Δώστε μια ευκαιρία στο νέο ελληνικό μνημόνιο

Του Leonid Bershidsky

Η ελληνική κρίση έχει μυθοποιηθεί τόσο πολύ που το τρίτο πακέτο διάσωσης, το οποίο αναμένεται να εγκρίνει η Ελληνική Βουλή, έχει ήδη δημιουργήσει το δικό του μύθο πως ρίχνει άσκοπα περισσότερο βάρος χρέους στις πλάτες ενός ήδη υπερχρεωμένου έθνους. 

Η πραγματικότητά είναι, όμως, πως το τελευταίο αυτό πακέτο θα μειώσει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα το φορτίο του χρέους της Ελλάδας.

Τα 85 δισ. ευρώ που προσφέρονται στην Ελλάδα στο πλαίσιο του νέου πακέτου θα
ωθήσουν το λόγο του ονομαστικού χρέους προς το ΑΕΠ στο 200% από περίπου 175%  που είναι σήμερα. 

Ωστόσο, σε μια σύντομη ανάλυσή του, ο William Cline του Ινστιτούτου Διεθνούς Οικονομικής Peterson δείχνει ότι η προσαύξηση του χρέους είναι "σε μεγάλο βαθμό μια οφθαλμαπάτη".

Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, η Ελλάδα καλείται να αποπληρώσει χρέος ύψους 35,9 δισ. ευρώ προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τις κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης (συμπεριλαμβανομένης και της δικής της), την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τους ιδιώτες πιστωτές. Απαιτούνται επιπλέον 7 δισ. ευρώ για εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών. 

Συνεπώς, περίπου το ήμισυ των νέων κεφαλαίων στήριξης θα αντικαταστήσει το υφιστάμενο χρέος, καθιστώντας πλασματικό ένα μέρος της αύξησης του λόγου χρέους προς ΑΕΠ.

Επιπλέον, η εξυπηρέτηση του νέου χρέους που θα αντικαταστήσει το σημερινό θα κοστίσει λιγότερο στην Ελλάδα. Το μέσο επιτόκιο για το χρέος προς το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι 1,65%, σε σύγκριση με 3,7% προς το ΔΝΤ. Αυτό ισοδυναμεί με ελάφρυνση του χρέους και όχι με αύξηση του φορτίου της Ελλάδας.

Ένα επιπλέον ποσό ύψους 25 δισ. ευρώ προορίζεται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Η διοχέτευση των κεφαλαίων αυτών στις ελληνικές τράπεζες θα αυξήσει το ποσοστό συμμετοχής της κυβέρνησης στις τέσσερις συστημικές τράπεζες -οι οποίες έχουν στην κατοχή τους το 90% των τραπεζικών παγίων της χώρας- στο περίπου 90% από το σημερινό 40%. 

Η κυβέρνηση αναμένεται στη συνέχεια να αποπληρώσει τα δάνεια της ανακεφαλαιοποίησης με έσοδα από αποκρατικοποιήσεις -το ταμείο αποκρατικοποιήσεων ύψους 50 δισ. ευρώ δημιουργήθηκε για να πουλήσει κρατικά περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των πλέον πιο πολύτιμων τραπεζών.

Ο διακανονισμός αυτός διογκώνει το μέγεθος του πακέτου στήριξης, γράφει ο Cline, δημιουργώντας μια δυσάρεστη οφθαλμαπάτη. 

Στην πραγματικότητα, η συμφωνία ενσωματώνει την πηγή της αποπληρωμής των επιπλέον 25 δισ. ευρώ. 

Εάν οι ιδιωτικοποιήσεις εκτελεστούν κατά πως έχει προβλεφθεί, το χρέος αυτό θα εξαφανιστεί.

Μετά την αφαίρεση αυτών των στοιχείων από το πακέτο διάσωσης, θα απέμενε ένα δάνειο ύψους μόλις 17 δισ. ευρώ με πιο ευνοϊκό επιτόκιο από αυτό που δανείζεται η Ουκρανία από το ΔΝΤ. 

Πράγματι, ο Cline υπολογίζει ότι με το πακέτο, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας θα μειωθεί στο 151% μέχρι το 2024. Χωρίς τη νέα συμφωνία, το ΔΝΤ εκτιμά ότι ο λόγος θα φτάσει το 167%.

Επιπρόσθετα, σε αντίθεση με την ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση, η Ελλάδα δεν θα χρειαστεί να επωμιστεί όλο το βάρος των χρεών της σύντομα. Οι εκπτώσεις που θα λάβει στο υπάρχον χρέος, καθώς και στο νέο πακέτο, σημαίνουν ότι οι πληρωμές τόκων θα ανέλθουν κατά μέσο όρο στο 3,7% του ΑΕΠ έως το 2020 –μόλις λίγο πάνω από το 3,4% της Ιταλίας- και στο 4,3% έως το 2024, το ίδιο κόστος που πληρώνει η Πορτογαλία για να αποπληρώσει το χρέος της.

Ο Cline επισημαίνει, όπως και άλλοι πριν από αυτόν, ότι οι προειδοποιήσεις του ΔΝΤ για τη μη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους βασίζονται σε προβλέψεις που εκτείνονται μετά το 2030.

 Δεν έχει νόημα να αναμένεις μία διαγραφή για να ανακουφιστείς από ένα πρόβλημα που δεν θα ανακύψει για τα επόμενα 15 χρόνια, ειδικά από τη στιγμή που δεν υπάρχει κανένας τρόπος να γίνουν αξιόπιστες προβλέψεις. 

Χθες, για παράδειγμα, οι οικονομολόγοι ανέμεναν ότι η Ελλάδα θα ανακοίνωνε πως η οικονομία της συρρικνώθηκε κατά 0,5% στο δεύτερο τρίμηνο του 2015. 

Αντ’ αυτού, η Ελληνική Στατιστική Αρχή ανακοίνωσε ρυθμό ανάπτυξης 0,8%.

Σίγουρα, αυτό το τρίτο πακέτο διάσωσης πηγαίνει ένα βήμα πιο πέρα από τις προηγούμενες συμφωνίες σε ό,τι αφορά τον περιορισμό της οικονομικής κυριαρχίας της Ελλάδας. Επιβάλλει επίσης αυτόματες περικοπές στις κρατικές δαπάνες, εάν δεν ικανοποιούνται οι στόχοι. Εν ολίγοις, οι όροι της νέας διάσωσης προσβάλλουν την ελληνική κυβέρνηση με τη (δικαιολογημένη) "ρήτρα" της δυσπιστίας, αφού επί έξι μήνες προσπαθούσε να κυβερνήσει τη χώρα σαν μια φοιτητική διαμαρτυρία. Δεν προκαλούν, ωστόσο, την οικονομική ζημία που περιγράφουν πολλοί σχολιαστές.

Ο Τσίπρας φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχουν άλλες επιλογές: η χώρα του δεν έχει πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ακόμη και αν είχε δεν θα μπορούσε να αντέξει τα επιτόκια και εξαρτάται από την αρκετά γενναιόδωρη και φθηνή χρηματοδότηση της ΕΕ. 

Κανείς δεν προσφέρει περισσότερα χρήματα: το ΔΝΤ δείχνει πρόθυμο να μείνει έξω από το πακέτο διάσωσης, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα τις προβλέψεις της μη βιωσιμότητας του χρέους. 

Και οι Έλληνες δεν θέλουν πίσω τη δραχμή.

Όπως ακριβώς οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες δεν σήκωσαν, σε αντίθεση με το μύθο, το μεγαλύτερο βάρος της μέχρι σήμερα ελληνικής διάσωσης (βάσει των υπολογισμών του Cline, πήραν 70 δισ. ευρώ από ένα σύνολο 225 δισ. ευρώ και έχασαν επιπλέον 30 δισ. ευρώ σε ένα haircut που επιβλήθηκε το 2012) και ενώ και πάλι αντίθετα με το μύθο δεν υπήρχε περιθώριο να αποφευχθεί η λιτότητα, έτσι και η Ελλάδα δεν πληγώνει τώρα τον εαυτό της για να ευχαριστήσει τους Γερμανούς βασανιστές της.

Αντ 'αυτού, η κυβέρνηση Τσίπρα ανακουφίζεται από το βάρος της χάραξης πολιτικής και αποκτά κίνητρο να επικεντρωθεί σε μια ειλικρινή εφαρμογή των μέτρων, κάτι που αποτελούσε εξαρχής πρόβλημα της Ελλάδας.

Η απαίτηση είναι μεγάλη για οποιοδήποτε έθνος αλλά όχι υπερβολικά μεγάλη. Η απρόσμενη ανάπτυξη του δευτέρου τριμήνου δείχνει ότι η Ελλάδα δεν είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Την τρίτη φορά μπορεί να αποδειχθεί τυχερή, ειδικά αν η προσήλωση του Τσίπρα στην διάσωση είναι ειλικρινής και η ανάλογη του Teflon δημοτικότητα του αντέξει.

*Ο Leonid Bershidsky είναι αρθρογράφος του Bloomberg View. Έχει ως έδρα του το Βερολίνο και έχει συγγράψει δύο βιβλία.

απο το capital.gr