«Ερχεται δραματική παγκόσμια κρίση», προειδοποιεί βετεράνος οικονομολόγος

Πάρτι φαίνεται ότι κάνουν οι αγορές, τουλάχιστον μέχρι τη συνάντηση των κεντρικών τραπεζιτών στο Jackson Hole, στην οποία η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ μπορεί τελικά να ανακοινώσει ότι θα επιβραδύνει τον ρυθμό αγοράς ομολόγων. Ο S&P 500 έκλεισε την Τρίτη στο δεύτερο υψηλότερο ρεκόρ, με μια ελαφρά πτώση που έβαλε τέλος σε ένα ανοδικό σερί επτά συνεδριάσεων.

Ο Patrick Artus, ανώτερος σύμβουλος οικονομικών στη γαλλική τράπεζα Natixis και καθηγητής στη Σχολή Οικονομικών του Παρισιού, δεν δείχνει να χαίρεται ωστόσο. Οπως μεταδίδει το MarketWatch, σε υπόμνημα προς τους πελάτες σημειώνει ότι η

κρίση είναι «αναπόφευκτη» για τις εξής αιτίες:

Το συνολικό οφειλόμενο χρέος των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της ευρωζώνης και της Ιαπωνίας σε σχέση με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν έχει υποχωρήσει από τα υψηλότερα επίπεδα της πανδημίας καθώς οι οικονομίες έχουν ανοίξει ξανά, αλλά εξακολουθούν να βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα. «Η φερεγγυότητα του δανειολήπτη δεν μπορεί να διασφαλιστεί εάν οι λόγοι χρέους προς έσοδα αυξάνονται συνεχώς», τονίζει.

Η προσφορά χρήματος έχει επίσης χτυπήσει ρεκόρ. «Η προσφορά χρήματος δεν μπορεί να αυξάνεται συνεχώς σε σχέση με το εισόδημα, καθώς αργά ή γρήγορα η ζήτηση για χρήματα, η οποία συνδέεται με την αποταμίευση και το εισόδημα, δεν μπορεί πλέον να αυξηθεί», δήλωσε ο Artus, του οποίου το βιογραφικό περιλαμβάνει θέσεις όπως στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης και στην Τράπεζα της Γαλλίας.

Ενα άλλο θέμα είναι ότι οι τιμές των μετοχών και των κατοικιών συνεχίζουν να αυξάνονται. «Εάν γίνουν πολύ υψηλές, η εξοικονόμηση των αγοραστών περιουσιακών στοιχείων δεν θα αρκεί πλέον για να αγορές, οδηγώντας αναπόφευκτα σε μια καθοδική διόρθωση των τιμών», σημειώνει.

Τέλος, αναφέρει μια στρέβλωση στην κατανομή εισοδήματος όσον αφορά τους μισθωτούς: «Εάν οι μισθοί δεν ενισχυθούν με κέρδη παραγωγικότητας για μεγάλο χρονικό διάστημα, η ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών θα γίνει πολύ αδύναμη για να απορροφήσει την παραγωγή, η οποία αυξάνεται γρήγορα όταν επενδύονται τα κέρδη».

Tι θα γίνει λοιπόν; Ο Artus λέει ότι μια διόρθωση στην κατανομή εισοδήματος θα οδηγήσει σε ταχύτερη αύξηση των μισθών και υψηλότερο πληθωρισμό. Αυτό, με τη σειρά του, θα χρειαστεί πιο αυστηρή νομισματική πολιτική και υψηλότερα επιτόκια προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό. Η πιο αυστηρή νομισματική πολιτική θα σταθεροποιήσει τις τιμές των asset και τον πλούτο, αναγκάζοντας την απομόχλευση*. Και αυτή η απομόχλευση θα οδηγήσει σε ύφεση λόγω της απαραίτητης μείωσης της ζήτησης μεταξύ νοικοκυριών, εταιρειών και κυβερνήσεων.

«Η σταθεροποίηση αυτών των μεταβλητών θα οδηγήσει σε μια πολύ δραματική κρίση, λόγω της ταχύτερης αύξησης των μισθών και του πληθωρισμού, της αυστηρής νομισματικής πολιτικής, της πτώσης των τιμών περιουσιακών στοιχείων και του πλούτου και της ύφεσης από τη μείωση της εγχώριας ζήτησης», καταλήγει

euro2day.gr

*Στην οικονομική θεωρία υπάρχει μία περιγραφή του φαινόμενου της μόχλευσης (leveraging), η οποία επεξηγεί το μηχανισμό που οδηγεί στη διαρκή αύξηση της ποσότητας των χρημάτων. Σύμφωνα με αυτήν έχουμε τα εξής:  

(α)  Κάποιος καταθέτει στην Τράπεζα Α ένα ποσόν 1.000 €. Η τράπεζα διατηρεί τα 200 € στους λογαριασμούς της (ρεζέρβες) και δανείζει τα 800 € στην Τράπεζα Β.

 (β)  Η Τράπεζα Β που δανείζεται τα 800 €, δημιουργεί διατηρεί αντίστοιχα τα 160 € στους λογαριασμούς της και δανείζει τα 640 € στην Τράπεζα Γ.

 (γ)  Η Τράπεζα Γ που δανείζεται τα 640 € διατηρεί τα 128 € και δανείζει τα 512 € που «περισσεύουν» κοκ.

 Με αυτόν τον τρόπο, έχουμε .......στο τέλος «καινούργιες» καταθέσεις 5.000 € συνολικά, από την αρχική κατάθεση των πραγματικών 1.000 €, ρεζέρβες αυτά τα 1.000 € και νέες πιστώσεις 4.000 €. Δηλαδή, τα 1.000 € που κατέθεσε ένας και μοναδικός πελάτης έγιναν 4.000 € πιστώσεις και 1.000 € ρεζέρβες – επομένως, «ως δια μαγείας» πολλαπλασιάστηκαν.

Στο ίδιο παράδειγμα και από την αντίθετη φορά (απομόχλευση, deleveraging), εάν ο αρχικός πελάτης ζητήσει από την Τράπεζα Α να του επιστρέψει τα 1.000 €, τότε αυτή θα ζητήσει από την Τράπεζα Β τα 800 € που της είχε δανείσει, συμπληρώνοντας τα  με τα 200 € που είχε διατηρήσει (ρεζέρβες) κοκ. Έτσι λοιπόν, τα 4.000 € πιστώσεις και τα 1.000 € ρεζέρβες, συνολικά 5.000 €, θα ξαναγίνονταν 1.000 €. Φυσικά, όταν η οικονομία λειτουργεί ομαλά, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει πρακτικά, αφού εμφανίζονται συνεχώς νέοι καταθέτες, οι τράπεζες δανείζονται επί πλέον χρήματα κλπ.        

Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν είναι τόσο εύκολη η διαδικασία της επιστροφής χρημάτων (απομόχλευσης), όσο αυτή του δανεισμού τους (μόχλευση) - ενώ εμπεριέχει πολλούς διαφορετικούς κινδύνους.