μέγα ἔλεος.
(Πω, πω! Τι μυστήρια γίνονται σε σένα Αγνή! Συ Δέσποινα αναδείχθηκες θρόνος του Υψίστου και σήμερα μετέστης από τη γη στον ουρανό. Η θαυμαστή σου δόξα, λάμπει παντού με θείες χάρες που φεγγοβολούν. Παρθένοι με τη Μητέρα του Βασιλέως (Χριστού) υψωθείτε σε ουράνιο ύψος λέγοντας: Κεχαριτωμένη χαίρε, μαζί σου είναι ο Κύριος, που δίνει στον κόσμο  με τις πρεσβείες σου το μέγα έλεός του.)

Τὴν σὴν δοξάζουσι Κοίμησιν, Ἐξουσίαι, Θρόνοι, Ἀρχαί, Κυριότητες, Δυνάμεις καὶ Χερουβίμ, καὶ τὰ φρικτὰ Σεραφίμ. Ἀγάλλονται γηγενεῖς ἐπὶ τῇ θείᾳ σου δόξῃ κοσμούμενοι. Προσπίπτουσι βασιλεῖς, σὺν Ἀρχαγγέλοις Ἀγγέλοις καὶ μέλπουσι· Κεχαριτωμένη χαῖρε, μετὰ σοῦὁ Κύριος, ὁ παρέχων τῷ κόσμῳ, διὰ σοῦ τὸ μέγα ἔλεος.

(Δοξάζουν την Κοίμησή σου, τα αγγελικά τάγματα δηλ. οι Εξουσίες, οι Θρόνοι, οι Αρχές, οι Κυριότητες, οι Δυνάμεις και τα Χερουβίμ καί τα φρικτά Σεραφίμ. Χαίρονται στολισμένοι οι κάτοικοι της γης με αφορμή τη θεϊκή δόξα σου. Σε προσκυνοῦν βασιλείς μαζί με τους Αρχαγγέλους και Αγγέλους και ψάλλουν· Κεχαριτωμένη χαίρε, μαζί σου είναι ο Κύριος, που δίνει στον κόσμο  με τις πρεσβείες σου το μέγα έλεός του.)

Δόξα… Καὶ νῦν… (Οκτάηχο)

Θεαρχίῳ νεύματι, πάντοθεν οἱ θεοφόροι Ἀπόστολοι, ὑπὸ νεφῶν μεταρσίως αἰρόμενοι.Καταλαβόντες τὸ πανάχραντον, καὶ ζωαρχικόν σου σκῆνος, ἐξόχως ἠσπάζοντο.Αἱ δὲὑπέρτατοι τῶν οὐρανῶν Δυνάμεις, σὺν τῷ οἰκείῳ Δεσπότῃ παραγενόμεναι.Τὸ θεοδόχον καὶἀκραιφνέστατον σῶμα προπέμπουσι, τῷ δέει κρατούμεναι, ὑπερκοσμίως δὲ προῴχοντο, καὶἀοράτως ἐβόων, ταῖς ἀνωτέραις ταξιαρχίαις· ἰδοὺἡ παντάνασσα θεόπαις παραγέγονεν. Ἄρατε πύλας, καὶ ταύτην ὑπερκοσμίως ὑποδέξασθε, τὴν τοῦἀενάου φωτὸς Μητέρα.Διὰ ταύτης γὰρ ἡ παγγενὴς τῶν βροτῶν σωτηρία γέγονεν, ᾗἀτενίζειν οὐκ ἰσχύομεν, καὶ ταύτῃἄξιον γέρας ἀπονέμειν ἀδύνατον.Ταύτης γὰρ τὸὑπερβάλλον, ὑπερέχει πᾶσαν ἔννοιαν.Διὸἄχραντε Θεοτόκε, ἀεὶ σὺν ζωηφόρῳ Βασιλεῖ, καὶ τόκῳ ζῶσα, πρέσβευε διηνεκῶς, περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι, ἀπὸ πάσης προσβολῆς ἐναντίας τὴν νεολαίαν σου· τὴν γὰρ σὴν προστασίαν κεκτήμεθα.Εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀγλαοφανῶς μακαρίζοντες.
(Με θεϊκή προσταγή από παντού οι θεοφόροι Απόστολοι μεταφέρθηκαν με τα σύννεφα (σε σένα Θεοτόκε). Κρατώντας το Πανάχραντο και γεμάτο ζωή σώμα σου με μεγάλη ευλάβεια προσκυνούσαν. Εκεί βρίσκονταν οι ανώτατες αγγελικές Δυνάμεις μαζί με το δικό τους Κύριο. Το θεοδόχο και καθαρότατο σώμα συνοδεύουν στον τάφο με φόβο και σεβασμό. Από τα υπερκόσμια δε προχωρούσαν και αόρατα φώναζαν στις ανώτερες αγγελικές ταξιαρχίες· «Να, έχει έλθει η Παντάνασσα Κόρη. Ανοίξτε τις πύλες και υποδεχτείτε την με ουράνιο τρόπο, την Μητέρα του φωτός που μένει πάντα ἴδιο. Διότι διά μέσου αυτής έγινε η σωτηρία όλου του ανθρώπινου γένους, την οποίαν δεν μπορούμε να κοιτάξουμε και είναι αδύνατο να απονείμουμε άξιο βραβείο. Επειδή το μεγαλείο της ξεπερνά κάθε ἔννοια. Γι’ αὐτό άχραντε Θεοτόκε, συ που ζεις πάντοτε με τον Βασιλέα και Υιόν σου, που δίνει τη ζωή, πρέσβευε αδιάκοπα να περιφρουρεί και να σώζει από κάθε εχθρική (σατανική) προσβολή τη νεολαία σου· γιατί τη δική σου προστασία την έχουμε σίγουρη. Σε όλους τους αιώνες με λαμπρότητα θα σε μακαρίζουμε- δοξολογούμε.)

Ἀπόστιχα

Δεῦτε ἀνυμνήσωμεν λαοί, τὴν Παναγίαν Παρθένον ἁγνήν, ἐξ ἧς ἀρρήτως προῆλθε, σαρκωθεὶς ὁ Λόγος τοῦ Πατρός, κράζοντες καὶ λέγοντες· Εὐλογημένη σὺἐν γυναιξί, Μακαρία ἡ γαστήρ, ἡ χωρήσασα Χριστόν. Αὐτοῦ ταῖς ἁγίαις χερσί, τὴν ψυχὴν παραθεμένη, πρέσβευε ἄχραντε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
( Ελάτε λαοί νά δοξολογήσουμε την αγνήν Παναγίαν Παρθένον, από την οποίαν γεννήθηκε με τρόπο ανείπωτο ο Λόγος του Πατρός που σαρκώθηκε, ψάλλοντας και λέγοντας· Είσαι ευλογημένη ανάμεσα σ’ όλες τις γυναίκες, είναι αξιομακάριστη η κοιλία σου που δέχθηκε τον Χριστόν. Τώρα που παρέδωσες τη ψυχή σου στα άγιά του χέρια, πρέσβευε Άχραντε να σωθοῦν οι ψυχές μας.)

Τὴν πάνσεπτόν σου Κοίμησιν, Παναγία Παρθένε ἁγνή, τῶν Ἀγγέλων τὰ πλήθη ἐν οὐρανῷ, καὶἀνθρώπων τὸ γένος ἐπὶ τῆς γῆς μακαρίζομεν, ὅτι Μήτηρ γέγονας τοῦ ποιητοῦ τῶν ἁπάντων Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸν ἱκετεύουσα, ὑπὲρ ἡμῶν μὴ παύσῃ δεόμεθα, τῶν εἰς σὲ μετὰ Θεόν, τὰς ἐλπίδας θεμένων, Θεοτόκε πανύμνητε, καὶἀπειρόγαμε.

(Την πολυσέβαστη Κοίμησή σου Παναγία Παρθένε αγνή, τα πλήθη των Αγγέλων στον ουρανό και οι άνθρωποι στη γη δοξολογούμε, επειδή έγινες Μητέρα του δημιουργού των όλων Χριστού του Θεού. Σε παρακαλούμε να μη σταματήσεις να τον παρακαλείς για μας, που έχουμε τις ελπίδες μας μετά τον Θεό σε σένα , Θεοτόκε πανύμνητε και αειπάρθενε.)

Δαυϊτικὴν ᾠδὴν σήμερον λαοί, ᾄσωμεν Χριστῷ τῷ Θεῷ. Ἀπενεχθήσονται φησί, τῷ Βασιλεῖ παρθένοι ὀπίσω αὐτῆς, ἀπενεχθήσονται ἐν εὐφροσύνῃ καὶἀγαλλιάσει. Ἡ γάρ ἐκ σπέρματος Δαυΐδ, δι’ ἧς ἡμεῖς ἐθεώθημεν, ἐν ταῖς χερσὶ τοῦἑαυτῆς Υἱοῦ καὶ Δεσπότου, ἐνδόξως καὶὑπὲρ λόγον μετατίθεται, ἣν ὡς Μητέρα Θεοῦἀνυμνοῦντες βοῶμεν καὶ λέγομεν· Σῶσον ἡμᾶς, τοὺς ὁμολογοῦντας σε Θεοτόκε, ἀπὸ πάσης περιστάσεως, καὶ λύτρωσαι κινδύνων τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

(Ας ψάλλουμε σήμερα λαοί στον Χριστό τον Θεό, την ωδή του Δαβίδ που λέγει: Θα ακολουθήσουν τη νύμφη του Βασιλέως παρθένες, θα την ακολουθήσουν με ευφροσύνη και μεγάλη χαρά. Διότι η Παρθένος, που κατάγεται από τη γενιά του Δαβίδ, διά μέσου της οποίας εμείς θεωθήκαμε, στα χέρια του Υιού της και Κυρίου με δόξα και με θαυμαστό τρόπο μετατίθεται. Αυτήν ως Μητέρα του Θεού δοξολογούντες, ψάλλουμε και λέγομε· Σώσε μας, που σε ομολογούμε ως Θεοτόκο, από κάθε δυσκολία και λύτρωσε τις ψυχές μας από κάθε κίνδυνο.)

Δόξα… Καὶ νῦν… Ἦχος δ΄

Ὅτε ἐξεδήμησας Θεοτόκε Παρθένε, πρὸς τὸν ἐκ σοῦ τεχθέντα ἀφράστως, παρῆν Ἰάκωβος ὁἈδελφόθεος, καὶ πρῶτος, Ἱεράρχης, Πέτρος τε ἡ τιμιωτάτη κορυφαία τῶν θεολόγων ἀκρότης, καὶ σύμπας ὁ θεῖος τῶν Ἀποστόλων χορός, ἐκφαντορικαῖς θεολογίαις ὑμνολογοῦντες, τὸ θεῖον καὶἐξαίσιον, τῆς Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ οἰκονομίας μυστήριον, καὶ τὸ ζωαρχικόν, καὶ θεοδόχον σου σῶμα κηδεύσαντες, ἔχαιρον πανύμνητε. Ὕπερθεν δὲ αἱ πανάγιαι καὶ πρεσβύταται τῶν Ἀγγέλων Δυνάμεις, τὸ θαῦμα ἐκπληττόμεναι, κεκυφυῖαι ἀλλήλαις ἔλεγον· Ἄρατε ὑμῶν τὰς πύλας, καὶὑποδέξασθε τὴν τεκοῦσαν, τὸν οὐρανοῦ καὶ γῆς Ποιητήν, δοξολογίαις τε ἀνυμνήσωμεν, τὸ σεπτὸν καὶἅγιον σῶμα, τὸ χωρῆσαν τὸν ἡμῖν ἀθεώρητον καὶ Κύριον. Διόπερ καὶἡμεῖς τὴν μνήμην σου ἑορτάζοντες, ἐκβοῶμέν σοι· Πανύμνητε, Χριστιανῶν τὸ κέρας ὕψωσον, καὶ σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

( Όταν Θεοτόκε Παρθένε έφυγες από αυτόν τον κόσμον και πήγες να συναντήσεις αυτόν που γεννήθηκε από σένα με τρόπο ανείπωτο, ήταν παρών ο Ιάκωβος ο Αδελφόθεος και πρώτος Ιεράρχης (Ιεροσολύμων) και ο Πέτρος ο τιμιώτατος και κορυφαίος Θεολόγος και ολόκληρη η θεία συνοδεία των Αποστόλων υμνολογούντες με υψηλές θεολογίες το θείο και εξαίσιο μυστήριο της θείας του Χριστού οικονομίας και χαίρονταν πανύμνητε όταν κήδευσαν το σώμα σου που δέχθηκε τη Ζωή και το Θεό. Από ψηλά δε οι πανάγιες και αρχαιότερες δυνάμεις των Αγγέλων γεμάτες έκπληξη από το θαύμα σκυμμένες έλεγαν μεταξύ τους: Ανοίξτε τις πύλες σας γιά να υποδεχθεῖτε αυτήν που γέννησε τον Δημιουργό του ουρανού και της γης· και ας ανυμνήσουμε μέ δοξολογίες το σεβάσμιο και άγιο σώμα που μέσα του χώρεσε τον Κύριον, που και εμείς δεν μπορούμε να δούμε. Γι’ αυτό και εμείς γιορτάζοντας τη μνήμη σου, με μεγάλη φωνή σου λέμε· Πανύμνητε, ύψωσε την παράταξη των χριστιανών και σώσε τις ψυχές μας.)

Ἀπολυτίκιον Ἦχος α΄

Ἐν τῇ Γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας, ἐν τῇ Κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπες Θεοτόκε. Μετέστης πρὸς τὴν ζωήν, μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς ζωῆς, καὶ ταῖς πρεσβείαις ταῖς σαῖς λυτρουμένη, ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

(Κατά τη γέννηση (του Χριστού) διαφύλαξες την παρθενία σου, κατά την Κοίμησή σου δεν εγκατέλειψες τον κόσμο, Θεοτόκε. Μεταφέρθηκες στη ζωή (τον Χριστό), συ που είσαι μητέρα της ζωῆς· και με τις δικές σου πρεσβείες λυτρώνεις από το θάνατο τις ψυχές μας).

(Απόδοση στην νεοελληνική: Α.Χ. Θεολόγος)

diakonima.gr