Η δυναμική επιστροφή της Ελλάδας στο παγκόσμιο και περιφερειακό γίγνεσθαι – και άλλα παραμύθια.

Του Γιώργου Β. Μιχαήλ

Συναντήθηκε, λοιπόν, ο Μητσοτάκης με τον Μπαϊντενάκη, αγόρευσε στο Κογκρέσο, περιδρόμιασε στην δεξίωση συν γυναικί και τέκνοις, υπέγραψε αυτόγραφα, έβγαλε σέλφις, μοίρασε παράσημα, έζησε, τέλος πάντων, τ’ όνειρο τ’ αρχηγικό του.

Κι άρχισαν οι εγχώριοι (νεο)δημοκράτες και τα πετσωμένα φερέφωνα τους πανηγυρισμούς, εκστασιασμένοι από την «απόλυτα επιτυχημένη» εμφάνιση της αυτού μεγαλειότητος στο παλκοσένικο της αμερικανικής πρωτευούσης.

Αναβαθμίστηκε, λένε, η χώρα μας, «επέστρεψε δυναμικά στο παγκόσμιο και περιφερειακό γίγνεσθαι, ως ηγέτιδα δύναμη στα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη», ως «πόλος σταθερότητας, δικαίου, ασφάλειας, και ανάπτυξης», ως κλειδοκρατόρισσα «της ειρήνης και της ενεργειακής σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή».

Ομολογώ ότι, διαβάζοντας κι ακούγοντας όλες αυτές τις μεγαλοστομίες, μου σηκώθηκε, προς στιγμήν, η εθνική υπερηφάνεια και κόντεψε να τρυπήσει το ταβάνι.

«Επιτέλους!» αναφώνησα ριγώντας. «Τώρα που γυρίσαμε, ποιος μας πιάνει!»

Τι τό ‘θελα ο αφελής; Πάνω στην δεύτερη στροφή, κει που πήγα να φωνάξω «Θα σέβεστε, πια, Οθωμανοί…», μ’ έπιασε ο λόξυγκας.

Για να συνέλθω, επιστράτευσα το προσωπικό μου ομοιοπαθητικό γιατροσόφι κι άρχισα να επαναλαμβάνω: «Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι, Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι…». Στην δέκατη επανάληψη ο λόξυγκας έφυγε, αλλά πήρε μαζί του και την χαρά, ελέω Μπρ(ζ)εζίνσκι.

Η «Μεγάλη σκακιέρα» (1997) του μακαρίτη Πολωνοαμερικανού διεθνολόγου εμφανίστηκε μπροστά μου και με προσγείωσε απότομα.

Επειδή το ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ είχε ουκρανικές και τουρκικές αποχρώσεις, κι επειδή τα περί αναβάθμισης και τα λοιπά γαλάζια φληναφήματα εκτοξεύονται, προφανώς, σε σχέση με τους γείτονές μας, η προσφυγή μου στην «Σκακιέρα» ήταν αναπόφευκτη.

Στο γεωπολιτικό παιχνίδι, υπάρχουν τρεις κατηγορίες συμμετεχόντων: οι παίκτες, οι άξονες, και… τα παιδιά για όλα τα θελήματα.

Για τον Μπρ(ζ)εζίνσκι, γεωπολιτικοί άξονες είναι:


…τα κράτη των οποίων η σημασία δεν πηγάζει από την δύναμη και τα κίνητρά τους, αλλά από την ευαίσθητη θέση τους και από τις συνέπειες της δυνητικά ευάλωτης κατάστασής τους για την συμπεριφορά των γεωστρατηγικών παικτών. Τις περισσότερες φορές, οι γεωπολιτικοί άξονες καθορίζονται από την γεωγραφία τους, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις τους δίνει έναν ειδικό ρόλο είτε στον καθορισμό της πρόσβασης σε σημαντικές περιοχές είτε στην άρνηση πόρων σε σημαντικούς παίκτες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένας γεωπολιτικός άξονας μπορεί να λειτουργήσει ως αμυντική ασπίδα για ένα ζωτικής σημασίας κράτος ή ακόμα και περιοχή.

Κατ’αυτόν, στο παιχνίδι για τον έλεγχο της Ευρασίας (της μεγάλης σκακιέρας), που εξασφαλίζει στον νικητή τον ελέγχο ολόκληρου του κόσμου, η Τουρκία αποτελεί κρίσιμο γεωπολιτικό άξονα με στοιχεία γεωστρατηγικού παίκτη.

Λέει χαρακτηριστικά:


Η Τουρκία σταθεροποιεί την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, ελέγχει την πρόσβαση από αυτήν στην Μεσόγειο Θάλασσα, εξισορροπεί την Ρωσία στον Καύκασο, εξακολουθεί να προσφέρει ένα αντίδοτο στον μουσουλμανικό φονταμενταλισμό, και λειτουργεί ως η νότια άγκυρα για το ΝΑΤΟ. 

Μια αποσταθεροποιημένη Τουρκία είναι πιθανό να εξαπολύσει περισσότερη βία στα νότια Βαλκάνια, ενώ θα διευκολύνει την επανεπιβολή του ρωσικού ελέγχου στα πρόσφατα ανεξάρτητα κράτη του Καυκάσου.

Τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή εξυπηρετούνται μόνον με μια σταθερή και φιλοδυτική Τουρκία:


Η εξέλιξη και ο προσανατολισμός της Τουρκίας είναι πιθανό να αποδειχθούν ιδιαίτερα καθοριστικοί παράγοντες για το μέλλον των κρατών του Καυκάσου.

 Εάν η Τουρκία διατηρήσει την πορεία της προς την Ευρώπη -και αν η Ευρώπη δεν κλείσει τις πόρτες της στην Τουρκία- τα κράτη του Καυκάσου είναι επίσης πιθανό να έλκονται στην ευρωπαϊκή τροχιά, μια προοπτική που επιθυμούν διακαώς. 

Αλλά εάν ο εξευρωπαϊσμός της Τουρκίας σταματήσει, είτε για εσωτερικούς είτε για εξωτερικούς λόγους, τότε η Γεωργία και η Αρμενία δεν θα έχουν άλλη επιλογή από το να προσαρμοστούν στις τάσεις της Ρωσίας. […] 

Για να προωθήσει έναν σταθερό και ανεξάρτητο Νότιο Καύκασο (και Κεντρική Ασία), η Αμερική πρέπει να είναι προσεκτική να μην αποξενώσει την Τουρκία. 

Αν η Τουρκία αισθανθεί ότι αντιμετωπίζεται ως παρίας από την Ευρώπη, στην οποία επιδιώκει να ενταχθεί, θα γίνει μια πιο ισλαμική Τουρκία, θα ασκήσει πιθανότατα βέτο στην διεύρυνση του ΝΑΤΟ, και θα είναι λιγότερο πρόθυμη να συνεργαστεί με την Δύση… 

Γι’ αυτό, η Αμερική θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την επιρροή της στην Ευρώπη για να ενθαρρύνει την ενδεχόμενη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ και θα πρέπει να επιδιώξει να αντιμετωπίζει την Τουρκία ως ευρωπαϊκό κράτος… 

Οι τακτικές διαβουλεύσεις με την Άγκυρα, σχετικά με το μέλλον της λεκάνης της Κασπίας Θάλασσας και της Κεντρικής Ασίας, θα έδιναν στην Τουρκία μια αίσθηση στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τις ΗΠΑ. 

Η Αμερική θα πρέπει επίσης να υποστηρίξει σθεναρά τις τουρκικές φιλοδοξίες να υπάρξει ένας αγωγός από το Μπακού του Αζερμπαϊτζάν στο Τσεϊχάν, που θα εξυπηρετεί τις τουρκικές ακτές της Μεσογείου ως κύρια διέξοδος για τις πηγές ενέργειας της λεκάνης της Κασπίας Θάλασσας [σημείωση: ο αγωγός εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 2006].

Για να μην μακρηγορώ και σας κουράζω. 

Μήπως όλα τα παραπάνω σας βοηθούν να καταλάβετε την στάση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ απέναντι στους γείτονές μας, αλλά και την θαρραλέα στάση των Τούρκων απέναντι στους Αμερικανούς και τους νατοϊκούς συμμάχους; 

Αν ναι, τότε κατά πόσο πιστεύετε ότι είναι δυνατόν οι σχέσεις αυτές ν’ αλλάξουν προς δικό μας όφελος;

Είμαι βέβαιος ότι οι πολιτικοί της Τουρκίας διαβάζουν τον Μπρ(ζ)εζίνσκι -και όχι μόνο.

 Αλλά αμφιβάλλω αν κάνουν το ίδιο και οι δικοί μας πολιτικοί.

Ας κρατήσουμε, λοιπόν, μικρό καλάθι, παρά τις γαλάζιες μεγαλοστομίες. Η Ελλάδα θα αναβαθμιστεί στ’ αλήθεια μόνον αν υποβαθμιστεί η Τουρκία.

Και η υποβάθμιση της Τουρκίας από την Δύση θα προκύψει μόνον ως αποτέλεσμα μιας πλήρους μεταστροφής της προς την Ρωσία.

 Μια τέτοια (εξαιρετικά επικίνδυνη για εμάς) μεταστροφή την θεωρώ πιθανή, αλλά αυτό είναι θέμα κάποιου άλλου άρθρου.

Προς το παρόν και υπό τις υπάρχουσες συνθήκες στον πόλεμο της Δύσης με την Ρωσία, η Ελλάδα έχει τον ρόλο του… παιδιού για όλα τα θελήματα.

Αν και ως χώρα καλύπτουμε εν πολλοίς τις προϋποθέσεις του Μπρ(ζ)εζίνσκι για να είμαστε γεωπολιτικός άξονας, εντούτοις η δουλοπρεπής στάση των πολιτικών μας δεν μας το επιτρέπει. Μονίμως δεδομένοι, χωρίς το σθένος να αντιπαρατεθούμε και να διεκδικήσουμε, το πιθανότερο είναι ότι θα μετατραπούμε σε Ιφιγένεια που θα θυσιαστεί για να φυσήξει ούριος άνεμος στα πανιά των δυτικών.

Στον Λευκό Οίκο και στο Κογκρέσο, κάτω από τα φανταχτερά ενδύματά του, ο γαλάζιος βασιλιάς φορούσε τα κουρέλια του επαίτη.

hellasmag.com