Η Εκκλησια και οι φτωχοι-Κυριακὴ Β΄ Ματθαίου (Ματθ. 4,18-23)-Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Στὶς 29 Ἰουνίου, ἀγαπητοί μου, ἡ ἁγία μας Ἐκ­κλησία ἑορτάζει τοὺς κορυφαίους ἀποστόλους Πέτρο καὶ Παῦλο· τὴν ἑπομένη ἡ­μέρα, 30 Ἰουνίου, ἑορτάζει τοὺς Δώδεκα ἀ­πο­στόλους. Ἀλλὰ καὶ κάθε βδο­μάδα μία ἡ­μέρα, τὴν Πέμπτη, πάλι τιμᾷ τοὺς ἀποστόλους. Καὶ δικαί­ως· αὐτοὶ ὑ­πῆρξαν οἱ πρῶτοι ἥρωες τῆς πίστε­ως, οἱ γίγαντες τοῦ πνεύματος, οἱ μεγαλύτεροι εὐ­εργέτες τῆς ἀνθρωπότητος· χάρις στὸ κήρυ­γμά τους τὸ μήνυμα τοῦ εὐαγγελίου ἔφτασε ἕ­ως ἐμᾶς.

 Γι᾽ αὐτό, ὅσο στὸν οὐρανὸ θὰ λάμ­­πουν ἥλιος καὶ ἄ­στρα, καὶ ὅσο στὴ γῆ θ᾽ ἀ­ναβλύζουν πηγὲς καὶ θὰ

ῥέουν ποτάμια, τὸ ὄνομά τους θά ᾽νε τιμημένο, καὶ ἰδιαιτέρως τοῦ «ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν» Παύλου (῾Ρωμ. 11,13).

Καὶ σήμερα πάλι, τὸ εὐαγγέλιο ποὺ ἀκοῦμε γι᾽ αὐτοὺς ὁμιλεῖ· γιὰ τέσσερις ἀποστόλους ποὺ κάλεσε κοντά του ὁ Χριστός (βλ. Ματθ. 4,18-23). Ἱστορεῖ τὶς συνθῆκες, πῶς ἔγινε ἡ πρόσκλησι.

* * *

Γιὰ νὰ καταλάβουμε τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο, πρέπει νὰ ἔχουμε ὑπ᾽ ὄψιν, ὅτι στὴν Ἁγία Γῆ ὑπάρχει μιὰ χαριτωμένη λίμνη, ποὺ λόγῳ τοῦ μεγέθους της ὀνομάζεται «θάλασσα τῆς Γαλιλαίας» ἢ «τῆς Τιβεριάδος» (Ματθ. 15,29. Μᾶρκ. 1,16· 7,31. Ἰω. 6,1,23· 21,1). Αὐτὴ ἡ λίμνη μοιάζει πολὺ μὲ τὴ λίμνη τῶν Πρεσπῶν, ποὺ ἔχουμε στὸ νομὸ Φλω­­ρίνης. Γύρω ἀπὸ τὴ λίμνη τῆς Γαλιλαίας ἦταν χτισμέ­να χωριά, μὲ μικρὰ σπιτάκια καὶ καλύβες, ὅπου κατοικοῦσαν ψαρᾶδες. Ἦταν φτωχοὶ ἔν­τιμοι ἄνθρωποι, ποὺ ἔβγαιναν τὴ νύχτα στὴ θάλασσα μὲ τὶς βάρκες τους, ψάρευαν, καὶ μὲ τὰ ψάρια ποὺ ἔπιαναν ζοῦσαν αὐτοὶ καὶ οἱ οἰ­κογένειές τους. Ἄσημοι χωρικοί· ποιός τοὺς σκεπτόταν; κανείς δὲν τοὺς ὑπολόγιζε.
Καὶ ὅμως σ᾽ αὐτοὺς πῆγε ὁ Χριστὸς καὶ ἀπ᾽ αὐτοὺς διάλεξε τοὺς πρώτους ἀ­ποστόλους· Ἀνδρέα, Πέτρο, Ἰάκωβο καὶ Ἰωάννη.

Γεννᾶται τὸ ἐρώτημα· Γιατί ὁ Χριστὸς διάλε­ξε τοὺς πρώτους μαθητάς του ἀπὸ τὴν τάξι ἐ­­κεί­νων τῶν φτω­χῶν; Ὑπῆρχαν πλού­σιοι μὲ λε­φτὰ πολ­λά, ὑπῆρχαν ἄρχοντες καὶ ἰσχυροί, ὑπῆρ­χαν μορφω­μένοι, ῥήτορες, φιλόσοφοι. Δὲν διάλεξε οὔτε ἀπὸ τοὺς πλουσίους, οὔ­τε ἀ­πὸ τοὺς ἰ­­σχυρούς, οὔτε ἀπὸ τοὺς μορφω­μένους. 

Γιατί; 

Διότι, ἂν οἱ μαθηταί του ἦταν πλούσιοι, ὁ κόσμος θά ᾽λεγε ὅτι μὲ τὸ χρῆμα διαδόθηκε τὸ εὐ­αγ­γέ­­λιο· ἂν ἦταν ἀ­πὸ τοὺς μεγάλους καὶ ἰσχυρούς, θά ᾽λε­γαν ὅ­τι ἐπιβλή­θηκε μὲ τὴ βία τῆς ἐξουσί­ας καὶ τὴ δύ­ναμι τῶν ὅπλων· ἂν ἦταν ῥήτορες καὶ φιλόσοφοι, θά ᾽λε­γαν ὅ­τι νίκησαν μὲ τὴν τέ­χνη τοῦ λόγου. Οὔτε σοφό, οὔτε βασιλιᾶ ἢ στρα­τηγό, οὔτε πλούσιο πῆρε συνεργά­τη ὁ Χριστός· διά­λεξε ἀδύναμους ψαρᾶδες, καὶ ἔτσι φαίνεται ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ (πρβλ. Β΄ Κορ. 12,9), ἔτσι ἀποδεικνύεται ὅτι ἡ πίστι μας εἶνε ἐξ οὐρανοῦ.
 

Ἡ Ἐκκλησία ξεκίνησε ἀπὸ ψαρᾶ­δες, ἀν­θρώ­πους φτωχούς. Καὶ ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς φτωχὸς ἦταν, φτωχὸς ὅσο κανείς ἄλ­λος. Σπίτι δικό του δὲν εἶχε. Ὅταν κάποτε τὸν ῥώτησαν «Ποῦ μένεις;», ἀπήντησε «Ἐ­λᾶτε νὰ δῆ­τε» (Ἰω. 1,38). Κι ἄλ­λο­τε εἶπε· Οἱ ἀλεποῦδες καὶ τὰ που­λιὰ ἔχουν φωλιές, μὰ ἐ­γὼ δὲν ἔχω· «ὁ υἱὸς τοῦ ἀν­θρώ­που δὲν ἔχει ποῦ νὰ μείνῃ» (βλ. Ματθ. 8,20, Λουκ. 9,58). Τὸν φιλο­ξενοῦ­σαν σὲ σπίτια φιλι­κὰ ἢ τὴ νύχτα κοι­μόταν κάτω ἀπ᾽ τὰ δέντρα καὶ τὰ ἄστρα τ᾽ οὐρανοῦ. Φτωχὸς ὁ ἴδιος, καὶ φτω­χοὶ πήγαιναν κον­τά του· βοσκοί, γεωργοί, γυναῖ­κες, παιδιά. 

Οἱ μεγά­λοι; Αὐτοὶ μακριά! Σπανίως πλού­σιος (ὅ­πως ὁ Ἰωσὴφ ἀ­πὸ Ἀριμαθαίας ἢ κάποιος ἄλ­λος) τὸν πλησίασε· οἱ μεγάλοι κατὰ κανόνα ἔ­μειναν ψυ­χροί, καὶ τελικὰ αὐτοὶ συνετέλεσαν νὰ σταυρωθῇ.
Ἔκτοτε καὶ μέχρι σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας στηρίζεται σὲ ταπεινοὺς καὶ ἄσημους ἀνθρώπους, στὴ φτωχο­λογιά.
 

Θέλετε νὰ τὸ δῆτε; ῾Ρῖξτε μιὰ ματιὰ στὰ ἐκκλησιάσματα. Ὅπου κι ἂν πᾶ­τε, δὲν θὰ δῆτε στὴ λατρεία νὰ παρίσταται οὔ­τε ὑπουργός, οὔ­τε πρόεδρος δημοκρατί­ας, οὔτε νομάρχης, οὔ­τε εἰσαγγελεύς, οὔτε καθηγηταί, οὔτε ἀκαδη­μαϊκοί, οὔτε ἐφοπλισταί. 

Ποιοί ἐκκλησιάζον­ται; ὁ φτωχὸς λαός, αὐτὸς γεμίζει τὶς ἐκκλησί­­ες. Οἱ ἐπίσημοι; Σπάνιο φαινόμενο! Μόνο σὲ μεγάλες γιορτὲς κάνουν τὴν ἐμφάνισί τους γιὰ λίγο στὴν ἐκκλησία, ὄχι γιὰ νὰ λατρεύσουν τὸ Θεό, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐπιδειχθοῦν καὶ νὰ τιμηθοῦν.
Ὅτι ἡ θρησκεία μας στηρίζεται στὸν ταπει­νὸ κόσμο φαίνεται ἀκόμα, ἂν ῥίξετε μιὰ ματιὰ στὸ ἱερατεῖο, στοὺς παπᾶδες μας.

Πόσοι ἱερεῖς εἶνε στὴν Ἑλ­λάδα; Ὀχτὼ χιλιάδες (8.000). 

Ἂν ἐρευνήσετε, θὰ δῆτε –βάζω στοίχημα– ὅτι δὲν ὑ­πάρχει παπᾶς ποὺ νὰ βγῆκε ἀπὸ «ὑψηλὴ» οἰ­­κογένεια. Κανένας ὑπουργός, ­πρωθυ­πουρ­γός, εἰσαγγελέας, νομάρχης, πλούσιος, τὸ παιδί του δὲν τὸ θέλει παπᾶ. Τὰ παιδιά τους αὐτοὶ τὰ κάνουν γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς, ἄλ­λα ἐπαγγέλματα. Παπᾶδες;…

 Οἱ παπᾶδες μας ἀ­πὸ ποῦ εἶνε; 

Σὲ ὁποιαδήποτε περιφέρεια, θὰ δῆτε, ὅτι ἱερεῖς εὐ­λαβεῖς πιστοὶ ἀφωσιωμένοι στὸ καθῆκον κα­τὰ κανόνα προέρχονται ἀπὸ τὴν ὕ­παιθρο, ὄχι ἀπὸ μεγαλουπόλεις· εἶνε ἁπλοϊκοί, εὐλογημένα φτωχαδάκια. Ὁ ἕνας, βοσκός, ἔβο­σκε μέχρι χθὲς πρόβατα σὲ λαγ­καδιὲς τῆς Μα­κεδονίας· ὁ ἄλλος γεωργός, καλ­λιεργοῦ­­σε τὴ γῆ μὲ τὸ τρακτέρ· ὁ ἄλλος ψα­ρᾶς, μὲ τὶς βάρκες στὴν Πρέσπα· ὁ ἄλ­λος ἐργάτης, καὶ ποῦ; στὰ ἀν­θρακωρυχεῖα τοῦ Βελγίου, ἑφτακόσα μέτρα κά­τω ἀπ᾽ τὴ γῆ· ὁ ἄλ­λος… Κανένας ἀπὸ σπίτια μεγάλα. Εὐλογητὸς ὁ Θεός! Ὅπως στὴν ἐπο­χὴ τοῦ Χριστοῦ οἱ ψαρᾶδες ἔγιναν ἀπόστολοι, ἔτσι σήμερα φτωχαδάκια ὑπηρετοῦν τὴν Ἐκ­κλησία του καὶ γίνονται ἱερεῖς τοῦ Ὑψίστου.
 

Τὰ σημερινὰ παιδιά; Ἀκολουθοῦν τοὺς γονεῖς τους, δὲν γίνονται ἱερεῖς. Μέσα σὲ ἑκατὸ παιδιά, ζήτημα ἐὰν ἕ­νας ἢ δύο ζηλέψουν τὸ στάδιο τοῦ ἱερέως. Ἔχουν ἄλλα σχέδια· νὰ γίνουν μηχανικοί, γιατροί, ἀξιωματικοί…, ἐ­παγγέλματα προσο­δοφόρα· δὲν λάμπει μέσα τους σὰν ἀστέρι τὸ ῥάσο. Καὶ δὲν γίνονται ἱερεῖς, μολονότι στὴν πατρίδα μας πολλὲς ἐνορίες εἶ­νε κενές. Σὲ γειτονικὰ κράτη (Βουλγαρία, Σερ­βία, ῾Ρουμανία) ἔχουν ἱερεῖς. 

Ἐδῶ; Στὴν Πρέσπα βρέθηκε ἕ­να παιδάκι· πήγαινε στὴν ἐκκλη­σία μόλις χτυποῦσε ἡ καμπάνα, κρατοῦσε τὴ λαμπάδα, ἔκανε τὴν προσευχή του μὲ τὸν ἱερέα.

 Μιὰ μέρα λέει στὸν πατέρα του· –Σκύψε νὰ σοῦ πῶ ἕνα μυστικό. –Τί, παιδί μου; –Θέλω νὰ γίνω παπᾶς. –Τί εἶπες; μὴν τὸ ξανα­­πῇς!…, κι ἄρχισε νὰ τὸ δέρνῃ,… Γίναμε διαβολότοπος. 

Θεέ μου, σὲ τί γενεὰ ζοῦμε; Ἄλλοτε σὲ Μικρὰ Ἀσία, Πόντο, Μακεδονία θεωροῦσαν εὐλογία, τιμὴ καὶ δόξα, ἕνα παιδί τους νὰ γίνῃ ἱερεύς. Ἂς δῶ τὸ παιδί μου παπᾶ κι ἂς πεθάνω, ἔλεγαν. Τώρα ἀντέστρεψαν τὰ πράγματα. 

῾Ρῖξτε ἀκόμη, ἀγαπητοί μου, ἕνα βλέμμα στὶς ἐκκλησιές, στοὺς ναούς μας. Ἐδῶ στὸ ἕ­ως τώρα διάστημα τῆς διακονίας μου κτίστηκαν στὴ Φλώρινα ὁ Ἅγιος Παντελεήμων καὶ ἡ Ἁγία Παρασκευή, στὸ Ἀμύνταιο οἱ Ἅγιοι Κωνσταντῖνος καὶ Ἑλένη, στὴν Πτολεμαΐδα ἡ Ἁγία Σκέπη. Στοίχισαν ἑκατομμύρια. 

Ποιός τοὺς ἔ­κτισε; Ὁ φτωχὸς λαός. Οἱ πλούσιοι; Δραχμή! Ἡ Φλώρινα ἔδωσε δεκαπέντε (15) ἑ­κατομμύρια, τὸ μικρὸ Ἀμύνταιο πέντε (5) ἑκατομμύρια, ἡ Πτολεμαΐδα δέκα (10) ἑκατομμύρια. Τὸ ἴδιο καὶ στὰ χωριά· αὐτοί, ποὺ κατοικοῦν σὲ σπιτά­­κια ποὺ στάζουν, ἔχτισαν ὄμορφες ἐκκλησιὲς στὰ σύνορα, ποὺ εἶνε καὶ μιὰ προβολὴ τῆς πα­τρίδος. Γι᾽ αὐτὸ λέω ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ ψα­ρᾶ­δες ξεκίνησε, στοὺς φτωχοὺς στηρίζεται, καὶ σ᾽ αὐτοὺς θὰ στηρίζεται πάντα. Δὲν μοιάζει ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μὲ τὴ ῾Ρωσική, ποὺ πρὶν τὸ 1917 τὶς ἐκκλησιὲς τὶς ἔχτιζαν τσάροι. Ὄχι· ἐδῶ τὶς ἐκκλησιὲς τὶς χτίζουν οἱ φτωχοί. Οἱ πλούσιοι χτίζουν μέγαρα, ἀγοράζουν πλοῖα, κάνουν ἐπιχειρήσεις, πλουτίζουν καὶ θησαυρίζουν, μὰ στὴν ἐκκλησιὰ δὲν δίνουν. 

Θέλετε κάτι τελευταῖο; Ἡ Ἐκκλησία μας εἶνε κοντὰ στὸ λαό, ὅπως δείχνουν καὶ τὰ κοινωφελῆ εὐαγῆ ἱδρύματα. Μόνο στὴν περιφέρειά μας ὑπάρχουν γηροκομεῖο γιὰ τοὺς γέρους ποὺ τοὺς πετοῦν ἔξω ἀπὸ τὰ σπίτια σὰν σκουπίδια, μαθητικὰ οἰκοτροφεῖα, κατασκη­νώσεις. Εἴμαστε κοντὰ στὸ λαό.

* * *

Γιατί τὰ λέμε αὐτά, ἀγαπητοί μου; Διότι συχνὰ βγαίνουν σκορπιοὶ καὶ φίδια καὶ λένε, ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶνε μὲ τοὺς πλουσίους.

 Ὄχι, ὄχι! Ἡ Ὀρθόδοξος Ἑλ­ληνικὴ Ἐκκλησία εἶνε μέσα στὸν φτωχὸ λαό μας. Γι᾽ αὐτό, ὅπως εἶπα, ὅσο θὰ ὑπάρχῃ κόσμος, ἥλιος, ζωή, ἡ θρησκεία μας θὰ ζῇ. Στηρίζεται στὸ Θεὸ καὶ στὸ λαό· κι ὅ,τι στηρίζεται ἐκεῖ εἶνε ἀκατάλυτο.
Εὔχομαι, τὰ φτωχὰ τοῦτα λόγια νὰ τὰ νιώσε­τε. Κι ἂν συναντήσετε κανέναν ἄθεο νὰ λέῃ ὅ­τι εἴμαστε μὲ τοὺς μπουρζουάδες, νὰ τοῦ πῆ­τε· Ὄχι! ἡ Ἑλ­λαδικὴ Ἐκκλησία στηρίζεται στὸ ματωμένο ῥάσο, ποὺ ἔφτειαξε πατρίδα. Δὲν εἶνε Ἐκκλησία τῶν πλουσίων, εἶ­νε Ἐκκλησία τοῦ μαρτυρικοῦ λαοῦ. 

Γι᾽ αὐτὸ ἕ­νας παπᾶς ποὺ πιστεύει στὸ Θεὸ κι ἀγαπάει τὸ λαὸ καὶ θυ­σιά­ζεται γι᾽ αὐτόν, παπᾶς ποὺ κάνει τὸ ῥάσο σύμ­βολο ἀληθείας καὶ φλάμπουρο λευ­τεριᾶς, εἶνε παραπάνω ἀπὸ ἐπιγείους ἄρχοντες.
Ἁλιεῖς ἐξέλεξε ὁ Χριστός· καὶ ἁλιεῖς θὰ ἐκ­λέγῃ, γιὰ ν᾽ ἀποδεικνύεται, ὅτι αὐτὸς εἶνε ἡ δύναμις καὶ τὸ θεμέλιο τῆς πίστεως, ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ Ναζωραῖος· ὅν, παῖδες, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παρασκευῆς τῆς ὁμωνύμου παραμεθορίου κοινότητος νομοῦ Φλωρίνης τὴν 2-7-1978

augoustinos-kantiotis.gr