Στα μέσα του περασμένου Ιουλίου ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Φρανσουά Μπαϊρού είχε προαναγγείλει με δραματικό τόνο ένα αυστηρό πακέτο λιτότητας, ύψους 44 δισ. ευρώ, προειδοποιώντας ότι η χώρα του κινδυνεύει να βιώσει μία κρίση χρέους ανάλογη με εκείνη της Ελλάδας το 2010.
Η κινδυνολογία του ενείχε δόση υπερβολής, αλλά δεν ήταν εντελώς ανεδαφική, αν αναλογιστεί κανείς ότι το Νοέμβριο του 2024 το κόστος δανεισμού της Γαλλίας είχε ξεπεράσει για πρώτη φορά
στα χρονικά εκείνο της Ελλάδας (!) και μεγάλα διεθνή μέσα έθεταν ανοικτά το ερώτημα αν η Γαλλία οδεύει σε μια κρίση ελληνικού τύπου.Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τη Γαλλία είναι ότι δεν έχει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό εδώ και 50 χρόνια. Για δεκαετίες «αγοράζει χρόνο» μέσω εύκολης πρόσβασης στις αγορές.
Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης μπήκε στο 2025 με δημοσιονομικό έλλειμμα 5,8% του ΑΕΠ (€168,6 δισ.) και δημόσιο χρέος στο 116% του ΑΕΠ, ενώ οι προβλέψεις κάνουν λόγο για άνοδο 2,5 μονάδων έως το 2026.
Ο προϋπολογισμός που παρουσίασε ο Φρανσουά Μπαϊρού αποσκοπεί στη μείωση του ελλείματος κάτω από το όριο του 3% ως το 2029, μέσω παγώματος δαπανών, αύξησης φόρων, κατάργησης αργιών και μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό. Δεν βρήκε ευήκοα ώτα όμως στην Εθνοσυνέλευση και αυτό είχε αρνητικό αντίκτυπο στις αγορές.
Το αποτέλεσμα ήταν να θέσει αιφνιδίως την κυβέρνησή του σε ψήφο εμπιστοσύνης για τις 8 Σεπτεμβρίου.
Για τρίτη φορά μέσα σε 15 μήνες η χώρα βυθίζεται στην πολιτική αβεβαιότητα. Μόλις οκτώ μήνες πριν ο Μπαϊρού είχε σχηματίσει νέα κυβέρνηση που τώρα διατρέχει τον κίνδυνο πτώσης για τους ίδιους λόγους που οδήγησαν στην ανατροπή και του προκατόχου του, του Μισέλ Μπαρνιέ: την αδυναμία του να περάσει έναν προϋπολογισμό, παρότι προσπάθησε με κάθε μέσο να αναδείξει πόσο επικίνδυνος είναι ο συνδυασμός του ογκώδους χρέους με τα συνεχόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα.
Το σχέδιο Μπαϊρού περιλαμβάνει περικοπές δαπανών και ακόμη και την κατάργηση δύο εθνικών αργιών, προκαλώντας οργή στην κοινωνία. Εργατικά συνδικάτα και κόμματα της αντιπολίτευσης καλούν σε γενική κινητοποίηση στις 10 Σεπτεμβρίου, δύο ημέρες μετά την κρίσιμη ψηφοφορία για την ψήφο εμπιστοσύνης.
Ο πρωθυπουργός απηύθυνε έκκληση στους βουλευτές να επιλέξουν «ευθύνη αντί για χάος», αλλά οι πολιτικοί συσχετισμοί δεν του αφήνουν περιθώρια.
Το νέο πολιτικό αδιέξοδο είναι προ των πυλών. Η Βουλή παραμένει διαιρεμένη σε τρία μπλοκ: την Αριστερά, το κεντρώο στρατόπεδο του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν.
Με την Αριστερά και την άκρα Δεξιά να δηλώνουν ότι θα καταψηφίσουν, οι πιθανότητες παραμονής του Μπαϊρού στην εξουσία είναι ελάχιστες.
Η Λεπέν τάσσεται ανοιχτά υπέρ των πρόωρων εκλογών, εκτιμώντας ότι το κόμμα της θα διπλασιάσει την κοινοβουλευτική του δύναμη.
Το πολιτικό σκηνικό θυμίζει την προμνημονιακή Ελλάδα, με τη διαφορά ότι ο κίνδυνος χρεοκοπίας για τη Γαλλία δεν είναι άμεσος. Ο πρωθυπουργός κατήγγειλε σε ομιλία του την «ανευθυνότητα» της αντιπολίτευσης και επέμεινε στη ρητορική του για τον κίνδυνο της «χρεοκοπίας». Δήλωσε ότι θα παλέψει «σαν σκύλος» για να πείσει τον κόσμο και να αποτρέψει την πτώση της κυβέρνησης, ελπίζοντας ότι η κοινή γνώμη θα αντιληφθεί το βάθος του προβλήματος. Με δύο διαγγέλματα σε 48 ώρες είχε θέσει το διακύβευμα των επόμενων 13 ημερών στο «χάος ή ευθύνη», ενώ την Τετάρτη πρόσθεσε με δραματικό ύφος ότι «θα κριθεί η επιβίωση του έθνους», χαρακτηρίζοντας πιθανό το σενάριο καταφυγής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Την Τετάρτη στο υπουργικό συμβούλιο, ο Μακρόν εξέφρασε την «πλήρη υποστήριξή» του στην κίνηση του πρωθυπουργού, αλλά και για αυτόν το τοπίο είναι πια δύσβατο.
Ο πρόεδρος της γαλλικής Δημοκρατίας, ο οποίος απέχει 18 μήνες από το τέλος της θητείας του, έχει αποκλείσει νέες εκλογές, αλλά αν χάσει και δεύτερη κυβέρνηση σε λιγότερο από έναν χρόνο, θα βρεθεί μπροστά σε κρίσιμα διλήμματα: είτε θα αναζητήσει άλλον πρωθυπουργό για να κυβερνήσει με «κουρελιασμένη» πλειοψηφία, είτε θα υποκύψει στις πιέσεις για διάλυση της Βουλής.
Οι σφοδρές αντιδράσεις για το πακέτο λιτότητας που προτείνει ο Μπαϊρού θα κορυφωθούν στις 10 Σεπτεμβρίου, με μαζικές κινητοποιήσεις. Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν από ένα διαδικτυακό κάλεσμα με σύνθημα «Μπλοκάρουμε τη χώρα» (Bloquons Tout) , που ζητά την «παράλυση» της Γαλλίας. Αυτό το ιδιόμορφο κίνημα εξαπλώνεται με ταχύτητα στα κοινωνικά δίκτυα και πολιτικοί αναλυτές το συγκρίνουν ήδη με το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων» το 2018.
Η Γαλλία έχει μετατραπεί από στυλοβάτη της ευρωζώνης σε αδύναμη αλυσίδα και πηγή ανησυχίας αυτής. Το βασικό πρόβλημα δεν είναι το μέγεθος του χρέους, αλλά η πορεία του. Ο συνδυασμός ελλείματος και χρέους σημαίνει ότι τα επίπεδα δημοσίων δαπανών της χώρας είναι «μη βιώσιμα».
Το γαλλικό χρέος φθάνει τα 3,345 τρισ. ευρώ (τέλος Μαρτίου 2025) και συσσωρεύτηκε την τελευταία 20ετία. Από 60% του ΑΕΠ στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ξεπέρασε το 100% του ΑΕΠ το 2020 στη διάρκεια της πανδημίας.
Το μεγαλύτερο στην Ευρωζώνη (σε ποσοστό ΑΕΠ) εξακολουθεί να το έχει η Ελλάδα (153%), αλλά η Ελλάδα βγάζει πια πλεονάσματα, ενώ στο γαλλικό προϋπολογισμό τα έξοδα ξεπερνούν τα έσοδα κάθε χρόνο χωρίς εξαίρεση από το 1974.
Έτσι, ο δανεισμός είναι υποχρεωτικός, αλλά το επιτόκιο με το οποίο δανείζεται η Γαλλία αυξήθηκε από σχεδόν 0% το 2021 στο 3,47% το φετινό Αύγουστο.
Μεγάλο μέρος του χρέους κάθε χρόνο οφείλεται στην εξυπηρέτηση του προηγούμενου χρέους και των τόκων, το οποίο αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο έξοδο του κράτους.
Εάν η χώρα συνεχίσει να ξοδεύει χωρίς έλεγχο, θα καταστεί νομοτελειακά οικονομικά ευάλωτη, παρασύροντας πιθανώς ολόκληρη την Ευρώπη σε νέα κρίση. Μάλιστα, ο κίνδυνος να επισπεύσει τις δυσμενείς εξελίξεις η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια είναι κάτι παραπάνω από ορατός.
Οι τελευταίες εκλογές στη Γαλλία έγιναν τον Ιούνιο του 2024, με τον Μακρόν να προσφεύγει πρόωρα στις κάλπες εξαιτίας του μεγάλου ποσοστού που έλαβε η Ακροδεξιά στις Ευρωεκλογές. Έκτοτε ακολούθησε η παραίτηση του πρωθυπουργού Γκαμπριέλ Ατάλ, αλλά και του Μισέλ Μπαρνιέ τον περασμένο Δεκέμβριο, για τους ίδιους λόγους που έχει πριονιστεί τώρα η καρέκλα του Μπαϊρού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου