Το δημογραφικό πρόβλημα επιδρά αρνητικά στο ΑΕΠ

Το δημογραφικό πρόβλημα επιδρά αρνητικά στο ΑΕΠ. H επιδείνωση των δημογραφικών μεγεθών επηρεάζει δυσμενώς την πορεία των θεμελιωδών μακροοικονομικών μεγεθών ...

H επιδείνωση των δημογραφικών μεγεθών επηρεάζει δυσμενώς την πορεία των θεμελιωδών μακροοικονομικών μεγεθών, όπως το δυνητικό προϊόν και τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, και μέσω αυτών τη χάραξη αλλά και την αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής και της
γενικότερης οικονομικής πολιτικής.
Αυτά είπε ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Θεόδωρος Μητράκος, μιλώντας σε ημερίδα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, στο πλαίσιο του Οργανισμού Έρευνας «διαΝΕΟσις», με θέμα «Η χαμηλή γονιμότητα στην Ελλάδα, δημογραφική κρίση και πολιτικές ενίσχυσης της οικογένειας».

Όπως είπε ο υποδιοικητής της ΤτΕ, η ταχεία μείωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού επιδρά αρνητικά στην αύξηση των τακτικών δημόσιων εσόδων μέσω της είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών και της φορολόγησης εισοδημάτων από παραγωγικές δραστηριότητες. Παράλληλα, η γήρανση του πληθυσμού συνεπάγεται αλλαγή της σύνθεσης των φόρων.


Πιο μακροπρόθεσμα, όμως, η επίδραση είναι αρνητική, καθώς η μείωση του αριθμού των παραγωγών και των εν δυνάμει καταναλωτών, δηλαδή η μείωση του μεγέθους της εγχώριας αγοράς, διαμορφώνει αρνητικές προσδοκίες για τον ρυθμό αύξησης του δυνητικού προϊόντος.

Ετήσια επιβάρυνση 1,3 δισ.

Πολλές εμπειρικές μελέτες έχουν εκτιμήσει την επίδραση της γήρανσης του πληθυσμού στο ΑΕΠ. Ενδεικτικά, σε πρόσφατη μελέτη των κ.κ. Ρομπόλη και Μπέτση (2019) έχει εκτιμηθεί ότι, λόγω της γήρανσης του εργατικού δυναμικού, εάν μία επιδίωξη της οικονομικής πολιτικής είναι ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 2%, τότε στην πραγματικότητα θα απαιτείται ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης κοντά στο 4%.
Προφανώς αυτό θα επιβαρύνει, εκτός από τα δημοσιονομικά μεγέθη, και το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, το οποίο -σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της μελέτης- υφίσταται ετήσια επιβάρυνση ύψους περίπου 1,3 δισ. ευρώ την περίοδο 2017-2057.

Στη μελέτη της ΤτΕ, που θα παρουσιαστεί σύντομα, στην έκθεση του διοικητή φαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι μία ταχύτερη αύξηση της ηλικιακής ομάδας των 65 ετών και άνω επιδρά μειωτικά στο ΑΕΠ ήδη από το πρώτο τρίμηνο μετά την αύξηση, ενώ η αντίστοιχη επίδραση στην επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος (ως ποσοστού του ΑΕΠ) γίνεται εμφανής περίπου ένα έτος μετά την αύξηση.
 Και στις δύο περιπτώσεις οι αρνητικές επιπτώσεις είναι παρατεταμένης διάρκειας.
Το 2017 η χώρα μας συγκαταλεγόταν μεταξύ των εννέα χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κατέγραψαν αρνητικό ετήσιο ρυθμό μεταβολής του πληθυσμού τους, με τον φυσικό ρυθμό μείωσης (αν εξαιρέσουμε τις μεταναστευτικές ροές) να είναι οκταπλάσιος (-3,3‰) του μέσου όρου στην Ε.Ε.28 (-0,4‰).
Οι αρνητικές επιπτώσεις από τη δημογραφική διαταραχή μπορούν να αντισταθμιστούν ως έναν βαθμό από τη μείωση της αβεβαιότητας που περιβάλλει την ολοκλήρωση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας του ασφαλιστικού συστήματος και την αποφυγή ανατροπής των μεταρρυθμίσεων της περιόδου 2010-2017.

Συνταξιοδοτική δαπάνη
Από την πιο πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη προκύπτει ότι η συνταξιοδοτική δαπάνη στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ, μετά την κορύφωσή της το 2016 (17,3%), προβλέπεται να αποκλιμακωθεί ραγδαία και να διαμορφωθεί σε 10,6% του ΑΕΠ στο τέλος της περιόδου προβολής το 2070.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης σε επίπεδο Ε.Ε., καθώς στην περίπτωση της Ελλάδος θα φθάσει τις 6,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, έναντι 0,2 της ποσοστιαίας μονάδας κατά μέσο όρο στις χώρες της Ε.Ε.28.

ΠΗΓΗ: naftemporiki.gr