Οικονομία24: Ποιος ο στόχος μετά τη Συρία;

Τρίτη 17 Μαρτίου 2020

Ποιος ο στόχος μετά τη Συρία;

του Τιερί Μεϊσάν

Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στη «διευρυμένη Μέση Ανατολή» από το 2001 ακολουθούν μια ακατάπαυστη λογική.
Το τρέχον ερώτημα είναι εάν ήλθε η ώρα για έναν νέο πόλεμο στην Τουρκία ή στη Σαουδική Αραβία. Η απάντηση εξαρτάται μεταξύ άλλων από την επανάληψη των εχθροπραξιών στη Λιβύη.
Σε αυτό το
πλαίσιο πρέπει να αντιληφθεί το πρόσθετο πρωτόκολλο που διαπραγματεύτηκε από τους πρόεδρους Ερντογάν και Πούτιν για την επίλυση της κρίσης της Ιντλίμπ.


Ο αρχικός χάρτης της “ανασχεδίασης της διευρυμένης Μέσης Ανατολής”, που δημοσιεύτηκε από τον συνταγματάρχη Ralph Peters.

19 χρόνια “ατελείωτου πολέμου”

Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους αποφάσισε να μετασχηματίσει ριζικά τις αποστολές του Πενταγώνου, όπως εξηγήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2001, από τον συνταγματάρχη Ραλφ Πέτερς στην επιθεώρηση Parameters του Στρατού Ξηράς. Ο υπουργός Άμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, διόρισε τον ναύαρχο Άρθουρ Τσεμπρόβσκι για να εκπαιδεύσει τους μελλοντικούς αξιωματικούς. Ο τελευταίος πέρασε τρία χρόνια περιοδεύοντας σε στρατιωτικά πανεπιστήμια, έτσι ώστε σήμερα όλοι οι αξιωματικοί έχουν παρακολουθήσει τα μαθήματα του. Η σκέψη του εκλαϊκεύτηκε για το ευρύ κοινό από τον βοηθό του, Thomas Barnett.

Οι περιοχές που πλήττονται από τον πόλεμο των ΗΠΑ θα παραδοθούν στο “χάος”. Η έννοια αυτή πρέπει να γίνει κατανοητή υπό τον ορισμό του Άγκλου φιλόσοφου Thomas Hobbes, δηλαδή ως απουσία πολιτικών δομών ικανών να προστατεύσουν τους πολίτες από τη δική τους βία («ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο»), και όχι με τη βιβλική έννοια της καθαρής σάρωσης πριν από τη δημιουργία μιας νέας τάξης.

Αυτός ο πόλεμος είναι μια προσαρμογή των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, στη μετάβαση από τον παραγωγικό καπιταλισμό στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό.
«Ο πόλεμος είναι ένα οργανωμένο έγκλημα» (War is a racket), έλεγε πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο πιο παρασημοφορημένος στρατηγός στις Ηνωμένες Πολιτείες, Smedley Butler [1].
Από τώρα και στο εξής, οι φίλοι και οι εχθροί δεν θα υπολογίζονται πλέον, ο πόλεμος θα επιτρέψει μια απλή διαχείριση των φυσικών πόρων.
Αυτή η μορφή πολέμου περιλαμβάνει πολλά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (συμπεριλαμβανομένων των εθνοκαθάρσεων) τα οποία οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ δεν μπορούν να διαπράξουν. Ως εκ τούτου, ο υπουργός Άμυνας Ντόναλντ Rumsfeld προσέλαβε ιδιωτικούς στρατούς (μεταξύ άλλων την Blackwater) και ανέπτυξε τρομοκρατικές οργανώσεις ενώ προσποιούσε ότι τις καταπολεμούσε.
Οι κυβερνήσεις Μπους και Ομπάμα ακολούθησαν αυτή τη στρατηγική: να καταστραφούν οι κρατικές δομές ολόκληρων περιοχών του κόσμου. Ο στόχος του αμερικανικού πολέμου δεν είναι πλέον να νικήσει, αλλά να διαρκέσει (ο «ατελείωτος πόλεμος»).
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο πρώτος Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του, στρατηγός Michael Flynn, αμφισβήτησαν την εξέλιξη αυτή χωρίς να καταφέρουν να την αλλάξουν.
Σήμερα, οι υποστηρικτές του δόγματος Rumsfeld / Cebrowski ακολουθούν τους στόχους του όχι τόσο πλέον μέσω του υπουργείου Άμυνας αλλά κυρίως μέσω του ΝΑΤΟ.

Αφού ο πρόεδρος Μπους ξεκίνησε τον “ατελείωτο πόλεμο” στο Αφγανιστάν (2001) και το Ιράκ (2003), εμφανίστηκε μια έντονη αμφισβήτηση μεταξύ των πολιτικών ελίτ της Ουάσιγκτον σχετικά με τα επιχειρήματα που δικαιολόγησαν την εισβολή στο Ιράκ και την αναταραχή που βασίλευε εκεί. Ήταν η Επιτροπή Baker-Hamilton (2006).
Ο πόλεμος δεν σταμάτησε ποτέ ούτε στο Αφγανιστάν ούτε στο Ιράκ, αλλά χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να ανοίξει ο πρόεδρος Ομπάμα νέα θέατρα επιχειρήσεων: στη Λιβύη (2011), τη Συρία (2012) και στην Υεμένη (2015).

Δύο εξωτερικοί παράγοντες παρενέβησαν στο σχέδιο αυτό.

Το 2010-11, το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε την «Αραβική Άνοιξη», μια επιχείρηση στο μοντέλο της «Αραβικής εξέγερσης» του 1915, που επέτρεψε στον Λόρενς της Αραβίας να τοποθετήσει τους Ουαχαμπίτες στην εξουσία στην Αραβική Χερσόνησο. Αυτή τη φορά το θέμα ήταν να τοποθετήσουν τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην εξουσία με τη βοήθεια όχι του Πενταγώνου, αλλά του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.

Το 2014, η Ρωσία επενέβη στη Συρία, της οποίας το κράτος δεν είχε καταρρεύσει και το οποίο βοήθησε να αντισταθεί. Από τότε, οι Βρετανοί – που είχαν προσπαθήσει να αλλάξουν το καθεστώς εκεί κατά τη διάρκεια της «Αραβικής Άνοιξης» (2011-αρχές του 2012)-, έπειτα οι Ηνωμένες Πολιτείες – οι οποίες επιδίωξαν να ανατρέψουν όχι το καθεστώς, αλλά το κράτος (από τα μέσα του 2012 έως σήμερα) – αναγκάστηκαν να αποσυρθούν. Η Ρωσία, η οποία επιδιώκει το όνειρο της Τσαρίνας Κατερίνας, μάχεται σήμερα κατά του χάους, υπέρ της σταθερότητας – δηλαδή για την υπεράσπιση των κρατικών δομών και του σεβασμού των συνόρων -.

Ο συνταγματάρχης Ralph Peters, ο οποίος είχε αποκαλύψει το 2001 τη νέα στρατηγική του Πενταγώνου, δημοσίευσε το 2006 το χάρτη των στόχων του ναυάρχου Cebrowski.
Έδειχνε ότι μόνο το Ισραήλ και η Ιορδανία δεν θα επηρεάζονταν. Όλες οι άλλες χώρες της «διευρυμένης Μέσης Ανατολής» (ήτοι από το Μαρόκο μέχρι το Πακιστάν) θα στερούνταν προοδευτικά του κράτους τους και όλες οι μεγάλες χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας) θα εξαφανίζονταν.
Σημειώνοντας ότι ο καλύτερος σύμμαχός του, οι Ηνωμένες Πολιτείες, σχεδίαζε να διαιρέσει την επικράτειά της στα δύο προκειμένου να δημιουργήσει ένα «ελεύθερο Κουρδιστάν», η Τουρκία προσπάθησε μάταια να πλησιάσει την Κίνα, ακολούθως υιοθέτησε τη θεωρία του καθηγητή Ahmet Davutoğlu: «μηδέν πρόβλημα με τους γείτονές της». Αποστάχθηκε από το Ισραήλ και άρχισε να διαπραγματεύεται ειρήνη με την Κύπρο, την Ελλάδα, την Αρμενία, το Ιράκ κλπ.
Παρά την εδαφική διαφορά για το Χατάι, δημιούργησε μια κοινή αγορά με τη Συρία. Ωστόσο, το 2011, ενώ η Λιβύη ήταν ήδη απομονωμένη, η Γαλλία έπεισε την Τουρκία ότι θα μπορούσε να ξεφύγει από την κατάτμηση της αν εντασσόταν στις φιλοδοξίες του ΝΑΤΟ.
Ο πρόεδρος Recep Tayyip Ερντογάν, ένας πολιτικός ισλαμιστής του Millî Görüş, εντάχθηκε στην Αδελφότητα των Αδελφών Μουσουλμάνων, της οποίας δεν ήταν μέλος, ελπίζοντας να ανακτήσει τους καρπούς της “Αραβικής Άνοιξης” προς όφελός του. Η Τουρκία στράφηκε κατά ενός από τους κύριους πελάτες της, της Λιβύης, και στη συνέχεια κατά ενός από τους βασικούς εταίρους της, της Συρίας.
Το 2013, το Πεντάγωνο προσάρμοσε τον “ατελείωτο πόλεμο” στις πραγματικότητες που υπήρχαν στο έδαφος. Η Robin Wright δημοσίευσε δύο διορθωτικούς χάρτες στους New York Times . Ο πρώτος αφορούσε τη διαίρεση της Λιβύης, ο δεύτερος τη δημιουργία ενός «Κουρδιστάν» μόνο στη Συρία και το Ιράκ ενώ διάσωζε το ανατολικό μισό μέρος της Τουρκίας και του Ιράν. Ανακοίνωσε επίσης τη δημιουργία ενός «Σουννιστάν» στο Ιράκ και τη Συρία, τη διαίρεση της Σαουδικής Αραβίας σε πέντε μέρη και της Υεμένης σε δύο.
Η τελευταία αυτή επιχείρηση ξεκίνησε το 2015.
Πολύ ευτυχισμένο με αυτό το διορθωτικό έγγραφο, το τουρκικό επιτελείο προετοιμάστηκε για τα γεγονότα. Σύναψε συμφωνίες με το Κατάρ (2017), το Κουβέιτ (2018) και το Σουδάν (2017) για να εγκαταστήσει στρατιωτικές βάσεις εκεί και να περικυκλώσει το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας. Ταυτόχρονα, η Τουρκία υποστήριξε το νέο σχέδιο για το «Κουρδιστάν» που θα γινόταν εκτός της επικράτειας της και συμμετείχε στη δημιουργία του «Σουννιστάν» από το Ντάες με την επωνυμία «Χαλιφάτο». Ωστόσο, οι ρωσική και ιρανική επεμβάσεις στη Συρία και το Ιράκ καταδίκασαν αυτό το σχέδιο σε αποτυχία.
Το 2017, ο περιφερειακός πρόεδρος Massoud Barzani διοργάνωσε δημοψήφισμα ανεξαρτησίας στο ιρακινό Κουρδιστάν. Αμέσως, το Ιράκ, η Συρία, η Τουρκία και το Ιράν κατάλαβαν ότι το Πεντάγωνο, επιστρέφοντας στο αρχικό του σχέδιο, προετοιμαζόταν να δημιουργήσει ένα “ελεύθερο Κουρδιστάν” κόβοντας τα αντίστοιχα εδάφη τους. Συνενώθηκαν για να το αποτρέψουν.
Το 2019, το PKK / PYG ανακοίνωσε ότι προετοίμαζε την ανεξαρτησία της συριακής “Ροζάβας”. Χωρίς αναμονή, το Ιράκ, η Συρία, η Τουρκία και το Ιράν συνεννοήθηκαν ξανά. Η Τουρκία εισέβαλλε στη “Ροζάβα”, κυνηγώντας το PKK / YPG, χωρίς πολύ αντίδραση από τους συριακό και ρωσικό στρατούς.
Το 2019, το τουρκικό επιτελείο έμεινε πεπεισμένο ότι το Πεντάγωνο, έχοντας προσωρινά παραιτηθεί από την καταστροφή της Συρίας λόγω της ρωσικής παρουσίας, προετοιμαζόταν τώρα να καταστρέψει το τουρκικό κράτος.
Για να παρατείνει την προθεσμία, προσπάθησε να επανενεργοποιήσει τον «ατελείωτο πόλεμο» στη Λιβύη, και στη συνέχεια να απειλήσει τα μέλη του ΝΑΤΟ με τις χειρότερες συμφορές: την Ευρωπαϊκή Ένωση με μεταναστευτική πλημμυρίδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες με ένα πόλεμο με την Ρωσία.
Για να το κάνει αυτό, άνοιξε τα σύνορα με την Ελλάδα στους μετανάστες και επιτέθηκε στους ρωσικό και συριακό στρατούς στην Ιντλίμπ όπου βομβάρδιζαν τους τζιχαντιστές της Αλ Κάιντα και του Ντάες που είχαν καταφύγει εκεί. Είναι αυτό το επεισόδιο που βιώνουμε σήμερα.


Ο διορθωτικός χάρτης για το σχέδιο ” αναδιαμόρφωση της ευρύτερης Μέσης Ανατολής”, που δημοσιεύτηκε από την Robin Wright.

Το πρόσθετο Πρωτόκολλο της Μόσχας

Ο τουρκικός στρατός προκάλεσε ρωσικές και συριακές απώλειες τον Φεβρουάριο του 2020, ενώ ο πρόεδρος Ερντογάν έκανε πολλές τηλεφωνικές κλήσεις προς τον Ρώσο ομόλογό του, Πούτιν, για να μειώσει με το ένα χέρι την ένταση που προκαλούσε με το άλλο.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο υποσχέθηκε να περιορίσει τις ορέξεις του Πενταγώνου εάν η Τουρκία βοηθήσει το τελευταίο να ξαναρχίσει τον «ατελείωτο πόλεμο» στη Λιβύη. Αυτή η χώρα χωρίζεται σε χίλιες δυο φυλές που συγκρούονται γύρω από δύο κύριους ηγέτες, πιστωμένους πράκτορες της CIA, τον πρόεδρο του Προεδρικού Συμβουλίου, Fayez el-Sarraj, και τον διοικητή του Εθνικού Στρατού Khalifa Haftar.

JPEG - 49.6 ko

Με ιδιαίτερη ευχαρίστηση, το Κρεμλίνο σκηνοθέτησε την παράδοση της Τουρκίας: η τουρκική αντιπροσωπεία στέκεται όρθια, σε αντίθεση με τη συνήθεια όπου προσφέρονται καρέκλες για τους επισκέπτες, με στη πλάτη της, ένα άγαλμα της αυτοκράτειρας Αικατερίνης της Μεγάλης που υπενθυμίζει ότι η Ρωσία ήταν ήδη παρούσα στη Συρία τον 18ο αιώνα. Τέλος, οι πρόεδροι Ερντογάν και Πούτιν κάθονται μπροστά σε ένα ρολόι εκκρεμές που μνημονεύει τη ρωσική νίκη επί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Την περασμένη εβδομάδα, ο ειδικός απεσταλμένος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Λιβύη, καθηγητής Ghassan Salamé, κλήθηκε να παραιτηθεί για «λόγους υγείας».
Συμμορφώθηκε, όχι χωρίς να εκδηλώνει την κακή του διάθεση στη συνέντευξη Τύπου. Ένας άξονας διαμορφώθηκε για να υποστηρίξει τον al-Sarraj από την Αδελφότητα της Αδελφών Μουσουλμάνων γύρω από το Κατάρ και την Τουρκία. Ένας δεύτερος συνασπισμός γεννήθηκε γύρω από τον Haftar με την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά επίσης και με τη Σαουδική Αραβία και τη Συρία.
Είναι η μεγάλη επιστροφή της τελευταίας στη διεθνή σκηνή.
Η Συρία στέφεται με τα εννέα χρόνια νικηφόρας της Αντίστασης κατά της Αδελφότητας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Δύο πρεσβείες της Λιβύης και της Συρίας άνοιξαν με μεγάλη προβολή στις 4 Μαρτίου στη Δαμασκό και τη Βεγγάζη.

Εξάλλου, η Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού καταδίκασε επίσημα τον “τουρκικό εκβιασμό στους πρόσφυγες”, έστειλε την πρόεδρο της Επιτροπής να παρακολουθήσει τη ροή των προσφύγων στα ελληνοτουρκικά σύνορα και τον πρόεδρο του Συμβουλίου να εξετάσει τον πρόεδρο Ερντογάν στην Άγκυρα.
Ο τελευταίος επιβεβαίωσε ότι ήταν δυνατή μια ρύθμιση εάν η Ένωση ανέλαβε την υποχρέωση να υπερασπιστεί την “εδαφική ακεραιότητα” της Τουρκίας.

Είναι ως εκ τούτου που ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δέχτηκε στο Κρεμλίνο τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις 5 Μαρτίου.

Μια πρώτη, περιορισμένη, τρίωρη συνάντηση αφιερώθηκε στις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ρωσία φέρεται ότι δεσμεύτηκε να προστατεύσει την Τουρκία από πιθανή διχοτόμηση, υπό την προϋπόθεση η τελευταία να υπογράψει και θα εφαρμόσει ένα πρόσθετο Πρωτόκολλο για την σταθεροποίηση της κατάστασης στη ζώνη αποκλιμάκωσης της Ιντλίμπ [2].

Μια δεύτερη συνάντηση, επίσης τρίωρη, αλλά ανοιχτή στους υπουργούς και συμβούλους, ήταν αφιερωμένη στη σύνταξη αυτού του κειμένου.
Προβλέπει τη δημιουργία διαδρόμου ασφαλείας πλάτους 12 χιλιομέτρων γύρω από τον αυτοκινητόδρομο Μ4, ο οποίος θα παρακολουθείται από κοινού από τα δύο μέρη.
Καθαρά: Η Τουρκία οπισθοδρομεί βόρεια από τον αυτοκινητόδρομο που ξανανοίγει και χάνει την πόλη του Jisr-el-Chogour, οχυρό των τζιχαντιστών.
Πάνω απ ’όλα, πρέπει επιτέλους να εφαρμόσει το μνημόνιο του Σότσι που προβλέπει να μη στηρίζει παρά μόνο την ένοπλη συριακή αντιπολίτευση, που υποτίθεται ότι είναι δημοκρατική και όχι ισλαμική, και να καταπολεμήσει τους τζιχαντιστές.
Ωστόσο, αυτή η «δημοκρατική ένοπλη αντιπολίτευση» δεν είναι παρά μόνο μια χίμαιρα της βρετανικής προπαγάνδας.
Στην πραγματικότητα, η Τουρκία θα πρέπει είτε να σκοτώσει η ίδια τους τζιχαντιστές, είτε να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τη μεταφορά τους από την Ιντλίμπ (Συρία) προς τη Djerba (Τυνησία) και μετά προς τη Τρίπολη (Λιβύη) όπως είχε αρχίσει να κάνει τον Ιανουάριο.

Περαιτέρω, στις 7 Μαρτίου, ο πρόεδρος Πούτιν ήλθε σε επαφή με τον πρώην πρόεδρο Nazerbayev για να μελετήσει μαζί του τη δυνατότητα ανάπτυξης, υπό την αιγίδα του Οργανισμού του Σύμφωνου για την Συλλογική Ασφάλεια (CSTO), των “γαλάζιων chapkas” Καζακών στη Συρία.

Αυτή η επιλογή είχε ήδη εξεταστεί το 2012. Οι Καζάκοι στρατιώτες έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι μουσουλμάνοι και όχι ορθόδοξοι.

Η επιλογή της στόχευσης της Σαουδικής Αραβίας και όχι πλέον της Τουρκίας ενεργοποιήθηκε από το Πεντάγωνο, πιστεύουν στο Ριάντ, αν και ο πρόεδρος Τρούμ της επιβάλλει παραληρητικές παραγγελίες όπλων σε αντάλλαγμα για τη προστασία του. Η ανατομή της Σαουδικής Αραβίας είχε σχεδιαστεί από το Πεντάγωνο από το 2002 [3].

Πύραυλοι εκτοξεύτηκαν αυτή την εβδομάδα ενάντια στο βασιλικό μέγαρο στο Ριάντ.
Ο πρίγκιπας Mohamed ben Salmane (γνωστός ως “MBS”, 34 ετών) συνέλαβε τον θείο του, τον πρίγκιπα Αχμέτ (70 ετών) και τον παλιό ανταγωνιστή του και πρώην πρίγκιπα-διάδοχο, πρίγκιπα Μοχάμεντ Ben Nayef (60 ετών) καθώς και διάφορους άλλους πρίγκιπες και στρατηγούς.
Η σιιτική επαρχία του Qatif, όπου μερικές πόλεις έχουν ήδη ισοπεδωθεί, απομονώθηκε.
Οι επίσημες εξηγήσεις σχετικά με τις διαμάχες διαδοχής και τον κορωνοϊό δεν αρκούν.

Τιερί Μεϊσάν

Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά

Πηγή Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα)