Η ΕΛΛΑΔΑ "ΜΠΟΡΕΙ" ... ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΤΗΝ ΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ!

Του Jeffrey Sachs*


Τα γερμανικά tabloid και μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης στην Ευρώπη φαίνεται πως έχουν εμμονή με την Ελλάδα, την οποία πλέον μεταχειρίζονται ως αντικείμενο χλευασμού. Δεν δίνουν σημασία στο ότι η Ελληνική κυβέρνηση προωθεί σκληρά μέτρα λιτότητας εν μέσω μαζικών κινητοποιήσεων. Αυτή ακριβώς η επιθετική συμπεριφορά όμως, δημιουργεί και τον μεγαλύτερο άμεσο κίνδυνο για το ευρώ.
Παρά την έκκληση της Angela Merkel για ηρεμία, κοντόφθαλμοι Γερμανοί πολιτικοί αποφαίνονται ότι η Γερμανία θα ευνοηθεί εάν η Ελλάδα οδηγηθεί σε χρεοκοπία ή εάν εκδιωχθεί από την ζώνη του ευρώ. Η απόσταση από την αλήθεια είναι τεράστια. Η Γερμανία κινδυνεύει με την δική της καταστροφή και διακυβεύει την ευρωπαϊκή οικονομική ευεξία, εάν εξακολουθήσει να αγνοεί την αλληλεξάρτηση των ευρωπαϊκών οικονομιών.
Είναι προς τιμήν της Angela Merkel, λοιπόν, που αυτή την εβδομάδα τάχθηκε εναντίον των θερμοκέφαλων συναδέλφων της. Ακόμη κι έτσι όμως, υπάρχουν παρωπίδες στην γερμανική μακροοικονομική νοοτροπία.
Η Ελλάδα προχωρά σε μία τολμηρή μετάβαση, από ένα μεγάλο πρωτογενές έλλειμμα το 2009 σε πρωτογενές πλεόνασμα το 2012. Η αποστολή είναι σημαντική. Και ναι, υπήρξαν κάποια ολισθήματα, τα οποία όμως απορρέουν από την βαθιά ύφεση που πλήττει την ελληνική οικονομία.
Παράλληλα, οι επικριτές οικειοθελώς αγνοούν ότι ο πανευρωπαϊκός χρηματοοικονομικός πανικός έχει κατακλύσει όλες τις γραμμές πίστωσης και τις καταθέσεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, εξανεμίζοντας και την ικανότητα των τραπεζών να δανείζουν. Κατά συνέπεια, η ελληνική οικονομία λυγίζει υπό το βάρος της ασφυκτικής πιστωτικής στενότητας, που τροφοδοτείται από τις πρόσφατες συζητήσεις περί χρεοκοπίας.
Ακόμη χειρότερο είναι το γεγονός ότι η ηγεσία της Γερμανίας και της ΕΕ αντιδρά σε όλη αυτή την κατάσταση με απαιτήσεις νέας λιτότητας. Η Ελλάδα αναγκάστηκε εκ νέου το Σαββατοκύριακο να προχωρήσει σε επιπλέον μέτρα λιτότητας. Πρέπει όμως, πλέον να καταλάβουμε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στα πρόθυρα κοινωνικής αστάθειας. Νέες περικοπές θα την σπρώξουν στον γκρεμό, τερματίζοντας το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, εντείνοντας τις χρηματοοικονομικές πιέσεις και τα τύμπανα του πολέμου όσων την ωθούν εκτός ευρωζώνης.
Είναι όμως απολύτως αφελές να πιστεύει κανείς ότι τα προβλήματα θα σταματήσουν στην Ελλάδα. Η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, ακόμη και η Γαλλία ενδέχεται να ακολουθήσουν την ίδια τύχη, καταστρέφοντας όλο το οικοδόμημα της νομισματικής συνεργασίας.
Σε αυτή την φάση είναι απόλυτη η ανάγκη για ευρωπαϊκή ηγεσία. Ίσως να πρέπει να περιμένουμε λίγο, μέχρις ότου ο Jean Claude Trichet αντικατασταθεί από τον Mario Draghi στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η παραίτηση του Juergen Stark, αν και οι αγορές την αντιμετώπισαν αρνητικά, δίνει την ευκαιρία για μία πιο ρεαλιστική νοοτροπία στην ΕΚΤ.
Τα βήματα που πρέπει να γίνουν για να αποφύγουμε την άβυσσο είναι ξεκάθαρα. Η Ελλάδα χρειάζεται κεφάλαια κίνησης, με την στήριξη της ΕΚΤ και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, ώστε να αποφύγει την έκρηξη που θα προκαλέσει πανικό. Επιπλέον, η Ελλάδα και οι εταίροι της θα πρέπει να εφαρμόσουν την συμφωνία στην οποία κατέληξαν τον Ιούλιο βάσει της οποίας ο EFSF θα χρηματοδοτήσει μέρος των αναγκών της Ελλάδας, ενώ οι ιδιώτες επενδυτές που έχουν ελληνικά ομόλογα τα ανταλλάσσουν με 30ετείς τίτλους.
Παράλληλα, η Γερμανία θα πρέπει να προχωρήσει σε μία πολιτική προληπτικών κινήσεων, αν μη τι άλλο για να καθησυχάσει τις αγορές. Η κα Merkel θα δυσκολευθεί να σιωπήσει τους συναδέλφους της και να πείσει τους Γερμανούς να στηρίξουν την ευρωζώνη. Επιπλέον όμως, θα πρέπει να ασκήσει πιέσεις και σε άλλους στην ευρωζώνη να επικυρώσουν την συμφωνία για την επέκταση του EFSF και να ενθαρρύνει τόσο τις Βρυξέλλες όσο και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να θέσουν ρεαλιστικούς στόχους για την χρηματοδότηση του 2012, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται ότι η Ελλάδα θα λάβει μερικά ακόμη δισεκατομμύρια ώστε να αντιμετωπίσει την βαθιά ύφεση. Καλό θα ήταν να ενθαρρύνει επίσης την ΕΚΤ να συμπεριφερθεί σαν κεντρική τράπεζα και όχι σαν εμπoρική τράπεζα, δρώντας ως έσχατος πιστωτής για τις τράπεζες που πλήττονται από τον χρηματοοικονομικό πανικό.
Η συμφωνία του Ιουλίου μπορεί να δώσει στην Ελλάδα τα περιθώρια που χρειάζεται, κλειδώνοντας σε χαμηλά επίπεδα τα πραγματικά επιτόκια και παρέχοντας χρηματοδότηση για την αναδιάρθρωση των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών. Βεβαίως, η εφαρμογή αυτής της συμφωνίας δεν θα είναι εύκολη, καθώς πρέπει να εγκριθεί από τα κοινοβούλια των χωρών – μελών.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες όμως, θα πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για να το πετύχουν και να μην μαλώνουν τους Έλληνες για μικρά ολισθήματα. Η Ελλάδα, οι πιστωτές της και η ΕΚΤ πρέπει να επιδείξουν μέγιστη υπευθυνότητα, μακροοικονομική σύνεση και ωριμότητα. Η Ελλάδα το κάνει. Θα πρέπει να το πράξει και η υπόλοιπη Ευρώπη. Σε αντίθετη περίπτωση, οι επιπτώσεις για την Ευρώπη και την παγκόσμια οικονομία θα είναι φοβερές. Βρισκόμαστε σε μια πολύ επικίνδυνη φάση. Η Ευρώπη πρέπει να εξετάσει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές.

*Ο Jeffrey Sachs είναι διευθυντής του Earth Institute at Columbia University. Ήταν ένας από τους νεότερους σε ηλικία καθηγητές Οικονομικών του Harvard University. Έγινε γνωστός ως σύμβουλος κυβερνήσεων της Ανατολικής Ευρώπης και αρχιτέκτονας της αποκαλούμενης «θεραπείας σοκ» κατά την μετάβαση από τον κομουνισμό στην ελεύθερη αγορά. Οι απόψεις του χαρακτηρίζονται ακραία φιλελεύθερες.

ΠΗΓΗ: FT.com