Κυριακή 14 Μαΐου 2023

Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 14 Μαΐου 2023, Τῆς Σαμαρείτιδος (Ἰωάν. ε΄ 1-15)

Πρεσβ. Ανδρέα Παπαμιχαήλ

«Η πηγή της ζωαρχίας, Ιησούς ο Σωτήρ ημών, επί την πηγήν επιστάς του Πατριάρχου Ιακώβ, πιείν εζήτει ύδωρ παρά γυναικός Σαμαρείτιδος. Της δε το ακοινώνητον των Ιουδαίων προσειπούσης, ο σοφός Δημιουργός μετοχετεύει αυτήν, ταις γλυκείαις προσρήσεσι, μάλλον προς αίτησιν του αϊδίου ύδατος…» (Δοξαστικό αίνων Κυριακής της Σαμαρείτιδος).

Καθώς βρισκόμαστε στο μέσο περίπου του Πεντηκοσταρίου, η Εκκλησία μας προβάλλει μέσα από την ευαγγελική περικοπή του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου την

αποκαλυπτική συνάντηση του Ιησού Χριστού με τη Σαμαρείτιδα γυναίκα και το σωτήριο φωτισμό πολλών συμπατριωτών της.

O Ιησούς Χριστός, επειδή όντως ποθούσε τη σωτηρία όχι μόνο των Ιουδαίων αλλά και των εθνικών εξίσου, κατευθύνθηκε προς μια πόλη της Σαμάρειας που ονομαζόταν Συχάρ. Λίγο έξω από την πόλη βρισκόταν το πηγάδι που ο Πατριάρχης Ιακώβ είχε ανορύξει. Ο Κύριος, κουρασμένος καθώς ήταν από την οδοιπορία και τη ζέστη, κάθισε εκεί για να ξεκουραστεί λίγο, αφού εκτός από τέλειος Θεός είναι και τέλειος άνθρωπος. Την ίδια ώρα  οι μαθητές Του πήγαν στην πόλη για να αγοράσουν τρόφιμα.

Κατά συγκυρία, φτάνει τότε στο πηγάδι μια Σαμαρείτιδα από την κοντινή πόλη για να αντλήσει νερό και ο Θεάνθρωπος της ζητά να Του δώσει λίγο για να πιει. Χαρακτηριστικά είναι τα σχόλια του υμνωδού στο Δοξαστικό των στιχηρών του εσπερινού: «…Ω του θαύματος! Ο τοις Χερουβίμ εποχούμενος, πόρνη γυναικί διελέγετο· ύδωρ αιτών, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας· ύδωρ ζητών, ο πηγάς καί λίμνας υδάτων εκχέων…». Πραγματικά! Καταδέχεται να ζητήσει λίγο νερό όχι μόνο γιατί ως τέλειος άνθρωπος πραγματικά διψούσε, αλλά και γιατί ως τέλειος Θεός διψούσε τη σωτηρία της γυναίκας εκείνης και των συμπατριωτών της.

Η Σαμαρείτιδα καταλαβαίνει αμέσως από την προφορά του Ιησού ότι είναι Ιουδαίος και διερωτάται πώς και συνομιλεί μαζί της, μιας και οι Ιουδαίοι αποστρέφονταν τους Σαμαρείτες, αφού οι δεύτεροι πίστευαν μεν στον αληθινό Θεό αλλά ταυτόχρονα λάτρευαν και τα είδωλα.

Τότε ο Κύριος αποκρίνεται «αν ήξερες τη δωρεά του Θεού και ποιός είναι αυτός που σου λέει «δώσ΄ μου να πιώ», τότε εσύ θα του ζητούσες τη δωρεά του Θεού, και εκείνος θα σου έδινε ζωντανό νερό». «Δωρεά του Θεού» είναι το σχέδιο της Θείας οικονομίας, η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού και η παρουσία Του στον κόσμο. «Ύδωρ ζων» είναι η ζωοποιός χάρη του Αγίου Πνεύματος˙ άλλωστε, ο ευαγγελιστής Ιωάννης αναφέρει σε κάποιο άλλο σημείο του Ευαγγελίου του ότι ο Ιησούς Χριστός είπε: «Ο πιστεύων εις εμέ, καθώς είπεν η γραφή, ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος»( Ιωάν. 7, 38), και αμέσως μετά θέτει την ερμηνεία των λόγων αυτών: «Τούτο δε είπε περί του Πνεύματος, ου έμελλον λαμβάνειν οι πιστεύοντες εις αυτόν» (Ιωάν. 7, 39). 

Αξιοσημείωτα είναι τα σχόλια του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου στην ερμηνεία του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου: « (Ονομάζει ο Κύριος το Άγιο Πνεύμα) με τη λέξη ύδωρ, θέλοντας να δείξει τον εξ’ αυτού καθαρμόν και την μεγάλη αναψυχή των ψυχών που το λαμβάνουν. Και δικαίως. Διότι, όπως ένας κήπος, που είναι γεμάτος από διάφορα δέντρα καρποφόρα και αειθαλή, έτσι το Άγιο Πνεύμα στολίζει τη ψυχή με ετοιμότητα, για να μην αφήνει να αισθάνεται ούτε λύπη, ούτε σατανική επιβουλή, επειδή κατασβήνει εύκολα τα πυρακτωμένα βέλη του πονηρού…» (Ομιλία 32).

Η γυναίκα βέβαια δεν καταλαβαίνει τι εννοεί ο Κύριος και επειδή νομίζει ότι μιλά για το γήινο και φθαρτό νερό απορεί, αφού ο συνομιλητής της δεν έχει ούτε καν κουβά και το πηγάδι είναι βαθύ. Ο Θεάνθρωπος της εξηγά πως το νερό που δίνει ο Ίδιος είναι πολύ ανώτερο από το νερό του Ιακώβ και αφήνει τη γυναίκα να συμπεράνει από μόνη της ότι Αυτός είναι ασύγκριτα ανώτερος από εκείνον. Αμέσως η Σαμαρείτιδα, χωρίς καθόλου να δυσπιστήσει, ζητά αυτό το νερό, αν και συνεχίζει να το αντιλαμβάνεται υλικό και φθαρτό.

Ο φιλάνθρωπος Κύριος προσπαθεί να οδηγήσει στην πίστη τη Σαμαρείτιδα και με άλλο τρόπο, δείχνοντάς της ότι είναι κρυφιογνώστης. Αυτή, μόλις ακούει μια αποκάλυψη της ζωής της, θεωρεί τον Ιησού Χριστό προφήτη και ρωτά εμμέσως πού πρέπει να προσκυνείται ο Θεός. Ο Κύριος ξεκαθαρίζει μεν ότι η σωτηρία προέρχεται από τους Ιουδαίους (αφού ο Ίδιος ως Υιός του Θεού έλαβε την ανθρώπινη φύση από την Παρθένο Μαρία που καταγόταν από τη φυλή του Δαυίδ), αλλά παράλληλα τονίζει ότι με την επί γης παρουσία Του καταργείται ο νόμος, ο τύπος και η σκιά και καταδεικνύει ότι κάθε τόπος είναι κατάλληλος για τη λατρεία του Θεού: ο Θεός είναι ασώματος, άυλος, και αόρατος και σημασία έχει ο τρόπος και όχι ο τόπος.

Όταν η Σαμαρείτιδα άκουσε τα πιο πάνω, κατάλαβε ότι ήταν θεϊκά και όχι ανθρώπινα λόγια και γι’ αυτό λέει: «Ξέρω ότι θα έρθει ο Μεσσίας, δηλαδή ο Χριστός˙όταν έρθει εκείνος, θα μας τα εξηγήσει όλα». Επειδή οι Σαμαρείτες δέχονταν την Πεντάβιβλο του Μωυσή και επειδή στο Δευτερονόμιο αναφέρει : «Προφήτην εκ των αδελφών σου, ως εμέ, αναστήσει Κύριος ο Θεός σου˙ αυτού ακούσεσθε» (Δευτ. 18, 26), περίμεναν και αυτοί το Μεσσία, με την προσδοκία ότι θα τους διδάξει όλα τα σχετικά με την πίστη  και τη λατρεία του Θεού. Τότε ο Κύριος, βλέποντας τον επαινετό της ζήλο, της αποκαλύπτει εντελώς ξεκάθαρα ότι ο αναμενόμενος Μεσσίας είναι ο Ίδιος. Εκείνη τη στιγμή καταφθάνουν και οι μαθητές Του και έχει μαζί τους ένα σύντομο διάλογο.

Εντωμεταξύ, η Σαμαρείτιδα αφήνει τη στάμνα της εκεί στο πηγάδι, αφού πλέον είχε γευτεί το ζωοποιό και αιώνιο νερό, και τρέχει γεμάτη χαρά στην πόλη, καλώντας τους συμπολίτες της να δουν τον Κύριο «ιδίοις όμμασι» και να πιστεύσουν όπως και αυτή.  Και η θέρμη του κηρύγματός της ήταν τόσο μεγάλη, που πολλοί συμπατριώτες της έτρεξαν προς τον Ιησού και πίστευσαν σ’ αυτόν. Είχαν μάλιστα τόσο πόθο και τέτοιο ζήλο που Τον παρακαλούν να παραμείνει μαζί τους και Εκείνος ως φιλάνθρωπος μένει μ’ αυτούς για δυο μέρες, διδάσκοντας όσους έρχονταν κοντά Του. Ο Θείος λόγος που έβγαινε απ’ το στόμα Του καρποφόρησε στις καρδιές τους και πίστευαν πια σ’ αυτόν απ’ την προσωπική τους εμπειρία.

Τελειώνοντας το σχολιασμό της ευαγγελικής περικοπής, ωραίο είναι να παραθέσουμε κάποια σχόλια για το πρόσωπο της Σαμαρείτιδος από τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά: «Είναι ωραία σαν η σελήνη, επειδή φέγγει, αν και επικρατεί η νύκτα της ασέβειας ακόμα. Εκλεκτή σαν ο ήλιος, γι’ αυτό ονομάστηκε Φωτεινή απ΄ τον Σωτήρα και καταγράφηκε και αυτή στον κατάλογο των μελλόντων να λάμψουν σαν ο ήλιος κατά το ευαγγέλιο, επειδή επισφράγισε τον υπόλοιπο της βίο με μακάριο και μαρτυρικό τέλος και τώρα αναγνώρισε το Χριστό ως αληθινό Θεό…» (Ομιλία 19).

Ο Θεάνθρωπος καταξιώνει τον άνθρωπο ως πρόσωπο κατ΄εικόνα Θεού πλασμένο

Ο Υιός του Θεού επικοινωνεί και προσφέρει την αγάπη του προς κάθε άνθρωπο, όσο αμαρτωλός και περιφρονημένος κι αν είναι. Ο σύγχρονος άνθρωπος, μέσα στην κοινωνία μας που πολλές φορές είναι πνευματικά και ηθικά χρεοκοπημένη, βιώνει συχνά επώδυνα αδιέξοδα, μοναξιά και περιθωριοποίηση, απόρριψη και εγκατάλειψη και έχει έντονα υπαρξιακά ερωτήματα. 

Ο Ιησούς Χριστός περιμένει την προσωπική συνάντηση με τον καθένα μας, για να μας μεταδόσει την Αλήθεια, που είναι ο Ίδιος, να μας δωρίσει το «ύδωρ το ζων» και να μας εκτοξεύσει πέρα από τα στενά όρια της εγκόσμιας ζωής. «(Η σχέση ανθρώπου και Θεού) είναι συνάντηση προσώπων, μοναδικών, πάντοτε ανεπανάληπτων, που παραμένουν αιώνια. (…)Και η προσευχή Πρόσωπο με πρόσωπο με έβγαλε από τα στενά όρια του χρόνου και του χώρου και του κόσμου και όλων των άλλων πλευρών της εγκόσμιας ζωής…» (Αρχ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Το μυστήριο της χριστιανικής ζωής, Κεφ. 5).

imconstantias.org.cy

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου