Όμως τι είναι ηθική;
Η ηθική προέρχεται από το
έθος- τον εθισμό- την μόνιμη και σταθερή τάση προς το καλό. Την συμπεριφορά εκείνη η οποία όχι μόνο δεν βλάπτει τους άλλους ανθρώπους, αλλά και προάγει την ευημερία τους μέσα από κοινά αποδεκτούς κανόνες. Είναι η προσπάθεια εφαρμογής κανόνων για την ρύθμιση του κοινού μας βίου.
Η οικονομία έχει κανόνες ή νόμους, οι νόμοι αυτοί δεν διαφέρουν από τους φυσικούς και ουδεμία σχέση έχουν με την ηθική.
Οι νόμοι της οικονομίας είναι ένα σύνολο κανόνων και θεσμών που αφορούν την παραγωγή και την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών.
Είναι απολύτως παραδεδεγμένο ότι η συμπεριφορά του ατόμου σε μια ορθολογική βάση οδηγείται προς την επίτευξη του ατομικού του συμφέροντος μέσα από πρακτικές κανόνων της λογικής και της δεοντολογίας.
Ετσι το άτομο πράττει με τέτοιο τρόπο ώστε να μεγιστοποιήσει τα οφέλη από την ικανοποίηση των επιθυμιών του.
Η συμπεριφορά αυτή είναι απόλυτα λογική και υπακούει σε ένα σύστημα πλήρους σεβασμού των δικαιωμάτων των άλλων ανθρώπων.
Είναι οι ηθικές αξίες οι οποίες παρεμβάλλονται μεταξύ του ατόμου και του κοινωνικού συνόλου και πρέπει να είναι απολύτως σεβαστές.
Μόνο έτσι το άτομο προοδεύει ως μέλος του κοινωνικού συνόλου γιατί η πρόοδος και η ευημερία του ατόμου συναρτάται με τη πρόοδο και την ευημερία του κοινωνικού συνόλου.
Με τον τρόπο αυτό το άτομο προάγει τα ατομικό του συμφέρον μέσα από την προαγωγή του κοινωνικού συμφέροντος. Και αντίστροφα, η προαγωγή του κοινωνικού συμφέροντος έχει ως αποτέλεσμα και την προαγωγή του ατομικού συμφέροντος σε μία ορθά δομημένη κοινωνία.
Έτσι το άτομο μπορεί να προχωρήσει στην άσκηση των δικαιωμάτων του που απορρέουν από τους κανόνες της ισότητας που θεσπίζονται στο σύνταγμα.
Επί της ουσίας βέβαια, δημιουργούνται σοβαρές στρεβλώσεις στο σύστημα δεδομένου ότι το άτομο δεν είναι επαρκώς κοινωνικοποιημένο και πρέπει να εξαναγκασθεί από κανόνες δικαίου οι οποίοι θα νέμουν-κατανέμουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μεταξύ των ατόμων.
Οι κανόνες αυτοί δικαίου υπακούουν στις επιταγές της ηθικής.
Ενώ η οικονομία ουδεμία σχέση έχει με την ηθική, η ηθική πρέπει να ρυθμίζει τους κανόνες λειτουργίας της . Αυτό αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση.
Ο σκοπός της οικονομίας είναι ολότελα διαφορετικός από τον σκοπό της ηθικής.
Ο σκοπός της ηθικής είναι να δημιουργήσει ένα πλέγμα κανόνων τους οποίους οι πάντες πρέπει να σέβονται. Μόνο έτσι θα μπορέσει να λειτουργήσει η κοινωνία και μόνο έτσι θα μπορέσει να γίνει καλύτερη.
Ο σκοπός της οικονομίας είναι να καταφέρει να συντηρήσει την κοινωνία ορίζοντας κανόνες για την παραγωγή, την διακίνηση την απόκτηση, και την διανομή των αγαθών.
Οι κανόνες της ηθικής λοιπόν είναι ευρύτεροι των κανόνων της οικονομίας και επάνω σε αυτούς στηρίζονται οι νόμοι που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Για να είναι σεβαστοί οι νόμοι, θα πρέπει αυτοί να στηρίζονται επάνω στους κανόνες την ηθικής και την έννοια του δικαίου και τη ισότητας.
Είναι αυτό ακριβώς που δίνει το δικαίωμα και την δύναμη στην κρατική εξουσία να αξιώσει την υποχρεωτική εφαρμογή των νόμων.
Αυτό είναι το περί δικαίου συναίσθημα το οποίον ικανοποιείται από την εφαρμογή των νόμων.
Ολοι οι πολίτες θέλουν να εφαρμόζουν τους δίκαιους νόμους οι οποίοι προάγουν την ευημερία.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ισότητα και η δικαιοσύνη.
Ενίοτε όμως, δημιουργείται θεσμική εκτροπή από το περί δικαίου συναίσθημα και τους ηθικούς κανόνες συμπεριφοράς.
Αυτό συμβαίνει από εκτελεστικές εξουσίες οι οποίες έχουν περιβληθεί τον λαϊκό μανδύα του δημαγωγού και ποδηγετούν τα πλήθη.
Είναι η περίπτωση της οχλοκρατίας, είναι η περίπτωση του μαύρου ή του κόκκινου φασισμού.
Του εθνικοσοσιαλισμού και του κομμουνισμού της δικτατορίας του προλεταριάτου.
Τα σοβιέτ και οι λαϊκές επιτροπές που ελέγχονται από τα κυβερνώντα κόμματα εξουσίας, ο εθνικοσοσιαλισμός που ελέγχει την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία.
Στην περίπτωση αυτή ελέγχεται το κατά πόσον ο απλός πολίτης είναι υποχρεωμένος να υπακούσει στους νόμους και τις διαταγές των καθεστώτων αυτών όταν οδηγούν κράτη και κοινωνίες σε αποδιοργάνωση και καταστροφή, και πλήρη απαξίωση κάθε έννοιας δικαίου και ηθικής και εν τέλει στην διάλυση της κοινωνίας.
Στο σύνταγμα της Ελλάδος έχει τεθεί ακροτελεύτιο άθρο το οποίο ορίζει ότι το σύνταγμα αφιερούται στον πατριωτισμό των Ελλήνων οι οποίοι δικαιούνται, αλλά και υποχρεούνται να το προστατεύσουν και αντιταχθούν σε πάσα απόπειρα κατάλυσής του.
Αρα και ο πολίτης ή στρατιωτικός, και εν γένει πας τις τελών εις σχέσιν ιεραρχίας που διατάσσεται από ιεραρχίες να εκτελέσει πράξεις αντίθετες σε κάθε έννοια δικαίου και ηθικής είναι υποχρεωμένος να μη υπακούσει.
Το ερώτημα όμως είναι το εξής:
Είναι δυνατόν να αξιώσουμε από τον πολίτη να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να διακρίνει τον άδικο χαρακτήρα και να αρνηθεί να εκτελέσει με κίνδυνο της ίδιας του της ζωής;
Εδώ τίθενται δύο ηθικά ερωτήματα:
1. Όταν διατάσσεται κάποιος να εκτελέσει εντολές από μια εξουσία δομημένη επάνω στην λαϊκή κυριαρχία και η οποία νομίμως ζητάει την εκτέλεση παρανόμων πράξεων.
2 το τεράστιο ρεύμα στο οποίο αν πάει αντίθετα κάποιος που έστω μπορεί να διακρίνει το άδικο, αν αρνηθεί τότε κινδυνεύει να εκτελεσθεί ως προδότης και η οικογένειά του να φέρει το στίγμα της οικογένειας του προδότης ες αεί.
Πόσα μπορεί να ζητήσουμε από τον πολίτη ;
μέχρι ποίου σημείου να φθάσει;
Οι στρατιώτες και αξιωματικοί της Γερμανίας του Χίτλερ ήταν υποχρεωμένοι να εκτελέσουν διαταγές και μάλιστα εάν δεν τις εκτελούσαν διέτρεχε τον κίνδυνο και η ίδια η χώρα να καταστραφεί διότι επρόκειτο για ένα σύστημα το οποίο λειτουργούσε με αυτόν τον τρόπο. Όταν εκτελούσαν τις διαταγές αυτές ήσαν πεπεισμένοι ότι επρόκειτο για το καλό της χώρας τους.
Αλλού λοιπόν υπάρχει το πρόβλημα και αυτό εστιάζεται στην περίοδο που προηγήθηκε της εγκαθίδρυσης των καθεστώτων αυτών.
Κατά κανόνα πρόκειται για περιόδους όπου υπήρχε οικονομική κρίση η οποία δημιούργησε ανισότητα και αδικία.
Υπήρξε ως επί το πλείστον φαυλότης, διαφθορά, ανικανότης, αναξιοκρατία. Πτώση των αξιών και των θεσμών.
H δημοκρατία δεν λειτούργησε ορθά και υπήρξαν σοβαρές στρεβλώσεις.
Δημιουργήθηκαν συμφέροντα και κομματικές πελατείες και συντεχνιακές αντιλήψεις, και δημιουργήθηκε μια κατάσταση όπου κάποιοι ήσαν πιο ίσοι από τους ίσους. Δημιουργήθηκε αδικία και οι θεσμοί απέτυχαν να προστατεύσουν το σύστημα. Κάποιοι λυμαίνονταν τον πλούτο και ο πολύς λαός είτε στερούνταν, είτε του δίνανε κάποια κόκκαλα για να μη διαμαρτύρεται.
Υπήρξε μια δημαγωγία η οποία από τα ΜΜΕ και του πολιτικούς παράσυρε τον κόσμο.
Όταν υπάρχει αρκετή πίτα τότε οι έχοντες τα μέσα και την δύναμη παίρνουν το μεγαλύτερο μέρος αυτής, όμως αφήνουν και κάτι για τους υπόλοιπους για να μη ξεσηκωθούν.
Όταν η πίτα δεν επαρκεί, τότε υπάρχει πείνα και ο λαός ξεσηκώνεται και ζητάει ψωμί και δικαιοσύνη.
Όλα αυτά τα προβλήματα δημιουργήθηκαν λόγω του ότι οι κανόνες και οι θεσμοί απέτυχαν να προστατεύσουν την δημοκρατία και την οικονομία.
Είναι ορθό οι ηθικοί νόμοι να επεμβαίνουν στους νόμους της οικονομίας;
θα πρέπει να αναρωτηθούμε όμως το κατά πόσο οι ηθικοί νόμοι μπορούν να επέμβουν στους νόμους της οικονομίας οι οποίοι έχουν κάτι από τους φυσικούς νόμους. Οι φυσικοί νόμοι δεν υπακούουν στους κανόνες της ηθικής.
Εάν το θεωρήσουμε από αυτήν την σκοπιά, τότε ουδεμία επίδραση μπορούν να έχουν οι ηθικοί νόμοι στους νόμους της οικονομίας.
Με λίγα λόγια, για να λειτουργήσει σωστά η οικονομία μέσα στα πλαίσια της μαθηματικής ροής των καταστάσεων αυτής, θα πρέπει να αφεθεί τελείως ελεύθερη.
Υπό την έννοια αυτή, η πολιτεία δεν θα έπρεπε να επέμβει στην διάσωση πχ των αμερικανικών τραπεζών και να τις άφηνε όσες δεν μπορούσαν να επιβιώσουν, να χρεοκοπήσουν και να κλείσουν, και οι μέτοχοι και οι καταθέτες και οι επενδυτές, να χάσουν τα λεφτά τους και τις επενδύσεις τους.
Η γιγάντωση του πιστωτικού συστήματος που δημιουργήθηκε από την υπερβολική μόχλευση ως απότοκος της απληστίας για περισσότερα μπόνους των τραπεζιτών, αλλά και κερδών των πελατών, τους οποίους εξαπατούσαν με τις δήθεν εγγυημένες επενδύσεις με τρελές αποδόσεις είχε ως συνέπεια το σκάσιμο της φούσκας αρχικά των Subrimes των δανείων μειωμένης εξασφάλισης που ήταν ενυπόθηκα και είχαν δοθεί στην εποχή της φούσκας των ακινήτων και είχαν τιτλοποιηθεί και είχαν δοθεί σε επενδυτικά φουντς έναντι ομολόγων τα οποία αλλοίωναν τους ισολογισμούς των τραπεζών εμφανιζόμενα ως μετρητά, κάνοντάς τις μετοχές τους πιο ελκυστικές λόγω της ασφάλειας αλλά και της μόχλευσης που δημιουργούσε μεγάλες αποδόσεις ιδίων κεφαλαίων.
Τι έχουμε εδώ;
1. Απληστία για κέρδη τραπεζιτών,
2. Απληστία για κέρδη πελατών.
3. Στοιχεία εξαπάτησης των πρώτων προς τους δεύτερους λόγω του ότι δεν ανέλυσαν επαρκώς το ρίσκο της επένδυσης στη σχέση κινδύνου-απόδοσης.
Και αυτό, γιατί
1. πίστευαν ότι το πράμα θα εξελιχθεί ομαλά λόγω του ότι θα έρχονταν συνέχεια και νέοι επενδυτές και θα κάλυπταν τα κενά των ενεργητικών που δημιουργούνταν.
2. Η θεωρία του, ας βγάλω ότι μπορώ εγώ πιο γρήγορα και μετά θα έχω τόσο πολλά που και να σκάσει το πράμα εγώ θα μπορώ να ζήσω χωρίς να εργάζομαι πλουσιοπάροχα.
Εδώ λοιπόν υπάρχει ηθικό θέμα, από τη μια οι τραπεζίτες με την απληστία τους για μεγιστοποίηση της απόδοσης των κεφαλαίων τους ώστε να βγάλουν οι τράπεζες υπερκέρδη και αυτοί να πάρουν τα μπόνους τους, έδιναν αφειδώς δάνεια τα οποία δεν θα αποπληρώνονταν και από την άλλη μεριά οι επενδυτές οι οποίοι εξαπατήθηκαν από τους τραπεζίτες, για εγγυημένες πολύ υψηλές αποδόσεις, οι οποίοι όμως δεν επέδειξαν την επιμέλεια την όποια όφειλαν κατά την διαχείριση των χρημάτων τους κινούμενοι και αυτοί από απληστία, αλλά και επιπολαιότητα.
Από την άλλη μεριά οι καταθέτες οι οποίοι εμπιστεύθηκαν τα χρήματά τους στις τράπεζες αναλαμβάνοντας υποτίθεται το ελάχιστο δυνατό ρίσκο, το ρίσκο, η τράπεζα να μη μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της λόγω χρεοκοπίας.
Από την άλλη τα εκατομμύρια οι φορολογούμενοι οι οποίοι δεν είχαν ούτε επενδύσεις, ούτε καταθέσεις, αλλά μόνο ένα μισθό από τη δουλειά τους για να ζήσουν.
Εδώ υπάρχει το θέμα του ηθικού κινδύνου, σε περίπτωση χρεοκοπίας μιας τράπεζας ποιος σώζεται.
Εάν η αμερικανική κυβέρνηση άφηνε τα πράγματα να κυλίσουν σύμφωνα με τους κανόνες της οικονομίας μη κάνοντας τίποτα, οι τράπεζες θα χρεοκοπούσαν, θα έχαναν τα λεφτά τους οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι δανειστές, οι επενδυτές και τέλος οι καταθέτες.
Θα έχαναν τα λεφτά τους όλοι όσοι ήσαν ηθικά εμπλεκόμενοι αλλά βέβαια και οι καταθέτες από τους οποίους θα ήταν υπερβολή να ζητηθεί να αξιολογούν τις τράπεζες στις οποίες καταθέτουν τα χρήματά τους δεδομένου ότι αυτό παγίως θεωρείτο κατά κάποιο τρόπο εγγυημένο από το κράτος λόγω και του ότι οι καταθέσεις ήσαν κατά το μεγαλύτερο μέρος κομμάτι του Μ1 του κυκλοφορούντος χρήματος.
Και οι καταθέσεις δεν είχαν μεγάλες αποδόσεις και υπάκουαν στο αξίωμα μικρότερη απόδοση, λιγότερος επενδυτικός κίνδυνος.
Οι λοιποί φορολογούμενοι δεν θα πάθαιναν τίποτα.
Όμως τα πράγματα δεν ήσαν τόσο απλά.
Η εμπειρία του κραχ του 1929 έδειξε ότι αυτά τα πράγματα καταλήγουν σε ντόμινο γιατί οι καταθέτες πανικοβάλλονται και παίρνουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες και οι τράπεζες ευρισκόμενες σε αδυναμία να εξυπηρετήσουν τους καταθέτες χρεοκοπούν και οι καταθέτες χάνουν τα λεφτά τους και ολόκληρο το πιστωτικό σύστημα τινάζεται στον αέρα.
Το αποτέλεσμα σε τελική ανάλυση είναι η χρεοκοπία και των κρατών.
Η ΗΠΑ λοιπόν θεώρησαν απαραίτητο να ενισχύσουν το τραπεζικό σύστημα με ρευστό από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Αυτό σήμαινε ότι θα πλήρωναν οι φορολογούμενοι για την διάσωση του τραπεζικού συστήματος.
Έτσι οι τράπεζες κρατικοποιήθηκαν και συνέχισαν την παροχή ρευστού στους καταθέτες αλλά και στους δανειολήπτες για να γίνονται επενδύσεις και να κινείται η οικονομία. Έτσι λοιπόν προκειμένου να αποφευχθεί ο μείζον κίνδυνος αυτός της κατάρρευσης του πιστωτικού συστήματος έγινε παρέμβαση εκ μέρους της πολιτείας.
Επιλέχθηκε μια λύση, όχι με βάσει τους κανόνες της ηθικής, αν και αυτό είναι συζητήσιμο , για να σωθεί η οικονομία και να αποτραπεί ο μείζον κίνδυνος της κατάρρευσης προκειμένου να σωθούν πολύ περισσότεροι άνθρωποι.
Δεδομένου του κραχ του 1929 και των διδαγμάτων αυτού.
Είδαμε λοιπόν ότι η υπερβολική μόχλευση του πιστωτικού συστήματος δηλαδή η χρησιμοποίηση των ιδίων κεφαλαίων ως μοχλού για την επίτευξη υπερκερδών έκανε το χρηματοπιστωτικό σύστημα ένα καζίνο στο οποίο με μαθηματικά συστήματα και αλγορίθμους δημιουργήθηκαν δεκάδες επενδυτικά προϊόντα τα οποία απορρόφησαν τεράστιες ποσότητες κεφαλαίων τα οποία αντί να χρησιμοποιηθούν για παραγωγικούς σκοπούς και να δημιουργήσουν πλούτο και θέσεις εργασίας κατέληξαν είτε να εξανεμίζονται, είτε να πολλαπλασιάζονται και οι τράπεζες να βγάζουν τρελά λεφτά και τα στελέχη τρελά μπόνους.
Δυστυχώς όμως τα διάφορα λόμπι και συμφέροντα κατά κανόνα κέρδιζαν είς βάρος των μικροεπενδυτών.
Ένα τεράστιο και απαράδεκτο και άδικο και ηθικά διάτρητο θέμα ήταν η καζινοποίηση των εμπορευμάτων, των μετάλλων, των πρώτων υλών, των τροφίμων, πχ του σίτου, πράγμα που οδήγησε σε μεγάλη άνοδο των τιμών και μεγάλες φούσκες και σε πείνα μεγάλο μέρος του πληθυσμού κυρίως τις υποανάπτυκτες χώρες. Και αυτό λειτούργησε υπέρ μιας ολιγαρχίας συμφερόντων που είχαν τα μέσα, τις δυνατότητες και άριστη πληροφόρηση.
Εδώ λοιπόν φαίνεται ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ ενήργησε απολύτως ηθικά και νόμιμα προκειμένου να αποσοβήσει μια οικονομική καταστροφή.
Όμως γιατί οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της πολιτείας δεν μπόρεσαν να προλάβουν αυτή την εξέλιξη;
Δεν υπήρχε το νομοθετικό πλαίσιο;
Ολιγώρησαν, ή μήπως παρασύρθηκαν από τη γενικότερη κατάσταση των υπερκερδών και πίστεψαν ότι τα πράγματα ήσαν ελεγχόμενα;
Εδώ κάποιοι δεν έκαναν σωστά την δουλειά τους, και είναι η πολιτεία αυτή που θα πρέπει να προστατεύει τους καταθέτες και τους επενδυτές από την παραπληροφόρηση που οδηγεί στην απάτη και στην καταστροφή τους επενδυτές και τους καταθέτες.
Είναι η συντεταγμένη πολιτεία η οποία πρέπει μέσω των κεντρικών τραπεζών να ορίζει τους κανόνες λειτουργίας της αγοράς και του τραπεζικού συστήματος και να ρυθμίζει και να θέτει το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας.
Δυστυχώς όμως η πολιτεία απέτυχε να θέσει υπό έλεγχο την απληστία του κεφαλαίου το οποίο δεν ενδιαφέρεται για την παραγωγική συγκρότηση της οικονομίας και την προαγωγή του βιοτικού επιπέδου μέσω επενδύσεων που παράγουν πλούτο και δημιουργούν θέσεις εργασίας.
Το κεφάλαιο ενδιαφέρεται αποκλειστικά για την μεγιστοποίηση των κερδών δια της εις το έπακρον εκμετάλλευσης και αξιοποίησης των υπαρχόντων διαθεσίμων παγίων και εμψύχων (ανθρώπων).
Έτσι λοιπόν επήλθε η καζινοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η υπέρμετρη μόχλευση των κεφαλαίων και η κυκλοφορία αξιογράφων, τραπεζογραμματίων , ομολόγων , χαρτιών χωρίς αντίκρισμα. Δεν ενδιαφέρεται το κεφάλαιο για την φτώχεια και την πείνα, απλά θέλει όσο το δυνατόν περισσότερα κέρδη χωρίς ηθικούς φραγμούς.
Και αυτό γιατί οι κεφαλαιοκράτες, και οι διαχειριστές των κεφαλαίων θέλουν την μέγιστη απόδοση των χρημάτων τους.
Έχοντας στα χέρια τους τη δύναμη της τεχνολογίας της πληροφορικής και των αλγορίθμων πετύχαιναν διακίνηση κεφαλαίων με αστραπιαίους ρυθμούς σε οποιονδήποτε προορισμό ξεπερνώντας τους νόμους και τις περιοριστικές διατάξεις της πολιτείας. Πριν καταλάβει ο οποιοσδήποτε το τι γινότανε, τα κεφάλαια είχαν φύγει και ξαναγυρίσει και ξαναφύγει γι’ αλλού.
Όμως η πολιτεία οφείλει να έχει τον έλεγχο στην κίνηση των κεφαλαίων και στην ροή του χρήματος και του πληθωρισμού μέσω των Κεντρικών Τραπεζών.
Η έλλειψη επαρκών ελέγχων εκ μέρους της πολιτείας οδήγησε στην κατάσταση αυτή.
Ποίος όμως μπορεί να αποκλείσει και τα όργανα της πολιτείας να ήσαν ανακατεμένα σε αυτές τις καταστάσεις, ή πίστευαν ότι η κατάσταση είναι ελεγχόμενη, είτε τους δίδονταν λανθασμένη πληροφόρηση, είτε πίστευαν ότι ο ρυθμός των κερδών αποτελούσε πανάκεια και θα ήταν για πάντα.
Τι έχουμε λοιπόν εδώ;
Έχουμε το κίνητρο του κέρδους το οποίο κινεί τα πάντα.
Έχουμε επίσης μια ελλειμματική ηθική και ένα σύστημα δομημένο επάνω στην απληστία και στην δημιουργία κέρδους χωρίς αντίστοιχη εργασία.
Είναι το σύστημα του ότι προλάβει να αρπάξει ό έχων την δύναμη της πληροφόρησης στα χέρια του, ό έχων την τεχνολογία, την γνώση και τα μέσα και τους κατάλληλους ανθρώπους.
Από την άλλη μεριά έχουμε μια ομάδα ανθρώπων όχι καλά προετοιμασμένων, όχι καλά, ή εσφαλμένα πληροφορημένων, οι οποίοι υστερούν σε όλα τα σημεία έναντι των πρώτων. Όμως πίσω από αυτούς τους ανθρώπους υπάρχει η πλειοψηφία των πολιτών που ζούνε από τη δουλειά τους.
Οι καταστάσεις αυτές πάντοτε λειτουργούν υπέρ της καλύτερα προετοιμασμένης ολιγαρχίας και κατά της πλειοψηφίας των άλλων.
Έτσι σκάνε οι φούσκες και την πληρώνουν όλοι.
Και οι φούσκες αυτές έχουν δημιουργηθεί από την υπερβολική μόχλευση που έχει δημιουργήσει η απληστία για όσο το δυνατόν περισσότερα κέρδη.
Τίθεται λοιπόν ζήτημα θέσπισης πλέγματος νόμων, κανόνων, και διατάξεων εκ μέρους της πολιτείας για την σωστή και εντός των ορίων της ηθικής και της νομιμότητας λειτουργία της οικονομίας καθώς η ανεξέλεγκτη λειτουργία αυτής με μόνο κίνητρο την παραγωγή κέρδους λειτούργησε υπέρ της δημιουργίας υπέρμετρης μόχλευσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος το οποίο έσκασε και αναγκάστηκε η πολιτεία να το σώσει με χρήματα των φορολογουμένων.
Όμως στην πορεία συμπαρέσυρε και υγιείς δυνάμεις, χιλιάδες επιχειρήσεις και χιλιάδες ανθρώπων οι οποίοι έζησαν της φτώχεια και την εξαθλίωση.
Έτσι εκατομμύρια άνθρωποι θυσιάστηκαν στον βωμό του ανεξέλεγκτου κέρδους που γεννάει η ανθρώπινη απληστία.
Υποδομές σε πολλές περιπτώσεις υγιείς θυσιάστηκαν, η κοινωνική πρόνοια, η υγεία, η κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία θυσιάστηκαν στον βωμό του κέρδους. Και τελικά οι φτωχοί πολλαπλασιάστηκαν και έγιναν φτωχότεροι ενώ αυξήθηκαν οι ολιγαρχίες των οικονομικά εύρωστων.
Το σύστημα λειτούργησε κατά της δημοκρατίας, κατά της ισότητας και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας.
απο το filosofia.gr/forum
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου