Ξετυλίγοντας το... κουβάρι της Attica Bank

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Από... χίλια κύματα περνάει η κεφαλαιακή και διοικητική αναδιάρθρωση της Attica Bank, σε ένα σίριαλ με πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις, το φινάλε του οποίου αναμένεται να καθοριστεί από τις λεπτές ισορροπίες στη σχέση της
κυβέρνησης με την Τράπεζα της Ελλάδος, με φόντο τους κανόνες διακυβέρνησης που θέλει να επιβάλει ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) της ΕΚΤ.

Η κατάσταση – και το αν θα υπάρξουν νέα επεισόδια - αναμένεται να ξεκαθαρίσει μετά τη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Γιάννη Στουρνάρα μέσα στο Σαββατοκύριακο, αν και μετά την τοποθέτηση του Παναγιώτη Ρουμελιώτη στη θέση του μη εκτελεστικού προέδρου, διαφαίνεται ότι οι εμπλεκόμενες πλευρές καταλήγουν σε συμβιβασμό, με στόχο την απρόσκοπτη συνέχεια της τράπεζας. 

Παρ' όλα αυτά, η εισαγγελική έρευνα για την εταιρεία της συζύγου του κ. Στουρνάρα και το αρχικό μπλόκο της ΤτΕ σε διοίκηση και νέα δάνεια της Attica Bank προσδίδουν διαστάσεις... θεσμικής σύγκρουσης.

Κυβέρνηση και ΤτΕ έχουν, σύμφωνα με πληροφορίες, καταλήξει σε μία κοινά αποδεκτή λύση με τον πρώην διοικητή της Αγροτικής Τράπεζας Θόδωρο Πανταλάκη να είναι ο επικρατέστερος για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου. Αν όλα κυλήσουν ομαλά, ο κ. Πανταλάκης θα αναλάβει τα ηνία της Attica Bank την ερχόμενη εβδομάδα. 

Επισημαίνεται ότι η Attica Bank δεν εποπτεύεται άμεσα από τον SSM, αλλά από την ΤτΕ η οποία καλείται να διασφαλίσει ότι η τράπεζα λειτουργεί βάσει των πανευρωπαϊκών κανόνων της ΕΚΤ. Τα περιθώρια είναι εξαιρετικά στενά καθώς ο SSM, έστω και έμμεσα, φέρεται να σφίγγει τον κλοιό γύρω από την τράπεζα μετά τις σημαντικές καθυστερήσεις που έχουν σημειωθεί στην αναδιάρθρωσή της.

Οι καθυστερήσεις αποτέλεσαν το βασικό χαρακτηριστικό στην πορεία της τράπεζας τα τελευταία χρόνια, τόσο στην κεφαλαιακή της ενίσχυση όσο και στην διοικητική της ανασυγκρότηση. Η κεφαλαιακή της ενίσχυση για την κάλυψη του δυσμενούς σεναρίου των stress tests, μέσω της έκδοσης ομολογιακού εκκρεμεί εδώ και πολλούς μήνες, ενώ οι διοικητικές αλλαγές παίρνουν συνεχώς παράταση.

Τον περασμένο Ιούνιο, ολοκληρώθηκε σχετικός έλεγχος του SSM και της ΤτΕ, με τον μεγάλο Επόπτη των ευρωπαϊκών τραπεζών να ζητά συγκεκριμένες αλλαγές σε πρόσωπα και δομές. Με άλλα λόγια η κεντρική αρχή ζήτησε την πλήρη ανασύνθεση του διοικητικού συμβουλίου και την επιλογή στελεχών με μεγάλη εμπειρία στον χρηματοοικονομικό κλάδο, σε μία διαδικασία ανάλογη με αυτή που ακολουθήθηκε στις τέσσερις μεγάλες τράπεζες.

 Πηγές με γνώση του ελέγχου που διενεργήθηκε σημειώνουν ότι στον SSM είναι ξεκάθαρη η άποψη ότι η τράπεζα χρειάζεται ριζικές αλλαγές, ενώ συγκεκριμένες παρατυπίες θα εξεταστούν αρμοδίως σε δεύτερο χρόνο και μετά την ολοκλήρωση των αλλαγών.

Το πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση στην οποία βρέθηκε η «τράπεζα των μηχανικών», επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι, σύμφωνα με πληροφορίες του liberal.gr, οι οίκοι αξιολόγησης παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις καθώς στο ακραίο σενάριο που θα σημειώνονταν νέες αρνητικές εξελίξεις, αυτές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποβάθμιση της αξιολόγησης. 

Στο απευκταίο αυτό σενάριο η Attica Bank θα είχε τόσο χαμηλή αξιολόγηση, αντίστοιχη περιπτώσεων κατά τις οποίες οι καταθέτες κινδυνεύουν να χάσουν το 30% των καταθέσεών τους και η τράπεζα να οδηγηθεί σε εκκαθάριση.

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ωστόσο, συγκεντρώνει αυτή τη στιγμή μηδαμινές πιθανότητες, από τη στιγμή που όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές προτιμούν να καταλήξουν σε μία συμβιβαστική λύση.

Πως φτάσαμε στο σήμερα

Σε έναν τραπεζικό κλάδο που υποχρεώθηκε σε άνευ προηγουμένου συγκέντρωση μετά το «κούρεμα» των ελληνικών κρατικών ομολόγων, η Attica Bank αν και μικρή σε μέγεθος αποτελεί μία ξεχωριστή περίπτωση. 

Και μόνο το γεγονός ότι ήταν η μοναδική τράπεζα που κατάφερε να «αποφύγει» το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, την έβαλε στο... κάδρο με τις συστημικές τράπεζες, ενώ άφηνε ελπίδες για την διεκδίκηση μεγαλύτερου ποσοστού στην αγορά.

Η Attica Bank βρέθηκε ακόμη και να πρωταγωνιστεί σε σενάρια απόκτησης συνεταιριστικών τραπεζών με στόχο τη διεύρυνση του δικτύου της, αφού φαινόταν ότι θα περνούσε «αναίμακτα» τις συμπληγάδες της ανακεφαλαιοποίησης. Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν με βάση το «καλό» σενάριο, οι συνθήκες στην ελληνική οικονομία επιδεινώθηκαν και φτάσαμε στις τρέχουσες εξελίξεις, όπου η τράπεζα βιώνει μία διοικητική – και όχι μόνο – κρίση, με αρκετές παραμέτρους.

Και μπορεί η Attica Bank να χαρακτηρίστηκε ως η μοναδική ιδιωτική τράπεζα στην Ελλάδα, ωστόσο τα όσα συμβαίνουν σήμερα δείχνουν ότι ποτέ δεν έχασε τους δεσμούς της με το κράτος. Στην αγορά, άλλωστε, κυριαρχεί η αντίληψη ότι το δημόσιο είναι αυτό που κινούσε όλα αυτά τα χρόνια τα νήματα στην τράπεζα, μέσω της συμμετοχής ασφαλιστικών ταμείων.

Το 2013 η τράπεζα κατάφερνε να βγει αλώβητη από την διαδικασία κεφαλαιακής ενίσχυσης, ενώ το 2014 αναζητούσε στρατηγικό επενδυτή, σε ένα σενάριο που ήθελε το ΤΣΜΕΔΕ να διατηρεί το ποσοστό του 34%. 

Εκείνη την περίοδο, η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DGComp) είχε ταχθεί υπέρ της εισόδου τεχνοκρατών στην τράπεζα, αλλά και στρατηγικού επενδυτή στο μοντέλο της Eurobank. 

Ταυτόχρονα, η Attica Bank βρέθηκε ουκ ολίγες φορές... στόχος απορρόφησης από τις μεγαλύτερες τράπεζες, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις το μέλλον της είχε συνδεθεί με τις "καραμπόλες" των συγχωνεύσεων. 

Τελικά, η διελκυστίνδα για τον έλεγχο της τράπεζας έληξε με το ΤΣΜΕΔΕ(Τομείς Μηχανικών & Εργοληπτών Δημοσίων Εργων) να στηρίζει την αύξηση κεφαλαίου και να ενισχύει το ποσοστό του στο 51%. 

Σήμερα, βασικός μέτοχος της τράπεζας είναι το ΤΣΜΕΔΕ με ποσοστό 56,25%, ενώ το ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ κατέχει το 7,9% των μετοχών.