Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου παίρνει οριακό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις και ο Ερντογάν επαναφέρει τα σενάρια για «πραξικόπημα της Δύσης».
Με τις περισσότερες δημοσκοπήσεις να καταγράφουν ένα σταθερό πλέον προβάδισμα του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου έναντι του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανώτατα κυβερνητικά στελέχη προσπαθούν να διαμορφώσουν ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο οι επερχόμενες εκλογές είναι ένα «πολιτικό πραξικόπημα της Δύσης», προετοιμάζοντας έτσι τον δρόμο για αμφισβήτηση του
εκλογικού αποτελέσματος σε περίπτωση που δεν είναι υπέρ τους.Αναλυτές στην Τουρκία, με τους οποίους συνομιλεί η Realnews, εκτιμούν ότι, αν η διαφορά υπέρ του Κιλιτσντάρογλου είναι της τάξεως του 0,5%-1%, είναι πολύ πιθανό ο Ερντογάν και οι υποστηρικτές του να αμφισβητήσουν το αποτέλεσμα των εκλογών, οδηγώντας έτσι την Τουρκία σε αχαρτογράφητα και πoλύ επικίνδυνα νερά.
Πρώτος εκφραστής του αφηγήματος αυτού δεν ήταν άλλος από τον υπουργό Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, που δήλωσε ότι «η 15η Ιουλίου (2016) ήταν η de facto απόπειρα πραξικοπήματος. Η 14η Μαΐου είναι η απόπειρα πολιτικού πραξικοπήματος της Δύσης. Είναι τόσο ξεκάθαρο». Η πρωτοφανής αυτή τοποθέτηση όσον αφορά τις εκλογές προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις στην Τουρκία, καθώς υπονομεύει κάθε δημοκρατική νομιμοποίηση.
«Τα λόγια αυτά θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως τα λόγια ενός πολιτικού που είναι υποψήφιος (σ.σ.: βουλευτής) προκειμένου να εδραιώσει τη βάση του», έγραψε ο δημοσιογράφος Ερσάν Ατάρ στον αντιπολιτευόμενο ιστότοπο Kisadalga, επισημαίνοντας όμως ότι «ούτε το ΑΚΡ ούτε ο Ερντογάν προέβησαν σε δηλώσεις του τύπου “αυτές είναι οι προσωπικές σκέψεις του κ. Σοϊλού, οι εκλογές είναι το μόνο μέσο εκδήλωσης της βούλησης του έθνους».
Oι αντιδράσεις από την αντιπολίτευση ήταν άμεσες, με τον Εκρέμ Ιμάμογλου να λέει ότι «συνειδητοποίησαν ότι έχασαν τις εκλογές (…). Σύμφωνα με αυτούς, θα κοιτάξουμε τις κάλπες στις 14 Μαΐου για να δούμε αν έχει γίνει πραξικόπημα ή όχι. Πώς θα το καταλάβουμε; Αν κερδίσει η Λαϊκή Συμμαχία, δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά, αν κερδίσει η Εθνική Συμμαχία, τότε υπάρχει πραξικόπημα».
Πιο ανήσυχος, ο Αχμέτ Νταβούτογλου δήλωσε ότι «αν ένας υπουργός Εσωτερικών βλέπει τις εκλογές ως πολιτικό πραξικόπημα, αυτό σημαίνει ότι είναι εξουσιοδοτημένος να λάβει κάθε είδους μέτρα για να αποτρέψει τις εκλογές αυτές. Με άλλα λόγια, αυτό αποτελεί μέρος της προσπάθειας νομιμοποίησης κάθε είδους παρεμβάσεων κατά των εκλογών με τον ισχυρισμό της αποτροπής ενός πραξικοπήματος». Συνομιλητές της «R» στην Τουρκία εκφράζουν φόβους ότι η χώρα μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με καταστάσεις ανάλογες με εκείνες στις ΗΠΑ με τον Ντόναλντ Τραμπ και την επιδρομή οπαδών του στο Καπιτώλιο, αλλά και στη Βραζιλία με τον Ζαΐχ Μπολσονάρου. Eν τω μεταξύ, το κλίμα οξύνεται όλο και περισσότερο, με τον Ερντογάν να έχει περάσει στις προσωπικές επιθέσεις πλέον κατά του Κιλιτσντάρογλου. Προσπαθώντας να αποδομήσει την εικόνα μετριοπάθειας του αντιπάλου του, ο Ερντογάν τον στοχοποιεί, τον κατηγορεί ως συνεργάτη τρομοκρατών, ως υποστηρικτή ομοφυλόφιλων και τρανσέξουαλ, αλλά και ως εθνικό μειοδότη ή μη πατριώτη. Η στρατηγική αποδόμησης του Κιλιτσντάρογλου και η συστηματική ανάδειξη της στρατιωτικής βιομηχανίας της Τουρκίας είναι τα δύο βασικά εργαλεία του Ερντογάν και έχουν σίγουρα απήχηση σε ένα μέρος των ψηφοφόρων.
«Αν κυκλοφορήσετε σήμερα στην Ανατολία, υπάρχουν πολλοί ψηφοφόροι που θα πουν “ο Κιλιτσντάρογλου θα ανοίξει τις πόρτες στους τρομοκράτες” και θα προσπαθήσουν να σας πείσουν για τις παραισθήσεις τους λέγοντας “το άκουσα με τα αυτιά μου”». Πάντως, παρά τη στρατηγική αυτή, οι πιο πρόσφατες και έγκριτες δημοσκοπήσεις καταγράφουν επικράτηση του Κιλιτσντάρογλου στον δεύτερο γύρο, αλλά και μεγάλη δυσκολία ύπαρξης πλειοψηφίας στην Εθνοσυνέλευση, κάτι που θα οδηγήσει την Τουρκία σε μια μετεκλογική περίοδο με διαρκείς εντάσεις.
Δημοσκόπηση της KONDA καταγράφει προβάδισμα Κιλιτσντάρογλου από τον πρώτο γύρο και οριακή νίκη του με 51% στον δεύτερο. Για τις βουλευτικές εκλογές, η KONDA βλέπει τη Λαϊκή Συμμαχία στο 45% (οριακά ίσως να έχει κοινοβουλευτική πλειοψηφία) και την Εθνική Συμμαχία στο 38%. Το ΑΚΡ βρίσκεται στο 36,2%, το CHP στο 24%, το IYI στο 13,7%, το HDP/YSP στο 10,3% και το MHP στο 7,4%.
Η επίσης έγκριτη ΤΕΑΜ προβλέπει για τον πρώτο γύρο των προεδρικών 44,4% για τον Ερντογάν, 47,4% για τον Κιλιτσντάρογλου, 6,1% για τον Μουχαρέμ Ιντζέ και 2,1% για τον Σινάν Ογκάν (και στον δεύτερο γύρο νίκη Κιλιτσντάρογλου με 52,5%). Δεν προκύπτει πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, καθώς το AKP είναι στο 35,9%, το CHP στο 27,6%, το IYI στο 11,5%, το HDP/YSP στο 11,2%, το MHP στο 7,5%, το Memleket στο 3%, το TIP στο 1,2% και το YRP στο 1,1%.
Μάχη για το «φράγμα» του 50%
Πώς λειτουργεί το εκλογικό σύστημα στην Τουρκία. Οι δυνάμεις και οι πιθανότητες
Tην Κυριακή, 14 Μαΐου, οι Τούρκοι ψηφοφόροι θα εκλέξουν Πρόεδρο και Βουλή. Οι δύο εκλογές διεξάγονται την ίδια ημέρα και τόσο οι πολίτες της χώρας αυτής όσο και ο υπόλοιπος κόσμος θα γνωρίζουν περί τα μεσάνυχτα ποιοι θα αναμετρηθούν σε δεύτερο γύρο (θεωρείται δύσκολο να ξεπεράσει κάποιος υποψήφιος το 50% και να εκλεγεί Πρόεδρος από την πρώτη Κυριακή) για την προεδρική εκλογή. Αλλά και ποια περίπου θα είναι η δύναμη των κομμάτων στην 600μελή τουρκική Εθνοσυνέλευση.
Πρόεδρος.
Με την αλλαγή του Συντάγματος (2017), η Τουρκία έχει μετατραπεί σε προεδρική δημοκρατία, από προεδρευομένη. Κινείται στο πρότυπο των ΗΠΑ, με τον Πρόεδρο να είναι πανίσχυρος και να αποφασίζει (σχεδόν) για τα πάντα.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κυβερνά την Τουρκία είτε ως πρωθυπουργός (2003-2014) είτε ως Πρόεδρος (2014-σήμερα) 20 χρόνια. Εχει νικήσει σε προεδρικές εκλογές δύο φορές ο ίδιος (το 2014 τον Εκμελεντίν Ιχσάνογλου και το 2018 τον Μουχαρέμ Ιντζέ), αλλά και μία φορά ως αρχηγός κόμματος έχοντας ως υποψήφιο το δεξί του χέρι (τότε, το 2007) Αμπντουλάχ Γκιουλ.
Στις βουλευτικές εκλογές δεν έχει χάσει ποτέ από το 2002. Σε έξι αναμετρήσεις, το κόμμα του, το AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης), έχει κερδίσει το μεγάλο αντίπαλο κόμμα της αντιπολίτευσης, το κεμαλικό Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP).
Σε τέσσερις από τις έξι (2011, Ιούνιος 2015, Νοέμβριος 2015, 2018), αρχηγός του ήταν ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, κοινός υποψήφιος σήμερα της αντιπολίτευσης για την προεδρία. Νωρίτερα, στις βουλευτικές 2002 και 2007, αντίπαλος του Ερντογάν ήταν ο τότε αρχηγός του CHP, Ντενίζ Μπαϊκάλ. Οι προεδρικές εκλογές διεξάγονται με το απλό πλειοψηφικό σύστημα. Οποιος υποψήφιος ξεπεράσει το 50% εκλέγεται Πρόεδρος. Αν κανείς δεν το κατορθώσει, οι δύο πρώτοι οδηγούνται σε δεύτερο γύρο, που θα διεξαχθεί στις 28 Μαΐου.
Δικαίωμα υποψηφιότητας έχουν όσοι πολίτες είναι άνω των 40 ετών και είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μπορούν να προταθούν από κόμμα που στις τελευταίες εκλογές έχει συγκεντρώσει ποσοστό άνω του 5%. Αν δεν προτείνονται από κόμμα και θέλουν να μετέχουν ως ανεξάρτητοι, πρέπει να συγκεντρώσουν πάνω από 100.000 υπογραφές. Αυτό το κατόρθωσαν ο Μ. Ιντζέ (προεδρικός υποψήφιος της αντιπολίτευσης το 2018) και ο Σινάν Ογκάν που προέρχεται από το Εθνικιστικό Κόμμα του Ντεβλέτ Μπαχτσελί.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, Ιντζέ και Ογκάν συγκεντρώνουν (μέσος όρος 14 μετρήσεων) 5,08% και 2,30% αντίστοιχα και οι ψήφοι τους έχουν ρόλο στη δεύτερη Κυριακή, που θα αναμετρηθούν Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου. Εκτός αν υπόγειο ρεύμα οδηγήσει σε εκλογή έναν εκ των δύο από την πρώτη αναμέτρηση. Οι δύο βαδίζουν πολύ κοντά, σύμφωνα με τις ίδιες μετρήσεις. Ελαφρύ προβάδισμα διατηρεί ο κοινός υποψήφιος της αντιπολίτευσης Κ. Κιλιτσντάρογλου με 47,02%, με τον έμπειρο Ερντογάν να καταγράφεται στο 45,32%.
Βουλή.
Οι βουλευτικές εκλογές διεξάγονται με το σύνθετο εκλογικό σύστημα d’ Hondt, που σε ορισμένες περιπτώσεις μοιάζει (χωρίς να είναι) με απλή αναλογική.
Οι έδρες κατανέμονται με βάση αποκλειστικά το ποσοστό ψήφων κάθε πολιτικού κόμματος στην κάθε περιφέρεια και όχι στη βάση του συνολικού ποσοστού στην επικράτεια.
Οι έδρες της Εθνοσυνέλευσης είναι 600 και για να μπει ένα κόμμα πρέπει να ξεπεράσει το όριο του 7%. Μέχρι τις προηγούμενες εκλογές το όριο ήταν ακόμα υψηλότερο, 10%, με αποτέλεσμα να αναζητείται από πολλά κόμματα η τακτική του συνασπισμού προκειμένου να μπουν στη Βουλή.
Στις εκλογές για την Εθνοσυνέλευση τα πράγματα είναι πιο καθαρά.
Ολες οι μετρήσεις δείχνουν άνετη νίκη του συνασπισμού με κορμό το AKP. Μαζί του είναι το Εθνικιστικό Κόμμα του Ντ. Μπαχτσελί και δύο μικρότερα σχήματα. Το Κόμμα Μεγάλης Ενότητας (BBP), που εκφράζει το κίνημα των Γκρίζων Λύκων, και το δεξιό Κόμμα της Νέας Ευημερίας (YPR), που ίδρυσε το 2018 ο Φατίχ Ερμπακάν. Πρόκειται για «φυσική συνέχεια» του Κόμματος της Ευημερίας του παλαιού πρωθυπουργού της χώρας, πατέρα του Φατίχ, Νετσμεντίν Ερμπακάν. Το σχήμα αυτό με επικεφαλής το AKP του Ερντογάν ονομάζεται «Λαός» και κινείται, σύμφωνα με τις μετρήσεις, μεταξύ 44% και 48%.
Απέναντί του το σχήμα «Εθνος», που περιλαμβάνει το CHP του Κιλιτσντάρογλου και το Καλό Κόμμα (IYI) της Μεράλ Ακσενέρ, που κινείται μεταξύ 34% και 38%. Σημαντική παρουσία θα έχει στη Βουλή το συμμαχικό αριστερό σχήμα Εργατικοί-Συμμαχία Ελευθερίας (L&F.A.), που φαίνεται να ξεπερνά το 11%. Στο σχήμα αυτό συμμετέχει και το φιλοκουρδικό Κόμμα HDP.
Αλλα μικρότερα κόμματα και συμμαχίες δύσκολα θα φτάσουν το 7% για να μπουν στη Βουλή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου