Η εφέστια θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της επονομαζόμενη «Γερόντισσα» είναι μία από τις προστάτιδες εικόνες του Αγίου Όρους.
Βρίσκεται στο αριστερό μαρμάρινο προσκυνητάριο του καθολικού της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος και έχει προσφερθεί ως δώρο από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ τον Κομνηνό.
Αποτελεί αντίγραφο της ψηφιδωτής εικόνας της Παναγίας της «Γοργοεπηκόου» που βρισκόντανε στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος στην Κωνσταντινούπολη, η οποία κτίστηκε από τον ίδιο αυτοκράτορα τον Αλέξιο Α΄.
Είναι από τις σπάνιες εικόνες στην οποία η Παναγίας είναι αγιογραφημένη μόνης της σε ορθία στάση δέησης.
Η εικόνα ανακαινίσθηκε και επενδύθηκε με νεότερο σφυρήλατο αργυρό κάλυμμα, υψηλής τέχνης το 1847 σε Ρωσικό εργαστήριο στην Αγ. Πετρούπολη.
Στο αργυρό κάλυμμα δεν καλύπτονται το πρόσωπο και τα χέρια της Παναγίας. Τα έξοδα για την κατασκευή του αργυρού καλύμματος τα προσέφερε μιας αρχόντισσας από την Κωνσταντινούπολη, στην οποία παρουσιάστηκε στον ύπνο της η Παναγία και της το ζήτησε
Οι διαστάσεις της είναι 1,96 Χ 1,00.
Το πρώτο θαύμα της εικόνας αναφέρεται στους χρόνους της βασιλείας του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού, όταν αυτός άρχιζε να κτίζη το αρχικό μονύδριο 500 μέτρα μακριά από τα σημερινά κτήρια, πάνω στο ύψωμα που βρίσκεται το παρεκκλήσιο του Αγ. Αθανασίου του Αλεξανδρείας.
Τότε, ενώ οι εργάτες όλη την ημέρα εργάζονταν κανονικά, το βράδυ η εικόνα της Παναγίας μαζί με τα εργαλεία των οικοδόμων, έφευγε αοράτως, και το πρωί, όταν τα αναζητούσαν, τα έβρισκαν στο σημείο όπου είναι σήμερα κτισμένη η Μονή.
Το θαυμαστό γεγονός επαναλήφθηκε πολλές φορές, και τελικά κατάλαβαν ότι ήταν θέλημα της Παναγίας το Μοναστήρι να κτισθεί στον τόπο που η ίδια είχε διαλέξει.
Κατά την παράδοση, το όνομα της το πήρε από το ακόλουθο περιστατικό.
Ήταν κάποτε Ηγούμενος της Μονής ένας ενάρετος και ευλαβής Γέροντας που βρισκόντανε σε πολύ μεγάλη ηλικία.
Καταλαβαίνοντας ότι έφθασε το πλήρωμα του χρόνου για να μεταβεί στην αιώνια βασιλεία του Θεού, ζήτησε από τον εφημέριο ιερομόναχο, να επισπεύσει νωρίτερα την λειτουργία για να προλάβει να κοινωνήσει των αχράντων Μυστηρίων.
Ο ιερομόναχος δεν έδωσε προσοχή στην παράκληση του Γέροντα και τελούσε την λειτουργία με αργό ρυθμό. Τότε ακούσθηκε απειλητικά μία γυναικεία φωνή από το προσκυνητάριο της Παναγίας που πρόσταζε τον ιερομόναχο να συντομεύσει την λειτουργία προκειμένου να κοινωνήσει ο Γέροντας των Θείων Μυστηρίων.
Απ’ αυτό το γεγονός η εικόνα της Παναγίας πήρε το όνομα της «Γερόντισσα».
Άλλο ένα θαύμα της Παναγίας της Γερόντισσας είναι το ακόλουθο:
Πλησίον των ποδιών της Παναγίας στην εικόνα υπάρχει ένα ασημένιο πιθάρι από το οποίο φαίνεται να έχει υπερχειλίσει το λάδι και να πέφτει κάτω στο έδαφος.
Στους δύσκολους καιρούς της Τουρκοκρατίας είχε στερέψει το λάδι της μονής και δεν είχαν οι πατέρες να φάνε αλλά ούτε για να ανάψουν τα καντήλια τους.
Χρήματα δεν υπήρχαν για να αγοράσουν και έτσι είχαν περιέλθει σε μεγάλη αγωνία. Προσευχήθηκαν τότε στην Παναγία για να τους βοηθήσει, και αμέσως γέμισαν όλα τα πιθάρια της Μονής τόσο που το λάδι έτρεχε έξω από αυτά.
Το ένα πιθάρι σώζεται μέχρι σήμερα.
Έκτοτε το λάδι δεν έχει λείψει από το μοναστήρι προσδίδοντας στην Γερόντισσα και την προσωνυμία Ελαιοβρύτισσα.
Επίσης συνέβη και το ακόλουθο περιστατικό.
Σε μία επίθεση που έκαναν στην Μονή, Σαρακηνοί πειρατές, αφού κατέσφαξαν πολλούς πατέρες της Μονής την λεηλάτησαν και πήραν ότι πολύτιμο είχε το μοναστήρι από τα ιερά κειμήλια.
Ο αρχηγός τους σύμφωνα με την παράδοση πήγε στην εικόνα της Παναγίας, που τότε ήταν χωρίς το ασημένιο ένδυμα, και αφού την πήρε στα χέρια του, θέλησε να την κόψει κομμάτια και με αυτά να ανάβει το τσιμπούκι του.
Αμέσως φωτιά πετάχτηκε από την εικόνα και έχασε το φώς του και όπως ήταν φοβισμένος και οργισμένος, αυτός και οι σύντροφοι του φεύγοντας έριξαν την εικόνα σε ένα πηγάδι που βρίσκεται ανάμεσα στον αρσανά και τον κήπο και είναι πολύ κοντά στην Μονή.
Μετά την παρέλευση 80 χρόνων και ενώ βρισκόντανε στο τέλος της ζωής του, και μην μπορώντας να βγει η ψυχή του από τα αμαρτήματα που είχε κάνει, φώναξε τον γιό του και του διηγήθηκε το συμβάν με την εικόνα της Παναγίας.
Του ζήτησε να μεταβεί στο Άγιο Όρος στην Μονή του Παντοκράτορος και να αποκαταστήσει το φοβερό αμάρτημα που είχε διαπράξει.
Πράγματι οι οικείοι του ήλθαν στην Μονή Παντοκράτορος και εξιστόρησαν το γεγονός στους Πατέρες της Μονής, και τους οδήγησαν στο σημείο που ο πειρατής είχε ρίξει την εικόνα της Παναγίας.
Με μεγάλη έκπληξη είδαν παρ’ όλο που είχαν περάσει 80 χρόνια, την εικόνα να στέκεται όρθια και μέχρι τα γόνατα μέσα στο νερό, και εμπρός της να καίει άσβηστη κανδήλα.
Αμέσως έβγαλαν την εικόνα από πηγάδι και με δάκρυα χαράς και ευχαριστήριους ύμνους λιτάνευσαν την Γερόντισσα από τον αρσανά στο Καθολικό και την τοποθέτησαν στο προσκυνητάρι της εντός της Μονής.
Στο πηγάδι που για τόσα χρόνια φιλοξένησε την Αγία εικόνα υπάρχει το αγίασμα και καίει πάντοτε ένα καντήλι.
Άλλη θαυμαστή επέμβαση της «Γεροντίσσης» είναι η διάσωση της Μονής από πυρκαγιά, το βράδυ της 1ης Δεκεμβρίου του 1948, διά μέσω μικρού αντιγράφου Της, με το οποίο λιτάνευσαν στην αυλή της Μονής και με αυτό σταύρωσαν την φλεγόμενη πτέρυγα με αποτέλεσμα να περιορισθεί η φωτιά στην πτέρυγα η οποία αναστηλώθηκε το 1961.
Ένεκα αυτού του γεγονότος η μικρή εικόνα, που φυλάσσεται εντός του ιερού στο καθολικό της Μονής απεκλήθη «Πυροσώτειρα».
Με αφορμή αυτό το γεγονός, καθιερώθηκε η Ιερά Μονή να εορτάζει την Παναγία την Γερόντισσα με μεγαλοπρέπεια κάθε χρόνο στις 2 Δεκεμβρίου.
Το 1948 ο Γέροντας Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης Μέγας Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, έγραψε ακολουθία η οποία ψάλλεται στις 2 Δεκεμβρίου κατά την αγρυπνία της συνάξεως της Παναγίας, και το 1976 παρακλητικό κανόνα που ψάλλεται κάθε Δευτέρα.
Το 2011 συνέθεσε παράκληση και ο Μητροπολίτης Εδέσσης κ. Ιωήλ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου