 |
| Στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ σε στρατιωτική βάση στα Σκόπια |
ΜΟΣΧΑ, 4 Σεπτεμβρίου – RIA Novosti, Andrei Kots.
Διεθνείς εντάσεις, αλληλοκατηγορίες, κυρώσεις και η απειλή ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου – ακριβώς πριν από 60 χρόνια ξεκίνησε η κρίση των πυραύλων της Κούβας. Η διεθνής σύγκρουση φούντωσε για μήνες και παραλίγο να καταλήξει σε ανταλλαγή πυρηνικών χτυπημάτων μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης. Ευτυχώς, η κατάσταση επιλύθηκε διπλωματικά. Σύμφωνα με τους
αναλυτές, τα γεγονότα αυτά έχουν μεγάλη απήχηση στο σήμερα – ο κόσμος βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπος με αναταραχή.Το RIA Novosti έχει μια ιστορία για το πώς η ιστορία επαναλαμβάνεται.
Στα πρόθυρα μιας μάχης
Αν και τα κύρια γεγονότα έλαβαν χώρα στα μέσα Οκτωβρίου 1962, η επίσημη ημερομηνία έναρξης της κρίσης στην Καραϊβική είναι η 4η Σεπτεμβρίου. Εκείνη την ημέρα, πριν από 60 χρόνια, ο πρόεδρος Τζον Κένεντι προειδοποίησε τον Φιντέλ Κάστρο ότι η Ουάσινγκτον καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποκρούσει την κουβανική στρατιωτική απειλή στη ζώνη συμφερόντων της. Στη Μόσχα, η δήλωση αυτή θεωρήθηκε ότι αποτελούσε στην πραγματικότητα προετοιμασία για μια επέμβαση και δήλωσε απερίφραστα – εάν οι ΗΠΑ εισβάλουν στην Κούβα, θα ξεκινήσει μια παγκόσμια σύγκρουση. Οι αντίπαλοι του Ψυχρού Πολέμου κατέστησαν σαφές ο ένας στον άλλον: περαιτέρω επιδείνωση θα οδηγούσε σε μεγάλο καυγά.
Η νευρικότητα των Αμερικανών ήταν κατανοητή. Στα τέλη Αυγούστου 1962, ένα αναγνωριστικό αεροπλάνο U2 φωτογράφισε εξοπλισμένες θέσεις για αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα S-75 στην Κούβα, καθώς και σοβιετικούς στρατιώτες. Οι μυστικές υπηρεσίες είχαν νωρίτερα αναφέρει στον Λευκό Οίκο ότι ο αριθμός των πλοίων και σκαφών με σοβιετική σημαία που έφταναν στην
Κούβα σε μόνιμη βάση είχε πολλαπλασιαστεί. Η επιχείρηση Anadyr, για τη μετακίνηση του εντυπωσιακού σοβιετικού στρατιωτικού αποσπάσματος στην Κούβα, βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, υπό άκρα μυστικότητα. Η Ουάσινγκτον κατάλαβε ότι ο εχθρός σκάρωνε κάτι.
Αλλά δεν ήξερε τι.
Οι πρώτοι επίγειοι βαλλιστικοί πύραυλοι μεσαίου βεληνεκούς R-12 είχαν φτάσει στην Κούβα στις 9 Σεπτεμβρίου 1962. Ωστόσο, οι Αμερικανοί ανακάλυψαν ότι μια πλήρης πυραυλική μεραρχία είχε αναπτυχθεί στην περιοχή μόλις στις 14 Οκτωβρίου. Εκείνη την ημέρα, ο ταγματάρχης Richard Heizer, πιλοτάροντας το U-2, φωτογράφισε μέρος των θέσεων των σοβιετικών εκτοξευτών R-12. Όταν ο πρόεδρος Κένεντι το πληροφορήθηκε δύο ημέρες αργότερα, η αντιπαράθεση άρχισε σοβαρά. Και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, η μάχη ήταν σε εξέλιξη.
Οι Αμερικανοί ιστορικοί κατηγορούν τη Μόσχα. Ωστόσο, τα γεγονότα λένε το αντίθετο. Το 1961, το Πεντάγωνο άρχισε να αναπτύσσει στην Τουρκία τον πύραυλο μεσαίου βεληνεκούς PGM-19 “Jupiter” με βεληνεκές 2.400 χιλιομέτρων. Οι σοβιετικοί στρατηγοί υπολόγισαν ότι οι πόλεις του ευρωπαϊκού τμήματος της ΕΣΣΔ ήταν πρακτικά ανυπεράσπιστες απέναντι σε αυτό το όπλο. Η μόνη διέξοδος ήταν η επίτευξη πυρηνικής ισοτιμίας με την ανάπτυξη συστημάτων κρούσης στην Κούβα.
Ο κόσμος σώθηκε από έναν νέο πόλεμο χάρη στις τιτάνιες προσπάθειες των Αμερικανών και Σοβιετικών διαπραγματευτών, οι οποίοι κατάφεραν να βρουν μια συμβιβαστική λύση. Σύντομα οι πύραυλοι Jupiter αποσύρθηκαν από την Τουρκία και η ΕΣΣΔ απομάκρυνε τους R-12 από την Κούβα. Η παγκόσμια κοινότητα ανέπνευσε λίγο και φρόντισε επί δεκαετίες να μην αφήσει να ξανασυμβεί παρόμοια κρίση. Ωστόσο, μετά πάνω από 60 χρόνια, τα μαθήματα της ιστορίας έχουν προφανώς ξεχαστεί.
Ιστορικές αναλογίες
Συχνά μπορούν να γίνουν συγκρίσεις μεταξύ της κρίσης των πυραύλων της Κούβας και της σημερινής αντιπαράθεσης μεταξύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους και της Ρωσίας. Ο συνταξιούχος γερουσιαστής της πολιτείας της Βιρτζίνια και συνταγματάρχης Ρίτσαρντ Μπλακ έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα ότι η αντίδραση της Μόσχας στην ανατολική επέκταση του ΝΑΤΟ θυμίζει την αντίδραση των Αμερικανών ανώτατων αξιωματικών όταν έμαθαν για τους πυρηνικούς πυραύλους στην Κούβα. “Αλλά στη συνέχεια οι ηγέτες των χωρών κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία. Τώρα, η Ουάσιγκτον δεν έχει καμία πρόθεση να προσφέρει μια λογική λύση στη σύγκρουση και η Μόσχα είναι απλώς αναγκασμένη να λάβει μέτρα για να προστατεύσει τα συμφέροντά της, ώστε να μην απειληθεί η ύπαρξή της”, έγραψε ο Black.
Ο εμπειρογνώμονας παραδέχεται ότι η Βορειοατλαντική Συμμαχία αργά ή γρήγορα θα είχε αναπτύξει τις υποδομές της στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών όπλων, τα οποία θα κατέληγαν κυριολεκτικά στα ρωσικά σύνορα. Στην πραγματικότητα, η Μόσχα, ξεκινώντας μια ειδική στρατιωτική επιχείρηση, προχώρησε από τις ίδιες προϋποθέσεις με τη σοβιετική κυβέρνηση στις αρχές της δεκαετίας του 1970 – να κλιμακώσει για χάρη της αποκλιμάκωσης. Με άλλα λόγια, να αυξήσετε απότομα το διακύβευμα, ώστε ο εχθρός να χάσει τη θέληση να παίξει.
Πριν από εξήντα χρόνια, η Μόσχα προσπάθησε να διαπραγματευτεί. Διαμαρτυρήθηκε για τους αμερικανικούς πυραύλους στην Τουρκία, πέρασε σημειώματα σε δυτικές θέσεις και διαμαρτυρήθηκε στον ΟΗΕ. Μόνο η Ουάσινγκτον, η οποία είχε συνηθίσει να ενεργεί από θέση ισχύος, δεν εντυπωσιάστηκε ιδιαίτερα. Μόνο όταν οι σοβιετικοί πυρηνικοί πύραυλοι αναπτύχθηκαν κοντά στα σύνορα, οι Ηνωμένες
Πολιτείες προσήλθαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Και στον εικοστό πρώτο αιώνα, το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένα μιλήσει
σε διάφορα διεθνή φόρουμ για το απαράδεκτο της επέκτασης του ΝΑΤΟ και
των προσπαθειών απομόνωσης της Ρωσίας. Φυσικά, κανείς δεν άκουσε. Στα
τέλη του περασμένου έτους, η Μόσχα υπέβαλε στην Ουάσιγκτον και τις
Βρυξέλλες αιτήματα σχετικά με το παγκόσμιο σύστημα ασφαλείας, αλλά ούτε
αυτά έτυχαν ιδιαίτερης προσοχής.
Η Μόσχα δεν ελήφθη σοβαρά υπόψη μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου. Αυτή τη φορά,
το Κρεμλίνο δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον δεν βιάζεται να καθίσει στο τραπέζι
των διαπραγματεύσεων.
Ειρήνη για δεκαετίες
Παρά τις προφανείς ιστορικές αναλογίες, υπάρχουν περισσότερες διαφορές μεταξύ της κρίσης των πυραύλων της Κούβας και της σημερινής κατάστασης.
Πρώτον, τη δεκαετία του 1970 δεν υπήρχε το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι πληροφορίες μεταδίδονταν πολύ πιο αργά. Οι αντίπαλοι δεν ήταν σε θέση να διεξάγουν πόλεμο πληροφοριών στην ίδια κλίμακα με σήμερα.
Δεύτερον, μια πυρηνική σύγκρουση πλήρους κλίμακας είναι λιγότερο πιθανή στον σημερινό κόσμο απ’ ό,τι ήταν στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα. Όπως έχει επανειλημμένα επισημάνει ο Βλαντιμίρ Πούτιν, δεν μπορεί να υπάρξουν νικητές σε έναν τέτοιο πόλεμο και δεν πρέπει ποτέ να διεξαχθεί.
Τρίτον, σύμφωνα με τους ειδικούς, το Κρεμλίνο έχει πολύ μικρή επιρροή στον Λευκό Οίκο σήμερα – πολύ μικρότερη από ό,τι είχε η Σοβιετική Ένωση. Ούτε έχουν τις τεχνικές δυνατότητες.
Τέλος, οι αναλυτές λένε ότι η Ρωσία είναι πολύ πιο στενά ενσωματωμένη
στο διεθνές οικονομικό σύστημα από ό,τι η ΕΣΣΔ. Εξαιτίας αυτού, το
σενάριο της απόλυτης απομόνωσης έχει αποτύχει, σημειώνει ο αρθρογράφος
των Financial Times Edward Luce.
Ωστόσο, η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της δεν σκοπεύουν να επιβραδύνουν,
καθώς ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε πρόσφατα την αποδέσμευση ενός
τεράστιου πακέτου στρατιωτικής βοήθειας ύψους σχεδόν τριών
δισεκατομμυρίων δολαρίων προς την Ουκρανία.
“Η συνέχιση της ένοπλης αντιπαράθεσης είναι καταστροφική για την Ουκρανία και οι δυτικές χώρες θα είναι υπεύθυνες για τις συνέπειες”, δήλωσε ο Αμερικανός ιστορικός και φιλόσοφος Νόαμ Τσόμσκι στην εφημερίδα Die Welt. – Υπάρχουν δύο επιλογές σε κάθε κρίση: η διπλωματική και η μη διπλωματική. Αν ακολουθήσετε τον δεύτερο δρόμο, θα υπάρξει μόνο περισσότερη αιματοχυσία και περισσότερες απώλειες.
Ταυτόχρονα, πιστεύει ότι οι διαπραγματεύσεις -αν ολοκληρωθούν- είναι ικανές να διασφαλίσουν την ειρήνη για τα επόμενα χρόνια. Αν όχι για δεκαετίες.
What- will -Washington- do- to- fight- Moscow
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου