Δημόσιο και κλειστές αγορές, οι μεγάλοι ασθενείς της οικονομίας

Δύο μεγάλες μεταρρυθμίσεις χρειάζεται αυτή την στιγμή η Ελλάδα, στο Δημόσιο, που λειτουργεί ανασταλτικά, από την δικαιοσύνη έως την εκπαίδευση και την υγεία, και στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, όπου πληθώρα ρυθμίσεων προς όφελος συγκεκριμένων ομάδων, κρατούν πολλούς κλάδους κλειστούς στον ανταγωνισμό, δηλώνει στο
Liberal ο Πάνος Τσακλόγλου, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση δεν πρέπει να αφήσει τα παραπάνω για αργότερα.

Στην πράξη, το μήνυμα που στέλνει ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, σε όσους υποστηρίζουν ότι είναι καλύτερα να αφήσουμε τις πιο δύσκολες αλλαγές για το μέλλον, όταν θα έχει βελτιωθεί το κλίμα διεθνώς, είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις γίνονται στις δύσκολες περιόδους, "φάνηκε άλλωστε", όπως λέει, καθώς "και μόνο με τις εξαγγελίες από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν προς το καλύτερο".

Εξάλλου οι μεταρρυθμίσεις αποτελούν κλειδί και για την πολυπόθητη ένταξη της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα, και αμέσως μετά στην ποσοτική χαλάρωση.

 Ερωτηθείς για το μήνυμα που περιμένει ότι θα στείλει σήμερα ο Μ.Ντράγκι από το βήμα της Ακαδημίας Αθηνών, εκτιμά ότι θα είναι να συνεχίσουμε αταλάντευτα στον ίδιο δρόμο, προσθέτοντας ότι επειδή απέχουμε ακόμη τέσσερις βαθμίδες από την επενδυτική βαθμίδα, ο στόχος ένταξης στο QE θα επιτευχθεί στην καλύτερη περίπτωση σε περίπου ενάμιση με δύο χρόνια.

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη

- Σχολιάστε μας καταρχήν την παρουσία του προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι στην Αθήνα. Μπορεί για παράδειγμα να στείλει το μήνυμα ότι η ένταξη της Ελλάδας στην ποσοτική χαλάρωση, είναι θέμα χρόνου;

 

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λειτουργεί με κανόνες. Συγκεκριμένα ορίζουν ότι για να παρέμβει η ΕΚΤ στην αγορά μιας χώρας, θα πρέπει τα ομόλογα που θα αγοράσει, να ανήκουν σε επενδυτική βαθμίδα. Η Ελλάδα απέχει πολύ από την επενδυτική βαθμίδα.

Όσο πιο γρήγορα γίνουν οι μεταρρυθμίσεις, όσο ταχύτερα έρθουν επενδύσεις, τόσο πιο γρήγορα θα φτάσουμε σε αυτήν, άρα και θα ενταχθεί η Ελλάδα στο QE, μειώνοντας περαιτέρω το κόστος δανεισμού της χώρας και των επιχειρήσεων. Σημειωτέον ότι, εμπειρικά, φαίνεται ότι οι επενδυτικοί οίκοι αλλάζουν τις βαθμολογίες τους πιο γρήγορα όταν οι οικονομίες βρίσκονται σε δυσκολία, ενώ είναι λιγότερο «γαλαντόμοι» όταν αυτές έχουν μπει σε ανοδική τροχιά.

Πολύ σπάνια θα δείτε για παράδειγμα περισσότερες από 2 αναβαθμίσεις μέσα σε μια χρόνια. Στο μεσαίο σενάριο, και δεδομένου ότι απέχουμε τέσσερις βαθμίδες από την επενδυτική βαθμίδα, βλέπω ο στόχος να επιτυγχάνεται στην καλύτερη περίπτωση σε περίπου ενάμιση με δύο χρόνια.

- Είναι εφικτό να γίνει η Ελλάδα το success story της Ευρωζώνης, όπως έχει δηλώσει ο Πρωθυπουργός;

Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει ένα success story, αλλά απαιτείται μια τεράστια προσπάθεια, ενώ σίγουρα κάποιες συνθήκες δεν μας ευνοούν. 

Η κυβέρνηση έχει πράγματι κάνει ένα καλό ξεκίνημα, με έμφαση σε μεταρρυθμίσεις φιλικές προς την ανάπτυξη, ωστόσο σήμερα το διεθνές περιβάλλον δεν είναι το ίδιο θετικό, όπως ήταν για τις άλλες χώρες όταν εκείνες έβγαιναν από τα δικά τους μνημόνια. 

Αν παραμείνουμε αταλάντευτα στο δρόμο της δημοσιονομικής πειθαρχίας και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, τότε νομίζω ότι πράγματι έχουμε ελπίδες να γίνουμε το success story της Ευρωζώνης.

- Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ήρθε η ώρα η κυβέρνηση να συγκρουσθεί με συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων και να τα βάλει με τα προνόμια. Ποια η γνώμη σας;

Αυτό ακριβώς εννοούσα, λέγοντας ότι πρέπει να παραμείνουμε αταλάντευτα στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων. 

Οι δύο σημαντικότεροι τομείς όπου απαιτούνται γενναίες μεταρρυθμίσεις είναι ο Δημόσιος Τομέας - από τη δικαιοσύνη έως την εκπαίδευση και από την υγεία έως την τοπική αυτοδιοίκηση και την αδειοδότηση των επιχειρήσεων - και η αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, όπου με πληθώρα επιμέρους ρυθμίσεων, συνήθως προς όφελος συγκεκριμένων ομάδων συμφερόντων, έχουμε πολλούς κλάδους που ουσιαστικά παραμένουν κλειστοί στον ανταγωνισμό.

Σε κάθε πάντως περίπτωση, είναι σαφές ότι οι πιο δραστικές παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν τώρα, που είναι νωπή η λαϊκή εντολή και πολλά από τα οργανωμένα συμφέροντα δεν έχουν ακόμη προλάβει να οργανωθούν. Προς τιμή της, η κυβέρνηση φαίνεται να έχει σχέδιο για σειρά παρεμβάσεων, ωστόσο πρέπει να παραμείνει σταθερά σε αυτό τον δρόμο.

- Τελικά, είναι οι μεταρρυθμίσεις ή η μείωση των φόρων το κλειδί για την ανάπτυξη;

Κανονικά και τα δύο, κυρίως όμως είναι οι μεταρρυθμίσεις που φέρνουν την ανάπτυξη, όχι από μόνες τους οι μειώσεις φόρων.

 Εκείνο που μετρά περισσότερο για τους επενδυτές, είναι ένα αποτελεσματικό κράτος και μια αγορά όπου λειτουργεί ο ανταγωνισμός με ξεκάθαρους κανόνες, παρά η φορολογία, εκτός βεβαίως αν αυτή βρίσκεται σε απαγορευτικά υψηλά επίπεδα.

Κάποιοι ίσως υποστηρίξουν ότι σε μια διεθνή συγκυρία σαν τη σημερινή, όπου τα σύννεφα μαζεύονται πάνω από την παγκόσμια οικονομία, δεν είναι η ώρα για βαθιές τομές στην Ελλάδα. Το σκεπτικό τους είναι ότι είναι προτιμότερο να περιμένουμε να βελτιωθεί το κλίμα διεθνώς, ώστε να εκμεταλλευτούμε το γενικότερο ανοδικό κύμα, και να αφήσουμε για τότε τις πιο δύσκολες μεταρρυθμίσεις.

Κατά την άποψή μου, αυτό είναι ένα εντελώς λανθασμένο επιχείρημα. Συνήθως, οι μεταρρυθμίσεις γίνονται στις δύσκολες περιόδους, και πλέον έτσι όπως είναι η κατάσταση στην ελληνική οικονομία, αποτελούν μονόδρομο για να πετύχουμε. Φάνηκε άλλωστε. Με τις εξαγγελίες και μόνο των μεταρρυθμίσεων από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν προς το καλύτερο.

 Μεταρρυθμίσεις λοιπόν εδώ και τώρα, όσο δύσκολες και να είναι.

Όσο για την υπερφορολόγηση, ας είμαστε ειλικρινείς. Μια χώρα με τόσο υψηλό χρέος, είναι πολύ δύσκολο να μειώσει δραστικά την φορολογία της, εκτός αν αποφασίσει να ψαλιδίσει και τις δημόσιες δαπάνες. Αυτό, απ' ότι βλέπω, δεν το συζητά κανείς στο δημόσιο διάλογο.