ΕΛΛΑΣ - ΔΝΤ - Συμμαχία

του Γιάνη Βαρουφάκη

Πριν δυο μέρες, η κα Lagarde βρέθηκε στην Κουάλα Λουμπούρ, στην πρωτεύουσα της Μαλαισίας.

Εκεί προέβη σε δηλώσεις που, κατ’ ουσίαν, αποτελούν επίσημη συγγνώμη για την ανάλγητη συμπεριφορά του ΔΝΤ κατά την Κρίση του 1997 που έπληξε τις χώρες της ΝΑ Ασίας.

«Γνωρίζω ότι το ΔΝΤ δεν έχαιρε πάντοτε εξαιρετικής φήμης, ιδίως σε αυτή την γωνιά της γης και ιδίως σε αυτή την χώρα», είπε
κάνοντας το συνήθως συγκρατημένο και συντηρητικότατο κοινό της συγκεκριμένης χώρας να ξεσπάσει στα γέλια.

Και για να μην αφήσει καμία αμφιβολία ότι θεωρεί πως για αυτό φταίχτης ήταν το ίδιο το ΔΝΤ, η κα Lagarde σημείωσε στην ομιλία της πόσο ορθά έπραξε η Μαλαισιανή κυβέρνηση το 1997 όταν, παρά την οικονομική κατάρρευση της χώρας, αντί να στραφεί στα δάνεια-μετά-Μνημονίου που την πίεζε να δεχθεί το ΔΝΤ, η Κουάλα Λουμπούρ επέλεξε πολιτικές που το ΔΝΤ έκανε τα πάνδεινα να αποτρέψει:
 π.χ. την επιβολή περιορισμών στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων προς και από την χώρα. «Με αυτή σας την επιλογή», παραδέχθηκε η κα Lagarde, «η Μαλαισία απεδείχθη ότι ήταν ένα βήμα μπροστά από εμάς τους υπόλοιπους».

Αυτή η επίσημη συγγνώμη της γενικής διευθύντριας του ΔΝΤ κρύβει μέσα της τους λόγους που το ΔΝΤ σήμερα έρχεται σε σφοδρή σύγκρουση με την ΕΕ. Είναι  ο ίδιος λόγος που θεωρώ πως η ελληνική κυβέρνηση έχει υποχρέωση να συστοιχηθεί με την κα Lagarde, να πάρει ξεκάθαρη θέση υπέρ του ΔΝΤ, και να δημιουργήσει μια νέα συμμαχία αρχικά με το ΔΝΤ, στην οποία πολύ γρήγορα μπορεί να προστεθεί η Γαλλία, η Ιταλία, ίσως και η Ισπανία - θέτωντας έτσι τις βάσεις για μια ουσιαστική αλλαγή πολιτικής της Ευρωζώνης που θα είναι σωτήρια όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη.

Θα μου πείτε: Καλά, η Ελλάδα θα βγάλει το φίδι από την τρύπα, σε αυτή την κατάσταση που είναι, παίρνοντας το ρίσκο να συμμαχήσει με το ΔΝΤ εναντίον της Γερμανίας; Μάλιστα, φίλες και φίλοι. Αυτό ακριβώς πρέπει να κάνουμε. Για εμάς, για την μικρή και προβληματική Ελλάδα, άνοιξε πόλεμο η κα. Lagarde με την Γερμανία, επιμένοντας σε μια σειρά ευεργετικών μέτρων (από τα οποία μόνο ένα είναι το δεύτερο κούρεμα χρέους). Σε εμάς έλαχε λοιπόν ο κλήρος να παίξουμε τον ιστορικό ρόλο της ενίσχυσης του ΔΝΤ με στόχο την αλλαγή πολιτικής στην Ευρώπη. Δεδομένου ότι ο «τσακωμός» στο εσωτερικό της τρόικας γίνεται όχι για την Ισπανία ή την Ιταλία ή την Γαλλία αλλά για την Ελλάδα, ο έλληνας πρωθυπουργός είναι εκείνος που επιβάλλεται να πάρει σαφή θέση υπέρ του ΔΝΤ. Ούτε ο κ. Μόντι, ούτε ο κ. Ραχόι.

Ας δούμε όμως με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τι είναι εκείνο που «καίει» την κα Lagarde και που την εξωθεί σε μια καθόλου ευχάριστη κόντρα με τους ομοϊδεάτες, έως πρότινος, ευρωπαίους συναδέλφους της.

ΔΝΤ και Ασία

Πριν από λίγο καιρό, όταν το ΔΝΤ κινδύνευε να «μείνει» από χρήματα, καθώς υποσχέθηκε πάνω από το 80% των κονδυλίων του στην «διάσωση» των χωρών-μελών της Ευρωζώνης, ζήτησε από τα μέλη του να αυξήσουν τα κεφάλαια που διαθέτουν στο ΔΝΤ. Καναδάς και ΗΠΑ αρνήθηκαν ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση προσέφερε ένα ποσό μικρότερο από εκείνο που θα έπρεπε το ΔΝΤ να έχει έτοιμο για να βοηθήσει τις καταρρέουσες χώρες-μέλη της... ΕΕ! Αντίθετα, φτωχότερες χώρες όπως η Μαλαισία και η Ινδονησία προσέφεραν ένα δυσανάλογο μέρος των 461 δις δολαρίων που ζήτησε το ΔΝΤ.

Δεδομένης της ύφεσης που πλήττει την Ευρώπη και την Αμερική, το ΔΝΤ γνωρίζει ότι αν δεν καταφέρει να επανακτήσει την χαμένη του αξιοπιστία στην Ανατολική Ασία (όπως και στην Ν. Αμερική), θα πάψει σύντομα να διαδραματίζει σημαντικό παγκόσμιο ρόλο. Πράγματι, όπως παραδέχθηκε και η κα Lagarde προχτές στην Μαλαισία, οι ασιατικές χώρες από τις οποίες εξαρτάται για την επιβίωσή του το ΔΝΤ ολοένα και περισσότερο, θεωρούν ότι το ΔΝΤ και δεν γνωρίζει πως να αντιμετωπίσει μια κρίση χρέους και δεν δύναται να προβλέψει το αποτέλεσμα των πολιτικών που επιβάλει όταν παρεμβαίνει. Οι μνήμες του 1997 στην περιοχή είναι ακόμα νωπές. Οι πολιτικοί όλων των κομμάτων θυμούνται πως για 100 δις δολάρια που δάνεισε το ΔΝΤ στην Ταϋλάνδη, στην Ν. Κορέα και στην Ινδονησία, το ΔΝΤ απαίτησε πολιτικές που παραλίγο να καταστρέψουν τις χώρες αυτές – κάτι που θα είχαν «πετύχει» αν οι κυβερνήσεις τους δεν αποφάσιζαν, πολύ σύντομα, να στείλουν τους αντίστοιχους κκ. Τόμπσεν σπίτι τους και να απεγκλωβιστούν από τις δηλητηριώδεις πολιτικές του ΔΝΤ οι οποίες δολοφονούσαν από και τα πιο υγιή, τα πιο παραγωγικά, μέρη των οικονομιών τους. (Το γεγονός ότι διατηρούσαν το δικό τους νόμισμα, καθώς και το δικαίωμα να επιβάλουν περιορισμούς στις μεταφορές κεφαλαίων εκτός των χωρών τους ήταν, βεβαίως, καθοριστικής σημασίας.)

Λόγω αυτής της κακής προϊστορίας, οι χώρες της ΝΑ Ασίας ακούνε ΔΝΤ και το βάζουν στα πόδια. Από το 1997 κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους να συσσωρεύουν ξένο συνάλλαγμα ώστε να μην έχουν ανάγκη το ΔΝΤ σε περίτπωση Κρίσης. Μάλιστα, κι αυτό έχει μεγάλη σημασία για το ΔΝΤ, εδώ και μερικά χρόνια η Ν. Κορέα, η Ιαπωνία, η Κίνα και άλλες δέκα χώρες της περιοχής έχουν ιδρύσει ένα δικό τους, άτυπο αντι-ΔΝΤ. Λέγεται Chiang Mai Πρωτοβουλία Πολυμέριας (Multilaterisation Initiative) και δεν είναι παρά ένας κοινός κουμπαράς, περί τα 240 δις δολάρια, που σκοπό έχει να δανείσει μια ή περισσότερες από τις χώρες-μέλη του σε περίπτωση που ξαναπάθουν αυτό που είχαν πάθει το 1997 (ή αυτό που έπαθε η Ελλάδα το 2010).

Παρακολουθεί λοιπόν αυτές τις εξελίξεις η κα Lagarde και πανικοβάλεται. Γιατί, παρά την γενναιοδωρία που δείχνουν χώρες όπως η Μαλαισία προς το ΔΝΤ (όταν Καναδάς και ΗΠΑ δεν του δίνουν ούτε δεκάρα ενώ η ΕΕ δίνει λιγότερα από όσα περιμένει να λάβει), είναι φυσικό να ανησυχεί ότι, σύντομα, δεν θα έχουν κανένα λόγο να συνεισφέρουν σε έναν θεσμό που ούτε εκτιμούν ούτε και τον έχουν ανάγκη.

ΔΝΤ και Ευρωζώνη

Όταν το 2010 ξέσπασε η Κρίση του Ευρώ, αρχής γενομένης με την Ελλάδα, το ΔΝΤ είχε ήδη δει τον χάρο με τα μάτια. Πράγματι, εν έτει 2006 είχε δανείσει λιγότερα χρήματα ανά τον κόσμο από όσα δάνεια είχε δώσει η Κίνα στην Αγκόλα! Τι είχε συμβεί; Απλά, η κάκιστη φήμη που απέκτησε το 1997 στην ΝΑ Ασία και το 2000-2 στην Αργεντινή, αποτέλεσε ισχυρότατο αντικίνητρο για όποια χώρα σκεφτόταν να απευθυνθεί για βοήθεια στο ΔΝΤ. Έτσι λοιπόν, η Κρίση του Ευρώ έδωσε στο ΔΝΤ μια χρυσή ευκαιρία να ξαναμπεί στο παιχνίδι των «διασώσεων».

Η αλήθεια είναι ότι, λόγω της παταγώδους αποτυχίας του (τόσο καθαρά οικονομικής όσο και ηθικής), το ΔΝΤ είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει. Επί διεύθυνσης Strauss-Kahn πολλά άλλαξαν στον οργανισμό. Όταν, για παράδειγμα, κατέρρευσε η χώρα μας στις αρχές του 2010, και άρχισε η διαδικασία που τελικά οδήγησε στο Μνημόνιο 1, η θέση του ΔΝΤ ήταν σαφέστατα (τουλάχιστον κεκλεισμένων των θυρών) πιο προοδευτική και ορθολογική από εκείνη της Γερμανίας και του αμίμητου ντουέτου Trichet-Παπαδήμου που διοικούσαν την ΕΚΤ τότε (των χειρότερων κεντρικών τραπεζιτών στην ιστορία του καπιταλισμού). Όμως, υπό την σκληρή εμμονή των ευρωπαίων για επιβολή στην Ελλάδα (και αργότερα στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία), μέτρων τύπου ΔΝΤ της δεκαετίας του 1990, το ΔΝΤ του κ. Strauss-Kahn αποφάσισε, εντελώς κυνικά, να αφήσει τους Ευρωπαίους να επιβάλουν τους όρους που θέλουν μόνο και μόνο για να ξαναμπεί το ΔΝΤ στο παιχνίδι.

Έτσι, παρά το γεγονός ότι το ΔΝΤ έβλεπε εξ αρχής πως το Μνημόνιό μας θα αποτύγχανε με πιθανότητα 100%, αποφάσισε να μην πει κουβέντα, τουλάχιστον, δημοσίως, να εκμισθώσει υπαλλήλους του (π.χ. τον κ. Τόμπσεν) στην ΕΕ, και να περιμένει έως ότου η Ευρώπη βάλει μυαλό από μόνη της. Τον περασμένο Φεβρουάριο, τότε που υπογράφτηκε το Μνημόνιο 2, μετά του PSI, ξέσπασε μεγάλη διχογνωμία εντός των κόλπων του ΔΝΤ για το εάν ο οργανισμός θα έπρεπε, επιτέλους, να υψώσει το ανάστημά του στους ευρωπαίους ή να πει «όχι». Τελικά, επικράτησε η ενδοτική άποψη. Κάτι για το οποίο, σήμερα, έχει μετανιώσει πικρά η κα Lagarde. Σκεφτείτε το: Πως νομίζετε ότι ένιωσε όταν βρέθηκε στην Μαλαισία, και ο Μαλαισιανός πρωθυπουργός, τον οποίο θέλει να εξευμενίσει (για λόγους που εξήγησα πιο πάνω), της θύμισε με μεγάλη δόση ειρωνείας ότι πριν μερικούς μόνο μήνες το ΔΝΤ προέβλεπε το ελληνικό χρέος να φτάσει το πολύ το 160% του ΑΕΠ και σήμερα να παραδέχεται ότι θα ξεπεράσει το 192%; Τι σκέφτηκε όταν ο συνομιλητής της την ρώτησε: «Ακόμα να βελτιώσετε τις προβλεπτικές ικανότητες των συνεργατών σας;» 

Να λοιπόν τι κρύβεται πίσω από την κόντρα Lagarde-Schauble και Lagarde-Juncker όσον αφορά το ελληνικό δημόσιο χρέος και την βιωσιμότητά του: το μέλλον του ΔΝΤ (το οποίο προβλέπεται ζοφερό όσο ο οργανισμός κάνει τα στραβά μάτια στις τοξικές πολιτικές της ΕΕ στην χώρα μας και όσο συνυπογράφει ανόητες προβλέψεις για το χρέος μας). Τίποτα λιγότερο!

ΔΝΤ και Ευρωπαϊκή Περιφέρεια

Η ουσία βρίσκεται στην εξής πραγματικότητα: Η ΕΕ σήμερα επιβάλει στην χώρα μας μισανθρωπικές πολιτικές που το ΔΝΤ επέβαλε στην ΝΑ Ασία και στην Ν. Αμερική τα προηγούμενα χρόνια. Το ΔΝΤ πλήρωσε το αντίτιμο αυτών των πολιτικών, κινδυνεύοντας με πλήρη απαξίωση. Παραλίγο να πάψει να υφίσταται. Η ΕΕ δεν έχει καταβάλει, ακόμα, αυτό το τίμημα. Το ΔΝΤ γνωρίζει ότι, για να παραμείνει ζωναντό, πρέπει να σταματήσει άμεσα να συνηγορεί σε πολιτικές που ο υπόλοιπος πλανήτης αντιμετωπίζει ως αποκρουστικές και να πάψει να συνυπογράφει προβλέψεις που εντός μηνών αποδεικνύονται αστείες. Αντίθετα, οι πολιτικοί των πλεονασματικών χωρών της Ευρωζώνης δεν νοιάζονται ιδιάιτερα ούτε για το αποτέλεσμα των πολιτικών τους στις χώρες μας ούτε και για την ακρίβεια των προβλέψεών τους. Νοιάζονται για την επανεκλογή τους και μόνο. (Όπως παραδέχθηκε ο κ. Juncker: «Γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει αλλά όχι το πως θα επανεκλεγούμε αν το πράξουμε!») Όταν λοιπόν οι χώρες μας μετατρέπονται σε καμμένη γη, οι εν λόγω «εταίροι» μας απλά λένε στους ψηφοφόρους τους ότι φταίνε οι τεμπέληδες της Μεσογείου. Το ίδιο κι όταν οι προβλέψεις τους πέφτουν εξωφρενικά έξω: Φταίει η μη εφαρμογή του Μνημονίου – κάτι που το ΔΝΤ έχει αποφασίσει ότι, αν συνεχίζει να το λέει, θα γελάει μαζί του όλη η Ασία.

Προς μια τακτική συμμαχία με το ΔΝΤ

Πως μπορεί η χώρα μας να βοηθηθεί από την στροφή του ΔΝΤ; Πως μπορεί να την χρησιμοποιήσει ώστε να πετύχει μια νέα συμφωνία (δεδομένου ότι, έτσι κι αλλιώς, το Μνημόνιο 3 είναι στα σκαριά) που να της δίνει έστω και μια αμυδρή πιθανότητα να επιβιώσει αξιοπρεπώς εντός του ευρώ (κάτι που η σημερινή συγκυρία αποκλείει με μαθηματική ακρίβεια);

Το πρώτο που απαιτείται είναι μια καθαρή δήλωση, αν και διπλωματική, του πρωθυπουργού μας ότι συντάσσεται με την κα Lagarde -  ότι ούτε η επιμήκυνση, ούτε η επαναγορά χρέους ,ούτε και η μείωση των επιτοκίων θα θέσει το χρέος της χώρας σε βατό μονοπάτι. Επί τέλους, την αλήθεια κε πρωθυπουργέ! Τώρα μάλιστα που την βροντοφωνάζει όχι ο Σύριζα αλλά η κα Lagarde, τώρα είναι που πρέπει να την αρθρώσετε κι εσείς.

Το δεύτερο που απαιτείται είναι η παρουσίαση-πρόταση ενός εναλλακτικού προγράμματος το οποίο να κινείται σε τροχιά σύγκλισης τόσο με την κα Lagarde όσο και με τους ηγέτες της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας. Π.χ. να προταθεί όχι αναγκαστικά η διαγραφή του χρέους αλλά ένα moratorium αποπληρωμών το οποίο θα διασυνδέει τον ρυθμό αποπληρωμών με τον ρυθμό ανάπτυξης των χωρών μας. Ακόμα, να αιτηθούμε, σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, τα κονδύλια που δεν διατέθηκαν από το ΕΣΠΑ της περιόδου 2007-2013 (όχι μόνο τα 12 δις της χώρας μας αλλά και των άλλων χωρών της Περιφέρειας) να δοθούν 100% στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων η οποία, πιθανώς σε συνεργασία με επενδυτές από την Ασία (κάτι που θα χειροκροτήσει η κα Lagarde, δεδομένου του ενδιαφέροντός της για καλλιέργεια καλύτερων και στενότερων σχέσεων ΔΝΤ και ΝΑ Ασίας – βλ. πιο πάνω) να προβεί σε άμεσες επενδύσεις στις χώρες που πλήτττονται από την Ύφεση (σημ. για επικοινωνιακούς λόγους, θα πρόσθετα ότι αυτό μπορεί να μεταφραστεί και σε κάποιες επενδύσεις στην... Ολλανδία, ακόμα και στην Γερμανία – αν αναλογιστεί κανείς ότι η Ύφεση χτυπά πλέον και τις δικές τους πόρτες).

Εν κατακλείδι, μια (έστω και ευκαιριακή) συμμαχία της Ελλάδας με το ΔΝΤ επιβάλλεται όχι επειδή ο εν λόγω οργανισμός είναι καλός κ' αγαθός αλλά επειδή έχει πληρώσει ακριβά την επιβολή σε χώρες που σήμερα έχει ανάγκη των πολιτικών με τις οποίες η Ευρώπη δολοφονεί την πατρίδα μας σήμερα.

ΥΓ. Τις προάλλες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απάντησε στην προτροπή μου να πάρει η ελληνική κυβέρνηση θέση υπέρ του ΔΝΤ λέγοντας ότι αυτή η διένεξη δεν μας αφορά, καθώς πρόκειται για εσωτερική υπόθεση των δανειστών μας. Δεν θα τον σχολιάσω. Αρκεί να πει αυτή την φράση δυνατά κάποιος για να κατανοήσει το πόσο επικίνδυνη για την χώρα μια κυβέρνηση που σκέφτεται έτσι.

Πηγή: www.protagon.gr