Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΣ (ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ)

Σήμερα, αγαπητοί μου, είναι εορτή μεγάλη. Είναι η εορτή των Θεοφανείων. Εορτή για όλους τους ορθοδόξους λαούς. Ιδιαιτέρως την εορτάζει η Ελλάς, χώρα ναυτική. 

Οι ναυτικοί μας, όπου και να πλέουν, είτε στον Ατλαντικό είτε στον Ειρηνικό ωκεανό, την τιμούν χαρμοσύνως  σήμερα αγιάζονται τα νερά και οι θάλασσες με τον τίμιο σταυρό. Είναι η εορτή της

φανερώσεως του μεγάλου μυστηρίου της αγίας Τριάδος.

Η εορτή των Φώτων είναι το τέλος μιας εκκλησιαστικής περιόδου πού ονομάζεται Δωδεκαήμερο. Τελειώνει σήμερα το Δωδεκαήμερο, πού άρχισε με τη γέννηση του Χριστού.

Να μιλήσουμε για την εορτή των Φώτων; Μικρά ή διάνοια μας, ασθενής ή γλώσσα μας, και το μυστήριο πού αποκαλύπτεται σήμερα με τη βάπτιση του Κυρίου απέραντο όπως ο ωκεανός. Μάλλον πρέπει να σιωπήσουμε. Αλλά για να μη μείνει ο άμβωνας άφωνος τέτοια μέρα, τολμώ, επικαλούμενος τη χάρι του αγίου Πνεύματος, κάτι να πω.

Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός παρουσιάστηκε στη γη ως άνθρωπος υπό τις πλέον ταπεινές συνθήκες ήλθε ως νήπιο, γεννήθηκε από πάμπτωχη κόρη σε μια κωμόπολη της Ιουδαίας μέσα σ΄ ένα σπήλαιο. Ποιός, βλέποντας το βρέφος εκείνο, ήταν δυνατόν να φανταστεί, ότι κάτω από αυτό το σχήμα κρυβόταν η Θεότης; Μετά από οκτώ ήμερες δέχθηκε την περιτομή και έλαβε το όνομα Ιησούς Χριστός, «το υπέρ πάν όνομα» (Φιλ. 2,9).

Δώδεκα ετών τον βλέπουμε πάλι στο ναό του Σολομώντος, όπου κατέπληξε τους σοφούς πρεσβυτέρους με τις ερωτήσεις και απαντήσεις του. Μετά, για το διάστημα από δώδεκα ετών έως τριάντα, ορισμένοι λένε πολλά φανταστικά, άσχετα με το Ευαγγέλιο. Αλλ΄ ένα είναι το βέβαιο ότι ο Ιησούς Χριστός έζησε αφανής.

Αφάνεια. Ωραία είναι ή αφάνεια! Που ήταν; Έμενε και εργαζόταν στη Ναζαρέτ ως ξυλουργός. Κρατούσε σκεπάρνια, πριόνια, σφυριά και καρφιά. Είναι ο πρώτος εργάτης! Τίμησε την εργασία εκεί στο εργαστήριο του νομιζομένου πατρός του. Έτσι έμεινε άγνωστος. Ποιός φανταζόταν, ότι αυτός ο ξυλουργός είναι ο προφητευμένος από αιώνων «Υιός ανθρώπου»; (Δαν. 7,13)

Αλλ΄ ήρθε η ώρα να εμφανιστεί. Και τότε παρουσιάστηκε ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Κήρυττε μετάνοια και είλκυε κόσμο πολύ. Όλοι έσπευδαν στα ρείθρα του Ιορδανού, μετανοούσαν και εβαπτίζοντο. Μέσα στο πλήθος ήρθε και ο Χριστός. Ήταν απέριττος, χωρίς κάποιο εξωτερικό διακριτικό∙ δε φορούσε διάδημα. Ό Ιωάννης όμως διέκρινε, ότι κάτω από το φτωχικό του παρουσιαστικό υπήρχε η Θεότης. Τον αντελήφθη, γι΄ αυτό ακριβώς ήταν εκεί.

Ο Χριστός του λέει∙ -Βάπτισε με.

Ο Ιωάννης∙ -Δεν είμαι άξιος∙ εγώ έχω ανάγκη να βαπτισθώ από σένα.

Ο Χριστός επιμένει και στο τέλος ο Ιωάννης πειθαρχεί. Κι όταν τον βάπτισε, τότε άνοιξαν οι ουρανοί, είδε το Πνεύμα το άγιο σαν περιστερά λευκή να κατεβαίνει επάνω στην κεφαλή του Χριστού μας, και ακούστηκε η φωνή του ουρανίου Πατρός να μαρτυρεί γι΄ αυτόν. Έτσι απεκαλύφθη το μέγα μυστήριο.

Αλλ΄ αφού είναι αναμάρτητος, τότε γιατί βαπτίσθηκε ; Η βάπτισις του Χριστού έχει πολλούς λόγους. Εβαπτίσθη, για ν΄ ακουσθεί η μαρτυρία του Πατρός, να φανεί η συμφωνία του αγίου Πνεύματος, και να βεβαιωθεί έτσι η Θεότης του Υϊού. Εβαπτίσθη, για να φανερωθεί το μέγα μυστήριο της αγίας Τριάδος. Εβαπτίσθη, για να αγιάσει τα ύδατα. Εβαπτίσθη ακόμα, για να είναι το βάπτισμα του υπόδειγμα σ΄ εμάς∙ αν βαπτίσθηκε εκείνος πού δεν είχε ανάγκη βαπτίσεως, πολύ περισσότερο έχουμε εμείς ανάγκη να βαπτισθούμε.

Σήμερα αγιάζονται τα ύδατα. Κατ΄ εξοχήν δε αγιάσθηκαν τα ύδατα του Ιορδάνου ποταμού. Για τον Ιορδάνη μιλάει σήμερα το ευαγγέλιο, για τον Ιορδάνη μιλάει και η υμνολογία της Εκκλησίας, όταν λέγε: «Η θάλασσα είδε και έφυγεν, ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω».
Ο Ιορδάνης είναι ένας ποταμός όχι όπως ο Δούναβης και ο Βόλγας και ο Μισισιπής. Είναι ένας ποταμός σχετικά μικρός. Πηγές έχει στις χιονοσκεπείς κορυφές του Λιβάνου. Η ροή του δεν είναι ίσια^. έχει πολλές στροφές, και από το αεροπλάνο ο Ιορδάνης φαίνεται ως ένας πελώριος συστρεφόμενος όφις. Τα ρεύματά του πέφτουν στη λίμνη της Γεννησαρέτ. Από εκεί ξεχειλίζουν, συνεχίζουν νέα πορεία, και πέφτουν μέσα στη Νεκρά Θάλασσα, όπου ήταν άλλοτε οι περιώνυμες πόλεις Σόδομα και Γόμορρα, τις οποίες κατέστρεψε η οργή του Θεού για την ακολασία τους.

Ο Ιορδάνης είναι ιστορικός ποταμός και συνδέεται με πολλές αναμνήσεις από τον αρχαίο κόσμο. Δύο-τρεις θα σας αναφέρω και θα τελειώσω το λόγο.

α. Η διάβαση του Ιορδάνου ποταμού από την στρατιά του Ιησού του Ναυή «αβρόχοις ποσί». Όπως ο Ελληνικός λαός ήταν σκλαβωμένος τετρακόσια χρόνια στους Τούρκους, έτσι και ο Ισραηλιτικός λαός ήταν σκλαβωμένος στους Φαραώ της Αιγύπτου. Ύστερα από τετρακόσια χρόνια ανέτειλε το άστρο της ελευθερίας. Ο Μωϋσής οδήγησε το λαό. Βγήκαν από την Αίγυπτο, πέρασαν το όρος Σινά. Έπειτα με αρχηγό τον Ιησού του Ναυή πλησίασαν στη γη της επαγγελίας. Όταν έφτασαν στον Ιορδάνη ήταν καλοκαίρι και τα χιόνια του Λιβάνου είχαν λειώσει. Ο ποταμός είχε πλημμυρίσει και ήταν αδιάβατος. Τον πέρασαν όμως οι Εβραίοι –Πώς; Με βάρκες, μέσα που διαθέτει σήμερα το μηχανικό; Όχι. Τον πέρασαν δια θαύματος και είναι ιστορικό γεγονός, που το μαρτυρούν και τα ευρήματα της αρχαιολογίας. Κατόπιν εντολής του Θεού στον Ιησού του Ναυή, μόλις πάτησαν τα πόδια των ιερέων με την Κιβωτό της Διαθήκης στον Ιορδάνη, ο ποταμός κόπηκε στα δύο. Το ένα μέρος κύλησε προς τα κάτω και το άλλο έγινε πελώριο φράγμα, σαν το φράγμα του Αλιάκμονος. Έτσι πέρασαν οι Ισραηλίτες «αβρόχοις ποσίν» (Ιησού Ναυή κεφ. 3-4).

β. Άλλη ιστορική ανάμνηση, που συνδέεται με τον Ιορδάνη ποταμό, είναι η θεραπεία του Νεεμάν. Κοντά στον Ιορδάνη είναι η Συρία. Εκεί ήταν ένας αρχιστράτηγος ένδοξος, που ονομάζονταν Νεεμάν. Αυτός προσεβλήθη, από κορυφής μέχρις ονύχων, από μία κατηραμένη αρρώστια, τη λέπρα, που τότε ήταν αθεράπευτη. Πήγε σε γιατρούς, πήρε φάρμακα, αλλά δεν βρήκε θεραπεία. Τότε κάποια Ισραηλίτισσα υπηρέτρια της γυναίκας του είπε^. Αφέντη, θα γίνεις καλά, εάν πας να δεις τον Ελισσαίο τον προφήτη, τον μαθητή του Ηλία^. εκείνος θα σου πει το θα κάνεις. Εδίσταζε, αμφέβαλλε, αλλά επί τέλους πήγε. Και ο Ελισαίος του είπε^. Μη φοβάσαι, θα θεραπευτείς, εάν επτά φορείς λουστείς στον Ιορδάνη ποταμό. Το θεώρησε γελοίο αυτό ο Νεεμάν. Να πάει αυτός, αρχιστράτηγος ένδοξος, να βγάλει τη στολή του, να ξεγυμνωθεί και να πέσει στα ρείθρα του Ιορδάνου επτά φορές. Στην αρχή εδίσταζε. Κατόπιν όμως πήγε, ελούσθη επτά φορές στον ποταμό, και εθεραπεύθη τελείως από την αρρώστια του (Βασιλειών Δ΄ κεφ. 5).

γ. Και τρίτη ιστορική ανάμνησις είναι ότι στον Ιορδάνη έστησε το βήμα του, τον άμβωνά του, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο οποίος καλούσε τον κόσμο σε μετάνοια. Όσοι μετανοούσαν έμπαιναν μέσα στον ποταμό και εξωμολογούντο τα αμαρτήματά τους. Έμεναν στο νερό λίγο ή πολύ, ανάλογα με τη διάρκεια της εξαγορεύσεως των αμαρτιών τους.

Εδοξάσθη, λοιπόν, ο Ιορδάνης όταν η στρατιά του Ιησού του Ναυή πέρασε «αβρόχοις ποσί» το ρεύμα του. Εδοξάσθη όταν ο Νεεμίας ο Σύρος εθεραπεύθη από τα νερά του. Εδοξάσθη όταν στις όχθες του έστησε το βήμα της αληθείας ο Ιωάννης ο Πρόδρομος.

Εδοξάσθη όμως πολύ περισσότερο και έγινε παγκόσμιος ο Ιορδάνης από τη Βάπτιση του Χριστού. Αγνοούν οι άνθρωποι τους ποταμούς της γης. Αλλ΄ ένας ποταμός είναι γνωστός σε όλη τη Χριστιανοσύνη, γιατί σ΄ αυτόν έγινε το μέγα γεγονός της ιστορίας, ότι στα νερά του εβαπτίσθη ο Χριστός, που δεν είχε ανάγκη ως αναμάρτητος.

Αν προσέξατε, μια λέξη του σημερινού Ευαγγελίου αποδεικνύει την αναμαρτησία του Χριστού. Και η λέξις αυτή είναι το «ευθύς».

«Και βαπτισθείς ο Ιησούς ανέβη ε υ θ ύ ς από του ύδατος» (Ματθαίος 3,16). Είπαμε ότι αυτοί που εβαπτίζοντο έμεναν μέσα στα νερά του Ιορδάνου όσο εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους. Άλλος έμενε ένα τέταρτο, άλλος μισή ώρα, άλλος μία ώρα και άλλος περισσότερο. Αλλά ο Χριστός, λέει το Ευαγγέλιο, μόλις μπήκε βγήκε. «Ανέβη ε υ θ ύ ς από του ύδατος». Δεν έμεινε καθόλου, ούτε ένα δευτερόλεπτο, γιατί δεν είχε να πει καμία αμαρτία.

Εγώ όμως, αγαπητοί μου, δεν είχα σκοπό να σας μιλήσω γι΄ αυτόν τον Ιορδάνη, αλλά για έναν άλλο Ιορδάνη, που είναι πολύ κοντά μας και θα πρέπει όλοι να τον περάσουμε^. Και αλλοίμονό μας, αν δεν τον περάσουμε. Αν σας πω να πάτε κάτω στον Ιορδάνη, θα μου πείτε ότι δεν έχετε καιρό, ότι είναι δύσκολο και ότι δεν έχετε λεφτά. Εγώ όμως δεν θα σας πω να πάτε σ΄ εκείνον τον Ιορδάνη, αλλά σ΄ έναν άλλον Ιορδάνη, που είναι απείρως ανώτερος από τον φυσικό Ιορδάνη ποταμό. Και ποιός είναι αυτός ο ποταμός;

Το λέει ο απόστολος σήμερα. Ο ποταμός αυτός, που ρέει ακαταπαύστως διά μέσου όλων των αιώνων και των γενεών, είναι η χάρις του παναγίου Πνεύματος. Είναι η «επιφάνεια» (προς Τίτο 2, 13), δηλαδή η φανέρωσις, του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Είναι τα μυστήρια της Εκκλησίας μας, προ παντός δε το μυστήριο της Ιεράς εξομολογήσεως. Σταματώ εδώ, για να σας πω κάτι μεγάλο^. όχι δικό μου, αλλά της Εκκλησίας. Όλοι έχετε κλάψει. Άλλος έκλαψε τον πατέρα του, άλλος τη μητέρα του, άλλος το παιδί του, άλλος κάποιο συγγενή του^. είναι γεμάτη από δάκρυα η ανθρωπότης. Κοιλάς κλαυθμώνος έγινε ο κόσμος. Αν ένας άγγελος μαζέψει τα δάκρυα που χύνουν οι άνθρωποι, θα κάνει μια λίμνη μεγαλύτερη από την Πρέσπα. Αλλ΄ αυτά τα δάκρυα είναι άχρηστα. Υπάρχουν κάποια άλλα δάκρυα πολύτιμα. Είναι τα δάκρυα της μετανοίας. Ποιός από εσάς έκλαυσε για τ΄ αμαρτήματά του; Μάτια, που κλαίτε για άλλα πράγματα, δώστε μου ένα δάκρυ μετανοίας ! Το δάκρυ που έχυσε η πόρνη, τα δάκρυα που χύνουν οι αμαρτωλοί στα εξομολογητήρια, ένα τέτοιο δάκρυ, λένε οι πατέρες της Εκκλησίας, το παίρνουν οι άγγελοι του Θεού, το πάνε στο θρόνο Του, και γίνεται Ιορδάνης ποταμός.

Όλοι μας πρέπει να περάσουμε απ΄ αυτό τον Ιορδάνη. Και όπως λέω συχνά, δεν θα μας δικάσει ο Θεός γιατί αμαρτάνομε, αλλά γιατί δεν μετανοούμε. Το αμαρτάνειν είναι ανθρώπινο, αλλά το εμμένειν εν τη αμαρτία είναι σατανικό. Ένας μόνο δεν μετανοεί, ο σατανάς.

Είθε λοιπόν την αγία αυτή ημέρα, από τα μάτια τα δικά μου και από τα μάτια τα δικά σας και από τα μάτια όλων, μικρών και μεγάλων, μικρών παιδιών και γερόντων, αρχόντων και αρχομένων, να φύγει ένα δάκρυ μετανοίας για ό,τι αμαρτωλό έχουμε πράξει. Για τα λόγια τα άπρεπα που είπαμε, για τις σκέψεις τις αμαρτωλές που κάναμε, και για τ΄ αμαρτωλά μας έργα που επράξαμε, να χύσουμε ένα δάκρυ. Να κλαύσωμε, αδελφοί μου, για όλα τ΄ αμαρτήματά μας και να θρηνήσουμε, για να περάσουμε έτσι τον πνευματικό Ιορδάνη. Και ο Ιορδάνης των δακρύων είναι απείρως ανώτερος από τον Ιορδάνη στον οποίον σήμερα αγιάζονται τα ύδατα.

agioskosmas.gr