Η διορία της "φούσκας"...

Του Κώστα Στούπα 

Υπάρχει ένα καταπληκτικό ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη με τίτλο η  "Η Διορία του Νέρωνος" όπου ο ποιητής παρουσιάζει ένα  εξαίρετο δείγμα δραματικής ειρωνείας.

Τούτο το επιτυγχάνει γιατί στο μεγαλύτερο μέρος του ποιήματος καθησυχάζει τον
παρανοϊκό αυτοκράτορα  με ένα διφορούμενο χρησμό μόνο και μόνο για να αποκαλύψει το πραγματικό νόημα του χρησμού στην τελευταία φράση...

Καθόλου δεν ανησύχησε λοιπόν ο Νέρωνας όταν άκουσε τον χρησμό του Μαντείου "Τα εβδομήντα τρία χρόνια να φοβάται"* καθώς ήταν νέος ακόμη και είχε πολλά χρόνια μπροστά...

Νέος δεν ήταν όμως ο ηλικίας 73 χρονών στρατηγός Γάλβας που ετοίμαζε στην Ισπανία στρατό προκειμένου να ανατρέψει τον έκφυλο τύραννο...

Την ουσία του νοήματος της "Διορίας του Νέρωνος" μου θύμισαν προχθές οι δηλώσεις ενός εδώ και δεκαετίες γκουρού του αγορών του Byron Wien, της  Blackstone Group σύμφωνα με τον οποίο:

"Οι άνθρωποι που αγοράζουν μετοχές δεν ανησυχούν για τα κέρδη το 2020 ή ακόμη και το 2021". "Σκέφτονται,"Πληρώνω τη σωστή τιμή για το 2022; " "

Μέχρι το 2022, λέει, τα κέρδη μπορεί να εξομαλυνθούν, ένα εμβόλιο Covid-19 θα έπρεπε να είχε φτάσει και η οικονομία θα έχει ανακάμψει ουσιαστικά.

Κατά τον ίδιο ο  S&P 500 διαπραγματεύεται σήμερα για 19 και σχεδόν 17 φορές τα προβλεπόμενα κέρδη  των 162$ το 2021 και 186$ το 2022, αντίστοιχα.

Αυτές οι αποτιμήσεις δεν είναι ιστορικά φθηνές, αλλά τα επιτόκια είναι πολύ χαμηλά, ενισχύοντας την ελκυστικότητα των μετοχών…

Αναμφίβολα πρόκειται για αξιοθαύμαστο σκεπτικό... Ποιος εγγυάται όμως πως το 2021 δεν θα είναι χειρότερο από το 2020, όπως ακριβώς το 2020 ήταν χειρότερο από το 2019;

Σπάνια κάποιο εμβόλιο ή φάρμακο έχει ανακαλυφθεί και πραγματοποιήσει τις ανάλογες δοκιμές πριν περάσουν κατά μέσο όρο πάνω από 3-5 χρόνια. 

Η αλήθεια είναι πως δεκάδες εταιρείες ξεκινούν δοκιμές για δεκάδες σκευάσματα για τα οποία υπάρχουν θετικές ενδείξεις και προσδοκίες. Ενδείξεις όμως από δοκιμές σε μερικές δεκάδες άτομα είναι σαν να σας λένε διαλέξτε από τις 15.000 μετοχές της Wall Street τις 2-3 που θα γράψουν του χρόνου τις καλύτερες αποδόσεις.

Άπαντες είναι εκστασιασμένοι με τη διάρκεια του τελευταίου ανοδικού κύκλου του S&P 500  που ξεκίνησε το 2008 από τις 700 μονάδες και αφού έφτασε μέχρι τις 3.400 μονάδες είναι τώρα πάνω από τις 3.000.

Ο τρόπος που ερμηνεύονται οι χρησμοί δείχνει πως ο ανοδικός κύκλος έχει διάρκεια ακόμη. Κανείς δεν παρατηρεί τον στρατηγό "Γάλβα" που συγκεντρώνει στράτευμα υπομονετικά εδώ και 20 χρόνια...

Αν κοιτάξουμε τη διαφορά μεταξύ του υψηλότερου και χαμηλότερου σημείου την τελευταία 20ετία θα δούμε πως η τιμή του χρυσού έγραψε χαμηλό περί τα 280 δολ. η ουγκιά και υψηλό περί τα 1.900 δολάρια.

Στην ίδια περίοδο ο S&P 500 έχει γράψει χαμηλό περί τις 700 μονάδες και υψηλό περί τις 3.400.

Η διαφορά μεταξύ υψηλού και χαμηλού 20ετίας του χρυσού είναι περί το 600% και του S&P 500 περί το 400%.

Ο "Γάλβας" που συγκεντρώνει δυνάμεις τα τελευταία 20 χρόνια είναι ο Χρυσός...

Ο κύκλος

Ο παγκόσμιος οικονομικός κύκλος που βρίσκεται σε εξέλιξη ξεκίνησε με το κραχ του 2000 όταν για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες η Fed και οι άλλες Κεντρικές Τράπεζες στη συνέχεια μείωσαν και κράτησαν τα επιτόκια για πολύ καιρό κοντά στο μηδέν.

Η κατάσταση αυτή οδήγησε στην "φούσκα" των ακινήτων που έσκασε με το κραχ του 2008 συμπαρασύροντας, τράπεζες, αγορές και παγκόσμια οικονομία.

Η απάντηση των κεντρικών τραπεζών ήταν τεχνητά ακόμη χαμηλότερα επιτόκια και προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης. Δηλαδή εκτύπωση και διανομή χρήματος.

Για κάποιο λόγο που δεν είναι της παρούσης ο πληθωρισμός που δημιούργησε η εκτύπωση χρήματος δεν "φούσκωσε" τις τιμές στα ράφια αλλά τις τιμές των μετοχών, των ακινήτων και φυσικά όπως είδαμε του χρυσού...

Το ερώτημα είναι τι πολεμοφόδια έχουν πλέον οι Κεντρικές τράπεζες στο οπλοστάσιο για να αντιμετωπίσουν ένα κραχ στις αγορές, όταν τα επιτόκια είναι ήδη αρνητικά;

Κανένα...

Καθώς έχουν τυπώσει απίθανες ποσότητες χρήματος ρισκάρουν και την αξιοπιστία των νομισμάτων. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο ο κόσμος θα τρέξει πανικόβλητος προς το "νόμισμα" που υπάρχει για πάνω από 5.000 χρόνια. Τον χρυσό.

Ο χρυσός εν αντιθέσει με τις μετοχές, τα ομόλογα, τα ακίνητα κλπ δεν δίνει τόκο, μέρισμα ή ενοίκιο. Είναι έσχατο καταφύγιο διαφύλαξης και όχι αύξησης. Το γεγονός πως ένα περιουσιακό στοιχείο με μηδενικό μέρισμα τα τελευταία 20 χρόνια δίνει μεγαλύτερη απόδοση από μετοχές και ομόλογα σημαίνει πως η αγορά περιμένει το τέλος του κύκλου που ξεκίνησε το 2000.

Το επόμενο κραχ έχει τις προϋποθέσεις να είναι το μεγαλύτερο των τελευταίων 100 χρόνων καθώς είναι πιθανό να συνδυαστεί με τη δημιουργία ενός καινούργιου γεωπολιτικού χάρτη όπου Δύση και Κίνα θα μοιράσουν γεωγραφικές ζώνες. Πολύ πιθανό είναι να χρειαστεί και μια νέα νομισματική και οικονομική συμφωνία τύπου Μπρετον Γούτς που θα ρυθμίσει το θηριώδες παγκόσμιο χρέος και θα επιβάλει δημοσιονομικούς και νομισματικούς κανόνες.

 

Σε όλη αυτή την περίοδο εμπορικών και νομισματικών ανταγωνισμών ο χρυσός θα λειτουργήσει σαν καταφύγιο. Όμως οι κυβερνήσεις όταν αντιληφθούν πως ο κόσμος προτιμά τον χρυσό και όχι τα νομίσματα που τυπώνουν θα λάβουν μέτρα εναντίον του χρυσού, όπως έκαναν και τη δεκαετία του ’30.

Το 1933  ο τότε πρόεδρος Franklin D. Roosevelt απαγόρευσε την κατοχή του χρυσού με διάταγμα στις 5 Απριλίου  ένα μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.

Όλοι  οι Αμερικανοί έπρεπε να παραδώσουν τον χρυσό τους στην κεντρική τράπεζα μέχρι την 1η Μαΐου. Σε αντάλλαγμα έλαβαν 20,67 δολ. η ουγγιά.

Η κατοχή του χρυσού έγινε δεκτή και πάλι από τον Πρόεδρο Gerald Ford το 1974.

Αν και όταν συμβεί αυτό ίσως ο κόσμος αναζητήσει καταφύγιο στα κρυπτονομίσματα προκειμένου να απομακρύνει τα αδηφάγα χέρια της εξουσίας από τις τσέπες του.

Αλλά μέχρι τότε έχουμε καιρό...

*"Η Διορία του Νέρωνος"

Δεν ανησύχησεν ο Νέρων όταν άκουσε

του Δελφικού Μαντείου τον χρησμό.

"Τα εβδομήντα τρία χρόνια να φοβάται."

Είχε καιρόν ακόμη να χαρεί.

Τριάντα χρονώ είναι. Πολύ αρκετή

είν’ η διορία που ο θεός τον δίδει

για να φροντίσει για τους μέλλοντας κινδύνους.

 

Τώρα στην Pώμη θα επιστρέψει κουρασμένος λίγο,

αλλά εξαίσια κουρασμένος από το ταξείδι αυτό,

που ήταν όλο μέρες απολαύσεως —

στα θέατρα, στους κήπους, στα γυμνάσια ...

Των πόλεων της Aχαΐας εσπέρες ...

A των γυμνών σωμάτων η ηδονή προ πάντων ...

Aυτά ο Νέρων. Και στην Ισπανία ο Γάλβας

κρυφά το στράτευμά του συναθροίζει και το ασκεί,

ο γέροντας ο εβδομήντα τριώ χρονώ.

Κωνσταντίνος Καβάφης

kostas.stoupas@capital.gr