Γράψαμε
σ’ ένα προηγούμενο άρθρο για τη νίκη. Σήμερα θα καταπιαστούμε με την
άλλη όψη του νομίσματος: Την πικρή ήττα, την αποτυχία.
Κι όπως με την περίπτωση της νίκης, έτσι και για την ήττα, πολλοί μπορεί να
είναι οι λόγοι, οι αιτίες κι οι τρόποι που οδηγούν σε αυτήν.
Γι’ αυτήν την ατυχή ψυχική και πνευματική κατάσταση και τις επιπτώσεις της στην κοινωνία έχουν γράψει δύο καθηγητές, ένας Έλληνας κι ένας Ιταλός, δύο πραγματείες που χαρακτηρίζονται από λεπτό χιούμορ, αλλά και οξυδέρκεια.
Η πρώτη είναι του καθηγητή της κοινωνιολογίας Ευάγγελου Λεμπέση, με τίτλο «Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω» και έχει δημοσιευτεί το 1941.
Η δεύτερη είναι του καθηγητή της Ιστορίας της Οικονομίας Κάρλο Τσιπόλα. Τιτλοφορείται «Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας» και δημοσιεύτηκε το 1976.
Κι αν κάποιοι διαφωνείτε για τη θεμελιώδη συμβολή της ηλιθιότητας στις κάθε είδους ήττες (ατομικές, ομαδικές, εθνικές), μη βιαστείτε να απορρίψετε την άποψη μου. Γιατί τότε είναι πολύ πιθανό να πέφτετε θύματα του πρώτου νόμου της ανθρώπινης ηλιθιότητας κατά τον καθηγητή Τσιπόλα.
Είναι οι έξυπνοι, οι απατεώνες, οι ηλίθιοι και τα θύματα.
Και νά πώς ορίζει ο καθηγητής την κάθε κατηγορία.
Έξυπνος, λέει, είναι αυτός που κανονίζει έτσι τα πράγματα, ώστε να κάνει το καλό και να οδηγεί στην προκοπή και τον εαυτό του αλλά και τους άλλους.
Ο απατεώνας βλάπτει τους άλλους για το δικό του το συμφέρον.
Ο ηλίθιος βλάπτει τους άλλους χωρίς να κερδίζει ο ίδιος τίποτα ή –ακόμα χειρότερα– χάνοντας ταυτόχρονα και ο ίδιος.
Τέλος, τα θύματα είναι αυτοί που θυσιάζουν το δικό τους συμφέρον για να κάνουνε το καλό στον περίγυρό τους.
Πείτε μου τώρα με το χέρι στην καρδιά. Δεν αναγνωρίζετε όλους αυτούς τους τύπους στον κοινωνικό σας περίγυρο;
Ας πούμε στον εργασιακό σας χώρο, που είναι ένα καλό παράδειγμα. Κι αν όλοι σας έχετε αναγνωρίσει και ηλίθιους, ενώ έχετε διαφορετικές δουλειές και κινείστε σε διαφορετικά περιβάλλοντα, αυτό δεν είναι έκπληξη.
Σύμφωνα με τον δεύτερο νόμο του Τσιπόλα η ηλιθιότητα ενός ατόμου δεν συναρτάται με άλλα χαρακτηριστικά ή ιδιότητες που το άτομο αυτό μπορεί να έχει.
Με άλλα λόγια, την συναντάς παντού. Είναι σταθερή αξία και απαντά σε σχεδόν σταθερά ποσοστά ακόμα και σε περιβάλλοντα που δεν το περιμένεις. Ακόμα και στις ομάδες του πιο υψηλού μορφωτικού επιπέδου, ακόμα και σε ομάδες ατόμων με τις πιο ψηλές κοινωνικές και επαγγελματικές θέσεις.
Αυτό είναι πρόβλημα, δεν είναι;
Και για να το συνειδητοποιήσετε καλύτερα, βάλτε τον εαυτό σας στη θέση ενός ανθρώπου που φτιάχνει ας πούμε μια επιχείρηση και πρέπει να προσλάβει κόσμο.
Ή στη θέση ενός καπετάνιου που επιλέγει το πλήρωμα ενός καραβιού.
Σύμφωνα με τον Τσιπόλα, είναι αναπόφευκτο ότι θα διαλέξετε ανάμεσα στο προσωπικό που θα προσλάβετε και κάποιους ηλίθιους.
Εδώ τώρα γίνεται ένα συχνό λάθος. Γιατί μπορεί να πείτε ότι τούτοι οι ηλίθιοι δεν θα μπορέσουν να σας κάνουνε μεγάλη ζημιά, γιατί θα κινούνται μέσα σε ένα καλό πλαίσιο κανόνων λειτουργίας της επιχείρησης ή του καραβιού σας.
Αν δεν θες να χρεοκοπήσει η επιχείρησή σου ή να βουλιάξει το καράβι σου, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να διώξεις τους ηλίθιους και να προσλάβεις στη θέση τους κάποιους άλλους, ικανούς. Κι έτσι, παρακολουθώντας συνεχώς το προσωπικό σου, φροντίζεις να μειώσεις δραματικά ή και να μηδενίσεις τον αριθμό των ηλίθιων, για να μην έρθει η καταστροφή.
Κι αφού καταλάβαμε καλύτερα κάποια πράγματα βάζοντας τον εαυτό μας στην υπεύθυνη θέση της διοίκησης μιας μονάδας, ας επεκτείνουμε το παράδειγμά μας σε μια μεγαλύτερη κοινωνική ομάδα – ας πούμε μια χώρα.
Αυτό κάνει κι ο Τσιπόλα κλείνοντας την πραγματεία του. Με λίγα λόγια, το συμπέρασμα είναι ότι εάν η κρίσιμη μάζα των ηλιθίων και των απατεώνων που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης σε μια χώρα είναι μεγάλη, τότε η χώρα παίρνει την κάτω βόλτα.
«The country goes to Hell» – αυτή είναι η τελευταία φράση της αγγλικής έκδοσης.
Μιας ισορροπίας που γέρνει είτε στη μεριά των «καλών» (έξυπνοι, θύματα), είτε σε αυτή των «κακών» (ηλίθιοι και απατεώνες).
Για τα θύματα, πάντως, διαφωνώ λιγάκι με τον Τσιπόλα. Γιατί πιστεύω πως κι αυτά ανήκουν στην κατηγορία των έξυπνων και προκύπτουν από αυτήν. Πιστεύω ότι κανείς δεν θέλει να είναι θύμα όταν οι συνθήκες είναι φυσιολογικές. Όταν όμως μια ομάδα ή μια χώρα έρχεται σε δύσκολη κατάσταση, επειδή κυριαρχούν οι ηλίθιοι και οι απατεώνες, πολλοί από την κατηγορία των έξυπνων μεταπίπτουν στην κατηγορία του θύματος σε μια προσπάθεια να περισώσουν ό,τι μπορούν και να φιλοτιμήσουν και τους υπόλοιπους.
Από όλα αυτά συμπεραίνεται πως το πρόβλημα δεν έχει να κάνει τόσο με αυτό που ονομάζεται ευφυΐα ή με τη μόρφωση, το βιοτικό επίπεδο και τα παρόμοια.
Αν θέλουμε να ξεφύγουμε, όσο γίνεται, από την πικρή γεύση της ήττας, τρία πράγματα πρέπει να κάνουμε:
απο το pontos-news.gr
Κι όπως με την περίπτωση της νίκης, έτσι και για την ήττα, πολλοί μπορεί να
είναι οι λόγοι, οι αιτίες κι οι τρόποι που οδηγούν σε αυτήν.
Η ανικανότητα, η κακή προετοιμασία, η ατυχία, οι αστάθμητοι παράγοντες κι εκείνη η ρημάδα η κακιά στιγμή…Ψάχνοντας όμως και πάλι την παράμετρο εκείνη που αυξάνει το περισσότερο τις πιθανότητες της αποτυχίας, ή μάλλον οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ήττα, νομίζω πως και πάλι κατέληξα κάπου. Είναι η ανοησία, με άλλα λόγια η ηλιθιότητα.
Γι’ αυτήν την ατυχή ψυχική και πνευματική κατάσταση και τις επιπτώσεις της στην κοινωνία έχουν γράψει δύο καθηγητές, ένας Έλληνας κι ένας Ιταλός, δύο πραγματείες που χαρακτηρίζονται από λεπτό χιούμορ, αλλά και οξυδέρκεια.
Η πρώτη είναι του καθηγητή της κοινωνιολογίας Ευάγγελου Λεμπέση, με τίτλο «Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω» και έχει δημοσιευτεί το 1941.
Η δεύτερη είναι του καθηγητή της Ιστορίας της Οικονομίας Κάρλο Τσιπόλα. Τιτλοφορείται «Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας» και δημοσιεύτηκε το 1976.
Κι αν κάποιοι διαφωνείτε για τη θεμελιώδη συμβολή της ηλιθιότητας στις κάθε είδους ήττες (ατομικές, ομαδικές, εθνικές), μη βιαστείτε να απορρίψετε την άποψη μου. Γιατί τότε είναι πολύ πιθανό να πέφτετε θύματα του πρώτου νόμου της ανθρώπινης ηλιθιότητας κατά τον καθηγητή Τσιπόλα.
Σύμφωνα με αυτόν όλοι μας ανεξαιρέτως, πάντοτε και αναπόφευκτα, έχουμε την τάση να υποτιμούμε τον αριθμό των ηλίθιων που κυκλοφορούν γύρω μας – επομένως να υποτιμούμε και την καταστροφική τους δύναμη.Για να μπούμε καλύτερα στο πνεύμα, όμως, του Τσιπόλα, πρέπει να διατρίψουμε στον τρίτο νόμο. Σύμφωνα με αυτόν οι άνθρωποι, ανάλογα με τον τρόπο που δρουν και τα πεπραγμένα τους μέσα στις κοινωνικές ομάδες στις οποίες είναι ενταγμένοι, χωρίζονται σε τέσσερις βασικές κατηγορίες:
Είναι οι έξυπνοι, οι απατεώνες, οι ηλίθιοι και τα θύματα.
Και νά πώς ορίζει ο καθηγητής την κάθε κατηγορία.
Έξυπνος, λέει, είναι αυτός που κανονίζει έτσι τα πράγματα, ώστε να κάνει το καλό και να οδηγεί στην προκοπή και τον εαυτό του αλλά και τους άλλους.
Ο απατεώνας βλάπτει τους άλλους για το δικό του το συμφέρον.
Ο ηλίθιος βλάπτει τους άλλους χωρίς να κερδίζει ο ίδιος τίποτα ή –ακόμα χειρότερα– χάνοντας ταυτόχρονα και ο ίδιος.
Τέλος, τα θύματα είναι αυτοί που θυσιάζουν το δικό τους συμφέρον για να κάνουνε το καλό στον περίγυρό τους.
Πείτε μου τώρα με το χέρι στην καρδιά. Δεν αναγνωρίζετε όλους αυτούς τους τύπους στον κοινωνικό σας περίγυρο;
Ας πούμε στον εργασιακό σας χώρο, που είναι ένα καλό παράδειγμα. Κι αν όλοι σας έχετε αναγνωρίσει και ηλίθιους, ενώ έχετε διαφορετικές δουλειές και κινείστε σε διαφορετικά περιβάλλοντα, αυτό δεν είναι έκπληξη.
Σύμφωνα με τον δεύτερο νόμο του Τσιπόλα η ηλιθιότητα ενός ατόμου δεν συναρτάται με άλλα χαρακτηριστικά ή ιδιότητες που το άτομο αυτό μπορεί να έχει.
Με άλλα λόγια, την συναντάς παντού. Είναι σταθερή αξία και απαντά σε σχεδόν σταθερά ποσοστά ακόμα και σε περιβάλλοντα που δεν το περιμένεις. Ακόμα και στις ομάδες του πιο υψηλού μορφωτικού επιπέδου, ακόμα και σε ομάδες ατόμων με τις πιο ψηλές κοινωνικές και επαγγελματικές θέσεις.
Αυτό είναι πρόβλημα, δεν είναι;
Και για να το συνειδητοποιήσετε καλύτερα, βάλτε τον εαυτό σας στη θέση ενός ανθρώπου που φτιάχνει ας πούμε μια επιχείρηση και πρέπει να προσλάβει κόσμο.
Ή στη θέση ενός καπετάνιου που επιλέγει το πλήρωμα ενός καραβιού.
Σύμφωνα με τον Τσιπόλα, είναι αναπόφευκτο ότι θα διαλέξετε ανάμεσα στο προσωπικό που θα προσλάβετε και κάποιους ηλίθιους.
Εδώ τώρα γίνεται ένα συχνό λάθος. Γιατί μπορεί να πείτε ότι τούτοι οι ηλίθιοι δεν θα μπορέσουν να σας κάνουνε μεγάλη ζημιά, γιατί θα κινούνται μέσα σε ένα καλό πλαίσιο κανόνων λειτουργίας της επιχείρησης ή του καραβιού σας.
Αν πιστεύετε ότι το θεσμικό πλαίσιο θα σας σώσει, είστε γελασμένοι. Γιατί η ηλιθιότητα είναι απρόβλεπτη, πανίσχυρη, και δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς ούτε με θεσμικά πλαίσια ούτε με κανόνες, ούτε και με άλλου είδους πρόνοιες.Εδώ λοιπόν βρίσκεται ένα μεγάλο μυστικό της επιτυχημένης διοίκησης και της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού.
Αν δεν θες να χρεοκοπήσει η επιχείρησή σου ή να βουλιάξει το καράβι σου, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να διώξεις τους ηλίθιους και να προσλάβεις στη θέση τους κάποιους άλλους, ικανούς. Κι έτσι, παρακολουθώντας συνεχώς το προσωπικό σου, φροντίζεις να μειώσεις δραματικά ή και να μηδενίσεις τον αριθμό των ηλίθιων, για να μην έρθει η καταστροφή.
Κι αφού καταλάβαμε καλύτερα κάποια πράγματα βάζοντας τον εαυτό μας στην υπεύθυνη θέση της διοίκησης μιας μονάδας, ας επεκτείνουμε το παράδειγμά μας σε μια μεγαλύτερη κοινωνική ομάδα – ας πούμε μια χώρα.
Αυτό κάνει κι ο Τσιπόλα κλείνοντας την πραγματεία του. Με λίγα λόγια, το συμπέρασμα είναι ότι εάν η κρίσιμη μάζα των ηλιθίων και των απατεώνων που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης σε μια χώρα είναι μεγάλη, τότε η χώρα παίρνει την κάτω βόλτα.
«The country goes to Hell» – αυτή είναι η τελευταία φράση της αγγλικής έκδοσης.
Κι έτσι έρχονται οι ήττες και μια χώρα γίνεται «παλιόψαθα των εθνών» που λέει κι ο Μακρυγιάννης.Το θέμα, τελικά, είναι ένα ζήτημα ισορροπίας στη στελέχωση αυτού που σε μια χώρα ονομάζεται Δημόσιο. Από τα πιο ψηλά μέχρι τα χαμηλότερα κλιμάκια.
Μιας ισορροπίας που γέρνει είτε στη μεριά των «καλών» (έξυπνοι, θύματα), είτε σε αυτή των «κακών» (ηλίθιοι και απατεώνες).
Για τα θύματα, πάντως, διαφωνώ λιγάκι με τον Τσιπόλα. Γιατί πιστεύω πως κι αυτά ανήκουν στην κατηγορία των έξυπνων και προκύπτουν από αυτήν. Πιστεύω ότι κανείς δεν θέλει να είναι θύμα όταν οι συνθήκες είναι φυσιολογικές. Όταν όμως μια ομάδα ή μια χώρα έρχεται σε δύσκολη κατάσταση, επειδή κυριαρχούν οι ηλίθιοι και οι απατεώνες, πολλοί από την κατηγορία των έξυπνων μεταπίπτουν στην κατηγορία του θύματος σε μια προσπάθεια να περισώσουν ό,τι μπορούν και να φιλοτιμήσουν και τους υπόλοιπους.
Από όλα αυτά συμπεραίνεται πως το πρόβλημα δεν έχει να κάνει τόσο με αυτό που ονομάζεται ευφυΐα ή με τη μόρφωση, το βιοτικό επίπεδο και τα παρόμοια.
Άλλωστε, σύμφωνα με τον Τσιπόλα, ακόμα και ανάμεσα στους κατόχους του βραβείου Νόμπελ υπάρχει το αναμενόμενο ποσοστό ηλιθίων.Το ζήτημα είναι πρωτίστως θέμα ηθικής, θέμα ψυχικής ισορροπίας και αυτογνωσίας. Το πρόβλημα με τους ηλίθιους προκύπτει από τον εγωισμό, τη φιλαυτία, την αμετροέπεια και την αλαζονεία. Η πατέντα του βλάκα και η περικεφαλαία του ηλίθιου είναι η αλαζονεία που φτάνει σε αυτό που αρχαίοι μας πρόγονοι ονόμαζαν «ύβρη». Και η «ύβρις» επιφέρει αναπόφευκτα την ήττα και τη νέμεση.
Αν θέλουμε να ξεφύγουμε, όσο γίνεται, από την πικρή γεύση της ήττας, τρία πράγματα πρέπει να κάνουμε:
- Πρώτο, να βάλουμε όλοι καλά μέσα στο μυαλό μας πως το μεγαλύτερο κομμάτι του ατομικού μας συμφέροντος είναι το συλλογικό μας συμφέρον.
- Δεύτερο, να κοιτάξουμε πώς να απαλλάξουμε τα δημόσια πράγματα από τους ηλίθιους. Κι αφού τους βγάλουμε έξω από το Δημόσιο, να τους φροντίσουμε σαν κοινωνία με πολλή-πολλή αγάπη και στοργή – γιατί αυτό είναι που χρειάζονται αυτοί οι άνθρωποι.
- Τρίτο, να παραδειγματιστούμε από τους πιο έξυπνους ανθρώπους που περπάτησαν πάνω σε αυτή τη γη.
- Τους αγίους της ορθόδοξης πίστης μας.
απο το pontos-news.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου