 |
| "Όποιος έχει, ας επενδύσει τώρα!" |
Πώς θα νιώθαμε εάν βλέπαμε το σπίτι μας να καίγεται; Κάποιοι θα παραλύαμε από τον πανικό. Άλλοι θα οδυρόμασταν, θα καταριόμασταν θεούς και δαίμονες. Άλλοι θα πέφταμε στη φωτιά μπας και σώσουμε κάτιτις. Μετρημένοι θα ήταν εκείνοι που -με το αυτί τεντωμένο για να ακούσουν την πυροσβεστική- θα ονειρεύονταν πώς και τι θα χτίσουν πάνω στα αποκαΐδια.
Η σειρήνα της πυροσβεστικής ήχησε θριαμβευτικά πριν
από έξι ημέρες. Η Pfizer ανακοίνωσε ότι το εμβόλιο της (δείχνει να) έχει αποτελεσματικότητα πάνω από 90%. Η αντίστροφη μέτρηση για την πανδημία μπήκε στην τελική ευθεία της.Η αντίστροφη μέτρηση για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ξεκίνησε με την ήττα των Γερμανών στο Στάλινγκραντ. Είχε προηγηθεί βεβαίως το Ελ Αλαμέιν, το οποίο άρχισε να ξηλώνει τον μύθο του αήττητου Άξονα. Η υπεράνθρωπη ωστόσο, δρόμο-δρόμο, σπίτι-σπίτι, αντίσταση των Σοβιετικών στις όχθες του Βόλγα ήταν που έπεισε την ανθρωπότητα ότι ο ναζιστικός εφιάλτης είχε -σχετικά σύντομη- ημερομηνία λήξης.
Τι έκαναν ευθύς αμέσως οι ηγέτες των Συμμάχων; Ξεκίνησαν να σχεδιάζουν και να διαπραγματεύονται μεταξύ τους τον μεταπολεμικό κόσμο. Ο Τσώρτσιλ συναντήθηκε με τον Στάλιν στη Μόσχα, τον Οκτώβριο του 1944. Εκεί μοίρασαν τα Βαλκάνια σε ζώνες επιρροής. Ο "πατέρας της Νίκης" θεώρησε ότι το σημείωμα με τα ποσοστά και με τις υπογραφές τους (Ελλάδα= 90% Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ, 10% Σοβιετική Ένωση, για τη Ρουμανία το ακριβώς αντίστροφο) έπρεπε να καταστραφεί για να μην τους εκθέσει ως κυνικούς στα μάτια των λαών. Το χαρτί τελικά σώθηκε, ο ίδιος ο Τσώρτσιλ το δημοσίευσε το 1953...
Βρίσκω εκλεκτικές συγγένειες ανάμεσα στην πανδημία και τον παγκόσμιο πόλεμο; Προφανώς. Το ασύμμετρο της απειλής, η διασάλευση της καθημερινότητας, η αγωνία των ανθρώπων για το τι τους μέλλεται συγκρίνονται απολύτως. Σε μικρότερη ασφαλώς κλίμακα. Έχουμε σήμερα βεβαίως έναν κοινό εχθρό. Και τα όπλα για να τον αντιμετωπίσουμε δεν μάς τα δίνουν οι πολεμικές βιομηχανίες αλλά τα φαρμακευτικά εργαστήρια. Ο τρόπος όμως που τοποθετούμαστε απέναντι στο παρόν και στο μέλλον είναι εντελώς ανάλογος.
"Πάει η Φωκίωνος Νέγρη, ξόφλησε..." θρηνούσε ένας καταστηματάρχης την παραμονή του δεύτερου λοκ-ντάουν. "Κάθε άλλο!" τού απάντησα. "Εάν διέθετα τα χρήματα, θα έπαιρνα ένα μικρό μερίδιο από κάθε μπαρ, καφετέρια, μεζεδοπωλείο από την Πλατεία Κυψέλης μέχρι την οδό Πατησίων. Πολύ νωρίτερα από όσο φαντάζεσαι, θα ήμουν ο τοπικός σκιώδης άρχοντας." Είχε προηγηθεί μια συζήτηση με έναν φίλο δικηγόρο που ειδικεύεται στα ακίνητα. "Όποιος έχει, ας επενδύσει τώρα!" μού έλεγε ενθουσιωδώς. "Του χρόνου, του παραχρόνου, οι τιμές θα εκτιναχθούν."
Η συζήτηση έχει ξεκινήσει διεθνώς από την άνοιξη. Το ερώτημα είναι εάν η ανάκαμψη της οικονομίας μετά το πέρας της πανδημίας θα έχει τη μορφή ριμπάουντ -στο σχήμα του γράμματος V-, θα καθυστερήσει ένα διάστημα -στο σχήμα U-, θα είναι σπασμωδική και με πισογυρίσματα -στο σχήμα του W- ή δεν θα έρθει ποτέ, οπότε θα σουρνόμαστε στο χαμηλότερο σημείο, στo σχήμα του L. Οι πλείονες επαϊοντες μοιράζονταν μεταξύ του U και του V. Μετά την αναγγελία της Pfizer και των άλλων μεγάλων εταιρειών που δοκιμάζουν εμβόλια, τοποθετούνται πολύ πιο αισιόδοξα. Υπάρχει εξάλλου το παράδειγμα της Κίνας, η οποία -έχοντας πρώτη πληγεί και πρώτη απαλλαγεί από τον Covid 19- εμφανίζει ένα ξεκάθαρο V.
Λίγη Ιστορία αν γνωρίζεις, λίγη παρατηρητικότητα αν έχεις, τείνεις να ποντάρεις στο V. Ο άνθρωπος από τη φύση του λαχταράει να αποτινάξει τον ζόφο, να ξεχυθεί στην αγορά, να γλεντήσει, να καταναλώσει. Ψάχνει και βρίσκει αφορμή και στις πιο ακατάλληλες ακόμα ώρες. Την τελευταία μέρα πριν από το κλείσιμο του λιανεμπορίου, την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου, το κέντρο όλων των ελληνικών πόλεων κατακλύσθηκε από μυριάδες κόσμο. Κι ας ήταν ηλίου φαεινότερο ότι μια τέτοια συμπεριφορά θα επεβάρυνε δραματικά το ιικό φορτίο. Φανταστείτε τι έχει να γίνει όταν ο Covid 19 θα έχει κατατροπωθεί!
Ξέρω τις ενστάσεις. Πώς μέχρι τότε ο κόσμος θα έχει μείνει πανί με πανί, πού σάλιο για χορούς και πανηγύρια και διακοπές και ψώνια; Μού φαίνεται ειλικρινά αδιανόητο οι ηγεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ, που έκοψαν αβέρτα χρήμα προκειμένου να στηριχτούν οι λαοί κατά την πανδημία, να τσιγκουνευτούν τη στήριξη της ανάκαμψης. Ένα εναρκτήριο λάκτισμα χρειάζεται και η νιφάδα θα γίνει χιονοστιβάδα.
Αλλού έγκειται, κατά τη γνώμη μου, το ερώτημα. Πώς θα διαμορφωθεί η -και οικονομική- ζωή μετά τον κορονοϊό. Ποιοί θα πρωτοστατήσουν και θα καρπωθούν το "μπουμ". Διότι βεβαίως το V δεν θα είναι για όλους...
"Κάνε με προφήτη, να σε κάνω πλούσιο" λέει η παροιμία. Υπάρχει ωστόσο έδαφος για κάποιες, γενικές έστω, προβλέψεις.
Ο τουρισμός, για παράδειγμα, θα λειτουργεί εφεξής με υγειονομικά αυστηρότερες προδιαγραφές. Καμένοι στον χυλό της πανδημίας οι άνθρωποι δεν θα εμπιστεύονται τα υπόπτου καθαριότητας "rooms to let” και τα εκ του προχείρου "Airbnb”. Θα προτιμούν συντομότερες διακοπές σε ευπρεπέστερα καταλύμματα. Ούτε θα ανέχονται οι αεροπορικές εταιρείες να τους σαρδελώνουν στις φτηνές τους πτήσεις.
Η τηλεργασία θα γνωρίσει περαιτέρω διάδοση - οι εταιρείες θα έχουν την τάση να περιορίσουν στο ελάχιστο δυνατόν τα πάγια έξοδά τους κρατώντας τους υπαλλήλους εκτός γραφείων. Ώσπου να γίνει αντιληπτό ότι η έλλειψη συγχρωτισμού κατακρυμνίζει παραγωγικότητα και δημιουργικότητα και να επιστρέψουμε ολοταχώς στην προτέρα κατάσταση.
Ο εφιάλτης μιάς επόμενης πανδημίας θα μάς ευαισθητοποιήσει περιβαλλοντολογικά. Αρκεί να επισημανθεί ότι η άνοδος της θερμοκρασίας απειλεί να απελευθερώσει ιούς αγνώστου επικινδυνότητας που επί εκατομμύρια χρόνια κρύβονται μέσα στους πάγους για να φουντώσει όπως ποτέ πριν το κίνημα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Κυρίως όμως θα συμβεί ό,τι πάντα συμβαίνει κατά τη διάρκεια και μετά από μείζονες κρίσεις. Τα μεγάλα ψάρια θα καταβροχθίσουν τα μικρά. Οι επισφαλείς επιχειρήσεις, οι μικρές ιδιοκτησίες θα εξαγοραστούν, ίσως και "μπιρ παρά". Το κεφάλαιο θα συσσωρευτεί.
Οι παραπάνω εξελίξεις θα προσδιορίσουν την πολιτική ατζέντα της επόμενης μέρας.
Στη χώρα ωστόσο της φαιδράς πορτοκαλέας, η αριστερή αντιπολίτευση περί άλλα τυρβάζει. Καημός της είναι να διαδηλώσει στο Πολυτεχνείο. Να κρεμάσει για μια φορά ακόμα τα νταούλια της εκεί όπου κρεμούσαν οι καπεταναίοι τα άρματά τους...
* Ο κ. Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου