Το άγνωστο συλλαλητήριο για τη Μακεδονία το 1904

Το 1904 έβγαλαν ιστορικό ψήφισμα για τα εθνικά δικαιώματά μας

Από τον Ελευθέριο Σκιαδά

Μέγα συλλαλητήριο για τα δίκαια της Μακεδονίας έγινε στην Αθήνα και στους Στύλους του Ολυμπίου Διός πριν από 114 χρόνια (1904). 

Ηταν μία πανελλήνια διαμαρτυρία εναντίον των ανθελληνικών ευρωπαϊκών σκευωριών και τον οργίων στα οποία είχαν επιδοθεί οι κομιτατζήδες, δηλαδή εκείνοι που
ανήκαν στα δήθεν απελευθερωτικά βουλγαρικά κομιτάτα. 

Για την οργάνωση του συλλαλητηρίου σχηματίστηκε οργανωτική επιτροπή, στην οποία συμμετείχαν σημαντικές προσωπικότητες της πολιτικής και της πνευματικής ζωής του τόπου, βουλευτές, πανεπιστημιακοί καθηγητές κ.ά.

 Ο Δήμος Αθηναίων παραχώρησε το δημαρχιακό μέγαρο των Αθηνών για τις συνεδριάσεις της.

Ουσιαστικά το συλλαλητήριο ήταν εναντίον των παρασκηνιακών ενεργειών των Μεγάλων Δυνάμεων, των οποίων τα σχέδια προέβλεπαν να διχάσουν τη Μακεδονία.

 Τα σχέδιά τους όμως είχαν διαρρεύσει και τα παρασκήνια εκείνων των ημερών παραμένουν σχεδόν άγνωστα. 

Τα γνώριζε όμως άριστα ο καταγόμενος από τη Νιγρίτα Σερρών και πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα Αθανάσιος Αργυρός (1859-1945).

Ηταν από τους πρωτεργάτες οργάνωσης του συλλαλητηρίου, με επικεφαλής τον φυσικοχημικό και καταγόμενο από το Βογατσικό Καστοριάς Οθωνα Ρουσσόπουλο, ο οποίος ήταν και πρόεδρος του Μακεδονικού Συλλόγου. 

Είχε ιδρύσει τη Βιομηχανική και Εμπορική Ακαδημία και πρωτοστατούσε στις εθνικές εξελίξεις. Επίσης συμμετείχε ο Νικόλαος Ζαμανίκος, ο αποκαλούμενος και πρόεδρος των προέδρων, επειδή ήταν πρόεδρος του Συνδέσμου Συντεχνιών Αθηνών και Πειραιώς.

Ακολουθούσαν οι πρόεδροι του Συνδέσμου Ελλήνων Δημοδιδασκάλων, οι Κρήτες, οι Ηπειρώτες κ.ά. 

Η συγκέντρωση έγινε στις 23 Μαΐου 1904 και ήταν μοναδικός ο όγκος του κόσμου που έφτασε στην Αθήνα από κάθε γωνιά της χώρας. 

Με σημαίες, λάβαρα και σήματα βροντοφώναξαν υπέρ των δικαίων της Μακεδονίας, απαιτώντας να περιέλθει ολόκληρη στην Ελλάδα. 

Ο Ρουσσόπουλος στη δική του ομιλία, επικαλούμενος ιστορία 2.000 ετών, ξεκαθάρισε ότι η Μακεδονία διαμελιζόταν και δημιουργούνταν οι προϋποθέσεις ώστε να αποκόπτονται μεγάλα τμήματα από την επικοινωνία τους με τη μητέρα Ελλάδα. 

Μεταξύ των ομιλητών βρισκόταν και ο ιστορικός καθηγητής του Πανεπιστημίου Παύλος Καρολίδης, ο οποίος κυριολεκτικά μάγεψε το πλήθος με όσα ανέφερε. 

Ο συνετός δάσκαλος, αφού επισήμανε ότι «Η Μακεδονία κινδυνεύει», εξέφρασε την πίστη του ότι «δεν υπάρχη όχι Κυβέρνησις, αλλ’ ούτε καρδία ελληνική, η οποία να μην πονή διά τα παθήματα των αδελφών μας».

Στο κλίμα των ημερών και της μεγάλης συγκέντρωσης προσέτρεχε και ο Γ. Σουρής να συνεισφέρει τους στίχους του:

«Ζήτω, φίλοι Μακεδόνες, και στιγμήν δεν απαυδώ / να φωνάζω κι’ απ’ εδώ / προς δολίους Ευρωπαίους, / τα μυαλά των να γανώνω, / και ληστάς αποτροπαίους, / διαρκώς να κεραυνώνω». 

Μεμφόταν δε ο Γ. Σουρής τη στάση των Αθηνών, που ενώ έβλεπε να δολοφονούνται Ελληνες και να καίγονται εκκλησίες, αρκούνταν σε εκφράσεις συμπαθείας.

 

Τα ευρωπαϊκά κόλπα που αδικούσαν την Ελλάδα 

Η συγκέντρωση κατέληξε σε ιστορικό ψήφισμα, το οποίο απηύθυνε έκκληση «εις τα φιλοδίκαια αισθήματα του πολιτισμένου κόσμου υπέρ των καταπατουμένων ανθρωπίνων και εθνικών δικαιωμάτων του Ελληνισμού». 

Διαμαρτύρονταν διότι οι εντολοδόχοι της Ευρώπης, εισάγοντας μεταρρυθμίσεις στα τουρκικά βιλαέτια της Θεσσαλονίκης, του Μοναστηρίου και του Κοσσυφοπεδίου, διέγραφαν τα όρια με τέτοιον τρόπο, ώστε άφηναν εκτός μέγα μέρος του σαντζακιού της Κορυτσάς και ολόκληρο το σαντζάκι των Σερβίων. 

Ετσι αποστερούσαν από την ευρωπαϊκή πρόνοια 200.000 Ελληνες της Μακεδονίας. 

Ταυτοχρόνως, προδιαγράφονταν μελλοντικές εξελίξεις που μπορούσαν να στερήσουν την Ελλάδα από δικούς της τόπους.

«Παρά πάσαν γεωγραφικήν αλήθειαν και επί υψίστη ζημία των ελληνικών συμφερόντων» όπως αναφερόταν στο προοίμιο του ψηφίσματος. 

Πάντως, μέσω του ψηφίσματος προειδοποιούνταν οι Μεγάλες Δυνάμεις πως αν δεν επενέβαιναν θα ήταν αναγκασμένος να εμπλακεί ο ελεύθερος Ελληνισμός «και να πνιγή εις το αίμα ολόκληρος η Μακεδονία»!

dimokratianews