Ο πλανήτης σε αριθμούς: Ποιοι είναι το 1%;

του Γιώργου Κόκουβα

«Είμαστε το 99%», φώναζαν οι αγανακτισμένοι του κινήματος Occupy Wall Street στην Νέα Υόρκη, θέλοντας με το σύνθημα αυτό να στείλουν ένα μήνυμα στο υπόλοιπο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού. Εκείνο το 1% που συγκεντρώνει εξαιρετικά δυσανάλογο μερίδιο πλούτου στα χέρια του και εξίσου δυσανάλογο μερίδιο διαφθοράς και απληστίας, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των κινημάτων που γεννήθηκαν υπό την σκέπη του 99%.

Ποιοι είναι όμως το 99% και ποιοι το 1%; Ποιες χώρες είναι πρωταθλήτριες στην ανισότητα και πώς κατανέμονται τα αγαθά του πλανήτη στις τέσσερις γωνιές του; Μελετάμε τα στοιχεία που καταγράφουν την σύγχρονη πραγματικότητα στον πλανήτη Γη, για να δούμε πίσω από τις ποσοστιαίες μονάδες.

Πού κρύβεται ο πλούτος;

Το Ινστιτούτο Ερευνών Credit Suisse προσπάθησε σε πρόσφατη έρευνα να αποτυπώσει την κατανομή του πλούτου στον παγκόσμιο πληθυσμό, και κατέληξε στα εξής στοιχεία: Το 0,5% του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού κατέχει το 38,5% του παγκόσμιου πλούτου και το επόμενο 8,2% κατέχει το 43,6%. Αθροιστικά: το 8,7% του παγκόσμιου πληθυσμού συγκεντρώνει στα χέρια του το 82,1% του πλούτου. Δίκαιο;

Στο διαδραστικό γράφημα που μπορείτε να δείτε στο igraphics.gr φαίνεται πόσοι εκατομμυριούχοι υπάρχουν ανά χώρα και τι ποσοστό του εισοδήματος της χώρας συγκεντρώνουν. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο γράφημα, στην χώρα μας υπάρχουν 2 δισεκατομμυριούχοι και 86.000 εκατομμυριούχοι. Στις ΗΠΑ, όπου λόγω των πρόσφατων διαμαρτυριών με λάβαρο την εναντίωση στο 1%, αυτή η «πλούσια μονάδα» μελετήθηκε εκτενώς, και σύμφωνα με τα αποτελέσματα, σε αυτό το ποσοστό ανήκουν κατά 31% στελέχη και managers εταιριών (που δεν έχουν σχέση με οικονομικές δραστηριότητες), κατά 15,7% γιατροί, και ακολουθούν τα οικονομικά επαγγέλματα, οι δικηγόροι και οι ειδικότητες τεχνολογίας και πληροφορικής.

Οι αριθμοί της ανισότητας

Υπάρχουν λοιπόν λίγοι εκατομμυριούχοι σε κάθε κράτος που «έχουν πολλά». Το πρόβλημα όμως δεν είναι ότι έχουν πολλά, αλλά ότι οι υπόλοιποι έχουν λίγα, σε μια ζυγαριά που δείχνει να μπαλαντζάρει άγρια προς την μεριά των λίγων «προνομιούχων». Πώς αποδεικνύεται αυτό; Από τους δείκτες εισοδηματικής ανισότητας των κρατών, που καταρτίζουν οργανισμοί όπως τα Ηνωμένα Έθνη, η Παγκόσμια Τράπεζα και η CIA.



Η παραπάνω εικόνα (κάντε κλίκ στην εικόνα για μεγένθυση) «διαβάζεται» ως εξής: Κάθε χώρα βαθμολογείται από το 0 (η απόλυτη οικονομική ισότητα μεταξύ των πολιτών της) ως το 1 (απόλυτα ανισότητα). Το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης (ναι, κι εμείς μαζί), ο Καναδάς και η Αυστραλία δεν τα πηγαίνουν και άσχημα αν αναλογιστεί κανείς πως κινούνται στο 0,25-0,34 (η Σουηδία είναι πρωταθλήτρια στην οικονομική ισότητα), ενώ η μεγαλύτερη ανισότητα εντοπίζεται στην νότια και κεντρική Αφρική, όπου στις κόκκινες περιοχές ο βαθμός ξεπερνά το 0,60. Επιπλέον, για την δική μας χώρα, σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΟΗΕ, το «πλουσιότερο 10%» έχει 10,2 φορές μεγαλύτερο εισόδημα από το «φτωχότερο 10%». Βέβαια, πάντα υπάρχουν χειρότερα: Η Βολιβία είναι η πρωταθλήτρια των εισοδηματικών δυσαναλογιών, αφού εκεί το «πλουσιότερο 10%» έχει 93,9 φορές μεγαλύτερο εισόδημα από τα φτωχότερα στρώματα.

Το «κρατικό» 1%

Η ανισότητα στην κατανομή του πλούτου δεν εντοπίζεται όμως μόνο μεταξύ των πολιτών της ίδιας χώρας, αλλά μεταξύ φτωχών και πλούσιων κρατών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της CIA (τις λεγόμενες αναφορές Gini coefficiencts) οι ΗΠΑ (25,4% του παγκόσμιου πλούτου), η Ιαπωνία (9,86%), η Κίνα (8,77%), το Ην. Βασίλειο (4,71%) και η Γερμανία (4,65%) ξεπερνούν από μόνες τους το 50% του παγκόσμιου πλούτου (ακολουθούν κατά πόδας Ιταλία, Ινδία και Γαλλία), ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στην 31η θέση με 0,48%, γεγονός που κάνει ακόμη πιο σαφές το εξής: Ακόμη και σε μια «χρεοκοπημένη» χώρα, υπάρχει πλούτος σε σχέση με χώρες του τρίτου κόσμου, απλώς είναι στα χέρια των λίγων. Δείτε την λίστα εδώ(http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_distribution_of_wealth).

Προοπτικές και… ευτυχία

Ένα ακόμη ενδεικτικό στοιχείο που πιστοποιεί πως «κάτι δεν γίνεται σωστά» είναι οι μετρήσεις του ΟΗΕ που αφορούν τους HDI (Δείκτες Ανθρώπινης Ανάπτυξης). Συγκεκριμένα, αυτοί οι αριθμοί μετρούν τις εν δυνάμει προοπτικής ανάπτυξης μιας χώρας, με βάση το ανθρώπινο και περιβαλλοντικό δυναμικό της, και τον βαθμό της ανάπτυξης που τελικά έχει πετύχει. Για παράδειγμα, η «πρωταθλήτρια» Νορβηγία με προοπτικές ανάπτυξης βαθμού 0,943, έχει κατορθώσει ανάπτυξη 0,890 (πολύ κοντά στο ιδανικό thw). Αντίθετα, η Ελλάδα έχει πολύ δρόμο ακόμη για να φτάσει τον δικό της ιδανικό βαθμό, έχοντας έτσι πολλά «διαφυγόντα κέρδη». Δείτε την ενδιαφέρουσα λίστα εδώ(http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_inequality-adjusted_HDI) και τον παγκόσμιο χάρτη της «προσαρμοσμένης ανισότητας» εδώ(http://en.wikipedia.org/wiki/File:Inequality-adjusted_Human_Development_Index.PNG).



Τελευταία (αλλά εξίσου σημαντικά) αφήσαμε τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι… τα χρήματα δεν φέρνουν την ευτυχία. Στον παγκόσμιο χάρτη των «ευτυχών συνθηκών» που μπορείτε να δείτε πιο πάνω, οι προοπτικές μιας χώρας να έχει καλή ποιότητα ζωής κυμαίνεται από τα ιδανικά επίπεδα (πράσινο) μέχρι τα χειρότερα (καφέ). Σε αυτή την έρευνα, οι χώρες της κεντρικής Αμερικής, παρά την προβληματική τους οικονομία φαίνεται να έχουν βρει το μυστικό της ευδαιμονίας, αφού στις πρώτες θέσεις για το 2009 φιγουράρουν η Costa Rica, η Δομινικανή Δημοκρατία, η Τζαμάικα, η Γουατεμάλα, η Αργεντινή και η Βραζιλία. Η Ελλάδα «τερμάτισε» 97η με μάλλον μέτριες επιδόσεις.

πηγη:trelogiannis