Ένα χρέος-τέρας ύψους 300 τρισ. δολαρίων, η ταχεία αποδυνάμωση του δολαρίου και οι ρωγμές σε αγορές και κοινωνίες συνθέτουν το σκηνικό μιας «παγκόσμιας σφαγής», που απειλεί να σαρώσει οικονομίες, τράπεζες και κράτη.
Από την αποδολαριοποίηση έως την εκτίναξη του χρυσού, το αφήγημα της επόμενης μεγάλης κρίσης γράφεται ήδη…
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον ελβετικό οίκο, εδώ και αιώνες, οι φιλόσοφοι παρομοιάζουν τα μεγάλα ερωτήματα –και μυστήρια– της ζωής με έναν κύκλο.
Δηλαδή: για να κατανοήσει κανείς πλήρως τον κύκλο, πρέπει να αναγνωρίσει τα τόξα του, και για να κατανοήσει τα τόξα, πρέπει να δει τον κύκλο.
Οι «εκλεπτυσμένοι» στοχαστές ονομάζουν αυτή την παράδοξη «σύζευξη των πάντων» ερμηνευτική.
Τόξο 2: Οι αιτίες (και οι ένοχοι) του χρέους
Όπως αναφέρει η Gold Switzerland, αν το χρέος είναι έγκλημα, τότε οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι οι εγκληματίες.
Το «όπλο που καπνίζει» για τον τρέχοντα κύκλο χρέους που καταρρέει ήταν η 15η Αυγούστου 1971, όταν οι ΗΠΑ αποσύνδεσαν το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα από τον χρυσό.
Δηλαδή: για να κατανοήσει κανείς πλήρως τον κύκλο, πρέπει να αναγνωρίσει τα τόξα του, και για να κατανοήσει τα τόξα, πρέπει να δει τον κύκλο.
Οι «εκλεπτυσμένοι» στοχαστές ονομάζουν αυτή την παράδοξη «σύζευξη των πάντων» ερμηνευτική.
Όμως δεν χρειάζονται περίτεχνες εκφράσεις για να περιγράψει κανείς ένα παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα που χάνει την αξιοπιστία του.
Όταν μιλάμε για τον «κύκλο» της όλο και πιο φανερής οικονομικής κατάρρευσης, τα συστημικά, μαθηματικά και ιστορικά «τόξα» αυτού του ετοιμοθάνατου οικονομικού/χρηματοπιστωτικού/κοινωνικού πλαισίου γίνονται πλέον εύκολο να τα αισθανθούμε και να τα δούμε.
Τόξο 1: Το χρέος
Τόξο 1: Το χρέος
Όπως η Gold Switzerland γράφει εδώ και χρόνια, ο «ασθενής» από τον οποίο ξεκινούν όλα τα κύματα συστημικής κατάρρευσης είναι ιστορικά επιβεβαιωμένος: το χρέος.
Όταν τα κράτη διαβαίνουν τον δημοσιονομικό Ρουβίκωνα, το 100% χρέους προς ΑΕΠ, η ανάπτυξη μειώνεται κατά ένα τρίτο.
Όσο αυξάνεται αυτός ο λόγος, η ανάπτυξη γίνεται φαντασίωση. Όπως προειδοποίησε ο David Hume πριν από αιώνες: Το χρέος καταστρέφει τα έθνη.
Το χρέος των ΗΠΑ βρίσκεται σε ιστορικά, πρωτοφανή και μη βιώσιμα επίπεδα. Αν ο Hume είχε δίκιο, τότε ο «θείος Σαμ» αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα τώρα και θα αντιμετωπίζει και στο μέλλον.
Ακόμη πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο αμερικανικό, αλλά παγκόσμιο: το συνολικό παγκόσμιο χρέος ξεπερνά τα 300 τρισ. δολάρια, ενώ το παγκόσμιο ΑΕΠ ανέρχεται μόλις στο ένα τρίτο αυτού του καρκινώματος.
Όταν τα κράτη διαβαίνουν τον δημοσιονομικό Ρουβίκωνα, το 100% χρέους προς ΑΕΠ, η ανάπτυξη μειώνεται κατά ένα τρίτο.
Όσο αυξάνεται αυτός ο λόγος, η ανάπτυξη γίνεται φαντασίωση. Όπως προειδοποίησε ο David Hume πριν από αιώνες: Το χρέος καταστρέφει τα έθνη.
Το χρέος των ΗΠΑ βρίσκεται σε ιστορικά, πρωτοφανή και μη βιώσιμα επίπεδα. Αν ο Hume είχε δίκιο, τότε ο «θείος Σαμ» αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα τώρα και θα αντιμετωπίζει και στο μέλλον.
Ακόμη πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο αμερικανικό, αλλά παγκόσμιο: το συνολικό παγκόσμιο χρέος ξεπερνά τα 300 τρισ. δολάρια, ενώ το παγκόσμιο ΑΕΠ ανέρχεται μόλις στο ένα τρίτο αυτού του καρκινώματος.
Τόξο 2: Οι αιτίες (και οι ένοχοι) του χρέους
Όπως αναφέρει η Gold Switzerland, αν το χρέος είναι έγκλημα, τότε οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι οι εγκληματίες.
Το «όπλο που καπνίζει» για τον τρέχοντα κύκλο χρέους που καταρρέει ήταν η 15η Αυγούστου 1971, όταν οι ΗΠΑ αποσύνδεσαν το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα από τον χρυσό.
Γιατί αυτή η αποσύνδεση από το «υγιές» χρήμα;
Η απάντηση είναι απλή: οι πολιτικοί κάθε απόχρωσης προτιμούν τα βραχυπρόθεσμα οφέλη, δηλαδή τις ψήφους, την ισχύ και το κύρος που φέρνει το απεριόριστο χρήμα.
Κάτι που είναι δυνατό μόνο όταν το νόμισμα έχει απελευθερωθεί από τον «χρυσό φρουρό» του.
Τόξο 3: Υποτίμηση νομισμάτων
Μόλις το νόμισμα απαλλάσσεται από τον χρυσό, μπορεί να τυπωθεί ή να δημιουργηθεί με ένα κλικ.
Έτσι χρηματοδοτούνται υποσχέσεις, πολιτικές και εγωισμοί ηγετών που ξέρουν λίγα από ιστορία και ακόμη λιγότερα από χρήμα.
Η πιστωτική επέκταση οδηγεί απευθείας σε υποτίμηση του νομίσματος, καθώς τα κράτη «φουσκώνουν» τα αυξανόμενα χρέη τους με όλο και πιο υποτιμημένα νομίσματα – όταν μετριούνται σε πραγματικό χρήμα: τον χρυσό.
Τόξο 4: Ατιμία
Η επόμενη φάση, όταν οι υπεύθυνοι πολιτικής βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο του χρέους, είναι το ψέμα.
Από την πρώτη κιόλας μέρα: το 1971 ο Nixon υποσχέθηκε ότι το δολάριο θα παρέμενε «εξίσου ισχυρό» και ότι η αποσύνδεση από τον χρυσό θα ήταν «προσωρινή».
54 χρόνια μετά, το δολάριο έχει χάσει το 99% της αξίας του έναντι του χρυσού.
Αντίθετα, ο «άχρηστος βράχος» έχει αυξηθεί κατά 8.000%.
Κάτι που είναι δυνατό μόνο όταν το νόμισμα έχει απελευθερωθεί από τον «χρυσό φρουρό» του.
Τόξο 3: Υποτίμηση νομισμάτων
Μόλις το νόμισμα απαλλάσσεται από τον χρυσό, μπορεί να τυπωθεί ή να δημιουργηθεί με ένα κλικ.
Έτσι χρηματοδοτούνται υποσχέσεις, πολιτικές και εγωισμοί ηγετών που ξέρουν λίγα από ιστορία και ακόμη λιγότερα από χρήμα.
Η πιστωτική επέκταση οδηγεί απευθείας σε υποτίμηση του νομίσματος, καθώς τα κράτη «φουσκώνουν» τα αυξανόμενα χρέη τους με όλο και πιο υποτιμημένα νομίσματα – όταν μετριούνται σε πραγματικό χρήμα: τον χρυσό.
Τόξο 4: Ατιμία
Η επόμενη φάση, όταν οι υπεύθυνοι πολιτικής βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο του χρέους, είναι το ψέμα.
Από την πρώτη κιόλας μέρα: το 1971 ο Nixon υποσχέθηκε ότι το δολάριο θα παρέμενε «εξίσου ισχυρό» και ότι η αποσύνδεση από τον χρυσό θα ήταν «προσωρινή».
54 χρόνια μετά, το δολάριο έχει χάσει το 99% της αξίας του έναντι του χρυσού.
Αντίθετα, ο «άχρηστος βράχος» έχει αυξηθεί κατά 8.000%.
Ακολούθησαν κι άλλα ψέματα: από τη «σύγχρονη νομισματική θεωρία» (MMT) που μας έλεγε ότι μπορούμε να τυπώνουμε τρισεκατομμύρια χωρίς πληθωρισμό, μέχρι την αλλοίωση των δεικτών πληθωρισμού (CPI) και την «αναθεώρηση» του ορισμού της ύφεσης.
Τόξο 5: Απόγνωση
Μετά το ψέμα έρχεται η απόγνωση.
Οι πολιτικοί, ανίκανοι να αναλάβουν ευθύνη, καταφεύγουν σε «μαγικές λύσεις» για να σώσουν την κατάσταση.
Αλλά ούτε οι δασμοί, ούτε τα stablecoins, ούτε τα κρυπτονομίσματα, ούτε η τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να αποτρέψουν μια χιονοστιβάδα χρέους τρισ. δολαρίων που ειδικά στις ΗΠΑ μεγαλώνει εκθετικά.
Οι ρωγμές του συστήματος
Όλα τα παραπάνω τόξα γίνονται πλέον ορατές ρωγμές:
• Δολάριο: η αποδολαριοποίηση δεν είναι θεωρία συνωμοσίας, αλλά σημείο καμπής.
• Αγορές: ο S&P 500 εξαρτάται από 7 υπερ-μετοχές. Η φούσκα θα σκάσει όταν τα ομόλογα απαιτήσουν φυσιολογικές αποδόσεις.
• Ομόλογα ΗΠΑ: από το 2014 οι κεντρικές τράπεζες πουλούν αμερικανικά ομόλογα και αγοράζουν φυσικό χρυσό.
• Χρυσός και ασήμι: Το COMEX βλέπει αυξημένη ζήτηση για φυσικό μέταλλο, όχι για «χαρτιά».
• Χρυσός κεντρικών τραπεζών: οι αγορές τριπλασιάστηκαν μετά το 2022, όταν οι ΗΠΑ «όπλισαν» το δολάριο.
• Πετροδολάριο: όλο και περισσότερες ενεργειακές συναλλαγές γίνονται εκτός δολαρίου.
• Κοινωνικοί διχασμοί: αυξανόμενη δυσπιστία προς κυβερνήσεις (βλ. Νεπάλ), εντάσεις στο εσωτερικό και κινδύνους πολέμου στο εξωτερικό.
Καμία εύκολη διέξοδος
Τα ετοιμοθάνατα έθνη, νομίσματα και συστήματα δεν παραδίδονται εύκολα. Η άρνηση είναι το πρώτο στάδιο. Όμως το χρέος έχει ξεπεράσει κάθε όριο.
Όπως προειδοποίησε ο von Mises, θα χρειαστεί «δημιουργική καταστροφή»: υφέσεις, καταρρεύσεις νομισμάτων και εκτίναξη του χρυσού, πριν έρθει η «αποδοχή».
Η συζήτηση για νομισματικές αναθεωρήσεις, επαναξιολόγηση του χρυσού ή νέα «Bretton Woods» δείχνει ότι η κρίση έχει ήδη φτάσει.
Τόξο 5: Απόγνωση
Μετά το ψέμα έρχεται η απόγνωση.
Οι πολιτικοί, ανίκανοι να αναλάβουν ευθύνη, καταφεύγουν σε «μαγικές λύσεις» για να σώσουν την κατάσταση.
Αλλά ούτε οι δασμοί, ούτε τα stablecoins, ούτε τα κρυπτονομίσματα, ούτε η τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να αποτρέψουν μια χιονοστιβάδα χρέους τρισ. δολαρίων που ειδικά στις ΗΠΑ μεγαλώνει εκθετικά.
Οι ρωγμές του συστήματος
Όλα τα παραπάνω τόξα γίνονται πλέον ορατές ρωγμές:
• Δολάριο: η αποδολαριοποίηση δεν είναι θεωρία συνωμοσίας, αλλά σημείο καμπής.
• Αγορές: ο S&P 500 εξαρτάται από 7 υπερ-μετοχές. Η φούσκα θα σκάσει όταν τα ομόλογα απαιτήσουν φυσιολογικές αποδόσεις.
• Ομόλογα ΗΠΑ: από το 2014 οι κεντρικές τράπεζες πουλούν αμερικανικά ομόλογα και αγοράζουν φυσικό χρυσό.
• Χρυσός και ασήμι: Το COMEX βλέπει αυξημένη ζήτηση για φυσικό μέταλλο, όχι για «χαρτιά».
• Χρυσός κεντρικών τραπεζών: οι αγορές τριπλασιάστηκαν μετά το 2022, όταν οι ΗΠΑ «όπλισαν» το δολάριο.
• Πετροδολάριο: όλο και περισσότερες ενεργειακές συναλλαγές γίνονται εκτός δολαρίου.
• Κοινωνικοί διχασμοί: αυξανόμενη δυσπιστία προς κυβερνήσεις (βλ. Νεπάλ), εντάσεις στο εσωτερικό και κινδύνους πολέμου στο εξωτερικό.
Καμία εύκολη διέξοδος
Τα ετοιμοθάνατα έθνη, νομίσματα και συστήματα δεν παραδίδονται εύκολα. Η άρνηση είναι το πρώτο στάδιο. Όμως το χρέος έχει ξεπεράσει κάθε όριο.
Όπως προειδοποίησε ο von Mises, θα χρειαστεί «δημιουργική καταστροφή»: υφέσεις, καταρρεύσεις νομισμάτων και εκτίναξη του χρυσού, πριν έρθει η «αποδοχή».
Η συζήτηση για νομισματικές αναθεωρήσεις, επαναξιολόγηση του χρυσού ή νέα «Bretton Woods» δείχνει ότι η κρίση έχει ήδη φτάσει.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η πορεία δεν θα είναι ούτε ομαλή, ούτε εύκολη, ούτε ανώδυνη.
«Το χαρτονόμισμα θα συνεχίσει την ιστορική του διολίσθηση, ενώ ο χρυσός –το υποτιμημένο και συχνά αγνοημένο περιουσιακό στοιχείο– θα συνεχίσει να καταγράφει νέα ιστορικά υψηλά, καθώς η αξιοπιστία των κρατών και των νομισμάτων βυθίζεται σε ιστορικά χαμηλά» καταλήγει η Gold Switzerland.
bankingnews.gr
«Το χαρτονόμισμα θα συνεχίσει την ιστορική του διολίσθηση, ενώ ο χρυσός –το υποτιμημένο και συχνά αγνοημένο περιουσιακό στοιχείο– θα συνεχίσει να καταγράφει νέα ιστορικά υψηλά, καθώς η αξιοπιστία των κρατών και των νομισμάτων βυθίζεται σε ιστορικά χαμηλά» καταλήγει η Gold Switzerland.
bankingnews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου