Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025

Γιατί δεν γυρίζουν στην Ελλάδα οι Έλληνες που έφυγαν στη Γερμανία

Σε συνέντευξή του στο BD, ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων Φρανκφούρτης, Γιάννης Φλώκος, μιλά για τις περιπέτειες της ελληνικής και γερμανικής οικονομίας, την ακρίβεια, το μεταναστευτικό, το brain drain και τις επερχόμενες εκλογές στη Γερμανία.


Στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η γερμανική οικονομία, τις επερχόμενες εκλογές, τα θέματα που προβληματίζουν περισσότερο τους Γερμανούς πολίτες και τις προκλήσεις της επόμενης ημέρας για τη Γερμανία αλλά και την Ευρώπη αναφέρεται σε συνέντευξη - podcast στο Business Daily ο Γιάννης Φλώκος, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων Φρανκφούρτης.

Ο κ. Φλώκος μιλά για το πώς αποφάσισε να ζήσει και να εργαστεί στη Γερμανία πολύ πριν το brain drain, περιγράφει πώς βίωσε την ελληνική κρίση και το τσουνάμι της αρνητικής δημοσιότητας για τη χώρα μας στη Γερμανία και γιατί δεν βλέπει κύμα επιστροφής επιστημόνων στην Ελλάδα.

Μας μιλάει για την ελληνική κοινότητα στη Φρανκφούρτη για την ενεργειακή κρίση στη Γερμανία αλλά και το μεταναστευτικό και την ακρίβεια σε Γερμανία αλλά και Ελλάδα.

Τέλος, εκφράζει την αισιοδοξία του ότι μετά τις Γερμανικές εκλογές που διεξάγονται την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου η κυβέρνηση που θα σχηματιστεί θα προχωρήσει δυναμικά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων

.Επιλέξατε τη Γερμανία για να εργαστείτε και να ζήσετε πολύ πριν τη μεγάλη κρίση της ελληνικής οικονομίας και το brain drain. Τι ήταν αυτό που σας τράβηξε στη Γερμανία; 

Καλώς σας βρήκα.

Το ότι βρέθηκα στη Γερμανία ήταν αποτέλεσμα μιας σειράς συγκυριών και συμπτώσεων και θα έλεγα ήταν κάτι το οποίο όσο ήμουν φοιτητής ούτε καν το είχα φανταστεί. Όταν ήμουν στο πέμπτο έτος είχα δει στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Πάτρας, όπου σπούδασα μια αγγελία, ότι στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus θα δοθούν δύο θέσεις για διπλωματική εργασία στο Μπόχουμ της Γερμανίας.
 Μετά από σκέψη έκανα αίτηση. Εγώ, όπως και η τότε φίλη μου, σημερινή γυναίκα μου. Το είδαμε σαν μια καλή ευκαιρία να κάνουμε την διπλωματική μας στο εξωτερικό. Πήγαμε στο Μπόχουμ, κάναμε την διπλωματική μας και μετά από κει και πέρα το ένα έφερε το άλλο. Μας άρεσε το πανεπιστήμιο. Είχα καλή επικοινωνία με τον καθηγητή που με είχε επιβλέψει στη διπλωματική μου και μου πρόσφερε την δυνατότητα να κάνω και διδακτορικό σε αυτόν.
 Όταν τέλειωσα το διδακτορικό μου, πλέον οι λόγοι ήταν περισσότερο οικογενειακοί γιατί είχαμε κάνει την οικογένεια μας.



Άρα η Γερμανία σας κράτησε, δεν σας τράβηξε, δεν ήταν αρχικό σας σχέδιο. Να μείνετε στην Γερμανία. Πήγατε για σπουδές; Αυτό που συνέβη είναι ότι ουσιαστικά η Γερμανία σας κράτησε.

Έτσι ακριβώς.

Και πόσο εύκολη ήταν η υλοποίηση αυτής της απόφασης, το να μεταφέρετε την ζωή σας και το μέλλον σας στη Γερμανία;

Φυσικά και δεν είναι εύκολη απόφαση όταν αλλάζεις χώρα διαμονής. Όταν αφήνεις την πατρίδα σου πάντα υπάρχουν δυσκολίες και προβληματισμοί. Παρόλα αυτά μείναμε στοχοπροσηλωμένοι. Θέλαμε να τελειώσουμε με το διδακτορικό μας και οι δύο. 'Ήταν αυτό που μας κρατούσε πιο πολύ στη Γερμανία και από εκεί και μετά ήρθε και η επαγγελματική αποκατάσταση και η οικογένειά μας.

Αυτό ήρθε εύκολα; Η δουλειά μετά τις σπουδές;

Η επαγγελματική αποκατάσταση ήρθε σχετικά εύκολα. Ήταν η εποχή καλή θα έλεγα. Δεν είναι πάντα εξίσου καλές οι εποχές για να βρεις εργασία στη Γερμανία. Δεν θέλω να ωραιοποιήσω πράγματα, γιατί και η Γερμανία έχει τα προβλήματά της. Απλά όταν εγώ τέλειωσα το διδακτορικό μου, είχα αποφασίσει να δραστηριοποιηθώ στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και το 1998, που τέλειωσα το διδακτορικό μου, ήταν η εποχή που είχε αρθεί το μονοπώλιο των τηλεπικοινωνιών στη σταθερή τηλεφωνία.

Πώς βίωσε την ελληνική κρίση ένας Έλληνας της Γερμανίας

Όταν ξέσπασε η κρίση στην Ελλάδα με όλο αυτό το τσουνάμι αρνητικής δημοσιότητας, πόσο επηρέασε τη ζωή σας ως Έλληνα της Γερμανίας;

Με επηρέασε πολλαπλώς. Πρώτα απ' όλα γιατί είμαι Έλληνας και με ενοχλούσε η όποια αρνητική δημοσιότητα είχε η Ελλάδα στη Γερμανία. Ήταν πολύ μεγάλη τότε η αρνητική δημοσιότητα. Υπήρξε από τον γερμανικό Τύπο μία, θα έλεγα, μη θετική στάση, η οποία ξεκινούσε από την εποικοδομητική κριτική και μπορεί να κατέληγε και στην αήθη επίθεση. Όλα ήταν συνάρτηση του εντύπου, του δημοσιογράφου και του κοινού στο οποίο απευθύνεται το κάθε έντυπο. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να πω ότι και μερικές δηλώσεις Γερμανών πολιτικών είχαν παίξει αρνητικό ρόλο. 
Η τότε καγκελάριος, για παράδειγμα, είχε πει ότι οι Έλληνες πρέπει να μάθουν να δουλεύουν περισσότερο. Βέβαια είναι μια δήλωση που στην πορεία την πήρε δέκα φορές πίσω, αλλά τη ζημιά της την είχε κάνει. Γιατί άλλο είναι να το γράψει αυτό η Bild και άλλο να ακουστεί από το στόμα ενός καγκελαρίου. Έχει άλλη βαρύτητα. Γενικά θα έλεγα ότι το 70% των δημοσιευμάτων για την Ελλάδα ήταν φοβερά επιφανειακά. Δεν πήγαιναν στα πραγματικά αίτια του προβλήματος, στο τι φταίει.


Με επηρέασε πολλαπλώς. Πρώτα απ' όλα γιατί είμαι Έλληνας και με ενοχλούσε η όποια αρνητική δημοσιότητα είχε η Ελλάδα στη Γερμανία

Υπήρχε μια τιμωρητική διάθεση εκείνη την περίοδο, όχι μόνο από τη Γερμανία που πολλές χώρες.

Όσον αφορά τη τιμωρητική διάθεση και εγώ θα έλεγα ότι ειδικά στο τρίτο και τελευταίο μνημόνιο, το οποίο υπεγράφη μετά το δημοψήφισμα -επί πρωθυπουργίας Τσίπρα δηλαδή- έτσι το εξέλαβα κι εγώ, ότι οι όροι που ετίθεντο ήταν τιμωρητικοί.

Το brain drain

Ήρθε η ελληνική κρίση. Εσείς, ως πρόεδρος των Ελλήνων επιστημόνων της Φρανκφούρτης πώς βιώσατε το brain drain; Τους νέους ανθρώπους, τους εργαζόμενους, που λόγω της κρίσης αναγκάστηκαν να πάνε στο εξωτερικό; Πώς το βιώσατε αυτό στη Φραγκφούρτη;

Το βιώσαμε σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Όπως ακριβώς είπατε υπήρξε μια ροή επιστημονικού δυναμικού ελληνικού προς τη Γερμανία και βέβαια ένας σύλλογος επιστημόνων είναι η πρώτη πόρτα που θα χτυπήσει ένας επιστήμονας προκειμένου να μάθει τις συνθήκες, να γνωρίσει κόσμο και να ζητήσει και την όποια βοήθεια. Ο τρόπος που το αντιμετωπίσαμε ήταν ότι ενθαρρύναμε αυτούς τους Έλληνες που είχαν αφιχθεί στη Γερμανία, να έρθουν στις δραστηριότητες του Συλλόγου μας, να γνωριστούμε, να γνωρίσουν και άλλους Έλληνες και άλλους ανθρώπους. Και μέσα από τη συζήτηση πάντα προέκυπτε και κάποια συμβουλή που ήταν χρήσιμη για τον Έλληνα που ερχόταν από την Ελλάδα.

Φαντάζομαι υπήρχαν και μη επιστήμονες.

Πάρα πολλοί, αλλά σε αυτόν τον τομέα δεν έχω πολύ μεγάλη εικόνα. Ως σύλλογος επιστημόνων δεν χτύπησαν τη δική μας πόρτα. Πάντως ναι, έχουν έρθει και μη πτυχιούχοι στη Γερμανία, αρκετοί.

Από το κύμα της φυγής στο... μη κύμα της επιστροφής 

Από το κύμα εκείνο σήμερα τι έχει απομείνει στη Γερμανία; Γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη τα προηγούμενα χρόνια ενθάρρυνε την επιστροφή Ελλήνων επιστημόνων στη χώρα. Έχετε εικόνα αν είχε αποτέλεσμα η προσπάθεια αυτή; Έχετε δει εσείς συναδέλφους σας επιστήμονες από το σύλλογο στη Γερμανία να επιστρέφουν στην Ελλάδα;

Δεν ξέρω τι ακριβώς δείχνουν οι αριθμοί. Πάντως από το περιβάλλον μου ως πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημόνων Φρανκφούρτης και ως Έλληνας δεν έχω δει ένα τεράστιο κύμα επιστροφής στην Ελλάδα. Βέβαια αυτό μπορεί να είναι και σύμπτωση. Σε άλλες πόλεις, σε άλλα περιβάλλοντα, ίσως να έχει υπάρξει ένα κύμα επιστροφής. Πάντως στη Φρανκφούρτη αυτό το κύμα δεν το έχω διαπιστώσει.


Δεν έχω δει ένα τεράστιο κύμα επιστροφής στην Ελλάδα

Εσάς σας απασχόλησε οικογενειακώς, μιας και κάνατε νωρίς οικογένεια στην Γερμανία να επιστρέψετε στην Ελλάδα για να εργαστείτε, να επανέλθετε στην πατρίδα. Να το πω έτσι;

Είμαι Έλληνας και ως Έλληνας βλέπω την Ελλάδα όπως έβλεπε ο Οδυσσέας την Ιθάκη. Πάντα θέλω να γυρίσω. Πάντα υπάρχουν κάποιες συγκυρίες που με εμποδίζουν, αλλά είναι κάτι το οποίο ποτέ δεν βγαίνει από το μυαλό μου.

Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι που σας κρατάνε στην Γερμανία;

Οικογενειακοί και επαγγελματικοί. Όταν έχεις παιδιά τα οποία πηγαίνουν στο σχολείο, είναι λίγο δύσκολο και επίφοβο να αλλάξεις περιβάλλον στα παιδιά. Ένα άλλο σχολείο, νέο περιβάλλον. Αλλά και επαγγελματικοί γιατί όταν ξεκίνησε η κρίση ήταν φοβερά δύσκολο για έναν επιστήμονα να βρει απασχόληση στην Ελλάδα.

Σήμερα, με την Ελλάδα σε άνοδο και τη γερμανική οικονομία σε πίεση, εξακολουθούν να έρχονται νέοι Έλληνες επιστήμονες να εργαστούν στη Γερμανία.

Δεν βλέπω το κύμα που έβλεπα στα πρώτα χρόνια της κρίσης. Παρόλα αυτά έχω γνωρίσει Έλληνες οι οποίοι έχουν έρθει στη Γερμανία θα έλεγα τα τελευταία 4 - 5 χρόνια. Όμως σίγουρα δεν είναι το ρεύμα και η ένταση που ήταν όταν είχε αρχίσει η κρίση το 2010.

Ποιος είναι ο κύριος πόλος έλξης των επιστημόνων αυτών και των εργαζομένων να έρθουν στη Γερμανία; Είναι οι αμοιβές,

Θα έλεγα τρεις παράγοντες. Ο πρώτος είναι ότι η αγορά εργασίας είναι σαφώς μεγαλύτερη, οπότε για ένα άτομο υψηλής εξειδίκευσης υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες να βρει μια κατάλληλη εργασία και εργασία που να συνάδει με τα προσόντα του. Δεύτερος λόγος είναι η εργασιακές συνθήκες. Οι μεγάλες εταιρείες στη Γερμανία, οι πιο πολλές θα έλεγα, προσφέρουν αρκετά καλές συνθήκες εργασίας με 30 μέρες το χρόνο άδεια με κίνητρα. Αν μια γυναίκα μείνει έγκυος να φύγει από τη δουλειά της για ένα χρόνο, να γυρίσει ύστερα χωρίς να χάσει την εργασία. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια συνηθίζεται και ο πατέρας να παίρνει μια άδεια πατρότητας για κάποιους μήνες. Όλα αυτά είναι οι συνθήκες εργασίας που δεν τις βρίσκεις. Και οπωσδήποτε και οι αμοιβές. Ένας επιστήμονας στην Γερμανία αμείβεται με βάση τα προσόντα του και σίγουρα ο μέσος μισθός στη Γερμανία για έναν επιστήμονα είναι αρκετά υψηλότερος απ ότι είναι στην Ελλάδα.


Η αγορά εργασίας είναι σαφώς μεγαλύτερη, οπότε για ένα άτομο υψηλής εξειδίκευσης υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες

Πείτε μας λίγα λόγια για τον σύλλογο επιστημόνων στη Φρανκφούρτη που είστε πρόεδρος και την κοινότητα, την ελληνική κοινότητα στη πόλη, στη Φρανκφούρτη.

Ο Σύλλογος μας, ο Σύλλογος Ελλήνων Επιστημόνων Φρανκφούρτης ιδρύθηκε το 1996 και ως επιστημονικός φορέας αποσκοπούμε στο να προωθούμε τη συναδελφικότητα μεταξύ των Ελλήνων επιστημόνων. Πέραν όμως από επιστημονικός φορέας, είμαστε αναγνωρισμένοι και ως κοινωφελής φορέας και με βάση αυτή την ιδιότητά μας αναλαμβάνουμε μια σειρά από δραστηριότητες που αντιμετωπίζουν προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Θα ήθελα για παράδειγμα, να πω ότι έχουμε δωρίσει δύο απινιδωτές σε ακριτικά νησιά το 2023. Υποστηρίξαμε με υλικοτεχνικό εξοπλισμό κάποια σχολεία της περιοχής του Πηλίου που είχαν πληγεί από τις τότε πλημμύρες. Το 2020, μεσούντος του κορωνοϊού, είχαμε ξεκινήσει μια οικονομική εκστρατεία προς τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου προκειμένου να στηρίξουμε την ακριτική Ελλάδα και συγκεκριμένα το Κέντρο Υγείας Μεγίστης Καστελόριζου. Παράλληλα έχουμε και μια πάρα πολύ καλή αναγνώριση στην πόλη της Φρανκφούρτης. Πριν από δύο βδομάδες κόψαμε την πρωτοχρονιάτικη πίτα μας και είχε έρθει κι ο δήμαρχος Φρανκφούρτης, ο οποίος μάλιστα στον χαιρετισμό του μας υποσχέθηκε το 2026, δηλαδή του χρόνου που ο σύλλογός μας θα συμπληρώσει τα 30 έτη ζωής, να μας παραχωρήσει την κύρια αίθουσα, την πιο επίσημη αίθουσα εκδηλώσεων του Δημαρχείου Φρανκφούρτης, προκειμένου να γιορτάσουμε τα γενέθλια μας.

Είστε πολλοί Έλληνες στην Φρανκφούρτη; Είναι μεγάλη ελληνική κοινότητα και δεν αναφέρομαι μόνο στους επιστήμονες αλλά γενικά η ελληνική παρουσία.

Η ελληνική κοινότητα στη Φρανκφούρτη, αλλά όχι μόνο στην Φρανκφούρτη, στη Γερμανία γενικότερα, είναι αρκετά μεγάλη. Δεν έχω έναν ακριβή αριθμό, αλλά σίγουρα στην ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή της Φρανκφούρτης θα έλεγα ότι είναι κάποιες δεκάδες χιλιάδες και αυτό είναι εύκολο να το διαπιστώσεις γιατί όπου και να πας θα δεις έναν Έλληνα. Στο νοσοκομείο, θα δεις έναν Έλληνα γιατρό, στις τράπεζες θα δεις να εργάζονται Έλληνες, σε μεγάλες εταιρείες βλέπεις ελληνικά ονόματα. Είναι πάρα πολλοί οι τομείς που πηγαίνεις και βλέπεις Έλληνες.


Όπου και να πας θα δεις έναν Έλληνα

Είναι και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που και εκεί είναι πολλά τα στελέχη, οι Έλληνες.


Και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που ασφαλώς εργάζονται πάρα πολλοί Έλληνες. Το ελληνικό στοιχείο είναι ένα στοιχείο στην Φρανκφούρτη, το οποίο είναι παντού ορατό.

Η Ελλάδα μετά την κρίση

Πόσο συχνά έρχεστε στην Ελλάδα. Βλέπετε βελτίωση; Ότι αφήνουμε την κρίση πίσω; Το χάσμα που είχε διευρυνθεί μεταξύ Ελλάδος και Ευρώπης στην κρίση περιορίζεται;

Έρχομαι στην Ελλάδα αρκετά συχνά γιατί μένει εδώ και η μητέρα μου και η αδερφή μου, η οικογένειά μου δηλαδή, τους οποίους επισκέπτομαι. Θέλω να έρχομαι συχνά στην Ελλάδα. Το έχω μεταδώσει και στα παιδιά μου. Τους αρέσει η Ελλάδα και θέλουν να έρχονται. Μιλάνε πάρα πολύ καλά ελληνικά. Οι αριθμοί δείχνουν ότι η Ελλάδα πάει προς το καλύτερο. Αυτό που θα πω εγώ είναι ότι εύχομαι η ανάπτυξη να έρθει από αρκετούς τομείς, δηλαδή όχι μόνο από τουρισμό και real estate, να δούμε και ανάπτυξη σε τεχνολογίες αιχμής.

Το περίφημο παραγωγικό μοντέλο που συζητάμε πολλά χρόνια στην Ελλάδα.

Αυτό που βλέπω εγώ, για παράδειγμα, είναι ότι έχει υπάρξει ένας εξορθολογισμός, ειδικά στη δημόσια διοίκηση με το gov, με το taxisnet. Δηλαδή εγώ ως Έλληνας του εξωτερικού μπορώ ανά πάσα στιγμή να εισέλθω σε αυτά τα συστήματα και να τακτοποιήσω, να διεκπεραιώσω μια σειρά από υποχρεώσεις μου που δεν μπορούσα να διεκπεραιώσω παλιότερα. Αυτό εμένα ως Έλληνα του εξωτερικού με διευκολύνει πάρα πολύ.

Η Γερμανία σε κρίση: το κόστος ενέργειας και το μεταναστευτικό

Τα τελευταία χρόνια και ειδικά μετά την ενεργειακή κρίση, η γερμανική οικονομία βρίσκεται υπό πίεση. Τι έφταιξε για την αποδυνάμωση αυτή; Διατυπώνεται η κριτική πως η Γερμανία είχε επαναπαυθεί για χρόνια στις πλάτες άλλων. Άμυνα στις ΗΠΑ, ενέργεια το φτηνό ρωσικό αέριο, μεγάλη σύνδεση με την κινεζική αγορά. Πώς βιώνουν οι Γερμανοί αυτήν την οικονομική πίεση;

Η Γερμανία δεν βιώνει την καλύτερη κατάσταση της. Βιώνει μια κρίση. Όσον αφορά τα αίτια αυτής της κρίσης, θα ξεκινούσα, όπως είπατε και εσείς, με το κόστος της ενέργειας, Ιδιαίτερα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το κόστος της ενέργειας ανέβηκε αισθητά. Στη Γερμανία, ειδικά για το φυσικό αέριο, με αποτέλεσμα πολλά νοικοκυριά να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν.

Και οι βιομηχανίες φαντάζομαι.

Και οι βιομηχανίες. Ένας άλλος λόγος είναι η γήρανση του πληθυσμού, το οποίο οδηγεί τα δημόσια ταμεία στο να έχουν προβλήματα ρευστότητας. Και φυσικά όταν υπάρχει γήρανση πληθυσμού, αντίστοιχα υπάρχει και δυσκολία στην εξεύρεση προσωπικού προκειμένου να καλυφθούν οι θέσεις εργασίας. Ως ένα άλλο παράγοντα θα ανέφερα την παγκοσμιοποίηση. Να καταστήσω σαφές δεν είμαι εχθρός της παγκοσμιοποίησης, είμαι υποστηρικτής, όμως της καλώς νοούμενης παγκοσμιοποίησης. Θα σας πω ένα παράδειγμα ότι το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ Γερμανίας και Κίνας το 2023 ήταν 60 δισ. ευρώ υπέρ της Κίνας, πράγμα που σημαίνει ότι η Γερμανία το 2023 έχασε, εντός εισαγωγικών, 60 δισ. ευρώ, τα οποία διοχετεύτηκαν προς την Κίνα προκειμένου να αγορασθούν κινέζικα προϊόντα. Τι συμβαίνει τώρα; Η Κίνα δεν έριξε αυτά τα χρήματα στην αγορά προκειμένου να ανέβει το βιοτικό επίπεδο του μέσου Κινέζου, οπότε και αυτός να αρχίσει με τη σειρά του να αγοράζει γερμανικά προϊόντα, αυτοκίνητα ή οτιδήποτε άλλο παράγεται στη Γερμανία. Τα χρήματα αυτά, η δική μου αντίληψη τουλάχιστον, είναι ότι μείνανε στα χέρια κάποιων κυβερνώντων και κάποιων μεγάλων εταιρειών, που και αυτές σε μεγάλο βαθμό ελέγχονται από την κυβέρνηση. Αυτή η παγκοσμιοποίηση είναι καταδικασμένη να αποτύχει.


Η αρχική ευφορία και η πολιτική καλωσορίσματος, αντικαταστάθηκε από έναν έντονο σκεπτικισμό

Ανισορροπίες.

Ένας άλλος παράγοντας είναι το μεταναστευτικό, όπως το βιώνουμε σε όλη την Ευρώπη από το 2015. Η αρχική ευφορία και η λεγόμενη Willkommenskultur της τότε καγκελαρίου, δηλαδή η πολιτική καλωσορίσματος, αντικαταστάθηκε από έναν έντονο σκεπτικισμό, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι το μέσο προφίλ του μετανάστη που έχει έρθει στη Γερμανία από το 2015 και μετά δεν είναι το προφίλ που φανταζόντουσαν οι Γερμανοί, δηλαδή ότι θα είναι κάποιος κάποιοι άνθρωποι υψηλής εξειδίκευσης που θα καλύψουν τις ανάγκες σε θέσεις εργασίας. Και φυσικά να αναφέρω και τα πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα. Ένας δεύτερος παράγοντας που ανέβασε τον σκεπτικισμό ακόμα περισσότερο. Δεν μου αρέσει να ισοπεδώνω, πάντως όσον αφορά την αφομοίωση τους στον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής έχουν κάποια προβλήματα. Τουλάχιστον η πλειοψηφία, όχι όλοι φυσικά. Βέβαια είναι στο χέρι του κάθε κράτους που υποδέχεται μετανάστες να τους βοηθήσει να αφομοιωθούν, εφόσον και αυτοί το θέλουν. Και επειδή αναφέρατε και ένα σχόλιο ότι η Γερμανία είχε μάθει να στηρίζεται στις πλάτες άλλων, θα πω όσον αφορά την άμυνα ότι αυτό είναι αληθές, ότι τόσα χρόνια η Γερμανία είχε έναν τρόπο σκέψης ότι υπάρχει το ΝΑΤΟ, το οποίο φροντίζει για μας, οπότε δεν χρειάζεται να ξοδέψουμε πολλά για την άμυνά μας. Τώρα αυτό με τον νέο πρόεδρο στην Αμερική είναι πολύ πιθανό ότι δεν θα συνεχίσει.

Είπατε ότι η γερμανική οικονομία είναι σε κρίση. Αντίθετα η Ελλάδα είναι σε μια καλή πορεία. Έχετε μπει στον πειρασμό να «την πείτε» στους Γερμανούς συναδέλφους σας συμπολίτες σας, όπως ενδεχομένως αυτοί είχαν σχολιάσει ειρωνικά τη δεινή θέση της χώρας μας που είχαμε βρεθεί στην κρίση.

Όταν μου δίνεται η ευκαιρία, το κάνω. Καλό είναι να υπενθυμίζουμε στους Γερμανούς τα όποια λάθη τους.

Ότι η ζωή είναι ένας κύκλος.

Η ζωή είναι ένας κύκλος και ότι δεν υπάρχουν καλοί και κακοί ή μόνιμα καλοί και κακοί. Υπάρχουν άνθρωποι και κράτη που είναι σε κρίση.


Καλό είναι να υπενθυμίζουμε στους Γερμανούς τα όποια λάθη τους
Υπερβολικά φιλόδοξοι οι στόχοι της πράσινης μετάβασης

Αναφερθήκατε στην ενεργειακή κρίση και πόσο αυτό ήταν από τους βασικούς παράγοντες που κλόνισαν την γερμανική οικονομία. Η Γερμανία ήταν από τις χώρες που πρωταγωνίστησαν στην πράσινη μετάβαση. Φαίνεται όμως ότι αυτή η μετάβαση έγινε χωρίς μελέτη. Πού βρισκόμαστε σήμερα; Έχουν εντοπιστεί τα λάθη; Θα δούμε διορθωτικές κινήσεις.

Έχω μάθει στη ζωή μου να σκέφτομαι ορθολογικά. Η πράσινη μετάβαση ως ιδέα κάθε άλλο παρά άσχημη είναι. Από την άλλη πλευρά όμως, στη ζωή μας, όταν θέτουμε κάποιους στόχους, πρέπει να προσέχουμε αυτοί οι στόχοι να είναι ρεαλιστικοί και υλοποιήσιμοι. Θεωρώ ότι οι στόχοι που έθεσε η Γερμανία, όσον αφορά την πράσινη μετάβαση, δεν ήταν ούτε ρεαλιστικοί ούτε υλοποιήσιμοι. Δηλαδή στη Γερμανία αυτή τη στιγμή ο στόχος είναι το 2050 το 80% των αναγκών σε ηλεκτρικό ρεύμα να καλύπτονται από πράσινες μορφές ενέργειας. Όταν ένα κράτος 80 εκατομμυρίων και με τη βιομηχανία που έχει η Γερμανία θέλει κατά 80% ενεργειακά να καλύπτεται από εναλλακτικές μορφές ενέργειας, αυτό θα μας οδηγήσει σε ένα περιβάλλον που γύρω μας δεν θα βλέπουμε τίποτε άλλο από ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά. Δεν ξέρω αν είναι κάτι που το θέλει και ο μέσος πολίτης.

Το πολιτικό προσωπικό έχει συνειδητοποιήσει ότι οι στόχοι που τέθηκαν ήταν υπερβολικά φιλόδοξοι και ότι πρέπει να υπάρξουν διορθωτικές κινήσεις;

Εξαρτάται από το πολιτικό προσωπικό, εξαρτάται από την πολιτική και κομματική προέλευση. Σε κάποια κόμματα βλέπω έναν δογματισμό. Δεν θέλω να πω ποια κόμματα είναι, υποστηρίζουν ότι πρέπει να δουλέψουμε πάνω στην ενεργειακή μετάβαση με οποιοδήποτε κόστος. Σε άλλα κόμματα έχουν αρχίσει και ακούγονται κάποιες φωνές ότι αυτοί οι στόχοι δεν είναι ρεαλιστικοί και ότι θα έχουν αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που περιμέναμε και ότι ίσως πρέπει να το ξαναδούμε. Η εκτίμησή μου είναι επειδή έχουμε και εκλογές στη Γερμανία τώρα, στις 23 Φεβρουαρίου, ότι μετά τις εκλογές θα υπάρξει μια διορθωτική κίνηση όσον αφορά τους στόχους και την πράσινη μετάβαση.

Ευρώπη σε κρίση

Γενικότερα πάντως, επικρατεί και ένας προβληματισμός για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και την απουσία ισχυρής ηγεσίας. Η έκθεση Ντράγκι αποτέλεσε έναν ισχυρό συναγερμό. Ποια είναι η ατμόσφαιρα στη Γερμανία για το μέλλον της Ευρώπης και την αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών;

Είναι ακριβώς. Αυτή η ατμόσφαιρα που υπάρχει στην Ευρώπη γενικότερα υπάρχει και στη Γερμανία. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει την ανησυχία ότι δεν υπάρχουν ηγεσίες με όραμα έτοιμες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις. Και βέβαια αυτό το βλέπουμε δυστυχώς με την άνοδο κάποιων ακραίων πολιτικών σχηματισμών, που αυτό γίνεται και στη Γερμανία με την λεγόμενη Εναλλακτική για τη Γερμανία, την AfD, η οποία πατάει σε υπαρκτά προβλήματα και το εκμεταλλεύεται πολιτικά.

Η έκθεση Ντράγκι έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο κομμάτι της τεχνολογίας και πως η Ευρώπη χάνει έδαφος σε σχέση με τόσο στην Αμερική όσο και στην Κίνα. Πώς ακούτε αυτή τη συζήτηση;

Έχει μία βάση όλο αυτό. Ότι η Ευρώπη σε αρκετούς τομείς έχει μείνει πίσω. Οπότε, όπως ανησυχεί ο μέσος Ευρωπαίος, έτσι ανησυχώ κι εγώ. Οι λόγοι είναι πολλοί. Τους έχει αναλύσει ο κύριος Ντράγκι ενδελεχώς. Πρέπει η Ευρώπη να πάρει αποφάσεις και πρέπει να τις πάρει γρήγορα. Πρέπει η κατεύθυνση να αλλάξει. Το βλέπουμε και στην τεχνητή νοημοσύνη πλέον. Και η Κίνα έχει αναπτύξει το δικό της λογισμικό, το οποίο θεωρείται εφάμιλλο των λογισμικών του δυτικού κόσμου. Όλα αυτά θέτουν την Ευρώπη υπό πίεση. Όπως είπα, έχει έρθει η ώρα για αλλαγή ρότας. Η Ευρώπη πρέπει να τα καταλάβει τα προβλήματα και να τα λύσει πριν είναι πολύ αργά.

Η ακρίβεια και η σύγκριση με την Ελλάδα

 Σε λίγες ημέρες διεξάγονται εθνικές εκλογές στη Γερμανία. Ποια είναι τα θέματα που απασχολούν περισσότερο τους πολίτες; Αναφέρατε το θέμα της ενέργειας και το μεταναστευτικό. Ποια άλλα θέματα είναι στην κορυφή της ατζέντας και του ενδιαφέροντος των πολιτών.

Πέραν του ενεργειακού και του μεταναστευτικού το θέμα της ακρίβειας εν γένει αποτελεί τον κύριο προβληματισμό του μέσου Γερμανού πολίτη.

Η ακρίβεια είναι στο θέμα της στέγασης ή ευρύτερα και στα αγαθά και στις υπηρεσίες;

Η στέγαση, ειδικά στις μεγάλες πόλεις, έχει εξελιχθεί σε ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα το οποίο έχει και κοινωνικές προεκτάσεις. Υπό την έννοια ότι ένας δημόσιος υπάλληλος, ο οποίος είτε δουλεύει στην Φρανκφούρτη είτε δουλεύει σε μια μικρή πόλη, θα πάρει τα ίδια χρήματα, επιδιώκει να διοριστεί σε κάποια μικρότερη πόλη προκειμένου να έχει χαμηλότερο κόστος ζωής. Το στεγαστικό δηλαδή είναι ένα πρόβλημα. Όμως η ακρίβεια δεν μένει εκεί. Τη βλέπει ο μέσος πολίτης και στο σούπερ μάρκετ και στην καθημερινότητά του.


Η στέγαση, ειδικά στις μεγάλες πόλεις, έχει εξελιχθεί σε ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα

Έχουμε και εδώ στην Ελλάδα, όπως ξέρετε, μεγάλη συζήτηση για το θέμα της ακρίβειας και εξακολουθούμε να έχουμε από τους υψηλότερους πληθωρισμό στην Ευρώπη. Πώς βλέπετε τις τιμές στην Ελλάδα σε σχέση με τις τιμές στη Γερμανία;

Εξαρτάται από το προϊόν. Θα έλεγα ότι η εστίαση στην Ελλάδα κοστίζει λιγότερο σε σχέση με τη Γερμανία και θα έλεγα ότι ακόμα και ο λόγος τιμής προς απόδοση είναι καλύτερος. Δηλαδή για αυτά που πληρώνεις θα πάρεις κάτι πολύ καλύτερο από αυτό που παίρνεις στην Γερμανία. Τα εισαγόμενα προϊόντα βλέπω ότι και εδώ ανεβαίνουν οι τιμές με τους ίδιους ρυθμούς όπως στην Γερμανία. Αυτό όμως που με ανησυχεί είναι ότι πρόσφατα περνούσα έξω από ένα οπωροπολείο, έριξα μια ματιά στα προϊόντα του και είδα ότι ακόμα και οι ντομάτες ήταν εισαγωγής στην Ελλάδα. Ναι, αυτό με ανησυχεί γιατί η αγροτική παραγωγή είναι ένας τομέας που η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι, εάν όχι 100% αυτοτροφοδοτούμενη, σε πολύ μεγάλο βαθμό αυτοτροφοδοτούμενη. Και δεν το βλέπω. Αυτό συντελεί στο να αυξάνεται το κόστος ζωής, ενώ θα μπορούσε να μην συμβαίνει.

Οι γερμανικές εκλογές και οι προκλήσεις της επόμενης ημέρας

Επανέρχομαι στις εκλογές που είναι σε λίγες μέρες στη Γερμανία. Ποιες είναι οι προβλέψεις και ποια είναι η αίσθησή σας; Θα οδηγήσουν σε μια ισχυρή κυβέρνηση που θα βοηθήσει και την Ευρώπη να κινηθεί με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αναφέραμε;

Ναι. Θα ξεκινήσω από κάτι βασικό. Ότι τα πολιτικά κόμματα της Γερμανίας έχουν μάθει να αποδέχονται το εκλογικό αποτέλεσμα, όποιο και να είναι αυτό και στη βάση του όποιου εκλογικού αποτελέσματος να προσπαθούν να χτίσουν, ας το πω έτσι, βιώσιμες κυβερνήσεις. Από εκεί και μετά το πόσο βιώσιμη θα είναι μία κυβέρνηση είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Η εκτίμησή μου είναι ότι η κυβέρνηση που θα προκύψει μετά από αυτές τις εκλογές θα είναι μία ετερογενής κυβέρνηση. Αυτό που εννοώ είναι ότι εκτιμώ ότι θα συγκυβερνήσουν οι Χριστιανοδημοκράτες με τους Σοσιαλδημοκράτες. Όσο πιο ετερογενές είναι ένα κυβερνητικό σχήμα, τόσο μεγαλύτερες δυσκολίες έχει στο να βρει ρυθμό και να πάρει αποφάσεις. Βέβαια, ας μην ξεχνάμε και ότι η κυρία Μέρκελ, τρεις από τις τέσσερις θητείες της είχε κάνει με τον λεγόμενο μεγάλο συνασπισμό Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών. Θα το δούμε. Θέλω να είμαι αισιόδοξος ότι η όποια κυβέρνηση προκύψει θα χτυπήσει αρκετά από τα προβλήματα στη ρίζα τους.


Θέλω να είμαι αισιόδοξος ότι η όποια κυβέρνηση προκύψει θα χτυπήσει αρκετά από τα προβλήματα στη ρίζα τους.

Το μέλλον της Ευρώπης απασχολεί το δημόσιο διάλογο;

Φυσικά, πάρα πολύ. Ιδιαίτερα μετά το Brexit, καθώς και τις ευρωσκεπτικιστικές θέσεις που εκφράζουν αρκετά κόμματα. Το θέμα της Ενωμένης Ευρώπης είναι ένα καυτό θέμα και απασχολεί τον μέσο πολίτη, τα κόμματα, τα μίντια. Όμως αυτό που βλέπω εγώ είναι ότι ο μέσος Ευρωπαίος πολίτης πιστεύει στην Ευρώπη και αυτό είναι που με κάνει εμένα αισιόδοξο ότι, παρά τις όποιες αντιξοότητες, η Ευρώπη και η Ευρωπαϊκή Ένωση ως θεσμός θα καταφέρουν να επιβιώσουν.

Ο Γιάννης Φλώκος είναι Διπλωματούχος Μηχανικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πάτρας και Διδάκτωρ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Bochum της Γερμανίας. Ζει και εργάζεται στη Γερμανία ως σύμβουλος εταιρειών σε θέματα τεχνητής νοημοσύνης και είναι πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων Φρανκφούρτης.


businessdaily.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου